رشد فناوری
سال:1387 | دوره:4 | شماره:16 |تعداد مقالات:7

امروزه نقش کسب و کارهای کوچک و متوسط در پیشرفت و توسعه کشورها نقشی حیاتی و غیر قابل انکار است. سرمایه گذاری بر روی این نوع کسب و کارها به توسعه اقتصاد دانش محور منجر می شود. در کشور ما نیز اخیرا این مساله بیشتر مورد توجه قرار گرفته و نهادهای حمایتی مورد توجه دولت واقع شده است.با توجه به نقش مهم این سازمان های نوپا، بررسی عوامل کلیدی موفقیت آنها، از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در این پژوهش، عواملی که از دیدگاه مدیران این شرکت ها در موفقیت این نوع سازمان ها موثرند، به ترتیب اهمیت اولویت بندی شده است. این مقاله در دو بخش کلی ارایه شده است؛ بخش اول به بررسی عوامل موفقیت واحدهای فناوری اختصاص دارد و در بخش دوم پیشنهادات و راهکارهایی برای رفع موانع پیشرفت ارایه شده است.

تجاری سازی فناوری از جمله مراحل بسیار مشکل فرایند توسعه تکنولوژی است و بسیاری از سازمانهای تحقیقاتی در اجرای آن با دشواری مواجه می باشند. پیچیدگی و ماهیت خاص و متفاوت هر یک از تکنولوژی ها، طراحی فرآیند تجاری سازی تکنولوژی را با مشکلات متعددی مواجه ساخته است. فقدان یکپارچگی بین اجزای فرآیندهای تجاری سازی و عدم هماهنگی شیوه تجاری سازی با استراتژی های سازمان های تحقیقاتی، این مساله را با دشواری های مضاعفی همراه ساخته است. در این مقاله تلاش شده است تا با ارایه چارچوبی فرآیندی تجاری سازی تکنولوژی برای محصولات شیمیایی با تاکید بر یکپارچگی فرآیندی در پژوهشگاه صنعت نفت تشریح گردد این مدل برگرفته شده از ادبیات و توسعه یافته بر اساس تجربیات و افزودن ارکان لازم به منظور برطرف شدن مشکلات موجود می باشد. پس از طراحی مدل به منظور اعتبارسنجی، مدل مذکور برای چندین مورد تکنولوژی در پژوهشگاه مورد استفاده قرار گرفت و نواقص مدل شناسایی و برطرف گردید. در این مقاله یک مورد مطالعه موردی برای تجاری سازی تکنولوژی یکی از محصولات شیمیایی در پژوهشگاه صنعت نفت بر اساس چارچوب مذکور ارایه شده است و در نهایت نتایج حاصل از اجرای مدل تشریح شده است.

در این مقاله به بررسی چگونگی تشکیل یک شبکه همکار در میان شرکت های دانش محور داخلی در راستای رقابت پذیری بیشتر و ایجاد ارزش فراتر بحث خواهیم نمود و سعی می کنیم به کمک مدل های برگرفته از مفاهیم هندسی و منطق چگونگی ایجاد چنین شبکه هایی را مشخص نماییم.مدل در نظر گرفته شده به صورت ساختار منشور است که شرکت های مختلف در وجوه این منشور قرار می گیرند. شکل منشور و تعداد وجوه آن به نوع پروژه بسیار وابسته است و باید تمامی وجوه پروژه را پوشش دهد.مزیت ها مدل منشور در ایجاد و توصیف شبکه، در تقسیم کار و وظایف و پوشش دهی کامل پروژه است و از پیچیدگی های آن می توان به چگونگی مشخص سازی توانایی و ویژگی خاص شرکت ها در ترسیم ساختار و نقش آنها در مدل اشاره نمود.

امروزه در بسیاری از کشورها، موسسه های کوچک و متوسط به عنوان عاملان مهم اقتصادی مورد توجه قرار می گیرند و در بازارهای داخلی و بین المللی فرصتهای جدیدی پیش روی آنها فراهم می شود. موسسه های کوچک و متوسط برای اینکه بتوانند در این بازارها، موقعیت رقابتی خود را حفظ کنند بایستی از رشدی مناسب برخوردار باشند. بنا به نظر محققان هیچ تئوری مشخصی که بتواند رشد یک موسسه کوچک یا متوسط را به طور کامل نشان دهد وجود ندارد اما اهمیت و کاربرد اینترنت در بین موسسه های کوچک و متوسط به طور روزافزون در حال افزایش است. با وجود امکانات بالقوه اینترنت، اکثر شرکتها آن را به عنوان یک عامل کلیدی در استراتژی های رشد خود مدنظر قرار نمی دهند. این مقاله به این موضوع می پردازد که موسسه های کوچک و متوسط چگونه از اینترنت در استراتژی های رشد خود استفاده می کنند. تحقیقات نشان می دهد که موسسه های کوچک و متوسط برای رشد، استراتژی های رشد «توسعه بازار» و «توسعه محصول» را در نظر می گیرند. این شرکتها در استراتژی های رشد خود برای ارتقای ارتباطات داخلی و خارجی، کوتاه کردن چرخه خلق محصولات جدید، گسترش جغرافیایی بازارها در سطح محلی و جهانی و ارایه خدمات به مشتریان از اینترنت استفاده می کنند. یکی از معایب «اندازه کوچک»، بدست آوردن مشتریان خصوصا در بازارهای بین المللی است که شرکتها برای غلبه بر آن می توانند از اینترنت استفاده نمایند. باید توجه داشت که این شرکتها برای تبلیغ (آگهی) و ایجاد کانالهای توزیع جدید از اینترنت به طور گسترده استفاده نمی کنند.

افزایش رقابت و انگیزه بقا بسیاری از سازمان ها را برآن داشته که فعالیت های خود را بر تولیدات اساسی و توانمندی های محوری متمرکز کنند که این امر مستلزم سرمایه گذاری در تحقیقات و ایجاد نوآوری های فناوریک می باشد. انجام تحقیقات در سازمان ها با هدف حمایت از نوآوری صورت می گیرد و فعالیت های R&D باید فرصت های کسب و کار جدیدی خلق کرده و یا کسب و کار فعلی سازمان را متحول نماید. همچنین شدت یافتن رقابت موجب افزایش حمایت کشورها و سازمان ها از فعالیت های R&D شده است. پیچیدگی های تحقیقات مبتنی بر دانش، فناوری و نوآوری و نیز پویایی کسب و کار و بازار، سازمان ها را مجبور کرده تا در حجم، مقیاس، موقعیت مکانی و جهت گیری فعالیت هایشان تجدیدنظر کنند.امروزه R&D تاثیر مستقیمی بر نوآوری، بهره وری، کیفیت، سطح استاندارد زندگی، سهم بازار و نیز دیگر عواملی که در افزایش توان رقابتی سازمان ها موثر هستند، دارد. با ظهور پدیده جهانی شدن روش های کسب فناوری نیز تغییر کرده و روش های جدیدی خلق گردیده که به کشورها و سازمان ها امکان دستیابی به تحقیقات در سطوح مختلف را می دهد.در این مقاله سعی شده تا ضمن ارایه تعریفی از جهانی شدن و R&D، به بررسی تاثیرات جهانی شدن بر R&D شامل ظهور روش های جدید کسب فناوری که منجر به دسترسی به تحقیقات دانشی و توسعه ای می گردد، بررسی شاخص های تاثیرپذیر از R&D، لزوم ممیزی R&D و نوآوری در سازمان ها، معرفی برخی از فاکتورهای مرتبط با R&D نظیر هزینه، بازار، فناوری، مزیت رقابتی و چالش ها و فرصت های حاصل از فرآیند جهانی شدن بر فعالیت های R&D در کشورهای در حال توسعه، پرداخته شود.

انتشار فناوری به عنوان یکی از مهمترین پیش نیازها و عوامل اصلی موفقیت برنامه های توسعه اقتصادی کشورهای در حال توسعه محسوب می گردد. یک نوآوری فناورانه یک ایده جدید یا یک سیستم جدید وقتی موفق قلمداد می شود که از طرف کاربران پذیرفته و از طریق جامعه کاربران منتشر و پخش گردد. در این مقاله تعریف ارایه شده توسط سازمان توسعه و همکاری اقتصادی برای انتشار فناوری مورد توجه است. انتشار فناوری، به مفهوم پذیرش گسترده فناوری به وسیله کاربرانی غیر از مخترع اولیه، برای تولید درآمد، رشد اقتصادی و بازگشت هزینه های تحقیق و توسعه است. در یک طبقه بندی سه گانه برنامه های انتشار فناوری در سطوح 1) ارتقا پذیرش و انطباق 2) افزایش ظرفیت گیرندگی فناورانه 3) ایجاد ظرفیت نوآوری در کشور ترکیه، که یکی از اعضای OECD می باشد، مورد بررسی قرار می گیرند .

آیا تکنولوژی خودمختار است؟ تلاش برای پاسخ به این پرسش یکی از مباحث عمده در فلسفه تکنولوژی را تشکیل داده است. در این مقاله، پرسش از خودمختاری تکنولوژی را در دو مقام توسعه و کاربرد و در مورد سه سطح انتزاع از مفهوم تکنولوژی مورد بررسی قرار می دهیم. این سه سطح عبارتند از مصادیق تکنولوژی، سیستم تکنولوژیکی و رویکرد تکنولوژیک. ایلول از مشهورترین مدافعان خودمختاری تکنولوژی است و چندین استدلال را در تایید خودمختاری مصادیق تکنولوژی و خودمختاری سیستم تکنولوژیکی مطرح می کند، سیستمی که به عقیده وی (مصادیق) تکنولوژی را ابداع می کند، سازمان می دهد و نگهداری می کند. در این نوشته برخی از استدلالهای منتقدان خصوصا استدلالهای پیت را در نفی استدلالهای ایلول بررسی و نقد می کنیم. پاسخ پیت در مورد مصادیق تکنولوژی قانع کننده است. اما در مورد سیستم تکنولوژیکی، پاسخ پیت به لحاظ متافیزیکی صائب است، اما از لحاظ جامعه شناختی، بحث از خودمختاری سیستم تکنولوژیکی به بحث از خودمختاری جامعه تکنولوژیستها تحویل می شود که باید در هر جامعه و در هر دوره تاریخی به طور جداگانه مورد بررسی قرار گیرد. مساله ای که در این نوشته مورد بررسی قرار نگرفته است. با این حال، می توان پرسید که چه چیزی موجب انگیزه تکنولوژیست ها برای پیش بردن تکنولوژی است؟ این انگیزه مصداقی از تکنولوژی یا حتی سیستم تکنولوژیکی نیست. نکته اخیر راه را برای طرح مفهوم جدیدی باز می کند: «رویکرد تکنولوژیک»، رویکردی که طبق آن اشیای جهان موجوداتی برای استخدام به نفع انسان دیده می شوند. در ادامه نشان خواهیم داد که نمی توان حکم کرد که رویکرد تکنولوژیک خودمختار است. در مقابل می توان نگرانی متفکرانی مانند ایلول و هایدگر را از تسلط تکنولوژی بر انسانها به صورت نگرانی از انفعال انسانها در برابر رویکرد تکنولوژیک صورتنبدی نمود؛ تعبیر صحیح، نه خودمختاری تکنولوژی بلکه «انفعال در برابر رویکرد تکنولوژیک» است. می توان پذیرفت که امروزه انسانها در مقابل این رویکرد به جهان منفعل هستند و کمتر به رویکردهای دیگر همچون رویکرد شاعرانه، دینی یا حتی علمی توجه نشان می دهند. باید به راهکارهایی برای غلبه بر این انفعال اندیشید.