پژوهش های خاک
سال:1387 | دوره:22 | شماره:1 |تعداد مقالات:20

در خاک های آهکی ایران، اطلاعات کمی در رابطه با مس قابل استفاده در دسترس است. از آنجا که قابلیت استفاده این عنصر غذایی، معمولا در این خاک هاکم می باشد و با غرقاب شدن خاک تشدید می یابد. لذا ارزیابی اثر کاربرد مس، برای گیاه برنج بسیار مهم وضروری است. در این تحقیق، تعداد 19 نمونه خاک از عمق 0 تا 30 سانتیمتری نقاط مختلف استان فارس با دامنه وسیعی از خصوصیات فیزیکی و شیمیایی برگزیده شد. برای تعیین مس قابل استفاده از عصاره گیر دی تی پی ا (DTPA-TEA) استفاده شد. به علاوه، اثرات دو سطح مس (0 و 2.5 میلی گرم درکیلوگرم خاک به صورت سولفات مس) بر رشد، غلظت و جذب مس در دو مرحله رشد رویشی و زایشی برنج در یک طرح کامل تصادفی و با سه تکرار مورد مطالعه قرار گرفت. وزن هزار دانه، شاخص برداشت و عملکرد بیولوژیک نیز تعیین گردید. میانگین وزن خشک شاخسار، عملکرد دانه و کاه وکلش، غلظت و جذب مس و همچنین وزن هزار دانه، شاخص برداشت و عملکرد بیولوژیک به طور معنی داری در خاک های تیمار شده با مس بیش از خاک های شاهد بودند. کاربرد مس، منجر به کاهش غلظت آهن، منگنز و روی در گیاه گردید. به علاوه، با استفاده از روش تصویری کیت و نلسون، حد بحرانی مس درخاک با عصاره گیر دی تی پی ا 1 میکرو گرم در گرم خاک و به روش میچرلیخ- بری، برای دستیابی به 85، 80 و 90 درصد عملکرد نسبی دانه برنج به ترتیب 1.40، 1.65 و 2 میکروگرم درگرم خاک تعیین گردید. و حد بحرانی مس در گیاه 5.93 میکرو گرم در گرم ماده خشک گیاهی بدست آمد.

کودهای شیمیایی از جمله سولفات روی دارای اثرات باقیمانده هستند. بدین معنی که در کشت اول تمام آن جذب نشده و ممکن است بر رشد و ترکیب شیمیایی محصولات بعدی موثر باشندکه اصطلاحا اثر باقیمانده Residual effect)) نامیده می شود. به منظور بررسی اثرات باقیمانده سولفات روی بر رشد و ترکیب شیمیایی سویا (Glycine max L.)، آزمایشی در سال های 1379 الی 1382 به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با دو تیمار و سه تکرار در 20 خاک مختلف انجام شد. تیمارهای این تحقیق شامل دو سطح روی (صفر و 20 میلی گرم در کیلوگرم به صورت سولفات روی) و 20 خاک مختلف از مزارع سویاکاری شرق استان مازندران بود. با مصرف سولفات روی در سال اول آزمایش، میانگین عملکرد ماده خشک 20 مزرعه از 16.56 گرم در شاهد به 20.17 گرم در گلدان در تیمار کودی افزایش یافت. میانگین غلظت روی در برگهای سویا در قطعات شاهد از 53.5 به 90.9 میکروگرم در گرم و جذب کل روی از 863 به 1884 میکروگرم در گلدان در تیمار مصرف روی، رسید. اثر باقیمانده کود در سال دوم، موجب افزایش 10.8 درصدی عملکرد دانه شد و این افزایش معنی دار بود. اثر پباقیمانده سولفات روی، غلظت روی سویا را 72 درصد نسبت به شاهد افزایش داد. در سال سوم آزمایش، اثرباقیمانده سولفات روی، عملکرد ماده خشک سویا قبل از گلدهی را 1.9 درصد و غلظت روی سویا را 21.70 درصد نسبت به شاهد افزایش داد در سال سوم آزمایش، عملکرد دانه سویا 4.4 درصد در تیمار مصرف روی نسبت به شاهد افزایش یافت. اثر باقیمانده سولفات روی در سال چهارم آزمایش، عملکرد ماده خشک سویا را قبل از گلدهی 3 و غلظت روی سویا 40.2 درصد نسبت به شاهد افزایش داد. نتایج تحقیق انجام شده نشان داد بکارگیری سولفات روی در خاک های آهکی، نه تنها بر روی رشد و ترکیب شیمیایی اولین کشت سویا اثر می گذارد، بلکه بر رشد وترکیب شیمیایی سویا حداقل تا چهار سال موثر است. عملکرد دانه، ماده خشک گیاهی، غلظت و جذب کل روی محصول سویا در سال دوم کشت، بطور معنی داری نسبت به شاهد افزایش یافت. در سال چهارم آزمایش اثر باقیمانده سولفات روی بر عملکرد ماده خشک گیاهی مثبت بوده ولی معنی دار نگردید ولی اثر آن بر غلظت و جذب کل روی معنی دار بود. در جمع بندی با عنایت به نتایج تحقیقات مشابه می توان گفت که پس از مصرف سولفات روی در مزارع سویا، تا چهار سال دیگر نیازی به مصرف آن نخواهد بود. انجام تحقیقات بیشتر در این زمینه مورد پیشنهاد است.

اسیدهای آلی نظیر اسید سیتریک و اسید اگزالیک در واکنشهای ریزوسفر خاک به ویژه در جذب عناصر غذایی نقش مهمی را ایفا می کنند. این تحقیق در سال 1382 به منظور بررسی تاثیر نوع و غلظت های موثر اسید در واکنش های ریزوسفر گندم (Triticum aestivum L.) و تاثیر آنها بر جذب 33P به وسیله ریشه گندم و انتقال آن به اندام های هوایی گیاه انجام گرفت. به این منظور گیاه گندم در محفظه کوچک ریزوسفری محتوی خاک (microcosm) کشت گردید. ریشه به تدریج در لایه های خاک نشان دار شده با KH233PO4 نفوذ کرد. چهل و هشت ساعت بعد از نشان دار کردن خاک، سیترات و اگزالات در دو شکل یونی با غلظت های 1 و 10 میلی مولار به داخل محفظه ریزوسفر تزریق شدند و این عمل روزی یکبار، به مدت چهار روز از همان منفذ ادامه یافت. نتایج حاصل نشان داد اسید اگزالیک جذب فسفر 33P را توسط گیاه به میزان چند برابر افزایش داد ولی اسید سیتریک تاثیر چندانی بر افزایش یا کاهش جذب 33P نداشت. سرعت معدنی شدن اسید سیتریک در ریزوسفر بیشتر از اسید اگزالیک بود و به نظر می رسد که معدنی شدن سریع اسید سیتریک مانع از افزایش جذب 33P به وسیله سیترات گردید، لذا اسید سیتریک در جذب 33P به وسیله گندم اثری نداشت. در نتیجه می توان اظهار داشت که اسیدهای آلی سرعت آزادسازی 33P از کانی ها را در ریزوسفر افزایش داده و جذب این عنصر به وسیله گندم را تسهیل می کنند. این تاثیر به نوع اسید آلی بستگی دارد.

لجن فاضلاب به دلیل دارا بودن مقادیر زیادی از عناصر غذائی و مواد آلی و ارزانی قیمت، امروزه به طور وسیعی به عنوان کود ویا اصلاح کننده ویژگی های فیزیکی خاک مورد استفاده قرار می گیرد. از آن جائی که لجن فاضلاب حاوی مقادیر زیادی فلزات سنگین می باشد، لذا کاربرد آن احتمال جذب فلزات سنگین توسط گیاهان و آلودگی آب های زیرزمینی و ورود به زنجیره غذائی انسان را مطرح می کند. هدف از انجام این پژوهش بررسی اثر کاربرد لجن فاضلاب بر قابلیت جذب و حرکت فلزات سنگین در پروفیل خاک می باشد. این مطالعه در مزرعه تحقیقاتی لورک نجف آباد، با سه سطح (25، 50 و 100 تن لجن فاضلاب در هکتار) و شاهد (بدون لجن) به صورت طرح کرت های خرد شده با طرح پایه بلوک های کاملا تصادفی اجرا شد. در سال اول (1378)، کل کرت (3*15 متر) لجن دریافت کرد، در سال دوم (1379)، هر کرت به دو قسمت (3*12 متر) و (3*3 متر) تقسیم شد و فقط به قسمت بزرگ تر برای بار دوم لجن اضافه شد، در سال سوم (1380)، قسمت 12 متری، به دو بخش (3*9 متر) و (3*3 متر) تقسیم شد و فقط قسمت 9 متری برای بار سوم لجن دریافت کرد و در سال چهارم (1381)، قسمت 9 متری، به دو بخش (3*6 متر) و (3*3 متر) تقسیم گردید و فقط به قسمت 6 متری برای بار چهارم لجن فاضلاب اضافه شد. این کرت ها در نیمه اول هر سال زراعی تحت کشت ذرت و در نیمه دوم هر سال تحت کشت گندم قرار گرفتند. نمونه برداری در سال 1382 از وسط هر قسمت 3 متری مربوط به یک سال مشخص کوددهی، تا عمق 100 سانتی متری (به فواصل 20 سانتی متر)، در پایان فصل رشد گندم صورت گرفت. نمونه های خاک به آزمایشگاه منتقل شده و pH، ظرفیت تبادل کاتیونی، درصد کربن آلی، آهک، سولفات، کلرید، بیکربنات، نیترات، کادمیم، روی، سرب و مس قابل استخراج با DTPA اندازه گیری شدند. فلزات سنگین در این خاک آبشوئی شده و به عمق های پائین تر انتقال یافته اند. به طوری که در تیمار (100) 4 تن لجن در هکتار، میانگین غلظت کادمیم، بیش از 12 برابر شاهد، میانگین غلظت روی 34.5 برابر شاهد، میانگین غلظت سرب،3.7 برابر تیمار شاهد و میانگین غلظت مس قابل جذب 42.3 برابر تیمار شاهد می باشد. در مورد کادمیم و روی همبستگی بالائی بین غلظت قابل جذب وکلرید و کربن آلی دیده شد و می توان تشکیل کمپلکس با کلرید و یا مواد آلی را عامل اصلی افزایش تحرک و قابلیت جذب آن ها معرفی کرد. در مورد سرب و مس، غلظت قابل جذب آن ها همبستگی بالائی با درصد کربن آلی داشت به طوری که می توان عامل اصلی افزایش تحرک و قابلیت جذب آن ها را تشکیل کمپلکس های محلول با مواد آلی معرفی کرد.

در فرایند تبدیل زباله های شهری به کمپوست مقدار زیادی شیرابه تولید می شود. اگر چه شیرابه حاصل از کمپوست زباله شهری یکی از مشکلات تولید کود کمپوست در کشور به شمار می رود، ولی در حقیقت باید آن را یکی از منابع سرشار آب و عناصر غذایی دانست. شیرابه کمپوست زباله شهری دارای عناصر کم مصرف (آهن، روی، منگنز و مس) است که می تواند مورد استفاده گیاه قرار گیرد. از طرفی میکروارگانیزم ها در چرخه عناصر غذایی در خاک نقش مهمی دارند. بنابراین به منظور بررسی اثر شیرابه کمپوست زباله شهری بر قابلیت جذب برخی عناصر کم مصرف در گیاه در شرایط سترون و غیرسترون این مطالعه با سه تیمار آبیاری (آب مقطر، شیرابه غیرسترون و شیرابه سترون)، سه تیمار خاک (خاک غیرسترون، خاک سترون + تلقیح با خاک غیرسترون و خاک سترون) و دو گیاه (ذرت و کاهو) در گلخانه به صورت فاکتوریل در چهارچوب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار انجام گرفت. بر اساس نتایج بدست آمده، غلظت روی در اندام هوایی گیاه در تیمارهای شیرابه افزایش معنی داری یافت در حالی که غلظت آهن، منگنز و مس اندام هوایی گیاه تحت تاثیر کاربرد شیرابه قرار نگرفت. در اکثر موارد غلظت عناصر کم مصرف در گیاه در اثر کاربرد شیرابه غیرسترون و شیرابه سترون تفاوت معنی داری با یکدیگر نداشت. همچنین فراهمی آهن در خاک (عصاره گیری شده با DTPA) در اثر کاربرد شیرابه افزایش یافت، در حالی که این افزایش در مورد روی، منگنز و مس مشاهده نشد. به طور کلی کاربرد شیرابه به مقدار 20 درصد حجمی شیرابه و آب مقطر سبب افزایش عملکرد ذرت و کاهو شد. همچنین غلظت عناصر کم مصرف (آهن، روی، منگنز و مس) در گیاه کمتر از غلظت های مجاز توصیه شده از لحاظ سمیت ( Pais و Benton، 1997) بود. در واقع به نظر می رسد بتوان از شیرابه در مقادیر کم به عنوان یک کود آلی مایع حاوی عناصر کم مصرف استفاده کرد. هر چند برای استفاده از شیرابه در دراز مدت باید به اثرات باقیمانده شیرابه در خاک نیز توجه شود.

فرسایش پذیری خاک بیانگر سهولت جداشدن ذرات خاک و انتقال آنهاست. این عامل ممکن است تحت تاثیر ویژگی های مختلف فیزیکی و شیمیایی خاک قرار گیرد. به منظور بررسی تاثیر ویژگی های فیزیکوشیمیایی بر فرسایش پذیری در خاک های آهکی، این پژوهش در شهرستان هشترود واقع در جنوب استان آذربایجان شرقی طی سال 1384 انجام گرفت. خاک منطقه عمدتا با بافت لومی رسی و دارای حدود 13 درصد آهک است. برای انجام پژوهش محدوده ای از زمین های کشاورزی دیم به مساحت 900 کیلومتر مربع انتخاب و به 36 شبکه منظم مربعی شکل جدا گردید. در هر شبکه 3 تکرار کرت واحد با فاصله 1.2 متر ایجاد شد. ویژگی های فیزیکوشیمیایی شامل شن، سیلت، رس، سنگریزه، ماده آلی، آهک، پتاسیم، پایداری خاکدانه و نفوذپذیری در خاک کرت ها اندازه گیری شد. مقدار فرسایش پذیری از نسبت مقدار فرسایش بر مقدار عامل فرسایندگی باران به دست آمد. بر اساس نتایج، میانگین مقدار فرسایش و فرسایش پذیری خاک به ترتیب 1.868932 تن در هکتار در سال و 0.004258 تن ساعت در مگاژول میلی متر بود. بین فرسایش پذیری خاک با شن، شن درشت، سیلت، ماده آلی، آهک، پایداری خاکدانه و نفوذپذیری خاک همبستگی معنی دار وجود داشت. سیلت برخلاف سایر ویژگی ها اثری مثبت بر فرسایش پذیری گذاشت. همبستگی بین فرسایش پذیری خاک با رس، سنگریزه و پتاسیم معنی دار نبود. نتایج اثر ویژگی های فیزیکوشیمیایی بر فرسایش پذیری با روش تجزیه مولفه های اصلی نشان داد که در خاک های آهکی مورد بررسی، فرسایش پذیری خاک عمدتا تحت تاثیر نفوذپذیری، رس و آهک قرار می گیرد. این ویژگی ها اثر کاهشی معنی دار (P<0.001 و R2=0.84) بر فرسایش پذیری خاک داشتند.

بهره برداری صحیح از خاکهای شور برای نیل به حداکثر عملکرد گیاهان زراعی همواره از چالش های عمده بخش کشاورزی بوده است. گیاهان کاشته شده در این خاکها به طرق مختلف از شوری متاثر شده و به حداکثر رشد و عملکرد خود نمی رسند. یکی از راههای صدمه شوری به بعضی از گیاهان منجمله کلزا، تجمع اتیلن در ریشه است. تجمع اتیلن باعث کاهش رشد ریشه و در نتیجه افت عملکرد گیاه می شود. در صورت وجود باکتری هایی با توان تولید ACC deaminase در ریزوسفر، این امکان وجود دارد تا در این شرایط با تبدیل پیش ساز اتیلن (ACC) به آلفا- کتوبوتیرات و آمونی اک، سطح اتیلن در گیاه میزبان کاهش یابد. لذا با توجه به اهمیت گسترش سطح زیر کشت کلزا در ایران و لزوم کشت آن در اراضی شور و لب شور ضرورت داشت تا در اولین قدم، باکتری هایی با صفت مذکور از ریزوسفر کلزای کاشته شده در این اراضی جداسازی و شناسایی شوند. ب دین منظور تعداد 21 نمونه مرکب خاک بهمراه ریشه گیاه کلزا از 21 منطقه تحت کشت آن در اراضی شور و نسبتا شور استانهای قم و قزوین تهیه شد. پس از تعیین برخی مشخصات شیمیایی و بیولوژیکی نمونه های خاک، تعداد 105 جدایه از خاک ریزوسفری کلزا انتخاب گردید. بر اساس توانایی رشد جدایه ها در محیط حداقل DF حاوی ACC بعنوان تنها منبع نیتروژن مشخص گردید که تعداد 15 جدایه دارای توان تولید ACC deaminase بودند. شناسایی این جدایه ها با استفاده از نتایج آزمونهای میکروسکوپی، فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی مندرج در کتاب سیستماتیک باکتریولوژی Bergey نشان داد که کلیه جدایه ها در گروه سودوموناسهای فلورسنت قرار می گیرند. آزمون های مربوط به تعیین گ ونه نیز نشان داد که 14 جدایه متعلق به گونه P. fluorescens بودند. در خصوص یکی از جدایه ها نیز به دلیل عدم تطابق نتایج با مندرجات کتاب Bergey، به صورت Pseudomonas sp. معرفی گردید. همچنین نتایج بدست آمده از اندازه گیری فعالیت آنزیم ACC deaminase جدایه ها نشان دادکه فعالیت این آنزیم در جدایه های مورد آزمایش متفاوت بوده و از 1.43 تا 8.17 میکرومول آلفا- کتوبوتیرات برمیلی گرم در ساعت م تغییر بود. با توجه به نتایج بدست آمده و مقایسه این داده با داده های سایر محققین این امیدواری وجود دارد تا تلقیح بذر کلزا با جدایه های فوق اثرات منفی تنش شوری را تعدیل نماید.

بیش از 4 میلیون هکتار از اراضی قابل کشت در کشور را خاکهای شور و قلیایی به خود اختصاص داده اند. در این اراضی بدلیل کاهش آب قابل استفاده گیاه، سمیت یونی و کاهش قابل دسترس بودن عناصر غذایی، رشد و عملکرد گیاهان کاهش می یابد. بخش قابل توجهی از این اراضی همه ساله به کشت گندم به عنوان مهمترین گیاه زراعی کشور اختصاص داده می شود. بررسیهای صورت گرفته نشان می دهد که مصرف کودهای شیمیایی برای محصولاتی مثل گندم و جو در شرایط شور از نظر اقتصادی مقرون به صرفه نمی باشد و لذا می بایستی بدنبال راهکارهایی دیگر بود. یکی از این راهکارها کمک به برقراری رابطه همزیستی میکوریزی بین ارقام مختلف گندم و گونه های مختلف قارچهای میکوریزی می باشد. به منظور برآورد پتانسیل این روش آزمون گلخانه ای به صورت آزمایش فاکتوریل با سه سطح شوری 4، 8 و 12 dS/m از منبع دو نمک NaCl CaCl2، پنچ سطح تلقیح با قارچهای میکوریزی شامل شاهد، گونه های گلوموس موسه (Glomus mosseae)، گلوموس اینترارادیسز (G. intraradices)، گلوموس اتانیکاتوم (G. etunicatum) و یک تیمار مخلوط از این سه گونه و رقم چمران و لاین 9 از ارقام امید بخش آزمایشات شوری با مشخصات (Bank S/ Vee S) به ترتیب به عنوان نیمه مقاوم و مقاوم به شوری در قالب طرح کاملا تصادفی به اجراء در آمد. نتایج این تحقیق نشان داد که لاین 9 مقاوم به شوری در تمامی سطوح شوری در نظر گرفته شده نسبت به رقم چمران دارای عملکرد و اجزاء عملکرد بیشتری می باشد. استفاده از تیمارهای قارچی در هر دو رقم چمران و لاین 9 و بویژه در سطوح بالای شوری (8 و 12 dS/m) عملکرد و اجزاء عملکرد گندم را نسبت به شاهد تلقیح نشده افزایش داد. (P<0.01) همچنین از بین تیمارهای قارچی به کار گرفته شده، تیمار مخلوط سه گونه قارچ مورد استفاده در این تحقیق بیشترین تاثیر را در افزایش عملکرد و اجزاء عملکرد رقم چمران و لاین 9 نسبت به شاهد تلقیح نشده نشان داد.

در این پژوهش در مرحله اول، باکتریهای تولیدکنندهء پکتیناز (باکتری هایی پکتینولیتیک) که توانایی تولید شبه گره در ریشه های گیاه زراعی گندم را داشتند و باکتریهای تثبیت کننده نیتروژن از نمونه خاکهای انتخاب شده جداسازی گردیدند. سپس از بین آنهاباکتریهایی با توانایی بالای تولید آنزیم پکتیناز و تثبیت نیتروژن انتخاب شدند. برای مطالعه تشکیل گره های غیرحقیقی (Para nodule) و تثبیت نیتروژن از روش تیمار گیاهچه های گندم با D - 4، 2 به عنوان عامل غیر بیولوژیک تولیدکننده گره (Abiological agent=Aa) و یا تلقیح گیاهچه ها با باکتری پکتینولیتیک (Bacillus polymyxa Strain 43) به عنوان عامل بیولوژیک (Biological agent=Ba) و هچنین تلقیح آنها با باکتریهای دی ازوتروف انتخاب شده استفاده شد. اندازه گیری میزان تثبیت نیتروژن تحت شرایط آزمایشگاهی در فواصل 8، 10، 14 و 22 روز از دورهء رشد گیاه انجام شد. آزمایش شامل 9 تیمار به شرح ذیل بود: 1) گیاه گندم (شاهد) 2) گیاه گندم + 3 Aa) گیاه گندم + 4 Ba) گیاه گندم + Arthrobacter sp + Xanthomonas sp)) 5) گیاه گندم +6 Bacillus polymyxa Strain 42 ) تیمار 4 7 Aa+) تیمار 5 8 Aa +) تیمار 4 9 Ba +) تیمار 5 +Ba. تشکیل گره هایی با قطر حدود 0.5 تا 1 میلی متر در روی ریشه ها در روزهای چهارم و پنجم دوره رشد گیاه قابل مشاهده بود. اختلاف های معنی داری بین تعداد گره های تشکیل شده و همچنین میزان تثبیت نیتروژن در بین تیمارهای آزمایشی مشاهده شد. بیشترین میزان فعالیت نیتروژناز در روز چهاردهم در تیماری که گیاهچه های گندم با مخلوط طبیعی باکتری ها تثبیت کننده نیتروژن (Arthrobacter sp + Xanthomonas sp) تلقیح شده بودند اندازه گیری شد.

عملکرد پایین همراه با کیفیت نامناسب گلهای زینتی سبب گردیده است تا علی رغم اینکه یک درصد از سطح زیر کشت گل کاریهای جهان به ایران اختصاص دارد، توان رقابتی محصولات ما را در بازار جهانی در خطر باشد. از عوامل مهم و تاثیرگذار بر شاخصهای کمی و کیفی تولید گیاهان زینتی، می توان به آهکی بودن خاکهای زراعی، عدم توجه به تغذیه صحیح و متعادل گلهای زینتی و پایین بودن کیفیت آبهای آبیاری اشاره نمود. از عوامل پایین بودن کیفیت آب آبیاری می توان به pH بالا و زیادی بی کربنات در آب آبیاری اشاره نمود. بدیهی است آبیاری واحدهای تولید با این قبیل آبها سبب افزایش pH شیره سلولی و غیر فعال شدن عناصری مانند فسفر، آهن، روی و منگنز می شود. به منظور بررسی اثرات حذف بی کربنات آب آبیاری بر کمیت کیفیت گل میخک در موسسه گل کاری خادم واقع در کیلومتر 30 جاده خاوران روستای گلزار، آزمایشی در سال زراعی 79-1378 انجام شد. بعد از تیتراسیون آب آبیاری مزرعه فوق با اسید سولفوریک و محاسبه اسید لازم برای پایین آوردن pH آب آبیاری تا حد مورد نظر (6=pH)، دو تیمار به شرح تیمار اول کوددهی با کود کریستالون سبز + آبیاری با آب چاه تیمار دوم کوددهی با کود کریستالون سبز + آبیاری با آب با pH برابر 6. مقدار اسید سولفوریک غلیظ لازم برای تقلیل pH تا حد 6 و برای یک متر مکعب از آب آبیاری 46 سانتی متر مکعب محاسبه گردید که در یک تانکر 3 مترمکعبی آب آبیاری با pH مذکور تهیه و در تیمار دوم برای هر آبیاری مصرف می گردید. طرح آزمایش در این تحقیق طرح کاملا تصادفی با 3 تکرار بود و در طی مراحل رشد، نسبت به اندازه گیری صفات کمی و کیفی گل میخک اقدام شد. نتایج تحقیق نشان داد که آبیاری با آب دارای 6= pH در سطح 5 درصد باعث افزایش معنی دار قطر کاسه گل و شاخص کلروفیل برگها گردید. در تیمار اسیدی کردن آب آبیاری طول ساقه گل دهنده، قطر ساقه گل دهنده و عمر بعد از برداشت در سطح یک درصد در مقایسه با تیمار اول افزایش معنی داری را نشان داد که این افزایش ها به ترتیب 8.5، 13 و 34 درصد نسبت به شاهد بود. خمش پذیر ساقه و غلظت روی (Zn) و بور (B) در سطح 5 درصد بطور معنی دار کاهش (برای خمش پذیری20 درصد نسبت به تیمار اول) و غلظت فسفر برگ در سطح یک درصد در تیمار اسیدی کردن آبیاری افزایش معنی دار را نشان داد. حتی با وجود تغذیه مطلوب، آب با بی کربنات بالا باعث کاهش کیفیت گل های بریده می شود لذا باید نسبت به کاهش بی کربنات و pH آب آبیاری اقدام لازم صورت پذیرد.

این تحقیق به منظور بررسی عملکرد یک نوع پوشش مصنوعی و مقایسه آن با پوشش معدنی (شن و ماسه) رایج در پروژه های زهکشی صورت گرفته است. این عمل در شرایط آزمایشگاهی و با استفاده از مدل فیزیکی (نفوذسنج جریان موازی با جریان رو به بالا) انجام شد. پوشش معدنی استفاده شده در این تحقیق بر اساس معیار دفتر عمران اراضی آمریکا طراحی و انتخاب شد. همچنین بر اساس معیارهای موجود، پوشش مصنوعی (ژئوتکستایل) از نوع به عنوان پوشش مصنوعی مورد استفاده قرار گرفت. در این تحقیق با انجام آزمایش هایی تغییرات دبی خروجی از زهکش و هدایت هیدرولیکی مجموع خاک – پوشش در طول زمان و نسبت گرادیان در دو نوع پوشش مورد بررسی قرار گرفت. نتایج آزمایشها نشان داد که در یک بار آبی ثابت، دبی خروجی از زهکش و هدایت هیدرولیکی مجموع خاک – پوشش در طول زمان در زهکش با پوشش مصنوعی کاهش بیشتری از زهکش با پوشش معدنی دارد. نتایج آزمایش نسبت گرادیان، بیانگر پتانسیل گرفتگی معدنی در زهکش با پوشش مصنوعی می باشد. مقایسه عملکرد هر کدام از پوشش های استفاده شده نشان داد که هر دو پوشش عملکرد هیدرولیکی قابل قبولی دارند و هر دو نوع پوشش نیاز زهکشی را تامین می کنند. همچنین در تمام بارهای آبی، دبی خروجی از زهکش با پوشش معدنی بیشتر از دبی خروجی از زهکش با پوشش مصنوعی است.

با توجه به این که وقوع پدیده خشکی در بسیاری از سالها، یکی از عوامل محدود کننده تولید در مناطق کم آب به شمار می رود، ارائه راهکارهای مناسب به زراعی در مقابله با خشکی حائز اهمیت می باشد. بدین منظور بررسی تاثیر مصرف سولفات پتاسیم در مقاومت به خشکی گندم رقم چمران (Triticum aestivum L.) در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی به صورت کرتهای خرد شده در سه تکرار در سه سال زراعی (80-1377) در مزرعه ایستگاه تحقیقات کشاورزی داراب اجراء گردید. فاکتور اصلی شامل چهار سطح آبیاری: ادامه آبیاری تا رسیدگی فیزیولوژیکی (به عنوان شاهد)، 20% کاهش آب مصرفی نسبت به شاهد (به عنوان تنش خشکی ملایم)، 40% کاهش آب مصرفی نسبت به شاهد (به عنوان تنش خشکی متوسط) و 60% کاهش آب مصرفی نسبت به شاهد (به عنوان تنش خشکی شدید) و فاکتور فرعی شامل سه سطح صفر، 100 و 200 کیلو گرم کود پتاسیم در هکتار از منبع سولفات پتاسیم بود. نتایج سه سال تحقیق نشان داد که در محیطهای مواجه با تنش خشکی عملکرد کاهش می یابد، در حالیکه عملکرد در تیمار شاهد 5821 کیلوگرم در هکتار بود، در تنشهای ملایم، متوسط و شدید عملکرد به ترتیب به 5404، 3927 و 1967 کیلوگرم در هکتار کاهش یافت ولی با مصرف سولفات پتاسیم از میزان افت عملکرد گندم در محیطهای با تنش خشکی به طور معنی داری کاسته شد. به عبارت دیگر در حضور سولفات پتاسیم از کاهش بیشتر عملکرد حتی در تنشهای خشکی شدید نیز تا حدی تخفیف یافت. همچنین نتایج نشان داد میزان کاهش عملکرد دانه با کاهش20% آب مصرفی نسبت به شاهد چندان قابل توجه نبود، در حالی که با افزایش شدت خشکی از 20% به 40% و 60% عملکرد دانه به شدت کاهش یافت. مصرف 100 و 200 کیلوگرم پتاسیم در هکتار از منبع سولفات پتاسیم به طور معنی داری عملکرد دانه را نسبت به شاهد به ترتیب 9.5 و 16.3 درصد افزایش داد. افزایش عملکرد دانه در اثر مصرف پتاسیم در واقع نتیجه افزایش اجزای عملکرد دانه (وزن هزار دانه، تعداد سنبله در واحد سطح و تعداد دانه در سنبله) بود. در مجموع چنین نتیجه گیری گردید که با مصرف 200 کیلوگرم در هکتار پتاسیم میزان مقاومت به خشکی و عملکرد دانه در محیط های کم آب افزایش یافته و تاثیر منفی کمبود رطوبت در افت عملکرد دانه را تا حدی تعدیل نمود. بنابراین مصرف پتاسیم در محیط هایی با سطوح مختلفی از تنش خشکی می تواند به عنوان راهکار عملی به زراعی برای کاهش خسارات ناشی از خشکی و جلوگیری از کاهش عملکرد گندم مد نظر باشد.

خشکی و کم آبی یکی از مهمترین عوامل محیطی محدود کننده تولید گندم در مناطق خشک و نیمه خشک می باشد. به منظور تعیین حساسیت گندم به تنش های رطوبتی (قطع آب) در مراحل مختلف رشد و مشخص نمودن حساسترین مرحله آبیاری گندم، آزمایشی بصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار به مدت دو سال در ایستگاه تحقیقاتی کهریز ارومیه اجرا شد. فاکتور اول زمان آبیاری و فاکتور دوم مقدار آب آبیاری هر دو در سه سطح بصورت زیر: =t1 انجام آبیاری در مراحل خوشه رفتن، گل دادن و دانه بستن =t2 انجام آبیاری در مراحل گل دادن و دانه بستن =t3 انجام آبیاری در مرحله دانه بستن =W1 آبیاری به مقدار 40% تبخیر از تشتک کلاس A =W2 آبیاری به مقدار 70% تبخیر از تشتک کلاس A =W3 آبیاری به مقدار 100% تبخیر از تشتک کلاس A به علت عدم وقوع بارندگی در هنگام سبز شدن در پائیز و ساقه رفتن در بهار آبیاری یکنواخت به ترتیب برابر 50 و 80 میلی متر اعمال گردید و از مرحله خوشه رفتن تیمارهای آزمایش مطابق الگوی طرح اعمال شدند که جمع کل آب مصرفی با منظور نمودن آبیاری یکنواخت و بارندگی موثر در تعیین کارآئی مصرف آب استفاده گردید. تجزیه و تحلیل آماری بر روی عملکرد محصول و کارآیی مصرف آب، وزن هزار دانه و درصد پروتئین صورت گرفت و مشخص شد که اثر تمامی عوامل یعنی زمان آبیاری، مقدار آب و اثر متقابل زمان آبیاری و مقدار آب بر روی عملکرد، کارآیی مصرف آب و وزن هزار دانه و درصد پروتئین معنی دار هستند همچنین مقایسه میانگین ها با استفاده از روش دانکن صورت پذیرفت. این آزمایش نشان داد که حداکثر عملکرد، درصد پروتئین و کارآئی مصرف آب از تیمار t1W2 به ترتیب با مقدار 5.59 تن در هکتار، 11.8 درصد و 1.6 کیلوگرم بر متر مکعب حاصل شده است. بنابراین انجام آبیاری در سه مرحله خوشه رفتن، گل دادن و دانه بستن با مقدار 70% تبخیر از تشت کلاس A توصیه می شود.