زیست شناسی
سال:1388 | دوره:4 | شماره:3 |تعداد مقالات:10

هدف از مطالعه حاضر شناسایی و معرفی مارمولکهای بخش خرانق (شمال شرقی استان یزد ) برای اولین بار و بررسی وضعیت مارمولک های ندوشن (شمال غربی استان یزد) به منظور مقایسه است، که در سال های 1384 و 1385 انجام شده و نهایتا 66 مارمولک جمع آوری شدند که شناسایی هر نمونه در سطح خانواده، جنس، گونه و زیر گونه بر اساس کلیدهای شناسایی کتاب مرجع (مارمولک های ایران اثرS.C.Anderson.1999 ) صورت گرفته است. خانواده های Agamidac شامل: (جنس Laudakia، گونهLaudakia nupta ، زیر گونه Laudakia nupta nupta 6 نر، 6 ماده (خرانق) و جنسTrapelus ، گونه Trapelus agilis و زیر گونه Trapelus agilis agilis 18 نر، 17 ماده (خرانق – ندوشن) و جنس Phrynocephalus، گونهPhrynocephalus scutellatus 1  نر، 1 ماده (خرانق) و خانواده Lacertidae شامل: (جنس  Eremias،گونه Eremias persica 1 نر، 1 ماده (ندوشن) و جنس Mesalina، گونه Mesalina watsonana 1  نر، 1 ماده (خرانق - ندوشن) و خانوادهGekkonidae  شامل: (جنس Bunopus، گونه Bunopus crassicauda 8  نر، 7 ماده (خرانق – ندوشن) یافت شدند. هر نمونه از جنبه های مختلف زیستی مورد بررسی قرار گرفت از جمله می توان مطالعات مورفولوژیکی (شکل ظاهری، رنگ آمیزی بدن و اندازه گیری های بیومتریک ومریستیک) و خصوصیات زیستی – رفتاری (زمان فعالیت (روز و شب)، نحوه فعالیت به صورت انفرادی یا دسته جمعی) قلمرو زیستی (محل ها و تنوع مکان های زیستی ، مقدار فراوانی غذا ،نوع خاک، هم زیستی با هم نوعان و سایر گونه ها)، رژیم غذایی و رفتارهای تولید مثلی (فصل و ماه های تخم گذاری، تعداد دفعات تخم گذاری، تعداد تخم ها در هر تخم گذاری و اندازه و شکل آن ها) را نام برد.

گیاهان همواره در معرض بسیاری از تنش های زیستی و غیر زیستی قرار دارند. دگرآسیبی یکی از تنش های زیستی می باشد که به عنوان یکی از دشواری های کشاورزی مطرح بوده است، ولی امروزه شواهد موجود بیانگر نقش مفید این پدیده در مدیریت علف های هرز در اکوسیستم های مختلف زراعی است. یولاف یکی از علف های هرز جدی اکثر مزارع کشاورزی مانند کلزا است. به منظور بررسی اثر بازدارندگی ترکیبات دگرآسیب اندام های هوایی و ریشه کلزا بر کنترل علف هرز یولاف وحشی دو آزمایش جداگانه جوانه زنی و گلدانی به انجام رسید. آزمایش جوانه زنی بصورت کاملا تصادفی در قالب فاکتوریل با چهار تکرار در شرایط بهینه (16 ساعت نور و دمای 25 درجه) در ژرمیناتور صورت گرفت، در این آزمایش عوامل مورد بررسی شامل نوع اندام گیاه کلزا (هوایی و ریشه) و غلظت های مختلف (0، 20، 40، 60 و 80 %) عصاره های آبی اندام های مختلف کلزا بودند. روزانه وضعیت جوانه ها بررسی و پس از هفت روز درصد و سرعت جوانه زنی، طول ساقه چه و طول ریشه چه دانه رست ها یولاف وحشی اندازه گیری شدند. نتایج آماری داده ها نشان داد که همه ویژگیهای جوانه زنی یولاف وحشی، خصوصا طول ریشه چه در همه غلظت های عصاره های آبی کلزا کاهش یافت. همچنین در غلظت  %80عصاره اندام هوایی جوانه زنی بذر به صفر تنزل یافت. طرح آزمایش گلدانی نیز بصورت آزمایش جوانه زنی ولی در سه تکرار و در شرایط گلخانه ای انجام شد. عوامل مورد بررسی در آزمایش گلدانی شامل نوع اندام گیاه کلزا (هوایی و ریشه) و مقادیر مختلف (0, 5, 10, 15 gkg1-soil)  پودر اندام کلزا در خاک گلدان بودند. بعد از شش هفته برخی ویژگی ها شامل درصد و سرعت سبز شدن، وزن خشک ریشه و اندام هوایی اندازه گیری شدند. نتایج آماری داده ها نشان داد که با افزایش میزان پودر اندام هوایی و ریشه کلزا به خاک گلدان ها شاخص های درصد سبز شدن، وزن خشک اندام هوایی شدیدا کاهش یافت. بطوریکه کمترین درصد و سرعت سبز شدن بذور در مقدار 15 گرم پودر اندام هوایی کلزا مشاهده شد. در مجموع اثر بازدارندگی بخش هوایی کلزا بر درصد و سرعت جوانه زنی در پتری دیش و گلدان بیش از اثر بخش ریشه گیاه کلزا بود، در حالیکه درجه بازدارندگی بخش ریشه کلزا بر دیگر شاخص های اندازه گیری شده در آزمایش گلدان بیش از اندام هوایی بود.

زمینه و هدف: هیدروسفالی یک بیماری است که در آن تولید غیرطبیعی مایع مغزی – نخاعی (CSF) در بطن ها و یا فضای زیر عنکبوتیه منجر به افزایش فشار درون جمجمه ای (ICP) می شود. فاکتور رشد اندوتلیال عروقی (VEGF) مهمترین فاکتور رگزایی است که در شرایط هیپوکسی فعال می شود. بنظر می رسد که در اثر افزایش ICP کشش اکسیژن به داخل بافت مغزی کاهش می یابد و در نتیجه رونویسی از ژن VEGF افزایش می یابد بنابراین هدف از مطالعه کنونی بررسی تغییرات VEGF در شرایط هیدروسفالی است.روش کار: در این تحقیق بنیادی مایع مغزی – نخاعی کمری و سرم از 25 کودک مبتلا به هیدروسفالی انسدادی و از 20 کودک گروه کنترل که بین سال های 1387- 1385 به بیمارستان مرکز طبی کودکان تهران مراجعه کرده بودند، گرفته شد. غلظت کلی پروتئین و غلظت VEGF به ترتیب با استفاده از روش های بردفورد و ELISA اندازه گیری شد.یافته ها: غلظت کلی پروتئین در نمونه ها ی بیمار نسبت به نمونه های کنترل افزایش معنی دار داشت(p<0.05)  به همین ترتیب غلظت VEGF در سرم بیماران نیز اندکی افزایش یافته بود ولی این افزایش معنی دار نبود. غلظت VEGF  در CSF بیماران نسبت به کودکان گروه کنترل افزایش بسیار معنی داری نشان داد .(p<0.001)نتیجه گیری: در شرایط عادی VEGF به مقدار کم در مغز بیان می شود. در مقابل در هیپوکسی موضعی یا سیستمیک؛ نورون ها، آستروسیت ها و سلول های میکروگلیا بیان VEGF را افزایش می دهند. این مطالعه نشان دهنده افزایش بیان VEGF در شرایط هیپوکسی در CSF و نیز نقش آن در فیزیوپاتولوژی هیدروسفالی است.

زمینه و هدف: مطالعات گوناگونی نشانگر اثرات هورمون های جنسی بر آستانه درد می باشند. هدف از این مطالعه، بررسی نقش هورمون تستوسترون در پاسخ به تحریک گیرنده های حرارتی در موشهای نر می باشد.روش مطالعه: موشهای صحرایی نر 7 هفته ای به گروه های شاهد،sham  و ارکیدکتومی شده، تقسیم گردیده و آستانه درد حرارتی از طریق قرار دادن دم حیوان در آب 55 درجه سانتیگراد، اندازه گیری شد. در این راستا، مدت زمانی که حیوان قادر به نگهداری دم در آب گرم بود، به عنوان شاخص زمان بی دردی در نظر گرفته شد. از سویی و همزمان، میزان هورمونهای تستوسترون و پرولاکتین سرم نیز مورد اندازه گیری قرار گرفتند.یافته ها: زمان بی دردی به همراه میزان هورمون تستوسترون، 10 روز پس از ارکیدکتومی، تغییر معناداری پیدا نکرد، اما 20 و 40 روز پس از ارکیدکتومی، زمان بی دردی و نیز میزان تستوسترون سرم نسبت به گروه شاهد، کاهش معناداری پیدا کرد P<0.01)) از طرفی، میزان پرولاکتین سرم نیز 10، 20 و 40 روز پس از ارکیدکتومی در مقایسه با گروه شاهد تغییر معناداری پیدا نکرد، گرچه 40 روز پس از ارکیدکتومی دچار کاهش معناداری در مقایسه با 20 روز پس از ارکیدکتومی شد (P<0.01).نتیجه گیری: کاهش سطح هورمون تستوسترون (20 یا 40 روز بعد از ارکیدکتومی) در پاسخ به درد حرارتی در حیوان نر، تاثیرگذار است.

در این مطالعه تاثیر اکوتوریسم بر گونه های گیاهی پارک ملی تندوره در استان خراسان رضوی بررسی شده است. بدین منظور وضعیت شاخص های تنوع گونه ای بین 2 زون با فشار زیاد و کم در این پارک مورد مقایسه قرار گرفت. جهت مطالعه پوشش گیاهی تعداد 30 پلات 1×1 متری برای شمارش درصد گونه های گیاهی به صورت کاملا تصادفی درهر زون پیاده شد. قطعات نمونه در طبقه ارتفاعی 1000تا 1200 متر از سطح دریا و در شیب دامنه 30 تا 65 درجه در بهار سال 1388 جمع آوری شدند. با توجه به نرمال بودن داده ها برای مقایسه میانگین های حاصل از تحلیل های تنوع و معنی دار بودن انها از ازمون t عیر جفتی استفاده شد. یافته ها نشان داد که بین زون با فشار زیاد، و کم شاخصهای تنوع، غنا و غالبیت ارتباط معنی داری را نشان می دهند. اما شاخصهای یکنواختی ارتباط معنی داری را نشان نمی دهند.

زمینه و هدف: سودوموناس آئروژینوزا شایع ترین بیماری زای انسانی در جنس سودوموناس است. وجود این باکتری در مدفوع می تواند باعث بروز عفونت های جدی و حتی کشنده شود. اگر چه رشد خالص سودوموناس آئروژینوزا از کشت مدفوع در افراد سالم ممکن است یک پدیده گذرا به نظر برسد ولی این ارگانیسم می تواند سبب ایجاد عوارض جدی و حتی کشنده شود.روش بررسی: 66 نمونه مدفوع از بیمارستان های شهرستان ارومیه جمع آوری شد. ایزوله های سودوموناس آئروژینوزا بر اساس رنگ آمیزی گرم، تست اکسیداز، تخمیر TSI، رنگ، تولید پیگمان پیوسیانین و توانایی رشد در 42Co تشخیص داده شدند. برای تعیین حساسیت باکتری ها نسبت به آنتی بیوتیک ها از روش Kirby and Bauer اصلاح شده بر اساس رهنمودهای NCCLS استفاده شد.نتایج: از 66 نمونه مدفوع مورد بررسی 3 مورد (4.5%) از نظر وجود باکتری سودوموناس آئروژینوزا مثبت بودند. مقاومت به آنتی بیوتیک های ایمیپنم، سیپروفلوکساسین، سفیپیم، سفتازیدیم، سفتریاکسون و سفوتاکسیم به ترتیب 0، 0، 0،0 ، 33.3 و 66.6 درصد بود.بحث: به طور معمول سودوموناس آئروژینوزا تقریبا در 10% از نمونه های مدفوع افراد سالم حضور دارد. این میزان در نمونه های مدفوع بیمارستان های شهرستان ارومیه 4.5% بوده و مقاومت آن در برابر آنتی بیوتیک های رایج کم می باشد. بنابراین پیشگیری و درمان به موقع می تواند از عوارض بعدی آن شامل اسهال، عفونت های واقعی و... جلوگیری نماید.

به منظور ارزیابی آزمون های بنیه بذر بر سبز شدن گیاهچه در سه رقم گندم نان (مهدوی، قدس، روشن) مطالعه ای در سال 86-1385 در آزمایشگاه و مزرعه برای آزمون های جوانه زنی استاندارد، شمارش اولیه، میزان رشد گیاهچه، شاخص رنگ پذیری تترازولیوم و هدایت الکتریکی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد و در شرایط مزرعه با استفاده از طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار فاکتورهای درصد و سرعت سبزشدن گیاهچه مورد ارزیابی قرار گرفتند. در بین ارقام مورد مطالعه ارقام مهدوی و قدس بیشترین و رقم روشن کمترین درصد و سرعت سبز شدن گیاهچه را داشتند. در این مطالعه همبستگی مثبت معنی داری بین آزمون های بنیه بذر با درصد و سرعت سبز شدن گیاهچه در مزرعه وجود داشت. در بین آزمون های بنیه بذر، آزمون های شمارش اولیه، میزان رشد گیاهچه (تجمع خشک) و شاخص رنگ پذیری تترازولیوم قابلیت بالایی برای پیش بینی درصد و سرعت سبز شدن گیاهچه را داشتند و به عنوان بهترین آزمون ها جهت ارزیابی بنیه بذر قابل توصیه است.

ماهی طلال Rastrellger kanagurta از دسته تن ماهیان و غذای بسیاری از آبزیان می باشد. گوشت آن طعم عالی داشته و در صنایع کنسرو سازی استفاده فراوان دارد. لذا با توجه به اهمیت اقتصادی بالا و نقش بسیار مهمی که ماهی فوق در اکوسیسم و چرخه ی زیستی دارد، مورد توجه قرار می گیرد. هدف ازانجام این پژوهش بررسی تغییرات بیومتریک و اکولوژیکی موثر بر تولید مثل به منظورپی بردن به بهترین زمان اسپرماتوژنز در ماهی طلال بود.روش کار: از تیر ماه 87 تا تیر 88 ماهانه و به طور تصادفی 50 نمونه از سواحل جنوبی ایران جمع آوری شد. پارامترهای طولی (طول کل، طول چنگالی، طول استاندارد) و پارامترهای وزنی شامل وزن بدن،وزن کبدو وزن بیضه اندازه گیری شد. رابطه میان طول و وزن ماهی به منظور تعیین الگوی رشد ایزومتریک یا آلومتریک، بررسی شد. تغییرات شاخص گنادی  (GSI)و شاخص کبدی (HSI) و میانگین ها محاسبه شد. در هر فصل، شرایط دما و شوری آب نیز ثبت شد.نتایج: شاخص گنادی GSI در فصل بهار دارای افزایش محسوسی و مشاهدات ریخت شناسی بیضه همراه با تغییر حجم و رنگ گناد بود. افزایش تدریجی در وزن بیضه، طول (کل، چنگالی، استاندارد) و وزن ماهی در طی یک سال مشاهده شد. بررسی شاخص کبدی HSI نشان دهنده رشد خفیف کبد در طی دوره بلوغ بود.بحث: با توجه به اوج GSI در اردیبهشت 1388، فصل تخم ریزی و گامتوژنر وحداکثر رشد در این نمونه، اواسط بهار گزارش می شود. امید است نتایج حاصل گام مهمی در امر تکثیر و پرورش این نمونه اقتصادی باشد.