گیاه و زیست بوم
سال:1389 | دوره:6 | شماره:24 |تعداد مقالات:9

تغییرات فصلی (زمستان و بهار) آنزیم های آنتی اکسیدان دو گونه گلسنگ از منطقه جنگلی بابل مورد بررسی قرار گرفته است. Flavoparmelia caperata از ارتفاع 780 متری سطح دریا از منطقه جنگلی کوهستانی فیروزجا (ایران) با طول جغرافیایی 52o40' E و عرض جغرافیایی 36o05' N و Physica dubia از ارتفاع 220 متری سطح دریا از منطقه جنگلی درون کلای شرقی (ایران) با طول جغرافیایی 52o43' E و عرض جغرافیایی 36o21'N بطور تصادفی جمع آوری شده است. در این مطالعه فصل بهار و زمستان به عنوان تنش در نظر گرفته شد و میزان فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانی آن ها بررسی شد. نتایج بدست آمده از داده ها نشان داد که در هر دو گونه گلسنگ فعالیت آنزیم های کاتالاز، آسکوربات پراکسیداز و پراکسیداز در زمستان به شکل معنی داری بیش تر از بهار است. ولی فعالیت آنزیم پلی فنل اکسیداز در بهار به صورت معنی داری بیش تر از زمستان است. برتری این آنزیم در بهار در هر دو گونه گلسنگ دیده شده است. نتایج نشان می دهد سازگاری فصلی در گلسنگ ها به تغییرات آنزیم های آنتی اکسیدانی آن ها وابسته است.

میکوریزی بودن و تولید اسید فسفاتاز توسط گیاه دو ویژگی مهم برای بررسی وضعیت تبدیل فسفات آلی به معدنی است. برای مطالعه این دو صفت در رویشگاه های فندق از خاک ریزوسفر و ریشه های پایه های فندق در دو رویشگاه مکش (در استان گیلان) و فندقلو (در استان اردبیل) در دو فصل بهار و تابستان نمونه برداری انجام شد. فعالیت اسید فسفاتاز و همچنین میکوریزی بودن و درصد کلنیزاسیون فندق در این پژوهش ارزیابی شد. یافته های ما گیاه فندق را یک گیاه میکوریزی معرفی کرد و درصد کلنیزاسیون میکوریزی در دو محل فندقلو و مکش به ترتیب در بهار 48 و 17 و در تابستان 55 و 22 بود. مقدار فسفر قابل جذب در رویشگاه فندقلو نیز بیش از دو و نیم برابر رویشگاه مکش بود. نتایج ما نشان داد که فعالیت آنزیم اسید فسفاتاز خاک در رویشگاه فندقلو در هر دو فصل بهار و تابستان از رویشگاه مکش بالاتر بود که می تواند به دلیل تراکم بیش تر پایه های فندق و نیز کلنیزاسیون میکوریزی بیش تر در رویشگاه فندقلو باشد.

زیره سبز از محصولات صادراتی مهم ایران بوده و پس از زعفران دومین گیاه صادراتی از نظر ارزش ریالی می باشد. این تحقیق با هدف تعیین ارتباط بین برخی اجزای عملکرد این گیاه با عملکرد دانه صورت گرفت و با اندازه گیری برخی از اجزا عملکرد شامل تعدادی از صفات مرفولوژیک مانند ارتفاع گیاه، قطر چتر و غیره به تعیین ارتباط بین اجزای بالا و عملکرد دانه به عنوان صفت وابسته اقدام شد. این تحقیق با استفاده از سه اکوتیپ محلی از استان های خراسان، اصفهان و کرمان و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. نتایج بدست آمده بیانگر وجود ارتباط معنی داری بین وزن هزار دانه، ارتفاع گیاه و قطر سایه انداز به عنوان صفات مستقل با عملکرد دانه به عنوان صفت وابسته می باشد. ولی در این تحقیق رابطه معنی داری بین تعداد گل در بوته با عملکرد دانه مشاهده نشد. همچنین در تجزیه واریانس نتایج طرح، وجود تفاوت معنی دار بین سه اکوتیپ مورد بررسی، از لحاظ صفات مورد نظر به اثبات رسید. این مساله در گروهبندی تیمارها مشاهده می شود. در این مقایسه ها، اکوتیپ اصفهان دارای میانگین های بالاتری نسبت به دو اکوتیپ دیگر بود. در تجزیه و تحلیل رگرسیون چندمتغیره با استفاده از تاثیر هر یک از صفات بر روی عملکرد، در نهایت مدلی ارائه شد که بیانگر تبعیت عملکرد (به عنوان صفت وابسته) از سایر صفات تحت بررسی (به عنوان صفات مستقل) می باشد.طی این بررسی مشخص شد که صفات وزن هزاردانه، ارتفاع گیاه و قطر سایه انداز به ترتیب بیش ترین اثرات مستقیم و تعداد گل در بوته نیز اثر معکوسی در افزایش عملکرد داشته است. بر این اساس در برنامه های اصلاحی با هدف افزایش عملکرد با تمرکز بیش تر بر روی صفات بالا می توان شاهد افزایش محصول این گیاه بود.

برای حفظ و نگهداری کیفیت و بازارپسندی میوه، نگهداری آن در سردخانه ضروری است. سیب گرانی اسمیت، واریته ای از سیب های خارجی است که به خوبی خواص خود را در سردخانه حفظ می کند. اتیلن یک هیدروکربن ساده گازی با فرمول C2H4 به عنوان یک هورمون گیاهی مهم در مسائل پس از برداشت میوه ها و سبزی ها به شمار می آید. در برخی از حالت های فیزیولوژیکی مانند رسیدن میوه، پیری گل و تنش هایی مانند غرقاب، خشکی و سرمازدگی، اتیلن به میزان بیش تری تولید می شود. پیش ماده تولید اتیلن، اسید آمینه گوگردی متیونین می باشد. برای بررسی تاثیر دمای پایین بر افزایش عمر انباری سیب گرانی اسمیت، آزمایشی در قالب طرح کاملا تصادفی با در نظر گرفتن متغیرهای دما و زمان انبارداری انجام شد. صفات کمی و کیفی مورد مطالعه در این پژوهش شامل تولید اتیلن، سفتی بافت، اسیدیته قابل تیتراسیون (TA)، مواد جامد محلول (TSS)، ویتامین «ث» و pH در دو سطح دمایی +3.5 و -0.5 درجه سانتی گراد در شروع، پایان و در خلال یک دوره 4 ماهه انبارداری مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفتند. اندازه گیری میزان اتیلن با تزریق یک میلی لیتر گاز به دستگاه GC انجام شد. نتایج بدست آمده از این بررسی ها نشان داد با افزایش میزان اتیلن مواد جامد محلول افزایش و اسیدیته قابل تیتراسیون کاهش یافت.

برای ارزیابی اثرات تنش خشکی و زمان کاشت بر خصوصیات کیفی و بنیه بذور کلزا (.Brassica napus L) آزمایشی به صورت فاکتوریل اسپیلت پلات در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در سال های 86-1384 در مزرعه 400 هکتاری تحقیقاتی موسسه اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج اجرا شد. در این آزمایش آبیاری و تاریخ کاشت به عنوان عامل اصلی هر کدام در دو سطح شامل: آبیاری معمول بر اساس 80 میلی متر تبخیر از تشتک کلاس A (شاهد) (I1) و تنش کم آبی یا قطع آبیاری از شروع مرحله ساقه دهی (I2)، تاریخ کاشت نرمال در مهر ماه (D1) و تاریخ کاشت دوم در بهمن ماه (D2)، و لاین های کلزا به عنوان عامل فرعی در ده سطح شامل:Hyola401(V3), Hyola420(V4), Hyola330(V5), RGS006(V6), RG4403(V7), RG405/03(V8), RGAS324(V9), RGS003(V1), RG405/02(V10), Sarigol(V2) مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج این تحقیق نشان داد که اختلاف معنی داری در صفات جوانه زنی استاندارد، آزمون سرما (Cold Test)، هدایت الکتریکی (E.C)، آزمون pH، در بین تیمارهای اعمال شده وجود دارد. بالاترین میزان جوانه زنی استاندارد و همچنین مقاومت در آزمون های سرما، هدایت الکتریکی و pH مربوط به آبیاری نرمال، کاشت پاییزه و همچنین شرایط متقابل D1I1 بود. نیز در شرایط اثرات متقابل D1I2 و D2I1 بر سه صفت اول معنی دار بود. نتایج اثرات متقابل سه تیمار برای آزمون هدایت الکتریکی نیز نشان داد که کم ترین ترآوش مواد از پوسته بذر مربوط به تیمار D1I1V5 می باشد. بنابراین بذرهای حاصل از چنین شرایطی کم ترین زوال را در طول زمان خواهند داشت که می توان آن ها را برای نگهداری درازمدت توصیه نمود.

برای بررسی اثر مقادیر مختلف محلول پاشی روی بر میزان درصد روغن، عملکرد دانه و عملکرد روغن دانه کلزا هیبریدهای هایولا 401 (C1) و هایولا 301 (C2)، آزمایشی فاکتوریل در غالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در سال زراعی 1386-1387 در شهرستان ساوه در چهار سطح روی از منبع سولفات روی به مقادیر صفر (Z1)، دو در هزار (Z2)، چهار در هزار(Z3) و شش در هزار (Z4) در سه تکرار به اجرا در آمد. نتایج آزمایش نشان داد که با افزایش مقادیر مصرف سولفات روی، میزان درصد روغن، عملکرد دانه و عملکرد روغن دانه به صورت معنی دار افزایش می یابد. در مقایسه دو رقم نیز مشخص شد که رقم هایولا 401 در صفت عملکرد و درصد روغن دانه، بیش ترین مقادیر را به خود اختصاص داده است. همچنین در شرایط این آزمایش بالاترین میزان عملکرد روغن دانه کلزا مربوط به تیمار Z4C1 به میزان 1516 کیلوگرم در هکتار حاصل شد.

برای بررسی اثرات کاربرد زئولیت بر قدرت رویشی بذور تولیدی کلزا (.Brassica napus L) در سطوح مختلف تنش خشکی و قدرت رویش بذور، آزمایشی در سال 1387 در مزرعه تحقیقاتی موسسه اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج اجرا شد. بذور دو رقم پائیزه کلزا که در شرایط مختلف آبیاری و کاربرد سطوح مختلف زئولیت تولید شدند به مدت یک ماه در انبار نگهداری شده و سپس در این آزمایش مورد استفاده قرار گرفتند. تحقیق بر اساس یک آزمایش فاکتوریل اسپلیت پلات در قالب بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار شامل سه سطح زئولیت شامل، عدم کاربرد زئولیت، مصرف 10 تن در هکتار زئولیت (کاربرد سطح پایین زئولیت) و مصرف 20 تن در هکتار زئولیت (کاربرد سطح بالای زئولیت و سه سطح تنش خشکی شامل آبیاری پس از 80 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A (آبیاری نرمال)، آبیاری پس از 120 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A (تنش متوسط خشکی) و آبیاری پس از 160 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A (تنش شدید خشکی) به عنوان فاکتورهای اصلی بر روی دو واریته زرفام (Zarfam) و لیکورد (Licord) کلزا بودند. نتایج حاصل نشان داد که کاربرد زئولیت در شرایط تنش خشکی منجر به کاهش سرعت سبز شدن روزانه و افزایش درصد سبز مزرعه، متوسط سبز شدن روزانه و درصد استقرار گیاهچه شد هم چنین نتایج حاصل نشان داد که کاربرد زئولیت در شرایط مختلف آبیاری اعم از آبیاری نرمال و تنش خشکی اثر معنی داری بر روی درصد روغن دانه نداشت. طی تحقیق حاضر در بین این دو رقم، رقم زرفام به شرایط تنش خشکی مقاومت بالاتری داشت.

برای بررسی و تعیین بهترین تیمار علفکشی برای کنترل علف های هرز زراعت سیب زمینی، آزمایشی در سال 1386 در منطقه دماوند به صورت طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار اجرا شد. تیمارها شامل متری بوزین 750 گرم در هکتار، پندی متالین 3 و 5 لیتر در هکتار، ریم سولفورون 40 گرم در هکتار به همراه 2.5 درصد سیتوگیت، ریم سولفورون 60 گرم در هکتار به همراه 2.5 درصد سیتوگیت، پاراکوات با دز 3 لیتر در هکتار و شاهد بدون مصرف هیچگونه علف کش بود. در 15 روز پس از سمپاشی علف کش پاراکوات 3 لیتر در هکتار بیش ترین تاثیر را بر کاهش وزن خشک علف هرز تلخه داشت. در 30 روز پس از سمپاشی بیش ترین تاثیر را علف کش پندی متالین 3 لیتر در هکتار بر روی علف هرز تاج خروس رونده، متری بوزین 750 گرم در هکتار بر روی تاج خروس ریشه قرمز، ریم سولفورون 40 و 60 گرو به همراه %2.5 سیتوگیت بر روی سلمه و ریم سولفورون 40 و 60 گرم به همراه %2.5 سیتوگیت بر روی پیچک داشتند. در 45 روز پس از سمپاشی موفق ترین علف کش پاراکوات 3 لیتر در هکتار بر روی تلخه، ریم سولفورون 40 و 60 گرم به همراه %2.5 سیتوگیت و پاراکوات 3 لیتر در هکتار بر روی تاج خروس رونده و ریشه قرمز، متری بوزین 750 گرم در هکتار بر روی سلمه، همه سموم بر روی پیچک و ریم سولفورون 40 و 60 گرم به همراه %2.5 سیتوگیت و پاراکوات 3 لیتر در هکتار بر روی گوشبره بودند. بیش ترین عملکرد مربوط به پاراکوات 3 لیتر در هکتار و متری بوزین 750 گرم در هکتار دارا بود. نتیجه اینکه بهترین علف کش از نظر کنترل فلور علف های هرز منطقه دماوند متری بوزین 750 گرم در هکتار است.

برای تعیین اثر دز مصرف علفکش بر اجزا عملکرد دانه در دو رقم گندم پرتوان رقابتی (رقم شیراز) و کم توان رقابتی (رقم طبسی) در تراکم های مختلف علف هرز منداب، آزمایشی به صورت فاکتوریل و در قالب بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در سال 1385 در مزرعه تحقیقاتی بخش تحقیقات علف های هرز موسسه تحقیقات آفات و بیماری های گیاهی واقع در کرج انجام گرفت. در این آزمایش دو رقم شیراز (رقابت پذیر) و طبسی (کم توان رقابتی) فاکتور اول را تشکیل دادند. فاکتور دوم تراکم علف هرز منداب بود که در چهار تراکم صفر، 25، 50، 75 بوته در هر مترمربع بررسی شد. فاکتور سوم دز مصرف علفکش تو- فور- دی بود که در چهار دز 0، 0.5 و 0.75 و 1.0 لیتر در هکتار به کار رفت.نتایج این تحقیق نشان داد که استفاده از دز کاهش یافته تو- فور - دی به میزان %25 کم تر از میزان توصیه شده موجب کاهش معنی دار عملکرد نمی شود و می توان با استفاده از دز کاهش یافته تو- فور- دی علف هرز منداب را کنترل کرد، بدون آنکه کاهش معنی داری در کنترل آن نسبت به دز توصیه شده دیده شود. نتایج نشان داد که عملکرد دانه گندم شیراز در شرایط عدم مصرف علفکش نیز از عملکرد دانه در رقم طبسی در شرایط مصرف علفکش تو- فور- دی به میزان توصیه شده بیش تر است، به این معنی که انتخاب یک رقم رقابت کننده با عملکرد مناسب می تواند نیاز به مصرف علفکش را مرتفع کند. نتایج نشان داد که اگر چه رقم شیراز یک رقم با توان تولید ماده بیولوژیک کم تر نسبت به رقم طبسی است، اما قدرت پایداری بیش تری نسبت به رقم طبسی در مقابل حضور علف هرز منداب دارد.