پژوهش های خاک
سال:1382 | دوره:17 | شماره:2 |تعداد مقالات:16

این تحقیق از سال 1379 به مدت 2 سال به صورت مزرعهای در مناطق سویاکاری شرق استان مازندران اجرا گردید. آزمایش در 20 مزرعه از مزارع مختلف سویاکاری شرق استان به منظور تعیین حد بحرانی روی در خاک و همچنین اثر مصرف سولفات روی برعملکرد کمی و کیفی دانه سویا انجام شد. مزارع مورد مطالعه دارای کربنات کلسیم معاد از 5 تا 39 درصد، روی قابل جذب از 6/0 تا 5/3 میلی گرم در کیلوگرم خاک بودند. آزمایش در هر مزرعه در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. تیمارهای این تحقیق شامل دو سطح روی (صفر و 40 کیلوگرم سولفات روی خشک در هکتار) بود. به کلیه تیمارها 20 کیلوگرم اوره در هکتار به عنوان استارتر بطور یکنواخت اضافه گردید. همچنین به خاکهایی که کمتر از 15 میلی گرم رد کیلوگرم فسفر قابل جذب به روش اولسن و 300 میلی گرم در کیلوگرم پتاسیم قابل جذب به روش استات آمونیم داشتند به ترتیب 50 کیلوگرم سوپرفسفات تریپل و 100 کیلوگرم سولفات پتاسیم در هکتار اضافه شد. کلیه کودها قبل از کاشت به خاک اضافه و با دیسک زیر خاک گردید. اندازه هر پلات آزمایش 49 مترمربع و رقم سویای کشت شده Peshing بود و برداشت در سطح 36 مترمربع انجام و سپس اجزا عملکرد، غلظت روی در کاه و دانه، و همچنین درصد پروتئین دانه با استفاده از روشهای رایج در آزمایشگاه موسسه تحقیقات خاک و آب اندازه گیری گردید. نتایج آزمایش مزرعه ای نشا داد که مصرف سولفات روی عملکرد دانه سویا به میزان 19 درصد نسبت به شاهد گردید که این افزایش از نظر آماری در سطح یک درصد معنی دار گردید. اثر سولفات روی بر غلظت روی در کاه و دانه و جذب کل روی از نظر اماری معنی دار بود و غلظت روی دانه 15 درصد، غلظت روی غلظت روی گیاه 46 درصد و جذب کل روی توسط دانه 37 درصد نسبت به شاهد افزایش داشت. همچنین مصرف سولفات روی وزن هزار دانه. تعداد دانه در بوته و درصد پروتئین دانه را به ترتیب 2/8 ، 7/5 و 5/3 درصد نسبت به شاهد افزایش داد. با توجه به داده های حاصل از این تحقیقات مزرعه ای حد بحرانی روی در خاک برای دستیابی به 85 درصد حداکثر عملکرد نسبی دانه با استفاده از روشهای تصویری کیت - نلسون و میچرلیخ - بری به ترتیب 25/1 و 30/1 میلی گرم در کیلوگرم بدست آمد و نتایج به دست آمده از دو روش بسیار به هم نزدیک بود.

در سالهای اخیر عارضه پژمردگی و خشکیدگی خوشه خرما در مناطق مهم خرماخیز کشور از جمله جیرفت. بم و کهنوج شیوع یافته و تاکنون خسارتهای فراوانی به نخل کاران وارد نمود است. وجود این عارضه تنها از ایران گزارش شده و در هیچ یک از کشورهای خرماخیز دنیا مشاهده نشده است. هر چند بررسیهای زیادی در رابطه با شناسایی عامل ایجاد عارضه انجام گرفته ولی تاکنون عامل قطعی ایجاد عارضه شناسایی نگردیده است. اما آنچه مورد تایید اکثر محققان می باشد این است که شرایط نامساعد جوی و تنشهای محیطی در ایجاد و تشدید عارضه موثر میباشد. برخی محققین هم اعتقاد دارند که عدم تغذیه متعادل می تواند در این امر دخالت داشته باشد. با توجه به نقش کلسیم دراستحکام دیواره سلولی و نقش پتاسیم در افزایش مقاومت گیاه به تنشهای محیطی و آفات و بیماریها و همچنین تاثیر تغذیه متعادل در تامین سلامت گیاه، این بررسی با هدف کاهش شدت عارضه خشکیدگی خوشه خرما برروی رقم مضافتی در سال زراعی 80 - 81 در جیرفت به اجرا در آمد. طرح مذکور با 6 تیمار یک درختی در 4 تکرار و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی اجرا گردید. تیمارها عبارت بودند از، تیمار شاهد (فقط مصرف کود ازته)، مصرف کودهای حاوی عناصر پرمصرف و کم مصرف (ریزمغذی) به روش چالکود، محلول پاشی با محلول کلرور کلسیم خالص با غلظت 5 در هزار، اعمال تیمار 2 + تیمار 5، آبیاری درختان به روش تشتکی و هر 5-7 روز یکبار و عملیات محلول پاشی در 4 مرحله به ترتیب 2، 4، 10، 15 هفته بعد از عمل تلفیح خوشه گل آذین انجام پذیرفت. نیمی از کود ازته (اوره) و تمام کود سولفات پتاسیم همزمان با مصرف کودهای حاوی عناصر کم مصرف دربهمن ماه و نیم دیگر کود ازته در اردیبهشت ماه مصرف گردید. نتایج حاصل از اعمال تیمارها نشان داد که محلول پاشی با سولفات پتاسیم و کلرور کلسیم به تنهایی و یا همراه با کودهای حاوی عناصر کم مصرف (به صورت چالکود) باعث کاهش قابل توج و معنی دار درصد خوشههای خشکیده، درصد میوههای خشکیده و افزایش عملکرد گردیده است. در این میان تاثیر تیمارهای حاوی پتاسیم بیشتر بود. به طوری که محلول پاشی با سولفات پتاسیم به تنهایی و یا همراه با مصرف خاکی عناصر پتاسیم بیشتر بود. به طوری که محلول پاشی با سولفات پتاسیم به تنهایی و یا همراه با مصرف خاکی عناصر کم مصرف باعث شد درصد خشکیدگی خوشهها از 69 درصد در تیمار شاهد به ترتیب 7/19و2/21 درصد و میوههای خشکیده از 5/66 درصد در شاهد به ترتیب به 5/7 و 4/10 درصد کاهش و عملکرد به ترتیب به میزان 46 و 65 درصد افزایش یابد. این نتایج برای اولین بار نقش و اهمیت عنصر پتاسیم و عناصر کم مصرف را در کاهش عارضه خشکیدگی خوشه خرما به خوبی نشان می دهد.

سطح قابل ملاحظه ای از اراضی زیر کشت آفتابگردان در استان قم شور میباشد. در این اراضی مدیریت بهینه مصرف کودهای شیمیایی جهت نیل به افزایش عملکرد و درصد روغن دانه امری لازم به نظر میرسد. طی سال 1380، به منظور بررسی اثرهای منیزیم و پتاسیم و مطالعه برهمکنش این دو عنصر بررشد و عملکرد آفتابگردان، آزمایشی مزرعه ای بصورت کرتهای خرد شده و در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی، متشکل از 9 تیمار و درسه تکرار، در یکی از خاکهای شور منطقه قنوات استان قم برروی رقم رکورد (Helianthus annuus v. Record) اجرا شد. تیمارهای آزمایش عبارت بودند از: سه سطح صفر، 50 و 100 کیلوگرم در هکتار K2O از منبع سولفات پتاسیم و سه سطح صفر، 75 و 150 کیلوگرم در هکتار MgO از منبع سولفات منیزیم. بذر آفتابگردان در کرتهای 3×4 مترمربعی و با فاصله 20× 60 سانتیمتر کاشته شد. مقادیر مورد نیاز عناصر اصلی (فسفر و نیتروژن) براساس نتایج تجزیه خاک و مطابق مدل توصیه کودی موسسه تحقیقات خاک و آب، تعیین و به همراه تیمارهای آزمایشی قبل از کاشتبه صورت نواری مصرف گردید. پس از رسیدن محصول، ارتفاع بوته، قطر طبق، وزن هزاردانه، عملکرد و درصد روغن دانه و نیز غلظت عناصر معدنی (نیتروژن، فسفر، پتاسیم، کلسیم، منیزیم، سدیم و کلر) در برگ اندازهگیری شد. نتایج این آزمایش نشان داد با مصرف پتاسیم، عملکرد و درصد روغن دانه بطور معنی داری (درسطح 5 درصد) افزایش یافت. مصرف منیزیم تا سطح 75 کیلوگرم در هکتار MgO موجب کاهش عملکرد دانه و افزایش درصد روغن گردید. در حالی که در تیمار 150 کیلوگرم در هکتار MgO، عملکرد و درصد روغن دانه و افزایش یافت. مطابق نتایج به دست آمده در سطوح پایین تا متوسط، پتاسیم و منیزیم مصرفی، اثر متقابل مثبت و معنی داری برعملکرد دانه، ارتفاع بوته، وزن هزار دانه و درصد روغن داشتند. بالاترین عملکرد دانه، به میزان 3638 کیلوگرم در هکتار مربوط به تیمار Mg__0 K__100 وپایین ترین آن به میزان 2043کیلوگرم در هکتارمربوط به تیمارK__0Mg__0 بود. همچنین منیزیم و پتاسیم اثر متقابل مثبت و معنی داری بر نسبتهای پتاسیم یا کاهش جذب سدیم و افزایش میزان تخمل به شوری گیاه همراه بود. نقش منیزیم در افزایش عملکرد دانه کمتر از پتاسیم با کاهش جذب سدیم و افزایش میزان تخمل به شوری گیاه همراه بود. نقش منیزیم در افزایش عملکرد دانه کمتر از پتاسیم و در مورد درصد روغن دانه بیشتر از آن بود.

مصرف گسترده کودهی شیمیایی مانند نیتروژن، فسفر و عدم مصرف کودهای دارای عناصر کم مصرف و وجود خاکهای آهکی با ماده آلی کم سبب تشدید کمبود عناصر کم مصرف در خاکهای زیر کشت غلات کشور گردیده است. بدلیل اینکه میزان کوددهی و مکانیزم جذب عناصر غذایی در شرایط شور متفاوت از شرایط غیرشور میباشد بنابراین به منظور بررسی بیشتر چهار آزمایش در ایستگاه تحقیقات کشاورزی خسروشهر از نظر تاثیر مقادیر متفاوت عناصر کم مصرف درشرایط شور برروی گندم در سال زراعی 80-1379 صورت گرفت. در این پژوهش هرآزمایش بصورت بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در کرتهای 10 مترمربعی پیاده گردید. در هر آزمایش سطوح مختلف یکی از عناصر کم مصرف آهن، روی، مس و منگنز در 4 تیمار 1- شاهد (بدون مصرف عنصر کم مصرف) 2- تیمار توصیه شده (12 کیلوگرم در هکتار آهن خالص، 12 کیلوگرم در هکتار روی خالص، 14 کیلوگرم در هکتار منگنز و 5/6 کیلوگرم در هکتار مس) 3-تیمار 50درصدی کمتر از مقدار توصیه شده (6کیلوگرم در هکتار اهن ،6کیاوگرم در هکتار روی،7کیلوگرم درهکتار منگنز،3کیلوگرم در هکتار مس) 4-تیمار50درصدی بیشتر از مقدار توصیه شده(18کیلوگرم در هکتار اهن،18 کیلوگرم در هکتار روی،21کیلوگرم در هکتار منگنز،10 کیلوگرم در هکتار مس) بکار برده شد. کود نیتروژن از منبع اوره، فسفر از منبع سوپرفسفات تریپل و بقیه کودهای پتاسه و عناصر کم مصرف از منبع سولفاتی بکار برده شد. هدایت الکتریکی خاک محل آزمایش 4/6 دس زیمنس برمتر و آب آبیاری 5218 میکروموس برسانتیمتر بود. با توجه به نتایج آزمایش اول تاثیر سطوح آهن برعملکرد دانه، عملکرد کاه، وزن هزار دانه، تعداد خوشه در واحد سطح و غلظت مس در دانه گندم معنیداری نبود. تاثیر سطوح مختلف آهن بر تعداد دانه در بوته، غلظت آهن، روی، منگنز در دانه (01/0=#a) و غلظت پروتئین دانه (5/0 =#a) معنی دار بود. تاثیر سطوح مختلف روی در آزمایش دوم برعملکرد کاه، دانه، تعداد خوشه در واحد سطح (05/0=#a) و بروزن هزار دانه، تعداد دانه در بوته، میزان پروتئین و غلظت روی دانه (01/0=#a) معنی دار بود. تاثیر سطوح مختلف منگنز در آزمایش سوم برعملکرد دانه و کاه (5/0 =#a) و غلظت آهن و روی در دانه گندم (01/0=#a) معنی دار بدست آمد. همچنین تاثیر سطوح مختلف مس در آزمایش چهارم بر میزان وزن هزار دانه، میزان خوشه در واحد سطح (05/0=#a) معنی دار بدست آمد. با توجه به نتایج نسبت به مصرف کود دارای عناصر کم مصرف اقدام نمود.

به منظور بررسی تاثیر کاه و کلش باقیمانده از زراعت گندم دیم، برعملکرد و میزان پروتئین دانه گندم و پارهای خصوصیات فیزیکوشیمیایی خاک، آزمایشی با پنج نوع مدیریت استفاده از کلش شامل شاهد یا کاه سرپا (A1)، دروکردن (A2) زیر خاک کردن (A3) خرد کردن و زیرخاک کردن (A4) و سوزانیدن کلش (A5) و دو سطح 30 (B1) و60 (B2) کیلوگرم ازت خالص در یک تناوب گندم - آیش و در چهار تکرار بصورت فاکتوریل و در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی از سال 1373 به مدت 6 سال (سه دوره تناوب) در ایستگاه قاملو واقع در استان کردستان به اجرا درآمد. نتایج بررسی در سه دوره تناوب نشان داد که بیشرین نفوذپذیری متعلق به تیمارهای A3 , A4 بترتیب با 75/18 و 95/15 سانتیمتر و کمترین آن مربوط به تیمار A5 به میزان 03/7 سانتیمتر ر 110 دقیقه بود. بیشترین میزان سولفات خاک با مقادیر 45/24 و 42/24 میلی اکی والان در لیتر به ترتیب متعلق به تیمارهای A5 , A2 بود. بیشترین میزان ازت خاک (مجموع ازتهای نیتراتی و آمونیاکی) با مقادیر 8/12 و 28/8 میلی گرم در کیلوگرم به ترتیب متعلق به تیمارهای A5 , A1 بود. بیشترین عملکرد دانه، کاه، وزن هزار دانه و درصد پروتئین دانه به ترتیب با مقادیر 1543 و 3273 کیلوگرم 07/4 گرم و 06/12 درصد مربوط به تیمار A4 بوده، که نسبت به تیمار شاهد به ترتیب 28% دانه 29% کاه، 7/3% وزن هزار دانه و 18% پروتئین دانه را افزایش داد. کود ازته نیز برنفوذ تجمعی، مجموع ازتهای نیتراتی و آمونیاکی خاک و عملکرد دانه و کاه اثر مثبت داشته، بطوریکه مقادیر آنها در تیمار B2 نسبت به تیمار B1 افزایش نشان داد. اما سطح بالاتر کود ازته برمیزان پروتئین دانه اثر معنی دار نداشت. ضمنا مصرف بیشتر ازت موجب کاهش مقادیر سولفات خاک و وزن هزاردانه گردید. در مجموع نیز اثرات متقابل مدیریت کلش و سطوح ازت برخصوصیات خاک و عملکرد دانه مثبت بود، بطوری که بیشترین نفوذپذیری از تیمار A4B2 و کمترین آن A5B1، بیشترین میزان سولفات خاک از تیمارهای A4B1 , A4B2 , A3B1 , A3B2 و کمترین آنها از تیمارهای A2B1 , A1B1، بیشترین وزن هزار دانه و درصد پروتئین دانه از تیمار A4B1 و کمترین آنها به ترتیب از تیمارهای A1B1 , A5B1 حاصل شده است.

تعداد 50 نمونه در مرداد سال 1380 از مناطق متختلف استان گیلان جمع آوری شد تعداد کل باکتریها، باکتریهای حل کننده فسفات (PSB) کل قارچها و قارچهی حل کننده فسفات (PSF) در آنها شمارش گردید. نتایج نشان داد که جمعیت کل باکتریها در خاکهای مورد بررسی از106  تا109  سلول در هر گرم خاک متغیر بوده و متوسط کل باکتریها در نمونههای جمع آوری شده برابر5/82×107  سلول در هر گرم خاک بود. جمعیت PSB در خاکهای مورد بررسی از صفر تا107  سلول در هر گرم خاک متغیر بوده و حدود 94 درصد از نمونه ها حاوی PSB بودند. بالاترین سطح جمعیت 3.85×106) PSB سلول در گرم) در توتستان مشاهده شد. درصد متوسط تعداد PSB نسبت به متوسط کل باکتریها و کل ریزجانداران حل کننده فسفات به ترتیب برابر 3.98 و 88.04 درصد بود. جمعیت کل قارچها درخاکهای مورد بررسی از 102 تا 106 سلول در هر گرم خاک متغیر بود. که کمترین سطح آن در خاک جنگلی (102×6.4 سلول در هر گرم خاک) و بیشترین سطح آن در بازمانده های در حال تخمیر کارخانه چای (106×2.73 سلول در هر گرم) مشاهده شد. متوسط کل قارچها در نمونه های بررسی شده برابر 105×1.92 سلول در هر گرم بود. جمعیت کل قارچها در 82 درصد از نمونه ها کمتر از متوسط نمونه ها بود. جمعیت PSF در خاکهای مورد بررسی از صفر تا 106 در هر گرم خاک متغیر بوده و 86 درصد از نمونه ها حاوی PSF بودند. بالاترین سطح جمعیت PSF (105×1.8 سلول در هر گرم) در بازمانده های در حال تخمیر کارخانه چای مشاهده شد. درصد متوسط تعداد PSF نسبت به متوسط کل قارچها و کل ریز جانداران حل کننده فسفات به ترتیب برابر 15.3 و 9.96 درصد بود. بیشترین جمعیت ریز جانداران حل کننده فسفات را در خاکهای مورد بررسی باکتریهای تشکیل می دادند.

این بررسی با هدف مقایسه پتانسیل تولید سیدروفور ریزوبیوم های بومی و انتخاب سویه های برتر، به منظور استفاده از آنها به عنوان ریزوباکتریهای محرک رشد گیاه (PGPR) در کشت گیاهان زراعی لگوم و غیرلگوم، انجام شده است. به این منظور، 447 جدایه از گروههای مختلف ریزوبیومی که از لگومهای مهم زراعی، کشت شده در خاکهای مناطق مختلف ایران، جداسازی و براساس روش های استاندارد. شناسایی شده بودند. مورد آزمایش قرار گرفتند. بعلاوه از 29 سویه پسودوموناس فلورسنس به عنوان شاهد مثبت (Side+) استفاده شد. توان تولید سیدروفور این سویه ها، با استفاده از محیط جامد حاوی کرم آزورل s ( CAS_آگار) مورد سنجش قرار گرفت. به دلیل حضور ماده دترژان HDTMA در این محیط که برای رشد بسیاری از گونه های میکروبی حالت بازدارندگی دارد. روش کشت مستقیم برروی CAS- آگار با دوروش پلیت نمانیم و محیط دو لایه مقایسه گردید. محیطهای کشت به روش قطره گذاری با 7 میکرولیتر از سوسپانسیون کشت تازه هر باکتری با جمعیت تنظیم شده در محدوده cfu ml^-1 5×10^8 مایه زنی شدند و برای هر سویه سه تکرار منظور گردید. در فواصل 7، 14 و 21 روز انکوباسیون، قطر کلنی حاصل از رشد هرسویه و قطر هاله نارنجی رنگ تشکیل شده در پیرامون آن، اندازه گیری شدند. حداکثر قطر هاله، نسبت قطر هاله به قطر کلنی و سرعت تغییر رنگ محیط برحسب میلی متری در روز، به عنوان معیارهایی برای مقایسه توان تولید سیدروفور سویه های مورد آزمایش در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد که اکثر سویه های ریزوبیومی، قادر به رشد مستقیم برروی محیط CAS- آگار نبودند. سویه های مزوریزبیوم سیسری، بیشترین (3/77%) و سویه های ریزوبیومی دارای توان تولید سیدروفور بودند. معهذا براساس معیارهای مورد سنجش این توان در بین آنها بسیار متفاوت بود. بهترین سویه ها شامل R305 از ریزوبیوم لگومینوزاروم بیووار فازئولی، R253 از گونه های جنس برادی ریزبیوم (Bsp.) و R7 و R38 از سینوریزوبیوم ملیلوتی بودند که حتی در مقایسه با تمام سویه های شاهد، توان تولید سیدروفور بالاتری را نشان دادند.

ارزیابی کیفی تناسب اراضی برآورد کارایی اراضی برای استفاده های خاص بدون در نظر گرفتن مقادیر عملکرد و فاکتورهای اجتماعی - اقتصادی است که نتایج این نوع ارزیابی بصورت اصطلاحات کیفی (کلاسهای اراضی) مشخص می شود. هدف از این تحقیق ارزیابی تناسب کیفی واحدهای اراضی موجود در دشت چاه شور واقع درغرب شهرستان ایرانشهر برای کشت آبی گندم، جو و یونجه بود. بدین منظور، ابتدا مطالعه خاکشناسی تفصیلی در منطقه مورد مطالعه انجام گرفت که 9 سری خاک 15 فاز سری تشخیص داده شد. سپس فازهای موجود درهر سری خاک به عنوان واحدهای تناسب اراضی انتخاب شدند. مبنای ارزیابی اراضی براساس چهارچوب فائو وروش پیشنهادی سایز بود. احتیاجات رویشی هر یک از تیپهای بهره وری مورد نظر از جداول ارائه شده توسط سایز و همکاران و گیوی استخراج گردید. در نهایت ارزیابی کیفی تناسب اراضی با استفاده از دو روش محدودیت ساده و پارامتریک (با استفاده از معادله ریشه دوم) در سطح تفصیلی و با مقیاس1/20000 از طریق مقایسه خصوصیات اقلیم، خاک و توپوگرافی با احتیاجات رویشی محصولات مورد نظر انجام گرفت. نتایج نشان داد که خصوصیات اقلیمی در رشد و تولید محصولات مورد نظر در منطقه مورد مطالعه محدودیتی ایجاد نمی کنند، ولی برخی از خصوصیات خاک و توپوگرافی عامل محدود کننده تولید محصولات هستند. عوامل محدود کننده تولید برای محصول گندم بافت خاک، مقدار سنگریزه و توپوگرافی میباشد. در مورد یونجه سیلگیری توپوگرافی و دربرخی از واحدهای اراضی شوری، بافت خاک و مقدار سنگریزه عوامل محدود کننده تولید محصول هستند. همچنین در تمام واحدهای اراضی کلاس تناسب برای تولید محصول گندم همانند کلاس تناسب برای تولید محصول جو است. ارزیابی کیفی تناسب اراضی با استفاده از دو روش محدودیت ساده و پارامتریک برای سه محصول فوق در اکثر واحدهای اراضی نتایج مشابهی را نشان می دهد.

دوره خشک (Drought) یک پدیده طبیعی است که به کندی آغاز، به آرامی گسترش و به شدت برهمه جوانب فعالیتهای بشری تاثیر می گذارد. این پدیده خزنده در تمام رژیمهای اقلیمی شامل نواحی با بارندگی زیاد یا کم اتفاق می افتد. که وقوع آن ناشی از کمبود بارندگی برای یک دوره زمانی مشخص نسبتا طولانی نسبت به بارندگی نرمال می باشد. بررسی دوره های خشک در یک دوره آماری 32 ساله (1999-1968) در منطقه مشهد گویای آنست که وقوع این دوره ها در این منطقه یک مشخصه نرمال و طبیعی است که به کرات اتفاق می افتد در این منطقه به طور متوسط در هر 10 سال دوره های خشک در این منطقه نشان میدهد که در سالهای اخیر تکرار و تداوم خشکیها در کلیه مقیاسهای زمانی افزایش اما شدت آنها کاهش یافته است. این بررسی نشان میدهد که شدیدترین دوره خشک یک ساله (خشکسالی) در طول دوره آماری در سال 1971 اتفاق افتاده و سال 1992 مرطوبترین سال در طول دوره آماری بوده است. همچنین مشخص شد که در اثر ترکیب دوره های خشک یا مقیاس زمانی کوتاه که دارای تداوم و کم و شدت زیاد هستند. دوره های خشکی با مقیاس زمانی طولانی شکل می گیرد که شدت کمتر و تداوم بیشتری دارند.

به منظور بررسی اثر مقادیر مختلف آبیاری بررشد،عملکرد، روابط آبی و انباشت متابولیتهای سازگار (پرولین و قندهای محلول) در گیاه ریحان یک آزمایش گلدانی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی، با چهار تیمار و چهار تکرار انجام گردید. تیمارهای آبیاری عبارت بودند از نگهداری رطوبت گلدانها در 100% ، 85%، 70% و 55% ظرفیت مزرعه ای، تجزیه های آماری نتایج حاصله نشان دادند که اثر تیمارهای آبیاری بررشد، عملکرد، روابط آبی و میزان پرولین و قندهای محلول معنی دار است. با کاهش مقدار آب آبیاری، ارتفاع بوته، قطر ساقه، سطح برگ، وزن تر و خشک اندامهای هوایی، وزنتر و خشک ریشه، عملکرد، میزان نسبی آب برگ (RWC) و پتانسیل آب برگ کاهش ونسبت وزن خشک ریشه به شاخه (R/S)، غلظت پرولین وقندهای محلول افزایش یافت. به عبارت دیگر گیاه ریحان به هنگام مواجه با تنش آبی، مکانیسم تنظیم اسمزی را با افزایش انباشت پرولین و قندهای محلول به خدمت گرفته و از این طریق شرایط کمبود آب را تا حدی تحمل می کند.

توسعه فناوریهای جدید آبیاری یکی از راه حلهای مهم برای تطابق با بحران آب بویژه درخشکسالی اخیر میباشد و در این راستا طی چنا سال گذشته، کاربرد فناوریهای فوق الذکر بمنظور بهبود راندمان آب کشاورزی در ایران، توسعه یافته است. هدف اصلی این پژوهش، بررسی مشکلات اقتصادی، اجتماعی و فنی کشاورزان در استفاده از سیستمهای آبیاری تحت فشار قطره ای و بارانی در استان کهگیلویه و بویراحمد بود. روش تحقیق از نوع پیمایشی است. و جمعیت مورد مطالعه شامل آندسته از کشاورزان استان میباشد که سیستمهای مذکور را در اراضی خود اجرا نموده اند. نمونه گیری با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه بندی شده انجام شد و تعداد 52نفر از کشاورزان مذکور از مجموعه سه شهرستان استان، انتخاب گردیدند. ابزار پژوهش، پرسشنامه بود که بمنظور اطمینان از روانی صوری پرسشنامه، سئوالات آن توسط 3 نفر از متخصصان آموزش و ترویج و 2 نفر از کارشناسان رشته آبیاری مطالعه شد و نظرات اصلاحی آنها لحاظ گردید. پایائی پرسشنامه نیز با محاسبه ضریب کرانباخ آلفا داده ها با استفاده از نرم افزار Spss/pc انجام شد. پژوهش نشان داد که عمده مشکلات اقتصادی سیستمهای تحت فشار کشاورزان، با خدمات بانکی مرتبط است. یکی از مشکلات اصلی، فقدان یک نظام موثر برای کنترل کرده اند. محدود بوده است. همبستگی بین رضامندی کشاورزان در برنامه های آموزشی - ترویجی و مشکلات فنی سیستمهای تحت فشار آنها، نیز منفی و معنی دار است.

مدیریت و طراحی مناسب روشهای آبیاری، مستلزم اطلاع از جزییات خصوصیات نفوذپذیری آب در خاک است که بایستی تعیین شود. یکی از عوامل مهم در مسئله نفوذپذیری، نفوذپذیری نهایی خاک می باشد که خاکها درانتهای زمان آبیاری از خود نشان میدهند. وقتی به علت وجود برخی از املاح محلول آب آبیاری، میزان نفوذ آب به خاک چنان کاهش یابد که آب کافی در اختیار گیاه قرار نگرفته و عملکرد محصول کاهش یابد. مشکل نفوذپذیری که ناشی از کیفیت آب آبیاری است پیش آمده است. نفوذپذیری نهایی خاک از خواص خاک بوده و با بکارگیری آب آبیاری با کیفیتهای مختلف تغییر میکند. نفوذپذیری ضعیف خاک تامین آب گیاه را دشوار نموده وبا ایجاد سله، تجمع آب در سطح خاک، عدم تهویه و مسائل تغذیه گیاهی میتواند مشکلات کشت و کار را دو چندان کند. در این راستا، تغییرات نفوذپذیری نهایی خاک در آبیاری جویچه ای بازا کیفیتهای مختلف آب (شوری و سدیمی) در یک فصل زراعی بررسی شد. کیفیتهای آب آبیاری شامل سه تیمار به صورت شاهد با هدایت الکتریکی 6/0 دسی زیمنس برمتر و نسبت جذبی سدیم 9/0 و دو تیمار شوری دیگر بصورت 2 و 6 دسی زیمنس برمتر و با نسبت جذبی سدیم (SAR) به ترتیب 10 و 30 اعمال گردیدند. نفوذپذیری با استفاده از روش ورودی - خروجی اندازه گیری شد و نتایج نشان داد که با افزایش نسبت جذبی سدیم، سرعت نفوذپذیری نهایی خاک در انتها ی دوره بصورت معنی داری نسبت به تیمار شاهد کاهش یافت.سرعت نفوذپذیری نهایی خاک در تیمار با شوری شش دسی زیمنس برمتر و نسبت جذبی سدیم 30، در حدود چهل ویک درصد نسبت به تیمار شاهد کاهش یافت.