علوم باغبانی
سال:1398 | دوره:33 | شماره:3 |تعداد مقالات:21

مرزه (Satureja hortensis L. ) گیاهی است از خانواده نعناعیان که اسانس آن در صنایع دارویی و آرایشی و غذایی کاربرد زیادی دارد. هدف از این تحقیق مطالعه اثرات چند نوع بستر کشت آلی شامل: 1-خاک مزرعه (شاهد)، 2-کود دامی، 3-کمپوست زباله شهری، 4-خاکبرگ، 5-مخلوط بسترها به نسبت مساوی بر روی خصوصیات رویشی و زایشی و نیز کمیت و کیفیت اسانس در سه اکوتیپ مرزه تابستانه (کردستان، شیراز و یزد) بود. آزمایش به صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار در مزرعه تحقیقاتی شماره یک دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان انجام گرفت. اکوتیپ شیراز دارای بیشترین درصد اسانس (2/1 درصد) در بین اکوتیپ های مختلف بود، ولی بین تیمارهای مختلف و بین اکوتیپ ها تفاوت معنی داری نشان نداد. اثر تیمارها بر روی اجزای اسانس شامل کارواکرول، گاماترپینن و پاراسیمن معنی دار بود. اسانس گیاهان در بستر مخلوط بیشترین میزان کارواکرول (69/74 درصد) را داشت. اکوتیپ یزد در بین اکوتیپ ها بیشترین میزان کارواکرول را نشان داد. در میان بسترهای کشت، تیمار شاهد بیشترین درصد گاماترپینن (48/5درصد) و بیشترین درصد پاراسیمن (76/1) را داشت و همه بسترهای آلی باعث کاهش معنی دار این ترکیب ها در اسانس شدند. همچنین در مقایسه اکوتیپ های مختلف، اکوتیپ شیراز دارای بیشترین میزان گاماترپینن و اکوتیپ کردستان بیشترین درصد پاراسیمن (69/1) بودند. با توجه به نتایج حاصله و اینکه اختلافی بین مصرف انواع کودهای آلی از لحاظ اجزای عملکرد و درصد اسانس مرزه مشاهده نشد، بنابراین در صورتی که هر یک از انواع کودهای آلی مورد استفاده در این آزمایش در دسترس بوده و از لحاظ اقتصادی مقرون به صرفه تر باشد، قابل توصیه برای کشاورزان و تولیدکنندگان گیاه دارویی مرزه می باشد.

خشکی و شوری از جمله تنش های غیرزنده مضر برای رشد چمن در طیف گسترده ای از جهان می باشند. هدف از اجرای این آزمایش، انتخاب توده های مقاوم به خشکی و شوری چمن جهت استفاده در برنامه مدیریت چمن در شرایط تنش خشکی و شوری بود. آزمایش به صورت کرت های خردشده بر پایه طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار انجام شد. عوامل آزمایش شامل سه تیمار آبیاری بود که به مدت 45 روز اعمال گردید: 1) گیاهان شاهد (بدون تنش)، 2) تنش خشکی (قطع آبیاری به مدت 45 روز) 3) تنش شوری (روزانه 100 میلی لیتر با شوری 9 دسی زیمنس بر متر). تیمارهای آبیاری به عنوان فاکتور اصلی در سه سطح (شاهد، تنش خشکی و تنش شوری) و توده های علف گندمی در شش سطح به عنوان کرت فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد تنش خشکی و شوری باعث کاهش کیفیت در توده های علف گندمی تاجدار شدند و سطح کاهش کیفیت بین توده ها متفاوت بود. نتایج ما نشان داد، توده سبزوار تحت تنش خشکی و شوری به ترتیب، بالاترین ارتفاع (52/5 و 86/5 سانتی متر) و بیشترین محتوی کلروفیل (85/2 و 75/2 میلی گرم برگرم وزن تر) را نشان می دهد. نتایج به دست آمده از بررسی کربوهیدرات های محلول اندام هوایی، محتوی آب نسبی و میزان نشت الکترولیت نشان داد که در گیاهان تحت تنش خشکی توده های دماوند و سبزوار بیشترین مقدار کربوهیدرات های محلول (16/332 و 14/345 میلی گرم برگرم وزن خشک)، بیشترین محتوی آب نسبی (18/59 و 18/62 درصد) و کمترین میزان نشت الکترولیت (16/48 و 14/59 درصد) را به خود اختصاص دادند. در شرایط تنش شوری، توده دماوند (15/322 میلی گرم برگرم وزن خشک) بیشترین کربوهیدرات محلول، توده سبزوار (42/68 درصد) و اراک (14/65 درصد) بیشترین محتوی آب نسبی و توده سبزوار (17/54 درصد) کمترین میزان نشت الکترولیت را نشان دادند. مطابق نتایج این آزمایش رتبه بندی مقاومت به تنش خشکی به صورت سبزوار

موفقیت در تکنیک کشت بافت، به خصوص در رابطه با گیاهان سوخ دار، به میزان کنترل آلودگی میکروبی در طی دوره کشت وابسته می باشد. اعمال تیمارهای مختلف نظیر تیمار گرمایی و کاربرد قارچ کش های مختلف می تواند به کنترل آلودگی میکروبی و به دنبال آن، افزایش درصد زنده مانی ریزنمونه ها کمک نماید. لذا پژوهش حاضر با هدف بررسی اثر تیمار گرمایی و کاربرد قارچ کش بنومیل بر کاهش آلودگی کشت درون شیشه ای گیاه نرگس، به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با 2 عامل شامل غلظت قارچ کش بنومیل در محیط کشت (یک و دو در هزار)، اعمال و یا عدم اعمال تیمار گرمایی (2 سطح) با 10 تکرار انجام شد. به منظور اعمال تیمار گرمایی از آب گرم 54 درجه سانتی گراد به مدت یک ساعت استفاده گردید. از محیط کشت پایه MS تکمیل شده با تنظیم کننده های رشد BA (1 میلی گرم در لیتر) و NAA (2/0 میلی گرم در لیتر) برای کشت ریزنمونه های فلس جفتی استفاده شد. نتایج پژوهش حاضر نشان داد با وجود آنکه کمترین درصد آلودگی در شرایط اعمال تیمار گرمایی و کاربرد دو گرم در لیتر بنومیل حاصل شد، ولی با این حال بیشترین درصد قهوه ای شدن ریزنمونه ها نیز در این تیمار مشاهده شد که منجر به کاهش پتانسیل باززایی ریزنمونه ها شد. لذا با در نظر گرفتن درصد قهوه ای شدن، درصد باززایی و درصد آلودگی ریزنمونه ها، عدم اعمال تیمار گرمایی و کاربرد محیط کشت حاوی یک گرم در لیتر قارچ کش بنومیل جهت کشت ریزنمونه های فلس جفتی گیاه نرگس توصیه می گردد.

به منظور بررسی اثر کودهای آلی و شیمیایی بر خصوصیات کمی گاوزبان ایرانی (Echium amoenum) در تراکم های مختلف گیاهی، آزمایشی در سال های زراعی 92-1390 در دانشگاه فردوسی مشهد به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح پایه ی بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. فاکتورهای آزمایشی شامل 3 تراکم گیاهی (3، 5 و 10 بوته در متر مربع) و 5 نوع کود مختلف (کمپوست زباله شهری، ورمی کمپوست، گاوی، شیمیایی (اوره) و شاهد) بودند. نتایج آزمایش نشان داد که با کاهش تراکم گیاهی، تأثیر کودهای آلی در افزایش عملکرد گل تشدید شد و در کمترین تراکم گیاهی، کودهای کمپوست زباله شهری، ورمی کمپوست و گاوی، عملکرد گل را به ترتیب 112، 79 و 223 درصد نسبت به شاهد بطور معنی داری افزایش دادند. در تمامی تراکم های مورد مطالعه، طول ساقه فرعی در شرایط استفاده از کودهای آلی نسبت به شاهد بطور معنی داری بیشتر بود. کودهای کمپوست، ورمی کمپوست، گاوی و شیمیایی (اوره) در تراکم 10 بوته در متر مربع به ترتیب افزایش 106، 54، 66 و 173 درصدی میزان فنول کل را در مقایسه با شاهد سبب شدند. در تراکم متوسط گیاهی (5 بوته در متر مربع) استفاده از کودهای کمپوست، ورمی کمپوست و گاوی به ترتیب منجر به افزایش 83، 74 و 57 درصدی میزان آنتوسیانین کل نسبت به شاهد شدند. به طور کلی نتایج این پژوهش نشان داد که استفاده از کودهای آلی مختلف و کود شیمیایی اوره در تراکم های مطلوب گیاهی می تواند منجر به بهبود خصوصیات مورفولوژیکی و عملکرد کمی و کیفی گاوزبان ایرانی شود.

امروزه پرورش و تکثیر گیاهان زینتی به خصوص گیاهانی که تکثیر آنها به سختی صورت می گیرد، از طریق کشت بافت از ارزش و اهمیت زیادی برخوردار است. تکثیر گیاه زینتی زامیفولیا با ارزش اقتصادی بالا از طریق قلمه برگ و تقسیم ریزوم به سختی صورت می گیرد و به مدت زمانی حدود 7 ماه نیاز دارد لذا جهت تسریع در تکثیر آن کشت بافت مفید واقع می گردد. جهت بهینه سازی تولید کالوس و باززایی، ریزنمونه های دمبرگ، ریزوم، برگ و شاخه، در محیط کشت های با سطوح متفاوت تنظیم کننده های رشد در دو آزمایش جداگانه به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار مورد بررسی قرار گرفتند. در آزمایش اول ریزنمونه های دمبرگ و ریزوم در سه مرحله کالوس، شاخه و ریشه زایی به ترتیب در سطوح هورمونی ] BA (4، 2، 0 میلی گرم بر لیتر)، 2, 4-D (2، 1، 0 میلی گرم بر لیتر)[، ] BA (2، 1، 0 میلی گرم بر لیتر) و 2, 4-D (1، 5/0، 0 میلی گرم بر لیتر)[ و ] BA (2، 1، 0 میلی گرم بر لیتر) و NAA (1، 5/0، 0 میلی گرم بر لیتر)[ قرار گرفتند و در آزمایش دوم ریزنمونه های برگ و شاخه نیز در سه مرحله کالوس، شاخه و ریشه زایی به ترتیب در سطوح هورمونی ] BA (4، 2، 0 میلی گرم بر لیتر) و NAA (1، 5/0، 0 میلی گرم بر لیتر)[، BA] (2، 1، 0 میلی گرم بر لیتر) و NAA (1، 5/0، 0 میلی گرم بر لیتر)[ و] BA (2، 1، 0 میلی گرم بر لیتر) و NAA (2، 1، 0 میلی گرم بر لیتر)[ قرار گرفتند. در مرحله کالوس زایی، صفات مدت زمان تا شروع کالوس زایی و پس از گذشت 5 هفته درصد کالوس زایی و وزن ترکالوس اندازه گیری گردید. در مرحله باززایی مدت زمان تا شروع ریشه زایی، مدت زمان تا شروع شاخه زایی و پس از گذشت 5 هفته طول شاخه و تعداد برگ اندازه گیری گردید. بالاترین درصد کالوس زایی، کوتاهترین زمان برای رسیدن به کالوس و بیشترین وزن تر کالوس در محیط کشت با هورمون های 2 میلی گرم بر لیتر BA و 1 میلی گرم بر لیتر NAA در ریز نمونه برگ به ترتیب با 5/94 درصددرصد، 14 روز و 1/1 گرم از آزمایش دوم مشاهده گردید. بهترین تیمار در مرحله شاخه زایی با کوتاهترین زمان تا شروع شاخه زایی، بلندترین طول شاخه و بیشترین تعداد برگ به ترتیب با 5/10 روز، 10/4 سانتی متر و 8 برگ مربوط به ریزنمونه برگ با غلظت هورمونی 2 میلی گرم بر لیتر BA و 5/0 میلی گرم بر لیتر NAA از آزمایش دوم بود و در مرحله ریشه زایی بهترین تیمار برای ریزنمونه دمبرگ با غلظت هورمونی 1 میلی گرم بر لیتر BA و 5/0 میلی گرم بر لیتر NAA با 14 روز زمان تا ریشه زایی از آزمایش اول بود. از نتایج آزمایش ها در مرحله باززایی چنین بر آمد که نوع ریزنمونه در شاخه زایی و ریشه زایی همانند مرحله کالوس زایی موثر بوده است به طوری که در مرحله شاخه زایی نتایج به دست آمده از ریزنمونه ریزوم نسبت به ریزنمونه دمبرگ بهتر بود اما در مرحله ریشه زایی ریزنمونه دمبرگ بهتر از ریزنمونه ریزوم عمل کرده است.

پریوش (Catharanthus roseus) گیاهی زیبا و رونده از خانواده خرزهره ئیان و دارای کاربردهای زینتی و دارویی است. این گیاه همانند سایر گونه های فضای سبز تحت تأثیر آثار سوء ناشی از تنش خشکی قرار می گیرد، اما در این راستا استفاده از محرک های رشد گیاهی می تواند برای گیاه تحت تنش مفید باشد. بنابراین تحقیق حاضر به منظور تأثیر اسید سالیسیلیک و ال-آرژنین بر صفات مورفو-فیزیولوژیکی گیاه پریوش تحت تنش خشکی انجام شد. این آزمایش به صورت فاکتوریل با دو عامل شامل محلول پاشی در 5 سطح (شاهد، ال-آرژنین 5/1 و 3 میلی مولار، اسید سالیسیلیک 100 و 200 میلی گرم در لیتر) و تنش خشکی در سه سطح (100، 70 و 40 درصد ظرفیت زراعی) در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی با 3 تکرار انجام شد. صفات مورد بررسی شامل کارایی مصرف آب، نسبت وزن ریشه به شاخساره، تعداد گل، قطر گل، محتوای کلروفیل برگ، فعالیت آنزیم های پراکسیداز و سوپر اکسید دیسموتاز برگ و عناصر پرمصرف (نیتروژن، فسفر و پتاسیم) برگ بود. کارایی مصرف آب در تیمارهای تحت تأثیر تنش 70 درصد ظرفیت زراعی بیشتر از سایر تیمارها بدست آمد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که برهمکنش محلول پاشی و تنش خشکی بر نسبت وزن ریشه به شاخساره، فعالیت آنزیم پراکسیداز، مقدار فسفر و نیتروژن برگ معنی دار شد. نسبت وزن ریشه به شاخساره در تیمارهای عدم محلول پاشی (شاهد) × 40 درصد ظرفیت زراعی و ال-آرژنین 5/1 میلی-مولار × 40 درصد ظرفیت زراعی بیشتر از سایر تیمارها گزارش شد. فعالیت آنزیم پراکسیداز در تیمار برهمکنش عدم محلول پاشی و 100 درصد ظرفیت زراعی کمتر از سایر تیمارهای آزمایشی بود. بیشترین مقدار فسفر و نیتروژن در تمامی سطوح محلول پاشی در 100 درصد ظرفیت زراعی مشاهده شد. حداقل مقدار عناصر پرمصرف در تیمارهای حاوی 40 درصد ظرفیت زراعی مشاهده شد. قطر و تعداد گل در تیمارهای 100 درصد و 70 درصد ظرفیت زراعی بیشتر از 40 درصد ظرفیت زراعی به دست آمد و در بین تیمارهای محلول پاشی میانگین قطر گل و کلروفیل کل در تیمار ال-آرژنین 3 میلی مولار بیشتر بود. بیشترین و کمترین فعالیت آنریم سوپر اکسید دیسموتاز به-ترتیب در تیمار 40 درصد ظرفیت زراعی و 100 درصد ظرفیت زراعی مشاهده شد و در بین تیمارهای محلول-پاشی، فعالیت این آنزیم در تیمارهای ال-آرژنین 3 میلی مولار و اسید سالیسیلیک 100 میلی گرم در لیتر بیشتر از سایر تیمارها بود. بنابراین با هدف مصرف بهینه آب و محلول پاشی، در تیمار 70 درصد ظرفیت زراعی و استفاده از ال-آرژنین 3 میلی مولار یا اسید سالیسیلیک 100 میلی گرم در لیتر موجب افزایش عناصر فسفر و ازت گردید. همچنین در مجموع تیمارهای ال-آرژنین 3 میلی مولار یا اسید سالیسیلیک 100 میلی گرم در لیتر موجب افزایش تعداد و قطر گل پریوش شدند.

گیاه دارویی پای خر با نام علمی Tussilago farfara L.، چندساله و از تیره کاسنی (Asteraceae) می باشد. پای خر مصارف دارویی دارد و از زمان های بسیار دور برای درمان سرفه، مشکلات ریوی و خلط استفاده می شود. در این تحقیق برای کشت پای خر، از ریزوم این گیاه استفاده شد و آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک-های کامل تصادفی در سه تکرار انجام گرفت که تیمارها عبارت از هفت جمعیت از شهرهای فیروزکوه، نور، دیلمان، کلیبر، نمین، دماوند و پل زنگوله گیاه پای خر کشت شده در تهران بودند. صفات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی مانند سطح برگ، تعداد گل در بوته، قطر گل، طول ساقه گل دهنده، ارتفاع گل، وزن خشک گل، طول ریشه و میزان فتوسنتز اندازه گیری شد. برگ و گل گیاهان کشت شده برای بررسی فیتوشیمیایی مانند فنول و فلاونویید کل آماده گردید. نتایج مربوط به گیاهان کشت شده نشان داد که اختلاف معنی داری در سطح احتمال یک درصد بین جمعیت ها وجود داشته و جمعیت پل زنگوله از لحاظ برخی خصوصیات مورفولوژیکی مانند تعداد گل در بوته با میانگین 15، بیشترین قطر و ارتفاع گل به ترتیب با میانگین 12 و 16 میلی متر، وزن خشک گل با میانگین 2/5 گرم و همچنین بالاترین میزان فتوسنتز، به عنوان جمعیت برتر در بین گیاهان کشت شده مشخص گردید. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که بین فنول و فلاونویید کل جمعیت های مورد بررسی اختلاف معنی داری در سطح احتمال یک درصد وجود داشته و جمعیت نور با میانگین 242 میلی گرم گالیک اسید بر گرم عصاره خشک بیشترین مقدار فنول کل را داشت و عصاره برگ جمعیت نور با IC50 برابر با 271، بیشترین فعالیت آنتی اکسیدانی را نشان داد.

در بین تنش های محیطی، خشکی و شوری جزء مهم ترین تنش ها هستند که رشد و نمو گیاهان را در مناطق خشک و نیمه خشک محدود می کنند. هدف از تحقیق حاضر بررسی اثر تنش های خشکی و شوری بر صفت های رویشی، زایشی و بیوشیمیایی گل نرگس شهلا (Narcissus tazetta L. ) بود. این آزمایش گلدانی، به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار در دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند در سال 1396 انجام شد. تیمارها شامل کلرید سدیم در چهار سطح صفر (شاهد)، 20، 40 و 60 میلی مولار و تنش خشکی در چهار سطح 70، 50، 30 و 90 درصد ظرفیت زراعی بودند. نتایج اثرهای ساده نشان داد که تنش های خشکی و شوری باعث کاهش مقدار قطر ساقه گل دهنده، قطر گل، طول ریشه، حجم ریشه، وزن تر ریشه، طول و وزن تر سوخ، وزن تر اندام هوایی، وزن خشک کل و تعداد روز از گلدهی تا پیری گل شدند. در مقابل صفت های تعداد روز از کاشت تا گلدهی، میزان قندهای محلول کل برگ و ریشه، فعالیت آنتی اکسیدانی و محتوای فنول کل تحت تأثیر این دو تنش افزایش یافتند. نتایج اثرهای متقابل نشان داد که اثر مخرب تنش های شوری و خشکی در شرایط کاربرد توأم دو تنش، تشدید شد به طوری که کمترین مقدار صفت های رشدی و زایشی در شدیدترین سطح تنش (30 درصد ظرفیت زراعی × شوری 60 میلی مولار) مشاهده شد. به طور کلی، نتایج نشان داد که در محدوده تیمارهای اعمال شده، اثر مخرب تنش شوری بر صفت های رشدی، زینتی و فیزیولوژیکی گل نرگس بیشتر از تنش خشکی بود.

پپینو یک سبزی میوه ای متعلق به خانواده سولاناسه بوده که مشکل اساسی در توسعه ی کشت این گیاه تکثیر آن می باشد که از طریق بذر موفقیت اندکی دارد. از این رو این پژوهش با هدف تکثیر انبوه از طریق کشت بافت انجام گردید. به منظور دستیابی به بهترین نوع محیط کشت و ترکیب تنظیم کننده های رشد گیاهی از ریزنمونه تک گره پپینو استفاده گردید. این تحقیق در قالب سه آزمایش جداگانه با استفاده از چهار نوع محیط کشت (MS، ½ MS، SH و B5)، دو نوع سیتوکنین (بنزیل آدنین (BA) و کینتین (Kin)) و دو نوع اکسین (ایندول بوتریک اسید (IBA) و نفتالین استیک اسید (NAA)) برای تعیین بهترین محیط کشت و دستیابی به ترکیب مناسبی از تنظیم کننده های رشد گیاهی برای پرآوری شاخساره و ریشه زایی انجام شد. نتایج نشان داد که بهترین محیط کشت برای ریزازدیادی ریزنمونه تک گره پپینو با توجه به تعداد شاخساره، طول شاخساره، تعداد ریشه، طول ریشه، تعداد برگ و طول برگ محیط کشت پایه MS بود. در آزمایش پرآوری شاخه، بیش ترین تعداد شاخساره، تعداد برگ، رنگ شاخساره و کیفیت شاخساره القا شده در اثر کاربرد محیط کشت MS غنی شده با دو میلی گرم در لیتر BA به همراه یک میلی گرم در لیتر Kin به دست آمد. همچنین بیش ترین میزان طول شاخساره و طول برگ به ترتیب با کاربرد محیط کشت MS غنی شده با یک میلی گرم در لیتر BA همراه با دو میلی گرم در لیتر Kin و تیمار یک میلی گرم در لیتر BA همراه با یک میلی گرم در لیتر Kin حاصل شد. در آزمایش ریشه زایی، بیش ترین میانگین تعداد ریشه و کیفیت ریشه با استفاده از IBA با غلظت 6/0 میلی گرم در لیتر به دست آمد، در حالی که بیش ترین میانگین طول ریشه با کاربرد IBA با غلظت 3/0 میلی گرم در لیتر مشاهده شد. در مجموع بهترین نتایج با محیط کشت MS، غلظت دو میلی گرم در لیتر BA همراه با یک میلی گرم در لیتر Kin جهت پرآوری و همچنین غلظت 6/0 میلی گرم در لیتر IBA جهت ریشه زایی ریزنمونه پپینو به دست آمد.

سیر ایران از کیفیت عطر و طعم خوبی برخوردار است، ولی تا به امروز به جز رقم مازند که مناسب مازندران است، رقم بومی دیگری از سیر اصلاح و معرفی نشده است. به منظور شناسایی پربازده ترین توده های محلی برای اصلاح و معرفی رقم مناسب شرایط آب و هوایی همدان، در سال زراعی 95-1394 آزمایشی بر روی 18 توده محلی مختلف در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در مرکز تحقیقات کشاورزی همدان اجرا شد. نه توده از مناطق کشت سیر استان همدان و نه توده از سایر استان های سیرکار کشور انتخاب گردیدند. توده های محلی از نظر 33 صفت مهم زراعی-مورفولوژیکی از جمله عملکرد سوخ؛ و میزان اسیدپیروویک کل (مجموع اسید پیروویک حاصل از فعالیت های آنزیمی و غیرآنزیمی)، میزان اسید پیروویک غیرآنزیمی، میزان اسید پیروویک آنزیمی و میزان آلیسین مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج این بررسی نشان داد که صفات مورد بررسی توده های محلی کشور از تنوع بالایی برخوردارند که لازمه برنامه های اصلاحی است و همچنین معرفی توده ها به مناطق دیگر می-تواند با نتایج مطلوب همراه باشد. چنانکه از نه توده محلی غیر بومی همدان سه توده محلی ارومیه، اراک و بردسیر کرمان در شرایط آب و هوایی همدان تولید قابل قبول داشتند. توده های محلی ارومیه، سولان و حیدره بر اساس عملکرد سوخ، اسید پیروویک آنزیمی و رابطه مولی دو به یک آن با آلیسین بیشترین ماده عطر و طعم دهنده آلیسین را در هکتار تولید کردند. صفات وزن سوخ به طور مستقیم و قطر یقه به طور غیرمستقیم از طریق وزن سوخ، با عملکرد سوخ و صفات شاخص سطح برگ، شاخص برداشت، وزن خشک برگ بوته و قطر سوخ با میزان آلیسین تولیدی ارتباط معنی دار بالایی نشان دادند. بر اساس تجزیه خوشه ای توده ها به دو گروه اصلی مناسب و نامناسب کشت در همدان تقسیم شده که گروه مناسب کشت در همدان خود به چهار زیرگروه سه تایی تقسیم شد. خوشه بندی امکان کاهش هزینه های حفظ منابع ژنتیکی سیر را با کم کردن میزان مواد نگهداری شده با حداقل افت تنوع صفات، فراهم می سازد.

این پژوهش با هدف تولید نهال عاری از سه ویروس ACLSV، ASPV، ASGV سیب "گوشت سرخ" (Malus pumila Mill. )، در پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی ایران (ABRII) در سال 1394 انجام شد. آزمایش ها با ارزیابی اثربخشی تیمار گرمادرمانی (0، 7، 14 و 21 روز در دمای 38 درجه سانتی گراد) و کشت مریستم انتهایی (در سه اندازه کوچک تر از 2/0 میلی متر، بین 2/0 تا 7/0 میلی متر و بزرگ تر از 7/0 میلی متر) بر نرخ حذف ویروس از ریزشاخه ها انجام شد. در ابتدا حضور ویروس هایACLSV، ASGV و ASPV در نمونه های مادری با روش های آزمون الایزای ساندویچ دو طرفه آنتی بادی و RT-PCR مورد ارزیابی قرار گرفت. سپس تیمارهای گرمادرمانی و کشت مریستم در شرایط درون شیشه ای انجام شد. ریزشاخه های رشد یافته از مریستم توسط الایزا و RT-PCR برای هر سه ویروس بررسی شدند. به طورکلی نرخ حذف سه ویروس ACLSV (9/25 درصد)، ASGV (4/7 درصد) و ASPV (4/44 درصد) با یکدیگر متفاوت بود. نتایج نشان داد افزایش طول مدت گرمادرمانی و کاهش اندازه مریستم با اثر گذاری متفاوت بر ویروس های مورد مطالعه باعث افزایش نرخ عاری شدن ریزنمونه ها از ویروس شده است. افزایش دوره زمانی گرمادرمانی در 21 روز باعث کاهش رشد و تکثیر و حتی از بین رفتن ریزنمونه ها شد. بنابراین 14 روز گرمادرمانی مؤثرترین تیمار جهت حذف آلودگی ویروس-هایASGV (11/11درصد)، ASPV (89/88 درصد) و ACLSV (44/44 درصد) از ریزنمونه های مورد مطالعه بود. در پایان آزمایش نمونه هایی که توسط هر دو روش الایزا و RT-PCR سالم تشخیص داده شدند، تکثیر و ریشه دار شدند و در شرایط گلخانه ای سازگار شدند.

این مطالعه با هدف بهبود ویژگی های رویشی و زایشی بر روی گیاهچه های گل جعفری آفریقایی در قالب دو آزمایش جداگانه در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه ولایت ایرانشهر در سال 1396 اجرا شد. تیمارهای آزمایش اول شامل غنچه گیری در دو سطح (عدم غنچه گیری و غنچه گیری در 20 روز بعد از کاشت) و نیتروژن در چهار سطح (0 درصد، 2 درصد، 4 درصد و 6 درصد) و تیمارهای آزمایش دوم شامل سه سطح ایندول استیک اسید (50، 100 و 150 میلی گرم بر لیتر) و سه سطح اسید جیبرلیک (100، 200 و 300 میلی گرم بر لیتر) و آب مقطر به عنوان شاهد بودند. کیفیت گیاهچه ها بر اساس ارتفاع و قطر گیاهچه، تعداد برگ، تعداد و طول شاخه فرعی، تعداد و قطر گل، وزن تر و خشک گل و تعداد روز تا گلدهی اندازه گیری شدند. نتایج نشان دادند که بیشترین ارتفاع گیاه (5/47 سانتی متر)، طول شاخه (50/21 سانتی متر)، قطر گل (25/5 سانتی متر)، وزن خشک گل (60/3 گرم) و وزن تر گل (8/0 گرم) در تیمار عدم غنچه گیری به همراه 6 درصد نیتروژن بدست آمد. بیشترین تعداد برگ (91)، تعداد شاخه (10) و تعداد گل (7) با غنچه گیری همراه با تیمار 6 درصد نیتروژن بدست آمد. کیفیت گیاهچه ها با محلول پاشی اسید جیبرلیک نسبت به ایندول استیک اسید افزایش چشمگیری داشت و با افزایش غلظت، کیفیت گیاهچه ها نیز افزایش یافت، به طوری که بیشترین ارتفاع گیاه (25/34 سانتی متر)، طول شاخه (23 سانتی متر)، تعداد برگ (42)، تعداد شاخه (14)، قطر گل (3 سانتی متر)، وزن خشک گل (65/0 گرم)، وزن تر گل (13/3 گرم)، تعداد گل (6) و کمترین تعداد روز تا گلدهی (31 روز) در محلول پاشی با اسید جیبرلیک در غلظت 300 میلی گرم بر لیتر ایجاد گردید.

گیاه چویل دارای خواص داروئی مختلف بوده و تاکنون گزارشی از کشت تعلیقی سلولی این گیاه بومی ایران ارائه نشده است. به منظور ارزیابی تأثیر عوامل مختلف بر پینه زایی چویل، آزمایشی به صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی اجرا شد. فاکتورها شامل اکوتیپ (آب نهر، گایونه، وزگ و سی سخت)، ریز نمونه (ریشه، برگ و ساقه) به همراه ترکیبات هورمونی مختلف NAA و BAP (هر کدام در غلظت های 0، 5/0، 1 و 2 میلی گرم در لیتر) در محیط کشت پایه موراشیگ و اسکوگ بودند. نتایج نشان دادند که بهترین اکوتیپ در واکنش به پینه زایی، اکوتیپ آب نهر و بهترین ریز نمونه، ریزنمونه برگی و بهترین ترکیب هورمونی شامل 1 میلی گرم در لیتر NAA و 5/0 میلی گرم در لیتر BAP بود. به منظور بررسی تأثیر عوامل مختلف بر کشت تعلیقی سلولی چویل، علاوه بر هورمون NAA، از سطوح مختلف (غلظت های 0، 5/0، 1 و 2 میلی گرم در لیتر) هورمون 2, 4-D نیز در ترکیب با هورمون BAP استفاده شد. بهترین ترکیب هورمونی برای کشت تعلیق سلولی، 2 میلی گرم بر لیتر NAA یا 2, 4-D به همراه 5/0 میلی گرم بر لیتر BAP بود و بهترین ریزنمونه و اکوتیپ به ترتیب، ریزنمونه برگی و اکوتیپ آب نهر بود. در مجموع، اکوتیپ آب نهر و ریزنمونه برگی هم در کشت پینه و هم در کشت تعلیقی سلولی نسبت به بقیه اکوتیپ ها و ریزنمونه ها برتری نشان دادند و بهترین ترکیب هورمونی در هر دو نوع کشت 2-1 میلی گرم در لیتر NAA و 5/0 میلی گرم در لیتر BAP بود.

یکی از روش های بهبود ویژگی های مورفولوژیکی گیاهان، تغییر کیفیت نور است. به همین منظور آزمایشی جهت بررسی اثر کیفیت نور ال ای دی بر ویژگی های مورفولوژیک و فیزیولوژیک دانهال های حسن یوسف و اطلسی انجام شد. تیمارها شامل نور طبیعی گلخانه (شاهد) و نور ال ای دی (نور ترکیبی 50 درصد آبی + 50 درصد و دیگری نور 100 درصد سفید) بود. در پایان، تعدادی از صفات مورفولوژیک و فیزیولوژیک اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که سطح برگ، ارتفاع، طول میانگره، قطر ساقه، وزن تر شاخساره و فلورسانس کلروفیل برگ دانهال حسن یوسف در نور 100 درصد سفید بیشتر از نور ترکیبی 50 درصد آبی + 50 درصد سرخ ال ای دی و نور طبیعی گلخانه بود. همچنین، بیشترین دمای سطح برگ (4/27 درجه سلسیوس)، میزان کلروفیل کل (8/0 میلی گرم بر گرم) و کاروتنوئید (30/2 میلی گرم بر گرم) در تیمار شاهد و بیشترین تعداد برگ (21)، وزن خشک شاخساره (17/0 گرم)، وزن تر (65/1 گرم) و خشک ریشه (11/0 گرم) در ترکیب نوری 50 درصد آبی + 50 درصد سرخ مشاهده شد. نتایج در نشاء اطلسی نشان داد که نور سفید باعث افزایش سطح برگ، وزن تر شاخساره و وزن خشک ریشه شد. دمای سطح برگ و میزان کلروفیل کل در شاهد نسبت به سایر تیمارها بیشتر بود و بیشترین میزان کاروتنوئید (12/3 میلی گرم بر گرم) اطلسی در نور ترکیبی 50 درصد آبی + 50 درصد سرخ حاصل شد. بر اساس نتایج بدست آمده، با جایگزینی شرایط گلخانه با نور ال ای دی می توان، نشاء حسن یوسف و اطلسی را با کیفیت بالاتری تولید کرد.

قرنفل (Dianthus barbatus L. ) یکی از مهمترین گیا هان فضای سبز در مناطق معتدل است که به عنوان گیاه باغچه ای، گلدانی و همچنین گل بریدنی کشت می گردد. شوری خاک و آب در بخش های وسیعی از کشور مهمترین مشکل پیش رو در گسترش فضای سبز شهری آن می باشد. باتوجه به اهمیت قرنفل در فضای سبز شهری و درک بهتر مبانی فیزیولوژیکی پاسخ گیاه به تنش در محیط درون شیشه ای، در این پژوهش تأثیر تنش شوری بر گیاه قرنفل در شرایط درون شیشه ای مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور پینه های حاصل از ریزنمونه های برگ که در محیط کشت MS حاوی 2 میکرومولار BAP + 6 میکرومولار NAA پرآوری گردیده بودند، تحت تأثیر سطوح مختلف کلریدسدیم (0، 1، 3، 6، 9 و 12 گرم درلیتر) در محیط کشت MS قرار گرفتند. سپس شاخص های مختلف فیزیولوژیکی (همچون رشد، نرخ رشد نهایی، وزن تر و خشک) و بیوشیمیایی (همچون میزان تغییرات پروتئین کل، اسمولیت گلاسین-بتائین، فعالیت آنزیم بتائین آلدهایددهیدروژناز و همچنین میزان فعالیت آنزیم های کاتالاز، پراکسیداز، سوپراکسیددسموتاز و میزان بیومارکرتخریبی مالون دی آلدهاید) در پینه های تنش یافته مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد با افزایش سطح تنش، رشد پینه ها کاهش و درنتیجه از وزن تر و خشک آن ها نیز کاسته شد. از سوی دیگر میزان پروتئین کل، فعالیت آنزیم بتائین آلدهایددهیدروژناز و درنتیجه اسمولیت گلاسین-بتائین با افزایش سطح تنش، افزایش یافت. فعالیت آنزیم های شکارکننده رادیکال آزاد همچون کاتالاز، پراکسیداز و سوپراکسیددسموتاز نیز با افزایش میزان تنش به طور معنی داری افزایش یافت. در بین سه آنزیم شکارکننده رادیکال آزاد، پراکسیداز کمترین میزان فعالیت و کاتالاز بیشترین میزان فعالیت را درنتیجه تنش داشتند. پراکسیداز همچنین کمترین میزان افزایش فعالیت در نتیجه تنش را به خود اختصاص داد. این درحالی بود که افزایش میزان فعالیت در دو آنزیم کاتالاز و سوپراکسیددسموتاز تقریباً به یک اندازه مشاهده گردید. بیومارکر تخریبی مالون دی آلدهاید نیز علیرغم افزایش فعالیت آنزیم های شکارکننده رادیکال آزاد با افزایش تنش شوری، افزایش یافت. به طور کلی نتایج این تحقیق نشان داد که گیاه قرنفل در محیط درون شیشه ای به تنش شوری حساس بوده و آستانه تحمل آن به شوری محیط غلظت 1 گرم در لیتر کلریدسدیم می باشد. این درحالی است که، پینه های این گیاه تا شوری 12 گرم در لیتر کلریدسدیم مقاوم بوده و ضمن رشد بطئی به حیات خود ادامه دادند.