رستنیها
سال:1382 | دوره:4 | شماره:4-3 |تعداد مقالات:14

طی مطالعه فلور زنگ های پارک ملی گلستان واقع در شمال شرقی ایران، آرایه های متعددی از جنس های مختلف راسته زنگ ها شناسایی گردیدند. از بین آرایه های شناسایی شده یک زیر گونه و پنج گونه شامل Phragmidium sanguisorbae subsp. Mediterraneum روی Puccinia difformis ، Sanguisorba minor, روی Galium aparline ،P. jasmini، روی  P. rhytismoides، Jasminum fruticans  روی Thalictrum isopyroides Uromyces mogianesis روی U. Transcaspicus  و Fritillaria gibbosa رویAstragalus citrinus  به عنوان اعضای جدید برای فلور زنگ های ایران گزارش می شوند. شرح و تصاویر میکروسکوپی از هاگ های مراحل مختلف گونه های فوق ارایه می گردد.

در این تحقیق 14 نمونه مربوط به فلور قارچهای ناحیه کرج که طی سالهای 1380-1379 جمع آوری گردیده است، مورد بررسی قرار گرفت. در گزارش حاضر گونه های Diplosporonema delastrei  روی Silene latifolia subsp. Persica و Piggotia ulmi  روی Ulmus sp. با اسامی جدید برای فلور قارچهای ایران معرفی می گردند. برای برخی از گونه ها، میزبان های جدیدی معرفی شده است. علاوه بر این، گونه های Marssonina kriegeriana  روی Septoria polygonorum , Salix sp. روی Stagonospora dolosa, Polygonum  روی Platychora ulmi ,Phragmites communis  روی Polystigmina sp. ,Ulmus sp. روی decipiens Ramularia روی Rumex sp. گزارش شده اند.

به منظور مطالعه روابط فیلوژنتیک بین جنس های Microsphaera و Erysiphe s. توالی ناحیه ITS روی DNA ریبوزومی همراه با ناحیه 5.8S برای 23 تاکسون به دست آمد. برای این مطالعه DNA کل از آسکوکارپ یا میسلیوم با روش Chelax استخراج شد.سپس با استفاده از واکنش زنجیری پلی مراز ناحیه فوق دو بار به وسیله  آغازگرهای ITSI,ITS5 و P3 تکثیر گردید و توالی یابی مستقیم ناحیه ITS با استفاده از توالی یابApplied Biosystems 373A انجام گردید. نتایج این مطالعه نشان داد که Erysiphe sect. Erysiphe و گونه های Micrasphaera ارتباط فیلوژنتیک بسیار نزدیکی با هم دارند و در یک گروه قرار می گیرند. E.sect.Golovinomyces و E.sect Galeopsidis که به دلیل تولید کنیدیوم های زنجیری به خوبی از Erysiphe sect. Erysiphe متمایز می شوند در دو گروه جداگانه قرار گرفتند. میزان تنوع ژنتیکی بین گونه های Microsphaera و Erysiphe sect. Erysiphe 7.8-2 درصد متغیر بود، در حالی کهErysiphe sect. Erysiphe  و دو بخش دیگر این جنس تنوع ژنتیکی بالایی به میزان 22.4-17.6 درصد به دست آمد. علاوه بر این تنوع ژنتیکی بین E.sect.Golovinomyses و E.sect.Galeopsidis نیز بالا بوده (18.7-17.3) و مشابه تنوع ژنتیکی بین دو جنس دور از هم می باشند.

گونه جدیدی از جنس ختمی ( تیره Malvaceae ) به نام Alcea ilamica از استان ایلام شرح داده می شود. گونه جدید متعلق به بخش Pterocarpi است. اختلاف این گونه با سایر گونه های ایرانی و پراکندگی جغرافیایی آن مورد بحث واقع می شود. مطالعه میکروسکوپ الکترونی (SEM) از کرک های فرچه ای در این گونه نشان داده که Alcea ilamica به  A. aucheri Alef. خیلی نزدیک است و احتمالا از آن مشتق شده است. تصاویر و نقشه پراکندگی گونه های فوق ارایه شده است.( متن کامل مقاله در قسمت انگلیسی آورده شده است.)

در ادامه مطالعه روی گونه های جنس Alternaria در ایران که از سال 1379 آغاز شده است، بیش از 500 جدایه از میزبانها و مکان های مختلف جداسازی و مورد مطالعه تاکسونومیکی قرار گرفتند. در این مقاله ها هفت گونه از آن ها معرفی و توصیف می شوند. از بین آنها، گونه های A. mouchaccae, A. infectoria ,A. cinerariae ,Alternaria chlamydospora  و A.porri برای اولین بار از ایران گزارش میشوند. گونه های A. brassicae و A. japonica هم که قبلا از ایران نام برده شده اند، مجددا توصیف گردیدند.

تاکنون، تحقیقاتی در مورد سیتولوژی خزه (بریوفیت) های ایران انجام نگرفته است، لذا در این تحقیق، مطالعاتی کروموزومی روی پنج گونه از خزه ها شامل دو حالت (expression) و یک واریته به اسامی زیر برای نخستین بار در کشور صورت گرفت: (n=20) حالت Amblystegium riparium "brevipes"   (n=9+9+m,9+2m)حالت A.riparium"pennellii" A.serpens(n=20) Compylium stellatum var protensum (n=10) Fissidens taxifolius (n=12+m) Orthothecium intricatum(n=11) سه گونه نخست (شامل دو حالت و یک واریته) متعلق به راستهHypnales  و Amblystegiaceae بوده، در حالی که O.intricatum به تیره Entodontaceae از همین راسته تعلق دارد (طبق نظر برخی خزه شناسان، این گونه در تیره دیگری از این راسته به نام Hypnaceae قرار داده شده است) و بالاخره F.taxifolius که تحت راسته Fissidentales و تیره Fissidentaceae قرار دارد . جهت انجام این تحقیق، نمونه های بارور خزه از استان های شمالی کشور در فصول بهار و تابستان جمع آوری گردید.

اثر تیمارهای متفاوت شوری سدیم کلرید (200،100،50،0و300 میلی مولار) در مراحل مختلف رشد و نمو (پنجه زنی، تورم غلاف، گلدهی، گرده افشانی) در دو رقم گندم (قدس: حساس به شوری؛ بولانی:مقاوم به شوری) برالگوی الکتروفورزی SDS-PAGE پروتئین های برگ در شرایط گلخانه ای مورد بررسی قرار گرفت. در مجموع، در پاسخ به تیمارهای شوری مشاهده شد که کاهش شدت و حذف باندهای پروتئینی در عصاره های پروتئینی برگ قدس چشمگیرتر از برگ بولانی بود. برعکس، افزایش شدت باندهای پروتئینی در برگ بولانی قابل ملاحظه تر از برگ قدس بود. بنابراین، به نظر می رسد بولانی توانایی بیشتری در حفظ پروتئین های برگ درپاسخ به شوری دارد. بدین ترتیب از دیگاه بیوشیمیایی نیز می توان بولانی را به عنوان رقم مقاومتر به شوری معرفی نمود.

در چهارچوب طرح شناسایی سفیدک های پودری ایران و طی مطالعه نمونه های جمع آوری شده از ناحیه البرز، دو نمونه سفیدک روی گیاهان Acanthophyllum microcephalum Boiss. وMinuartia lineata Bornm.  مشاهده و بررسی گردیدند. در نمونه های بررسی شده، میسلیوم روی هر دو سطح برگ و ساقه وجود داشت. کنیدیوفورها راست با یاخته پایه کشیده و استوانه ای بودند. غالبا دو سلول کوتاه تر در بالای یاخته پایه دیده می شد. کنیدیوم ها کم و بیش استوانه ای، با ابعاد 19-14 × (49-)46-30 میکرومتر و به صورت منفرد روی کنیدیوفورها تشکیل می شدند. کلیستوتسیوم ها به حالت مجتمع یا گاهی پراکنده تشکیل شده بودند و قطر آنها در نمونه های بررسی شده 155-100 میکرومتر اندازه گیری شد.

طی مطالعه قارچ های بیماری زای گیاهی استان همدان نمونه ای از جنسRamularia  جمع آوری و به شرح زیر تعیین نام گردید: - Ramularia simplex Pass.روی Ranunculus oxyspermus Willd. جمع آوری شده از محوطه دانشکده کشاورزی، 16/2/1382، جمع آوری کننده الهام معاون (IRAN 11717 F).روی برگ های آلوده لکه های قهوه ای رنگ با حاشیه سبز زیتونی و با اشکال نامشخص دیده شد. بار قارچ به شکل توده ای خاکستری رنگ در مرکز لکه های فوق و در سطح زیرین برگ ها تشکیل شده بود. کنیدیوفورها در نمونه بررسی شده بی رنگ، بند دار و راست یا گاهی خمیده بودند. این اندام به صورت مجتمع در دسته های مشخص تشکیل می شدند. کنیدیوم ها به صورت منفرد روی کنیدیوفورها تشکیل شده بودند. اثر محل اتصال آنها به کنیدیوفور به صورت نقاط مشخص دیده می شد.

طی سال1380 به دنبال جمع آوری قارچ های پاتوژن گیاهی، نمونه هایی از دو گیاه تک لپه به اسامی Polianthes tuberosa L. (Amaryllidaceae) و Allium sp. (Alliaceae) مشاهده گردید که به گونه ای از Leveillula آلوده بودند. به استثنای گونه Blumeria graminis که فقط از روی گندمیان (Poaceae) گزارش شده است، وقوع سایر اعضای قارچ های تیره Erysiphaceae روی تک لپه ای ها بسیار نادر و محدود به گزارش های پراکنده و مشکوک است. از این رو پیدایش این نمونه ها جالب و شایسته توجه است. مشخصات این نمونه ها به شرح زیر می باشند:روی Allium sp. میسلیوم سفید، انبوه، متراکم و پایدار تولید می شود که دو طرف برگ ها را می پوشاند. این قارچ تولید دو نوع کنیدیوم می کند. کنیدیوم های اولیه کم و بیش بیضوی نوک تیز، نیزه ای، گاهی استوانه ای نوک تیز و معمولا به ابعاد μm 65-50 × 20-15 می باشند. کنیدیوم های ثانویه استوانه ای و به ابعاد μm 65-50 × 18-12 هستند.

روی نمونه های تازه جمع آوری شده ای از جنس Carex، دو گونه سیاهک با مشخصات زیر تشخیص داده شد. این قارچ ها برای فلور قارچ های ایران جدید می باشند.1-Anthracoidea caryophylleae I. Kukkonen این قارچ تخمدان های میزبان خود را آلوده می کند، هاگینه ها درون تخمدان ها و به طور پراکنده روی گل آذین به وجود می آیند و به صورت اندامی نسبتا سخت، کروی و سیاه دیده می شوند. اندازه آنها 2-1 میلی متر است و ابتدا به وسیله غشایی نازک و خاکستری رنگ پوشیده شده اند که بعدا این غشا پاره شده و توده سیاه هاگ ها آشکار می گردد (شکل ،A). هاگ ها به اندازه 21-16×26-16 میکرومتر، تخم مرغی شکل، تقریبا چند وجهی تا غیر منظمند. رنگ آنها سیاه است و دیواره ای نسبتا ضخیم دارند.

ضمن بررسی ملخ های شاخک کوتاه استان گیلان تعدادی ملخEuprepocnemis plorans (Charp.)(Orth., Acrididae) در مردادماه 1382 از آستانه اشرفیه جمع آوری شد که در قسمت های هوایی گیاهان علفی در حالی که پاهای خود را به دور گیاه حلقه کرده بودند مرده بودند. از این ملخ ها قارچی جدا گردید که با توجه به مشخصات زیر و مطابقت با منابع (Humber 1989. Mycotaxon 34 (2): 441-460) گونهEntomophaga grylli (Fresenius) Batko تشخیص داده شد:کنیدیوفورها ساده و غیر منشعب، کنیدی های اولیه گلابی شکل و دارای پاپیل مشخص که با پشت و رو شدن (eversion) آن کنیدی از درون کنیدیوفور پرتاب می شد.

در بررسی نمونه های متعلق به جنسCyperus  از تیره Cyperaceae، نمونه ای مشاهده گردید که ویژگی هایی به این شرح داشتند: گیاهی چندساله. ریزوم کوتاه. ساقه سه گوش. برگ ها قاعده ای، هم طول ساقه. پهنک برگ ها ناودار، حاشیه ها برگشته به سمت بیرون، گل آذین آنته لودیوم مرکب؛ انشعابات اول 8 عدد، پروفیل لوله ای تا 30 میلی متر، دو رگه با دو سیخک بلند؛ دسته های سنبله ها دمگل دار، با 100-50 سنبله با آرایش مارپیچی. سنبله ها 5/1 × 7 میلی متر، تخم مرغی؛ گلوم ها 6/1 میلی متر، قایقی شکل و به رنگ قرمز قهوه ای. فندقه 4/0 × 7/0 میلی متر، واژ تخم مرغی، سه گوش و به رنگ زرد قهوه ای.

در بررسی نمونه های Isatis L. از تیره Brassiacea در موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع، هرباریوم (TARI)، نمونه ای ملاحظه شد که مشخصاتی به شرح زیر دارد: گیاهی یکساله، کبود، پرشاخه. ساقه کاملا برهنه، افراشته. برگ ها کاملا برهنه، کلیه برگ ها در پایه پیکانی (sagittate)، برگ های پایینی مستطیلی، به طور غیر واضح دندانه دار، برگ های بالایی خطی- سرنیزه ای، دارای گوشک های دراز تر از برگ های پایینی. طول دمگل حدودا تا 5/6 میلی متر، زبر با کرک های سفید دراز و متراکم. دم میوه به طرف راس به تدریج و به شدت پهن می گردد، زبر با کرک های سفید دراز، رگه دار.