تولید گیاهان زراعی
سال:1389 | دوره:3 | شماره:3 |تعداد مقالات:15

به منظور بررسی تاثیر فواصل بین ردیف و مدیریت بر جمعیت علف های هرز، عملکرد و اجزای عملکرد نخود، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار در مزرعه آزمایشی دانشکده کشاورزی دانشگاه لرستان طی سال زراعی 1385-86 اجرا شد. فاکتورهای آزمایش شامل فاصله بین ردیف در چهار سطح 15، 20، 30 و 40 سانتی متر با تراکم ثابت50  بوته در متر مربع و مدیریت علف های هرز در پنج سطح شامل شاهد بدون کنترل، یک مرحله وجین دستی، دو مرحله وجین دستی، کاربرد پس رویشی علف کش پیریدیت و کاربرد پیش رویشی علف کش فومسافن بود. نتایج نشان داد که با افزایش فواصل ردیف کاشت، عملکرد بیولوژیک، عملکرد و اجزای عملکرد دانه نخود کاهش ولی ماده خشک علف های هرز افزایش یافت. در بین تیمارهای مدیریتی، کمترین ماده خشک علف های هرز به تیمارهای وجین و در مراتب بعدی، به کاربرد پس رویشی پیریدیت و پیش رویشی فومسافن مربوط بود. بیشترین عملکرد دانه (1058 کیلوگرم در هکتار) به تیمار دو مرحله وجین مربوط بود. بین علف کش فومسافن و علف کش رایج پیریدیت از نظر تولید ماده خشک علف های هرز تفاوت معنی داری وجود نداشت. اثرات گیاه سوزی روی نخود در نتیجه کاربرد پس رویشی پیریدیت و پیش رویشی فومسافن مشاهده نشد.

درک واکنش جوانه زنی بذر ژنوتیپ های زراعی به دما از دیدگاه زراعی حایز اهمیت است. ژنوتیپ هایی که در دماهای پایین جوانه زنی خود را آغاز می کنند می توانند برای موقعیت هایی (مانند کشت های دیر هنگام پاییزه) مفید باشند که جوانه زنی با دماهای کم همزمان می گردد. از این رو، مطالعه حاضر به منظور یافتن دماهای کاردینال، بررسی واکنش به دما و دامنه بردباری دمایی جوانه زنی بذر 12 رقم از گندم های مورد استفاده در شمال کشور انجام شد. علاوه بر این، تاثیر هفت دمای ثابت بین 5 و 37 درجه سانتی گراد بر ویژگی های جوانه زنی این ارقام ارزیابی گردید. دمای پایه (Tb) ارقام گندم مورد مطالعه از 2.04 تا 2.9 درجه سانتی گراد، دمای مطلوب (To) از 31.81 تا 32.42 درجه سانتی گراد و دمای سقف (Tc) از 38.08 تا 42.08 درجه سانتی گراد متغیر بود. تجزیه واریانس داده ها نشان داد که تفاوت معنی داری بین دماهای کاردینال ارقام مورد مطالعه وجود نداشته است. همچنین، تاثیر رقم بر دامنه بردباری دمایی جوانه زنی معنی دار نبود ولی از نظر دامنه بردباری دماهای بیشتر از مطلوب تفاوت های بیشتری نسبت به دماهای کمتر از مطلوب وجود داشت. به طور کلی، واکنش ارقام گندم به تغییرات دما در دامنه دماهای بالاتر از مطلوب بسیار بیشتر از دماهای کمتر از مطلوب بود. البته، فقط از نظر واکنش به دماهای کمتر از مطلوب بین ارقام اختلاف معنی دار وجود داشت. ویژگی های جوانه زنی شامل حداکثر جوانه زنی (Gmax)، زمان تا ده درصد جوانه زنی (D10)، یکنواختی جوانه زنی(GU)  و سرعت جوانه زنی (GR) به طور معنی داری تحت تاثیر رقم، دما و اثرات متقابل آن ها قرار گرفتند که حاکی از واکنش متفاوت این ویژگی ها در ارقام مختلف به تغییرات دما می باشد. در ارقام مورد بررسی، بیشترینGmax  در دماهای 13 و 20 درجه سانتی گراد، اما بیشترین GR در دمای 32 درجه سانتی گراد اتفاق افتاد. همچنین، کاهش  D10با افزایش دما تا 25 یا 32 درجه سانتی گراد، ولی کاهش GU (یکنواخت تر شدن جوانه زنی) با افزایش دما تا 32 یا 34 درجه سانتی گراد مشاهده شد. نتایج آزمایش نشان داد که اختلاف  Gmaxدر دمای 5 درجه سانتی گراد با دماهای بالاتر به مراتب کمتر از سه ویژگی دیگر بود. این به معنای امکان دستیابی به مقادیر بالای Gmax در دماهای نزدیک به دمای پایه علی رغم کاهش شدید GR و افزایش قابل توجه مقادیر D10 و  GUدر شرایط عدم حضور آفات خاکزی می باشد.

به منظور بررسی تغییرات ضریب استهلاک نور و نسبت نور قرمز به مادون قرمز در هیبرید های آفتابگردان در شرایط تنش خشکی، در سال 1385 در مزرعه پژوهشی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج تعداد نه هیبرید آفتابگردان در سه آزمایش هر یک در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار مقایسه شدند. در آزمایش اول به عنوان شرایط آبیاری مناسب، زمان آبیاری کلیه کرت ها از زمان کاشت تا پایان دوره رشد گیاه بر اساس 60 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر تعیین شد. در دو آزمایش دوم و سوم که به ترتیب به عنوان شرایط تنش متوسط و شدید خشکی اجرا شد، آبیاری کلیه کرت های آزمایشی به ترتیب بر اساس 120 و 180 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A صورت گرفت. تفاوت میانگین شدت تشعشع خورشیدی و نسبت نور قرمز به نور مادون قرمز (نسبت طول موج 660 به 730 نانومتر) در کف جامعه گیاهی در مرحله پر شدن دانه، ضریب استهلاک نور، تعداد برگ فعال، وزن خشک کل تک گیاه در مرحله پر شدن دانه و عملکرد دانه در بین تیمارهای آبیاری معنی دار بود. تنش شدید خشکی سبب افزایش شدت تشعشع خورشیدی و نسبت نور قرمز به نور مادون قرمز در کف جامعه گیاهی به ترتیب به میزان 35 و 45 درصد شد، در حالی که باعث کاهش ضریب استهلاک نور از 0.95 در تیمار شاهد به 0.88 در تیمار تنش شدید خشکی گردید. نتایج کلی آزمایش نشان داد که در شرایط تنش خشکی هیبرید آلستار با شاخص سطح برگ و تعداد برگ فعال مناسب و ضریب استهلاک نور زیاد، بیشترین وزن خشک و عملکرد دانه را تولید کرد.

پژوهش حاضر به منظور بررسی اثر آبیاری بر پروتئین، روغن و اسید های چرب در آفتابگردان، به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه پژوهشی دانشگاه بو علی سینا در سال 1386 انجام شد. آبیاری در کرت های اصلی شامل شش سطح آبیاری کامل (شاهد)، کم آبیاری با عدم آبیاری در مرحله غنچه دهی، گلدهی، دانه بندی و مراحل غنچه دهی و دانه بندی همچنین گلدهی و دانه بندی بود. از چهار رقم آفتابگردان شامل آذرگل، آلستار، آلیسون و یوروفلور در کرت های فرعی استفاده شد. نتایج نشان داد که بیشترین درصد پروتئین از تیمارهای دارای کم آبیاری در دوره تشکیل دانه (23.2 درصد) به دست آمد. بیشترین درصد روغن در آبیاری کامل (40.9 درصد) حاصل شد که از نظر آماری با درصد روغن در تیمار کم آبیاری در مرحله غنچه دهی (40.6 درصد) یکسان بود. کمترین درصد پروتئین (22.2 درصد) و روغن (38.5 درصد) نیز به ترتیب مربوط به تیمارهای آبیاری کامل و کم آبیاری در مراحل گلدهی و دانه بندی بود. رقم یوروفلور، درصد پروتئین (23.8 درصد) و روغن (41.8 درصد) بیشتری داشت. بیشترین عملکرد دانه از همه ارقام با آبیاری کامل و رقم یوروفلور با کم آبیاری در مرحله دانه بندی (4805 کیلوگرم در هکتار) به دست آمد. بیشترین عملکرد روغن متعلق به تیمارهای آبیاری کامل (1986 کیلوگرم درهکتار) و رقم یوروفلور (1707.9 کیلوگرم در هکتار) بود. تیمارهای دارای کم آبیاری در دوره تشگیل دانه دارای اولئیک اسید بیشتری نسبت به لینولئیک اسید بودند. رقم یوروفلور بیشترین اولئیک اسید (44.4 درصد) و نسبت اولئیک اسید به لینولئیک اسید (0.98) و همچنین کمترین لینولئیک اسید (45.1 درصد) و اسید های چرب اشباع (10.5 درصد) را داشت. در مجموع، کم آبیاری در مرحله دانه بندی، بالاترین کیفیت روغن را تولید کرد. رقم یوروفلور ضمن داشتن درصد پروتئین، درصد روغن و عملکرد روغن زیاد از کیفیت روغن بیشتری برخوردار بود.

به منظور بررسی ترکیب پذیری و هتروزیس در شش رقم امید بخش پنبه، تلاقی های یک طرفه به صورت دی آلل در ایستگاه تحقیقات کشاورزی گنبد انجام گرفت. والدین و هیبرید ها (F1) در سال 1383 در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار مورد ارزیابی قرار گرفتند. تجزیه ترکیب پذیری صفات با استفاده از مدل 1 روش 2 گریفینگ و اهمیت نسبی اثرات افزایشی و غالبیت ژنها روی صفات با روش بیکر انجام پذیرفت. بر اساس نتایج حاصل، صفاتی چون عملکرد، وزن قوزه، تعداد شاخه رویا، طول شاخه زایای میانی و فاصله اولین گره از ساقه اصلی در سطح احتمال 1 درصد (P£0.01) معنی دار شدند. میانگین مربعات GCA برای تمامی صفات در سطح آماری یک درصد و میانگین مربعات SCA برای وزن قوزه در سطح یک درصد و برای عملکرد وش و تعداد شاخه های رویا در سطح 5 درصد معنی دار شد. برای صفاتی چون طول شاخه زایای میانی و فاصله اولین گره از ساقه اصلی جزء افزایشی ژن و برای عملکرد، متوسط وزن قوزه و تعداد شاخه های رویا هر دو جزء افزایشی و غیر افزایشی ژن نقش دارند. در بین والدین ارقام تابلادیلا و شیرپان603- بیشترین ترکیب پذیری عمومی را برای عملکرد نشان دادند. بیشترین درصد هتروزیس برای عملکرد 23.6 درصد و برای وزن قوزه 15.8 درصد برآورد شد، نتایج نشان داد تولید ارقام هیبرید جهت استفاده موثر از واریانس های ژنتیکی غیر افزایشی اهمیت دارد و دورگ هایی با هتروزیس بیشتر، برای تولید ارقام هیبرید پنبه مناسب هستند.

وجود بقایای گیاهی بر سطح خاک می تواند اثرات معنی داری بر رفتار و فعالیت علف کش داشته باشد. بدین منظور آزمایشی در سال زراعی 1387 به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار و دو فاکتور مقادیر مختلف پسماند سطحی گندم (صفر،1250 ، 2500 و 3750 کیلوگرم در هکتار) و غلظت های مختلف علف کش تریفلورالین که شامل دزهای 720، 1200 و 1680 گرم ماده موثره در هکتار به همراه شاهد (بدون مصرف علف کش) در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند انجام شد. نتایج نشان داد که مقدار بقایای 2500 کیلوگرم در هکتار افزایش معنی داری بر صفات قطر طبق، درصد روغن، عملکرد و اجزای عملکرد آفتابگردان به استثنا شاخص برداشت شده بود؛ این در حالی است که، در مقدار بقایای 3750 کیلوگرم در هکتار شاخص های اندازه گیری شده و همچنین کارایی علف کش کاهش یافته بود. در زمان برداشت نیز بیشترین عملکرد دانه در غلظت 1200 گرم ماده موثره در هکتار با مقدار پسماند 2500 کیلوگرم در هکتار دیده شد.

به منظور بررسی اهمیت فتوسنتز و تعرق سنبله در تعیین اندازه مخزن دانه جو، آزمایشی گلدانی در فضای باز گلخانه غلات دانشکده کشاورزی کرج در فاصله زمانی دیماه 1384 و خرداد 1385 انجام شد. آزمایش در قالب طرح کاملا تصادفی به صورت فاکتوریل در سه تکرار و چهار گلدان در هر واحد آزمایشی طراحی شد. عامل های مورد بررسی عبارت بودند از چهار رقم جو شش ردیفه به نام های M80-7، بدون پوشش، ریحان و والفجر و تیمارها عبارت بودند از شاهد، حذف فتوسنتز سنبله و حذف فتوسنتز+کاهش شدت تعرق سنبله که در زمان ظهور سنبله در هر رقم اعمال شدند. نتایج نشان داد که تیمار حذف فتوسنتز سنبله در رقم های M80-7 و بدون پوشش و تیمار کاهش تعرق سنبله در رقم های ریحان و والفجر وزن دانه و سنبله را کاهش دادند. وجود همبستگی مثبت بین وزن سنبله و وزن هزار دانه نشان داد که اثر تیمارها بر کاهش اندازه مخزن از طریق کاهش میانگین وزن دانه بوده است. همچنین درصد پروتئین دانه افزایش یافت اما محتوای پروتئین سنبله تغییری پیدا نکرد. همبستگی منفی بین وزن هزار دانه و درصد پروتئین دانه نشان داد که تیمارهای آزمایش اثری بر تجمع پروتئین دانه نداشته اند و تغییرات محتوای پروتئین دانه ناشی از تغییر تجمع نشاسته در آن بوده است. از سوی دیگر با اینکه کاهش تعرق سنبله سبب کاهش معنی دار وزن سنبله و وزن هزار دانه رقم های ریحان و والفجر شد اما وزن ساقه تغییری نکرد. این امر نشان داد که تغییرات انتقال مجدد نتوانسته است اثر کاهش شدت تعرق را، که شاید به سبب کاهش ورود سیتوکینین به دانه ها باشد، جبران کند. به نظر می رسد فتوسنتز و تعرق سنبله به ترتیب از طریق تامین ماده پرورده و تنظیم میزان ورود سیتوکینین به دانه ها نقش مهمی در تعیین اندازه نهایی مخزن دانه دارد.

تناوب زراعی بر میزان جذب نیتروژن توسط گیاهان زراعی و کارآیی مصرف کود های نیتروژنه تاثیرگذار است، بنابراین انتخاب یک نظام تناوبی با کارآیی بالای نیتروژن در کاهش مصرف انرژی و افزایش سطح پایداری بوم نظام های زراعی موثر است. این آزمایش با هدف تعیین مدیریت مناسب مصرف کود نیتروژنه و بقایای گیاهی در سیستم تناوب کاشت گندم با محصولات دیگر در شرایط اقلیم معتدل سرد خراسان رضوی (جلگه رخ) در طی دو سال زراعی 1385-87 اجرا شد. این آزمایش به صورت کرت های دو بار خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار به اجرا در آمد. تناوب زراعی به عنوان عامل اصلی در پنج سطح (-1 گندم: گندم -2 سیب زمینی: گندم -3 ذرت سیلویی: گندم -4 شبدر برسیم: گندم -5 چغندر قند: گندم) و کود نیتروژنه برای تمامی گیاهان پیش کاشت گندم به عنوان عامل فرعی در چهار سطح (-1 بدون مصرف کود -2 مصرف کود 50 درصد کمتر از میزان مطلوب -3 مصرف کود به میزان مطلوب -4 مصرف کود 50 درصد بیشتر از میزان مطلوب) و برگشت بقایای محصول پیش کاشت گندم به خاک به عنوان عامل فرعی فرعی با دو سطح (-1 بدون برگشت بقایای گیاهی -2 برگشت 50 درصد بقایای به جا مانده از محصول پیش کاشت) در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد کارآیی مصرف، کارآیی جذب و کارآیی بهره وری نیتروژن در میان تناوب های زراعی متفاوت بود و تحت تاثیر مقادیر متفاوت کود نیتروژن مصرفی قرار گرفت، در حالی که برگشت بقایای محصول پیش کاشت گندم تاثیر معنی داری بر کارآیی مصرف نیتروژن نداشت. بیشترین و کمترین کارآیی مصرف نیتروژن به ترتیب در تناوب ذرت: گندم و گندم: گندم مشاهده شد و بالا بودن کارآیی مصرف نیتروژن در تناوب ذرت: گندم ناشی از کارآیی بهره وری بالای نیتروژن در این تناوب بود. نتایج آزمایش نشان داد که بالا بودن کارآیی بهره وری نیتروژن در تناوب ذرت: گندم ناشی از برتری نسبت نیتروژن محصول اقتصادی به کل نیتروژن جذب شده در این تناوب نسبت به سایر تناوب ها می باشد. با افزایش سطح مصرف نیتروژن در تمامی تناوب های زراعی شاخص های کارآیی نیتروژن کاهش یافت. از آنجا که عملکرد کل تناوب ذرت:گندم در شرایط مصرف نیتروژن در حد توصیه و بیشتر از توصیه اختلاف معنی داری نداشت، تناوب ذرت گندم با مصرف نیتروژن در حد توصیه کودی برای ذرت به سبب عملکرد اقتصادی و کارآیی مصرف نیتروژن بالا، مناسب تر از سایر تناوب ها ارزیابی شد.

اصلاح و بهبود تحمل گندم به تنش های محیطی از جمله مهمترین هدف های اساسی اصلاح نباتات است و در بین تنش ها، تنش رطوبتی یکی از مهمترین عوامل محدود کننده در تولید پایدار گندم به شمار می رود. به منظور بررسی تحمل به تنش رطوبتی ژنوتیپ های مختلف گندم، شاخص های تحمل 24 ژنوتیپ گندم نان، تحت شرایط بدون تنش رطوبتی، تنش رطوبتی بعد از گرده افشانی و تنش رطوبتی قبل از گرده افشانی در سه آزمایش جدا در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی آلاروق اردبیل مورد مقایسه قرار گرفتند. در ارزیابی تحمل و حساسیت ژنوتیپ های مورد مطالعه به تنش رطوبتی از شاخص هایSSI  (شاخص حساسیت به تنش)، MP (میانگین حسابی محصول دهی)،TOL  (شاخص تحمل)،GMP  (میانگین هندسی محصول دهی)،STI  (شاخص تحمل به تنش)، K1STI (STI تعدیل شده برای شرایط بدون تنش رطوبتی) و K2STI ( STIتعدیل شده برای شرایط تنش رطوبتی) استفاده شد. ژنوتیپ های شماره 15 و 21 در کلیه شرایط آبیاری، عملکرد دانه بالاتر از میانگین داشتند. این دو ژنوتیپ با بالاترین مقدار STI، در نمودار بای پلات در ناحیه با پتانسیل تولید بالا و حساسیت به خشکی پایین قرار گرفتند. در مجموع در هر دو شرایط تنش رطوبتی ژنوتیپ شماره 15 با توجه به TOL وSTI  (در تنش رطوبتی قبل از گرده افشانی به ترتیب با 2.11 و 1.05 در تنش رطوبتی بعد از گرده افشانی به ترتیب با 0.81 و 1.28) از تحمل به تنش و عملکرد بالایی برخودار بود. نتایج حاصله از نمودار چند متغیره بای پلات و همبستگی شاخص ها با عملکرد دانه در شرایط بدون تنش و تنش رطوبتی نشان داد، شاخص هایMP ،GMP  و STI نسبت به سایر شاخص ها در پیش بینی عملکرد از اهمیت بالایی برخوردار می باشند و با این شاخص ها می توان ژنوتیپ های متحمل را بهتر گزینش نمود. همچنین شاخص های K1STI و K2STI همراه با شاخص STI از شاخص های مهم انتخاب رقم برای شرایط مناسب و تنش می باشند.

توزیع شیره پرورده بین مخزن ها یکی از مهمترین فرایندهای فیزیولوژیک مرتبط با تشکیل عملکرد در گیاهان زراعی می باشد که تحت تاثیر تنش خشکی قرار می گیرد. به منظور بررسی اثر تنش خشکی در مراحل مختلف رشد زایشی بر درصد توزیع مواد فتوسنتزی بین اندام های مختلف ارقام تجاری کلزا آزمایشی در قالب کرت های خرد شده بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا گردید. عامل اصلی شامل تنش خشکی در مراحل مختلف زایشی و عامل فرعی شامل 14 رقم کلزای بهاره و پاییزه بود. تنش خشکی در مرحله گلدهی به صورت قطع آبیاری در این مرحله تا رسیدن پتانسیل آب خاک به -1.5 مگاپاسکال و آبیاری مجدد پس از آن و تنش در مرحله پرشدن دانه ها به صورت قطع کامل آبیاری از این مرحله تا پایان برداشت محصول به همراه یک تیمار شاهد اعمال گردید. پس از رسیدن کامل و برداشت بوته ها، اندازه گیری صفات عملکرد دانه، وزن خشک تک بوته، درصد وزن خشک خورجین، برگ، ساقه و ریشه انجام شد. نتایج این بررسی نشان داد که تنش خشکی هم در مرحله گلدهی و هم در مرحله پر شدن دانه ها تاثیر بسزایی بر توزیع مواد فتوسنتزی بین اندام های مختلف گیاهی داشت طوری که تنش در مرحله گلدهی سبب افزایش درصد وزن خشک برگ، ساقه و ریشه و کاهش وزن خشک خورجین یا به عبارتی غلبه درصد تسهیم مواد به اندام های رویشی نسبت به اندام های زایشی گردید و از این رو منجر به کاهش 51.2 درصدی عملکرد دانه نسبت به شرایط آبیاری معمول (شاهد) شد. تنش در مرحله پر شدن دانه ها با انتقال مجدد مواد موجود در برگ ها به سایر اندام ها سبب کاهش وزن خشک برگ و افزایش وزن خشک خورجین گردید اما این افزایش در حدی نبود که سبب افزایش معنی دار عملکرد دانه گردد. در بین ارقام مورد بررسی، ارقام اپرا، هایولا 308، هایولا420 ، پی.اف و زرفام که قبل از مرحله گلدهی وزن خشک تک بوته بالا و درصد تسهیم نسبتا متعادلی بین اندام ها داشتند پس از رسیدگی کامل در شرایط آبیاری معمول با تسهیم بیشتر درصد مواد فتوسنتزی به خورجین ها، عملکرد دانه بالایی را به خود اختصاص دادند. در این مطالعه اثر متقابل آبیاری و رقم بر روی توزیع مواد فتوسنتزی معنی دار نشد و تمامی ارقام با یک روند مشابهی تحت تاثیر تنش خشکی قرار گرفتند.

به منظور بررسی سازگاری و پایداری عملکرد ارقام و لاین های گندم نان در مناطق گرم و خشک کشور، تعداد 20 لاین و رقم در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار به همراه شاهد (رقم چمران) در چهار ایستگاه تحقیقاتی (اهواز، دزفول، داراب و خرم آباد) و در طی سال های 1382 تا 1384 مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که ژنوتیپ ها از نظر عملکرد دانه در سال ها و مکان های مختلف تفاوت معنی داری داشتند. بر اساس نتایج آزمون یکنواختی واریانس اشتباهات آزمایشی، تجزیه واریانس مرکب ژنوتیپ ها در سال ها و مکان های مختلف انجام و نتایج به دست آمده نشان داد که اثر مکان و سال در سطح احتمال 5 درصد و اثر متقابل سال×مکان×ژنوتیپ در سطح احتمال 1 درصد معنی دار شد. در مجموع و بر اساس نتایج تجزیه پایداری عملکرد دانه ژنوتیپ ها بر پایه روش های غیر پارامتری روش رگرسیونی ابرهارت و راسل، روش اکووالانس ریک و واریانس پایداری شوکلا، روش گزینش همزمان(Ysi)  ، روش AMMI و SHMM ژنوتیپ های 1، 2 و 7 جزء لاین های پایدار تشخیص داده شدند.

در سال های اخیر توجه به مسایل زیست محیطی افزایش یافته است. ارزیابی چرخه حیاتی (LCA) عبارت از روشی است که در آن کلیه اثرات زیست محیطی مرتبط با یک محصول در کل چرخه حیاتی آن ارزیابی می شود. هدف از این تحقیق معرفی روش LCA و استفاده از آن در ارزیابی اثرات زیست محیطی تولید گندم در گرگان و مقایسه آن با اروپا بود. بدین منظور ابتدا داده های مختلف مزرعه ای جمع آوری شدند. سپس کلیه مواد و منابع محیطی و تکنولوژی مورد استفاده و میزان انتشار مواد مختلف به محیط زیست به ازای تولید یک تن گندم برآورد (صورت برداری) شدند. سرانجام، تاثیر این مواد در قالب تعدادی شاخص های زیست محیطی کمی شدند. نتایج نشان داد که تولید گندم در گرگان دارای اثرات زیست محیطی قابل توجهی از نظر تخلیه انرژی غیر تجدید شونده، گرمایش جهانی، یوتریفیکاسیون، اکسیداسیون فتوشیمیایی، اسیدی شدن و تخلیه اوزون می باشد و از این نظر فاصله معنی داری با کشورهای اروپایی (حد مطلوب) وجود دارد.

به منظور درک بهتر تغییر الگوی رفتاری آنزیم های آنتی اکسیدان، میزان پروتئین محلول و اثرات آنها بر میزان مرگ سلولی با افزایش سن برگ، رقم P1252 گندم دوروم به شکل هیدروپونیک کشت شد. دو ماه پس از رشد گیاهچه ها، نمونه های برگی با سن متفاوت تهیه و فعالیت آنزیم های سوپراکسید دیسموتاز، کاتالاز، اسکوربات پراکسیداز و گایاکول پراکسیداز، همچنین پروتئین محلول کل و مرگ سلولی اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که با افزایش سن برگ فعالیت آنزیم سوپراکسید دیسموتاز کل کاهش یافت. در بین ایزوزیم های آن، با افزایش سن برگ تنها فعالیتCu/Zn-SOD  کاهش معنی داری نشان داد. با مسن تر شدن برگ فعالیت آنزیم های کاتالاز و آسکوربات پراکسیداز به طور معنی داری کاهش یافت. در حالی که کاهش فعالیت آنزیم گلوتاتیون پراکسیداز معنی دار نبود. با افزایش سن برگ میزان پروتئین محلول برگ افت نمود. کاهش فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان، تجمع اکسیدان ها را در سلول سبب شده و به دلیل افزایش اختلالات متابولیسمی مرگ سلولی با افزایش سن برگ افزایش قابل ملاحظه ای نشان داد.

تاریخ کشت و تراکم گیاهی از عوامل مهم تعیین کننده عملکرد دانه لوبیا چشم بلبلی می باشند. به منظور بررسی اثر تاریخ و تراکم کشت بر عملکرد و اجزای عملکرد لوبیا چشم بلبلی، آزمایشی در تابستان سال 1387 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین اهواز اجرا شد. آزمایش به صورت طرح کرت های یک بار خرد شده در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار انجام شد. عوامل آزمایشی شامل چهار تاریخ کشت (17 خرداد، 1 تیر، 16 تیر و 31 تیر) در کرت های اصلی و چهار فاصله روی ردیف کشت (10، 15، 20 و 25 سانتی متر) در کرت های فرعی بودند. نتایج نشان داد که تاریخ کشت اثر معنی داری بر تمام صفات دارد، ولی فاصله ردیف اثر معنی دار بر صفات تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف و عملکرد دانه داشته، در حالی که این تاثیر بر صفات وزن هزار دانه و شاخص برداشت معنی دار نبود. اثر متقابل تاریخ کشت و فاصله روی ردیف فقط بر صفت عملکرد دانه معنی دار شد. همچنین مقایسه میانگین تیمارها نشان داد که به طور کلی با تاخیر در کشت و افزایش فاصله روی ردیف، عملکرد دانه کاهش یافت.

وجود تنوع ژنتیکی برای تداوم و پیشرفت برنامه های به نژادی گیاهان زراعی و افزایش کارایی انتخاب ضروری است. به منظور بررسی تنوع ژنتیکی و تخمین بهره ژنتیکی ناشی از انتخاب در یک جمعیت گندم شامل 9 رقم و 36 نتاج حاصل از تلاقی آنها از طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه صنعتی اصفهان در سال 1379 استفاده گردید. محاسبه ضریب تنوع فنوتیپی و ژنوتیپی برای صفاتی نظیر عملکرد دانه (به ترتیب %24.6 و%21.7)، تعداد دانه در سنبله (%19.6 و %19)، وزن دانه در سنبله (%19.6 و %19.6) و عملکرد بیولوژیک (%18.6 و %16.5) نشان داد که تنوع زیادی برای این صفات در مقایسه با صفاتی مانند روز تا سنبله دهی، روز تا رسیدگی، طول سنبله اصلی تعداد سنبلچه در سنبله و عرض برگ پرچم در ژنوتیپ های مورد بررسی وجود دارد. اگر چه برآورد های وراثت پذیری عمومی برای بیشتر صفات بالا بود ولی بیشترین برآورد وراثت پذیری خصوصی به تعداد دانه در سنبله (%79)، طول سنبله اصلی (%62)، وزن هزاردانه (%58) و تعداد سنبلچه در سنبله (%57) تعلق داشت. به دلیل برآورد بسیار پایین وراثت پذیری خصوصی عملکرد دانه (%18) بهره ژنتیکی ناشی از انتخاب برای این صفت (%9.12) در مقایسه با اجزای عملکرد نسبتا اندک بود. بهره ژنتیکی تعداد دانه در سنبله (%32.3)، وزن هزاردانه (%14.3)، وزن دانه در سنبله (%12.9) بیشتر از سایر صفات بود. بطور کلی نتایج نشان داد که می توان از ژنوتیپ های برتر از نظر تعداد دانه در سنبله و وزن هزار دانه برای بهبود عملکرد در برنامه های به نژادی گندم استفاده نمود.