گیاه و زیست بوم
سال:1387 | دوره:4 | شماره:16 |تعداد مقالات:8

منطقه مورد مطالعه با وسعت تقریبی 16 کیلومتر مربع در جنوب شهرستان ورامین از استان تهران واقع شده که خاک آن همه از آبرفت های کوه های اطراف تشکیل شده و دارای بافت لوم رسی، لوم، رس و سیلت همراه نمک با pH به نسبت بالا می باشد. دو رودخانه فصلی کرج و شور از آن عبور کرده و ارتفاع آن از سطح دریای آزاد حدود 850 متر است. میزان متوسط بارندگی سالانه 172.28 میلی متر می باشد. بررسی و مطالعه فلور این ناحیه منجر به شناسایی 41 گونه از 30 جنس و 11 خانواده شد. به دلیل شرایط کویری و شور بودن منطقه، بزرگ ترین خانواده ها از لحاظ تعداد گونه Chenopodiaceae با 15 گونه 36.58 درصد Tamaricaceae و Poaceae هر کدام با 6 گونه به طور جداگانه 14.63 درصد را به خود اختصاص داده اند. هم چنین جنس Tamarix با 6 و Salsola با 4 گونه بزرگ ترین جنس ها می باشد. از نظر شکل زیستی 53.66 درصد گونه ها تروفیت، 19.51 درصد فانروفیت، 12.19 درصد کامفیت 7.32 درصد همی کریپتوفیت، 4.88 درصد ژئوفیت و 2.44 درصد هلوفیت هستند. مطالعه خاستگاه شناسایی شده نشان داد که عناصر رویشی منطقه 39.02 درصد ایران- تورانی، 19.51 درصد ایران- تورانی و صحرا - سندی،  14.63درصد جهان شمول، 9.76 درصد ایران - تورانی، صحرا- سندی و مدیترانه ای، 9.76 درصد ایران - تورانی، مدیترانه ای و اروپا -سیبری، 4.88 درصد ایران - تورانی و اروپا - سیبری و در نهایت 2.44 درصد ایران -تورانی و مدیترانه ای می باشد.

جنس ماشک حدودا با 180 تا 210 گونه در دنیا یکی از جنس های مهم تیره حبوبات می باشد. گونه Vicia sativa یکی از گیاهان علوفه ای با ارزش این تیره به شمار می آید. در فلور ایرانیکا 4 واریته V. sativa var. sativa, V. sativa var. amphicarpa, V.sativa var. angustifolia و گزارش V. sativa var. cordata شده است. با جمع آوری 64 نمونه از گونه های منتسب به گونه V. sativa از استان تهران و استان های شمالی کشور مشخص شد که تنوع ریختی بالایی مشاهده می شود. این تنوع به ویژه در خصوصیات شکل و تعداد برگچه ها، ساختار مقطع عرضی ساقه، صفت های مربوط به جام گل و شکل بذر دیده می شود. هم چنین عدد پایه کروموزومی در گونه های V.sativa ,V. angustifolia برابرn=6  و در گونه Vcordata برابر  n=5می باشد.با توجه به همه نتایج به دست آمده، تغییر سطح رده بندی گونه های V. cordata angustifolia از واریته به سطح گونه پیشنهاد می شود.

جنگل ها نقش بسیار مهمی در تعادل زنجیره های غذایی و سلامتی موجودات کره زمین دارند. فلور بسیار غنی از انواع درختان و درختچه ها جنگلی در مناطق مختلف ایران پراکنده هستند که بعضی از این گیاهان جزء گونه های کمیاب در دنیا می باشند. درختان و درختچه های جنگلی دارای آفات زیادی هستند که سوسک های چوبخوار خانواده هایCerambycidae ،Buprestidae  و Lucanidae جزء مهم ترین آفات درختان جنگلی به شمار می آیند. این پژوهش طی سال های 1379 الی 1385 بر اساس شناسایی سوسک های چوبخوار درختان و درختچه های جنگلی در بعضی مناطق ایران انجام گرفته است. بر اساس نتایج این مطالعه، در مجموع 48 گونه گیاه میزبان برای 85 گونه سوسک چوبخوار در مناطق مختلف کشور شناسایی شده است. در بین میزبان های گیاهی بسیار، خانواده هایRosaceae ،Ulmaceae  و Fagaceae به ترتیب با دارا بودن نوزده، هشت و شش گونه دارای بیش ترین تعداد میزبان برای سوسک های چوبخوار بودند. علاوه بر درختان مزبان سوسک های چوبخوار، بعضی دشمنان طبیعی (شکارگران و پارازیتوئیدها) مهم فعال در مناطق تحت نمونه برداری، جمع آوری و شناسایی شدند.

برای مطالعه تاثیر تراکم بوته و کود نیتروژنه بر درصد جوانه زنی و برخی از خصوصیات مورفولوژیکی بذرهای به دست آمده از گیاه دارویی ماریتیغال، آزمایشی به صورت فاکتوریل درقالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در سال 1384 در مرکز تحقیقات منابع طبیعی همند آبسرد انجام و بذرهای حاصله از لحاظ وزن هزاردانه، وزن تر، وزن خشک، طول ریشه چه، طول ساقه چه و طول گیاهچه مورد ارزیابی قرار گرفتند.نتایج نشان داد با بهبود تغذیه گیاه مادری که در نتیجه کاهش تراکم و افزایش مصرف کود نیتروژنه حاصل شده بود، طول گیاهچه، وزن تر و وزن خشک درگیاهچه های حاصله افزایش می یابد بدین ترتیب بیش ترین وزن هزار دانه ( 27.3گرم)، درصد جوانه زنی (96 درصد)، وزن تر گیاهچه (80.72 میلی گرم) و وزن خشک گیاهچه (4.81 میلی گرم) درتیمار با تراکم 5 بوته در متر مربع و150 کیلوگرم کود درهکتار و کم ترین آن به میزان  22.4گرم، 81 درصد، 58.61 میلی گرم و 4.04 میلی گرم در تیمار با تراکم 10 بوته درمترمربع و نبود مصرف کود به دست آمد.

با افزایش مقاومت باکتری ها به آنتی بیوتیک ها نیاز بسیاری به یافتن منابع جدیدی برای تولید داروهای جدید وجود دارد. زیره به عنوان گیاه دارویی می تواند انتخاب مناسبی برای این کار باشد. هدف این مطالعه بررسی تاثیر کودهای شیمیایی و آلی بر کیفیت اسانس و فعالیت ضد میکروبی اسانس زیره است. برای این کار بذرهای زیره به هنگام کاشت تحت تاثیر کودهای شیمیایی و آلی قرار گرفتند. اسانس بذرها با روش تقطیر با آب تهیه و با دستگاه گاز کروماتوگرافی تجزیه و ترکیبات آن تعیین شد. اثرات ضد میکروبی اسانس زیره با روش انتشار در آگار اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که تیمار  A2تاثیرات مثبتی بر کیفیت اسانس داشته سبب افزایش ترکیب بتاپینن شده است. اثرات ضد باکتریایی اسانس قابل ملاحظه بوده و حساسیت باکتری های گرم مثبت بیش از باکتری های گرم منفی بوده است. در مجموع می توان نتیجه گرفت که اسانس زیره می تواند جایگزین مناسبی برای تعدادی از آنتی بیوتیک ها باشد.

برای بررسی اثر قطع آبیاری از مرحله ساقه دهی به بعد بر صفات زراعی و عملکرد دانه و روغن ارقام پاییزه کلزا، تحقیقی به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های به طور کامل تصادفی در سه تکرار که در آن آبیاری در دو سطح شامل آبیاری معمول (شاهد) و قطع آبیاری از مرحله ساقه دهی به بعد و رقم نیز در پنج سطح شامل ارقام  Okapi, Zarfam, Orient, Talaye, SLM046بود انجام شد. این آزمایش در سال زراعی 86-1385 در مزرعه 400 هکتاری موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج اجرا شد. نتایج حاصل نشان داد که اثر ساده آبیاری بر صفات تعداد خورجین در گیاه، طول خورجین، عملکرد دانه و عملکرد روغن دانه در سطح یک درصد و بر صفات تعداد دانه در خورجین و وزن هزار دانه در سطح پنج درصد معنی دار شد. اثر ساده ی رقم نیز بر صفات تعداد خورجین در گیاه، طول خورجین، عملکرد دانه و عملکرد روغن دانه در سطح یک درصد و بر صفت وزن هزار دانه در سطح پنج درصد معنی دار شد. هم چنین اثر متقابل آبیاری و رقم بر صفات تعداد خورجین در گیاه، عملکرد دانه و عملکرد روغن دانه در سطح یک درصد معنی دار شد. بر پایه نتایج حاصله، رقم Zarfam هم در شرایط آبیاری معمول (شاهد) و هم در شرایط تنش خشکی عملکرد دانه و روغن بالاتری داشت. بنابراین قابل توصیه از دیدگاه زراعت در شرایط تنش کم آبی می باشد.

روی از عناصر غذایی ضروری گیاه می باشد که خاک های آهکی ایران با کمبود آن روبه رو است. بازیابی کودهای دارای روی بسیار کم بوده و بخش زیادی از کود مصرفی در کشت اول جذب گیاه نشده و سبب تجمع روی در خاک و تبدیل آن به شکل های مختلف شیمیایی می شود. این تحقیق برای بررسی تاثیر روی باقیمانده و شکل های مختلف شیمیایی آن بر رشد و جذب روی در گندم انجام شده است. آزمایش در20 نمونه خاک سطحی از مناطق برنج کاری استان فارس در قالب بلوک های کامل تصادفی به صورت فاکتوریل (3×20) با فاکتورهای اصلی سه سطح روی و فرعی 20 نوع خاک در سه تکرار انجام شد. طی یک آزمایش گلخانه ای با گیاه برنج به هر نمونه هر کدام در سه تکرارسطوح 0، 5 و 10 میلی گرم در کیلو گرم خاک، کود روی از منبع سولفات روی به همراه سایر عناصر مورد نیاز گیاه اضافه شد. پس از برداشت به ترتیب در این خاک ها برنج و گندم کاشته شد. 67 روز پس از کاشت گندم وزن خشک قسمت هوایی و غلظت عناصر غذایی در گیاه اندازه گیری شد. در نمونه های خاک برداشته شده قبل از کاشت گیاه نیز غلظت روی و هم چنین مقدار شکل های مختلف شیمیایی روی تعیین شد.نتایج نشان داد که افزایش روی باقیمانده تفاوت محسوسی در رشد گندم ایجاد نکرد ولی سبب افزایش غلظت روی در گیاه و مقدار جذب کل روی در هر گلدان شد که روابط معنی داری بین روی عصاره گیری شده و غلظت و جذب کل روی توسط گیاه به دست آمد p<1)). از شکل های مختلف شیمیایی روی بین غلظت و جذب کل روی و روی کربناتی همبستگی معنی داری در سطح 1 درصد به دست آمد. طبق نتایج به دست آمده 33 تا 44 درصد روی مصرفی به شکل کربناتی تبدیل می شود که علت اصلی اثر باقیمانده روی بر جذب و غلظت روی در گیاه تبدیل این عنصر به شکل کربناتی می باشد.

این تحقیق برای بررسی عکس العمل برنج پرمحصول ندا به مصرف کود کلرور پتاسیم در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در 8 نقطه در غرب استان مازندران انجام شد. قبل از نشاکاری، نیتروژن و فسفر بر اساس آزمون خاک و به ترتیب از منابع اوره و سوپر فسفات تریپل و پتاسیم (در تیمارهای مختلف) به ترتیب به میزان 5 و 100 و 200 و 300 و 400 و 500 کیلوگرم در هکتار از منبع کلرور پتاسیم به خاک اضافه شد.نتایج به دست آمده نشان داد که تاثیر مقادیر مختلف کلرور پتاسیم در سطح 5% بر میزان عملکرد دانه معنی دار شد. دامنه افزایش محصول دانه در اراضی که به مصرف کلرور پتاسیم پاسخ مثبت نشان دادند (63 درصد) از 600 تا 2800 کیلوگرم در هکتار متغیر بود و درصد افزایش محصول دانه در محدوده 7 تا 32 درصد قرار گرفت. بهترین تیمار کودی پتاسیم برای رقم ندا در منطقه غرب مازندران تیمار 300 کیلوگرم در هکتار کلرور پتاسیم برآورد شد.