تولید گیاهان زراعی
سال:1394 | دوره:8 | شماره:3 |تعداد مقالات:12

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

سابقه و هدف: مدل QUEFTS برای بهینه سازی مدیریت کود در گیاهان زراعی استفاده می شود، ولی تاکنون در ایران از این مدل استفاده نشده است. این مدل اثرات متقابل NPK روی کارایی درونی جذب عناصر نیتروژن، فسفر و پتاسیم را در نظر می گیرد و امکان تفکیک سطوح مختلف عملکرد هدف در شرایط مختلف کودی را می دهد. پیش از کاربرد این مدل نیاز است که پارامترهای گیاهی برای منطقه مورد مطالعه تعیین شوند. اولین مرحله از مدل نیاز به تخمین ظرفیت خاک برای تامین عناصر یا پتانسیل عرضه خاک برای عناصر NPK در هر مزرعه یا منطقه دارد. در مرحله دوم، میزان جذب واقعی یک عنصر (UN، UP و UK) بر اساس پتانسیل عرضه عنصر محاسبه می شود (SN، SP و SK). در مرحله سوم، دو دامنه عملکرد به دست آمده برای هر عنصر (YND، YNA، YPD، YPA، YKD، YKA) از مقادیر جدب NPK در مرحله دوم محاسبه می شود. مواد و روش ها: برای این منظور دو آزمایش 1) آزمایش پیمایشی در 45 مزرعه زیرکشت گندم، 2) آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 36 ترکیب تیمار کودی صورت گرفت. قبل از انجام هر دو آزمایش از خاک مزارع نمونه گیری شد و آنالیز خاک برای تعیین مقدار عناصر موجود در خاک صورت گرفت. در این دو آزمایش عملکرد دانه و بیولوژیک، میزان جذب عناصر NPK، کارایی درونی استفاده از عناصر و حداکثر تجمع و رقیق سازی عناصر محاسبه شدند. یافنه ها: نتایج نشان داد که مقادیر حداکثر و حداقل کارایی درونی استفاده از نیتروژن در آزمایش اول به ترتیب حدود 48 و 25 کیلوگرم بر کیلوگرم و در آزمایش دوم 46 و 17 کیلوگرم بر کیلوگرم به دست آمد. آزمایش اول نشان داد که کارایی درونی استفاده از فسفر در مزارع کشاورزان بین 194 تا 442 کیلوگرم بر کیلوگرم تغییر داشت. همین مقادیر در آزمایش دوم بین 97 تا 264 کیلوگرم بر کیلوگرم بود. با محاسبه مقادیر کارایی درونی استفاده از پتاسیم در آزمایش اول مشاهده شد که مقادیر آن بین 32 تا 68 کیلوگرم بر کیلوگرم تغییر داشت. در آزمایش دوم بیشترین و کمترین مقادیر کارایی درونی استفاده از پتاسیم 25 و 9 کیلوگرم بر کیلوگرم بود. حداکثر رقیق سازی برای عناصر نیتروژن، فسفر و پتاسیم به ترتیب 46، 415 و 56 (کیلو گرم دانه بر کیلو گرم عنصر جذب شده) به دست آمد. همچنین حداکثر تجمع برای عناصر نیتروژن، فسفر و پتاسیم به ترتیب 25، 120 و 14 (کیلو گرم دانه بر کیلو گرم عنصر جذب شده) بود. نتیجه گیری: در گذشته چنین تحقیقی در ایران صورت نگرفته بود و این اولین بار بود که پارامترهای مربوط به دامنه ‫ های عملکرد (حداکثر تجمع و رقیق ‫ سازی) برای یک گیاه زراعی در ایران و گرگان تعیین شد. این مدل نه تنها امکان تخمین نیاز کودی برای رسیدن به عملکرد هدف را می دهد بلکه ابزاری مفید برای شناسایی شرایط تغذیه ای مناسب برای رسیدن به عملکرد هدف را مهیا می سازد. کالیبراسیون مدل QUEFTS برای گندم نیاز به تعیین دو حدبالا و پایین حداکثر تجمع (a) و حداکثر رقیق سازی (d) عناصر نیتروژن، فسفر و پتاسیم در گیاهان در رابطه به عملکرد دانه دارد.

سابقه و هدف: چغندر قند به طور متداول در بهار کشت می شود ولی در سال های اخیر به دلیل مصرف زیاد آب توسط چغندر بهاره و مشکلات مربوط به کمبود آب، کاشت پاییزه این گیاه مورد توجه قرار گرفته است. بررسی ها همچنین نشان می دهد که کاشت پاییزه چغندر قند در مقایسه با کشت بهاره دارای مزایایی از جمله کاهش گسترش آفات و بیماری ها و استفاده مطلوب تر از تشعشع می باشد. در مقابل، در کشت پاییزه وقتی گیاه در معرض شرایط تنش سرما قرار می گیرد بسیاری از فرآیندهای حیاتی آن دچار اختلال خواهند شد. از اینرو شناسایی ارقام متحمل به سرمای چغندر قند لازم و ضروری می باشد اما به دلیل تنوع زمانی و مکانی در بروز سرما در شرایط طبیعی، ممکن است نتایج به دست آمده چندان معتبر نباشند. علاوه بر این، هزینه و مدت زمان لازم برای فرآیندهای انتخاب ژنوتیپ های مقاوم چغندر قند در شرایط طبیعی بیشتر از شرایط کنترل شده خواهد بود.مواد و روش: به منظور بررسی تحمل به تنش سرما در تعدادی از ارقام کاندید چغندر قند (جلگه، پالما، گیادا، موناتونو، SBSI 1، سوپرما و PP8) برای کشت پاییزه آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار در پاییز و زمستان سال 1388 در دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد اجرا شد. در این آزمایش گیاهان تحت شرایط کنترل شده در معرض 10 دمای یخ زدگی (صفر، 2-، 4-، 6-، 8-، 10-، 12-، 14-، 16- و 18- درجه سانتیگراد) قرار گرفتند و پس از آن میزان نشت الکترولیت ها اندازه گیری شد.یافته ها: نتایج آزمایش نشان داد که اثرات یخ زدگیو ژنوتیپ بر میزان نشت الکترولیت ها و LT 50el ارقام مورد بررسی معنی دار بود. ارقام جلگه، PP 8 و سوپرما به ترتیب با 38.7، 38.5 و 37.7 درصد، دارای بیشترین و رقم موناتونوبا 26.0 درصد، دارای کمترین مقدار نشت الکترولیت ها بودند. اثر متقابل دما و ژنوتیپ بر LT 50el از نظر آماری معنی دار بود. به طوری که بیشترین و کمترین LT 50el را به ترتیب ارقام موناتونووپالمابا LT 50el های معادل -11.1 و -9.6 درجه سانتیگراد، دارا بودند. بر اساس نتایج حاصل از همبستگی بین درصد نشت الکترولیت ها و LT 50el ارقام چغندر قند، ارقام مورد مطالعه به دو گروه متحمل (موناتونو، گیادا و پالما) و حساس (جلگه، PP 8، SBSI 1و سوپرما) تقسیم شدند. در بین ارقام متحمل همبستگی بالا و مثبتی (r=0.98***) بین درصد نشت الکترولیت ها و LT 50el مشاهده شد این درحالی بود که همبستگی بین درصد نشت الکترولیت ها و LT 50el در بین ارقام حساس پایین و غیر معنی دار (r=0.64) بود. از آنجایی که تنش سرما عامل محدود کننده کشت پاییزه چغندر قند در مناطق معتدله می باشد، بنابراین شناسایی و انتخاب ژنوتیپ هایی که بتوانند تحت این شرایط تحمل مناسبی به سرما نشان دهند در اولویت قرار دارد. بعلاوه، از آنجایی که نشت الکترولیت ها و LT 50el در آزمایشات مختلف، همبستگی بالایی با تحمل به سرمای گیاهان نشان داده اند، به نظر می رسد که بتوان از این صفت در ارزیابی و انتخاب ژنوتیپ های متحمل به سرما و مناسب برای کاشت پاییزه چغندر قند در کشور استفاده کرد.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

سابقه و هدف: با توجه به نقش خشکی به عنوان مهمترین عامل محدود کننده محیطی برای محصولات کشاورزی و استفاده از نیتروژن به عنوان پر مصرف ترین عنصر غذایی در نظام زراعی، در این مطالعه به بررسی اثر مصرف نیتروژن بر روی برخی شاخص های تحمل تنش شامل تغییرات میزان کلروفیل کل، پروتئین کل، سطح برگ، فسفر و فعالیت آنزیم پراکسیداز تحت تنش کم آبی در جو بهاره پرداخته شد.آزمایش بصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار در سال 1391 در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه محقق اردبیلی اجرا شد. تنش کم آبی در سه سطح 35% (تنش شدید)، 60% (تنش متوسط) و 85% (شاهد) ظرفیت مزرعه ای با روش وزنی (تیمار های تنش کم آبی یک هفته بعد از مصرف اولین نوبت کود اعمال گردید) و نیتروژن به شکل اوره در سه سطح 40، 80 و 120 کیلو گرم در هکتار (با احتساب دو ملیون کیلوگرم وزن هر هکتار در خاک) بر روی ژنوتیپ EBYTW- 11 جو بهاره اعمال گردید.یافته ها: نتایج نشان داد که با افزایش تنش کم آبی و تسریع پیری برگ ها میزان کلروفیل کل، پروتئین کل، فسفر، سطح برگ و عملکرد دانه کاهش پیدا کرد، در صورتی که میزان فعالیت آنزیم پراکسیداز افزایش یافت. تنش شدید (35% ظرفیت زراعی) نسبت به تنش ملایم (60% ظرفیت زراعی) و شاهد (85% ظرفیت زراعی) بیشترین تاثیر را بر این شاخص ها نشان داد، به طوری که کمترین میزان صفات (بجز آنزیم پراکسیداز) در تنش شدید مشاهده شد. کاربرد نیتروژن به طور معنی داری در تمام سطوح تنش کم آبی میزان تحمل را بهبود بخشید. عملکرد دانه طی تنش شدید و مصرف 40 کیلو گرم نیتروژن در هکتار نسبت به شاهد 66% کاهش یافت. مصرف نیتروژن طی تنش، کاهش شدید تری در مقایسه با شرایط بدون تنش نشان داد، به طوری که در تنش شدید، مصرف 120 کیلو گرم نیتروژن در هکتار موجب کاهش 69% عملکرد شد.نتیجه گیری: بررسی همبستگی بین صفات مورد مطالعه نشان داد که بین عملکرد دانه و سطح برگ، درصد پروتئین، کلروفیل کل و فسفر همبستگی مثبت و معنی داری وجود دارد و بیشترین همبستگی عملکرد به فسفر r (r=0.944*) تعلق داشت. همبستگی بین میزان فعالیت آنزیم پراکسیداز و سایر صفات شامل درصد پروتئین، میزان فسفر، سطح برگ و کلروفیل کل منفی و معنی دار بود. به عبارت دیگر با کاهش میزان این صفات فعالیت آنزیم پراکسیداز در طی تنش کم آبی افزایش یافت. افزایش میزان تنش کم آبی باعث کاهش غلظت کلروفیل و سطح برگ شده و در نهایت منجر به کاهش عملکرد در گیاه می شود. یکی از آثار قابل مشاهده کاهش عملکرد در طی تنش کم آبی کاهش سطح برگ ها است. پیامد های فیزیکی و مولکولی مانند تجزیه کلروپلاست، کاهش فتوسنتز و شکستن پروتئین نیز به وقوع می پیوندد.

سابقه و هدف: بوته های بذری چغندرقند حدود پنج تا شش هفته پس از تشکیل ساقه های بذری، گل دهی خود را آغاز کرده و در مدت دو هفته، این مرحله از رشد گیاه تکمیل می شود. همبستگی منفی بین میزان دمای دریافتی از گلدهی کامل بوته تا رسیدن بذر و دوره رشد زایشی با عملکرد دانه نشان می دهد که طولانی شدن دوره رشد، به کاهش عملکرد بذر منجر خواهد شد. با تعویق مراحل فنولوژیکی رشد بوته های بذری چغندرقند، احتمال همزمانی دوره رشد زایشی بوته ها با شرایط نامساعد محیطی افزایش می یابد که کاهش عملکرد را بدنبال دارد. برای افزایش عملکرد بذر مورد استفاده، ضروری است تحقیقات لازم در مورد مسائل مربوط به تولید بذر از قبیل اصلاح و مدیریت مزرعه در تولید بذر چغندرقند نسبت به نوع رقم صورت گیرد. در این خصوص تحقیقات کمی در کشور انجام شده است. بنابراین این تحقیق با هدف بررسی زمان وقوع مراحل فنولوژیک و ویژگی های مورفولوژیک و تاثیر آن بر ویژگی های کمی و کیفی بذر در هیبریدهای منوژرم چغندرقند انجام شد.مواد و روش ها: این تحقیق در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی اجرا گردید. تیمارهای آزمایش شامل پنج پایه مادری دیپلوئید سینگل کراس شامل 436×7112، SB 36 × 7112، 231 × 261، SB 37 × 28874 و 419× SB 36 بودند. هر کرت آزمایشی شامل هشت خط کاشت بود، به طوریکه دو ردیف کناری به والد پدری و شش ردیف وسطی به والدین نرعقیم اختصاص یافته بود. برای محاسبه صفات فنولوژیک شامل مولفه های سبزشدن، ساقه روی و گلدهی، طی بازدیدهای روزانه در زمان های مشخص یادداشت برداری شدند. برای اندازه گیری صفات ریخت شناسی بوته، پنج بوته از هر کرت به طور تصادفی انتخاب و در آزمایشگاه ارزیابی گردید. یافته ها: نتایج آزمایش نشان داد که بین پایه های مختلف مادری از نظر صفات فنولوژیک، صفات مورفولوژیک بوته و صفات کمی و کیفی بذر اختلاف آماری وجود دارد. مقایسه میانگین صفات نشان داد که بیشترین تعداد شاخه اصلی و فرعی، وزن خشک شاخه، وزن خشک بذر و وزن خشک کل در پایه های مادری 7112× SB 36 و SB 37 × 28874حاصل شد و پایه مادری 261×231 از کمترین تعداد شاخه اصلی و فرعی، وزن خشک شاخه، وزن خشک بذر و وزن خشک کل برخوردار بود. بیشترین عملکرد خام بذر از پایه های مادری 7112× SB 36 و SB 37 × 28874 بدست آمد و کمترین مقدار عملکرد بذر در بوته به 261×231 اختصاص یافت. بین مولفه های ساقه روی و گل دهی با عملکرد و همچنین بین تعداد شاخه های اصلی و فرعی، وزن خشک شاخه و وزن خشک کل بوته با عملکرد بذر خام همبستگی مثبت و بین ارتفاع بوته با کمیت و کیفیت بذر همبستگی منفی وجود داشت.نتیجه گیری: باتوجه به اینکه بین تعداد شاخه های اصلی و فرعی، وزن خشک شاخه و وزن خشک کل بوته با عملکرد بذر خام همبستگی مثبت و بین ارتفاع بوته با کمیت و کیفیت بذر همبستگی منفی وجود داشت. بنابراین جا دارد، موسسهء چغندرقند ارقام را قبل از معرفی، ارزیابی کرده و بر اساس ویژگی های مورفولوژیکی رقم توصیه های لازم را در زمینه آرایش کاشت و هرس بوته اعلام نمایند. این در حالیست که در ایران (اردبیل)، جهت تولید بذر چغندرقند اغلب عملیات کاشت ریشه چه را بدون توجه به خصوصیات مورفولوژیکی رقم مورد کاشت، با آرایش 50 ×70 انجام می دهند و تراکم کاشت و هرس بوته هیچ وقت در تولید بذر تجارتی در ایران مورد توجه قرار نگرفته است.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

سابقه و هدف: خردل سیاه (Brassica nigra) گیاهی یکساله از تیره شب بو است. این گیاه در طب سنتی مصارف متنوعی داشته و جهت تسکین دردهای عصبی و روماتیسمی استفاده می شود. رشد و نمو و تولید محصول گیاهان دارویی مانند سایر گیاهان متاثر از عوامل ژنتیکی و زراعی می باشد انتخاب مناسب ترین تاریخ کاشت و مطلوب ترین تراکم بوته از عوامل مهم موفقیت در زراعت هر گیاهی به شمار می رود. برای هر محصول تاریخ کاشت مطلوبی وجود داشته که به تاخیر افتادن آن معمولا موجب کاهش عملکرد می شود. متخصصین زراعت بر این عقیده اند که تراکم مطلوب بوته های سالم در سطح مزرعه پایه و اساس یک سیستم زراعی محسوب می شود. در تراکم مطلوب بوته تمامی عوامل محیطی (آب، هوا، نور و خاک) مورد استفاده کامل قرار گرفته و در عین حال رقابت های بین بوته ای و درون بوته ای به حداقل می رسد. مواد و روش ها: به منظور بررسی اثر تاریخ کاشت و تراکم بر عملکرد گیاه دارویی خردل سیاه، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در استان یزد، شهرستان ابرکوه، روستای فراغه، مزرعه علی آباد، ارتفاع از سطح دریا در این منطقه 1700 متر می باشد و در سال زراعی 91-1390 به اجرا گذاشته شد، تیمارهای آزمایش شامل تاریخ های مختلف کشت در سه سطح (10، 30 بهمن و 20 اسفند) به عنوان فاکتور اول و تراکم کشت در سه سطح (33، 50 و 100 بوته در هر متر مربع) به عنوان فاکتور دوم بودند. صفات اندازه گیری شده شامل محتوای نسبی آب گیاه، پتانسیل آب برگ، ارتفاع بوته ها، تعداد شاخه فرعی در هر بوته، تعداد خورجین در بوته، تعداد دانه در خورجین، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، درصد و عملکرد روغن بود. برای بدست آوردن پتانسیل آب برگ، از محلول هایی با پتانسیل 5-، 10- و 15- بار، تهیه شده از ساکارز استفاده شد و داده های حاصل توسط نرم افزار MSTATC و SAS 9.2 تجزیه و تحلیل شد و همچنین مقایسه میانگین ها از طریق آزمون LSD مورد مقایسه قرار گرفت. یافته ها: نتایج آزمایش نشان داد، که تاریخ کاشت اثر معنی داری بر صفات محتوای نسبی آب گیاه، ارتفاع بوته ها، تعداد شاخه فرعی در هر بوته، تعداد خورجین در بوته، تعداد دانه در خورجین، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و عملکرد روغن خردل سیاه گذاشت. تاریخ کاشت 10 بهمن با عملکرد دانه 1474.2 کیلوگرم در هکتار، عملکرد روغن 359.34 کیلوگرم در هکتار و عملکرد بیولوژیک 8190 کیلوگرم در هکتار بهترین تاریخ کاشت بود. اثر تراکم در عملکرد و اجزای عملکرد اختلاف معنی داری نداشت و تنها بر صفت تعداد خورجین در بوته دارای اختلاف معنی داری بود، اثر متقابل تراکم و تاریخ کاشت بر صفات تعداد خورجین در بوته و تعداد دانه در خورجین خردل سیاه اختلاف معنی داری داشت. اثر تراکم بر عملکرد دانه معنی دار نبود. عملکرد دانه در تراکم بالا به دلیل کاهش تعداد شاخه فرعی و کاهش تعداد خورجین در بوته، کاهش یافته و با تراکم های دیگر فاقد اختلاف معنی دار است و اثر تاریخ کاشت و تراکم بر درصد روغن معنی دار نشد. نتیجه گیری: نتایج این تحقیق نشان داد که تاریخ کاشت بر عملکرد خردل سیاه اثر قوی و تراکم های انتخاب شده اثر ضعیفی دارد و در تاریخ کاشت مناسب بوته هایی بوجود می آیند که دارای رشد رویشی مناسب بوده و در نهایت عملکرد بهتری دارند. به طور کلی با توجه به نتایج مقایسه میانگین اثر متقابل تراکم و تاریخ کاشت بر صفات عملکرد دانه و عملکرد روغن، تاریخ کاشت 10 بهمن و تراکم 100 بوته در مترمربع در شهرستان ابرکوه و مناطق مشابه توصیه می شود.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.