تحقیقات کشاورزی ایران
سال:1379 | دوره:19 | شماره:1 |تعداد مقالات:8

چندین تیمار به منظور از بین بردن خفتگی بذر و ریشه دار شدن قلمه های گل محمدی (Rosa damasccna Mill.) انجام شد. نتایج حاصل شدن داد که یک دوره بیش از 150 روزه چینه سرمایی برای از بین بردن خفتگی رویانی بذرهای این گیاه لازم است. بیشترین درصد تنژگی (بیش از 80%) با کاربرد سولفوریک اسید 70 و 80% به مدت 10 دقیقه همراه با 150 تا 180 روز چینه سرمایی به دست آمد. قرار دادن بذرها در آب گرم یا آب شویی با آب جاری، کمتر از خراش دهی با اسید موثر بود. اثر خراش دهی و چینه سرمایی بر ارزش تنژگی و تولید نهال نیز اندازه گیری شد. غلظت های مختلف نفتالین استیک اسید (NAA) و ایندول بوتیریک اسید (IBA) در قلمه های چوب نرم، چوب نیمه سخت و چوب سخت به منظور انگیزش ریشه زایی، به کار برده شد. هیچ یک از قلمه های چوب نرم ریشخ ندارند. به طور کلی، قلمه های چوب سخت، ریشه زایی بهتری از قلمه های چوب نیمه سخت داشتند. کاربرد 3000 میلی گرم در لیتر از NAA یا IBA به درصد ریشه زایی 97% انجامید. اثر تنظیم کننده های رشد بر شمار ریشه در قلمه، میانگین طول ریشه در قلمه، وزن تر و خشک ریشه در هر قلمه نیز گزارش شد.

به منظور بررسی جایگزینی دانه سورگوم به جای جو در جیره گاوهای شیری و اثر آن بر تولید و ترکیب شیر، تعداد 10 رأس گاو نژاد هولشتین (پنج رأس در زایش اول و پنج رأس در زایش دوم به بعد) که در فاصله 10±85 روز بعد از زایش بودند، انتخاب شدند. دانه سورگوم به نسبت های صفر، 25، 50، 75 و 100 درصد به ترتیب در جیره های شماره یک تا پنج جایگزین جو گردید. این آزمایش در قالب طرح مربع لاتین 5×5 طی دوره های آزمایشی 21 روزه انجام شد. جیره های کاملا مخلوط، شامل مواد متراکم و علوفه به نسبت 54 به 46 درصد بود. با افزایش دانه سورگوم در جیره ها، بسیاری از معیارهای مورد بررسی تفاوت معنی داری را نشان دادند (P<0.05) .جیره شماره 5 در مقایسه با جیره شماره 1 باعث افزایش مصرف ماده خشک روزانه (19.40 در برابر 20.30 کیلوگرم)، تولید شیر روزانه (25.8 در برابر 24.8کیلوگرم در روز)، درصد چربی شیر (3.58 در برابر 3.02)، مقدار چربی تولید شده در روز (0.92 در برابر 0.75 کیلوگرم)، درصد پروتئین شیر ( 3.0در برابر 2.7)، مقدار پروتئین تولید شده در روز (0.75 در برابر 0.67 کیلوگرم)، درصد لاکتوز (4.93 در برابر 4.47) و درصد مواد جامد بدون چربی (8.58 در برابر 8.17) شد. ضریب تولید خوراک، وزن بدن، قابلیت هضم ظاهری ماده آلی،PH  ادرار و PH شکمبه تحت تاثیر سطوح مختلف جایگزینی سورگوم به جای جو قرار نگرفت (P>0.05) استفاده از دانه سورگوم به جای جو بهبود قابل ملاحظه ای در میزان تولید و ترکیب شیر گاوها ایجاد کرد.

در ایران، مانند دیگر کشورهای در حال توسعه، بذر عامل محدود کننده اصلی در تولید سیب زمین است. بنابراین ضروری است در ایران نیز، مانند برخی کشورها از قبیل چین، تولید بذر واقعی سیب زمینی مورد توجه قرار گیرد. این پژوهش شامل دو آزمایش بود. در آزمایش اول، غده بذری حاصل از 12 نتایج بذر واقعی سیب زمینی با چهار رقم سیب زمینی مقایسه شد. ارقام، از نظر عملکرد، تعداد غده و وزن غده ، نسبت به نتایج برتری داشتند. ولی یکنواختی غده های آن ها، به علت تغییرات درون بوته ای بیشتر، از نتایج کمتر بود. آزمایش دوم شامل 5 نتاج، 2 نحوه حذف (غده های ریز یا بوته های کم عملکرد) و 2 شدت حذف (حذف 10 درصد یا 20 درصد)، بود. حذف 20 درصد غده های ریزتر باعث 7 درصد افزایش در عملکرد و 2 درصد بهبود در یکنواختی غده ها گردید.

درصد چربی در دانه های چهارگونه از تیره کاسنی تعیین گردید. میانگین درصد چربی در دانه های مورد مطالعه بین 16.3 و 43.5  درصد متغیر بود. نتایج بدست آمده از تفکیک اسیدهای چرب بوسیله کروماتوگرافی گازی نشان داد که گلرنگ وحشی و کنگر معمولی به ترتیب با 76.06 و 60.15 درصد بالاترین میزان اسید لینولئیک (C18:1) را داشتند. این نتایج همچنین نشان داد که اسید اولئیک (C18:1) در گونه های کنگر فرنگی وحشی و کنگر صحرائی به ترتیب با 47.70 و 37.50 درصد، اسید چرب غالب بود. در اغلب دانه های مورد مطالعه اندیس ید بالا بود و دانه های روغنی از این نظر با دانه های زراعی قابل مقایسه هستند. اسید پالمیتولئیک (C18:1) و اسید آراکیدیک (C20:0) در کنگر صحرایی اندازه گیری شد ولی در سایر گونه ها قابل اندازه گیری نبود.

خویشاوندان وحشی گندم معمولی (Triticum aestivum L.) و گندم دوروم (T. turgidum L. var. durum) منابع ارزشمندی از خصوصیات مطلوب برای اصلاح ارقام گندم می باشند. از آن جا که جنس Aegilops رابطه نزدیک و مهمی با گندم های دوروم و نان دارد، مطالعه بیشتر آن ها در آشنایی با این گندم پلی پلوئید سودمند است. در این مطالعه، 7 نژاد بومی گندم دوروم به عنوان والد ماده با 32 نمونه Aegilops متعلق به پنج گونهAe. Crassa Ae.squarrasa, Ae. Caudate , Ae.cylindrical ,Ae. Triuncialis تلاقی داده شد. 15-12 روز پس از گرده افشانی، سنبله ها برای نجات رویان برداشت شده و برخی از سنبله ها برای ارزیابی تشکیل بذر آمفی هاپلوئید مستقیم دست نخورده باقی گذاشته شدند. نژادهای بومی گندم دو روم فقط از لحاظ تلاقی پذیری (تشکیل بذر) تفاوت معنی دار داشتند، در حالی که گونه های Aegilops تاثیر زیادی بر تلاقی پذیری، کشت پذیری رویان و حصول گیاه داشتند. حداکثر کارایی حصول گیاه آمفی هاپلوئید از نجات رویان (42.1 گیاه در هر 100 گلچه گرده افشانی شده) از دو رگه گیری T.turgidum ×Ae. Crassa (4x) به دست آمد. دورگه گیری T.turgidum×Ae crass (6x) با 37.8% گیاه در هر 100 گلچه گرده افشانی شده از این نظر مرتبه دوم را کسب نمود. در این مطالعه یک روش کارای مستقیم برای تهیه بذرهای زنده آمفی هاپلوئید از تلاقی بین نژادهای بومی گندم دوروم ود Ae. Crassa (4x) که از غرب ایران منشا یافته اند، نیز گزارش می شود. تلاقی پذیری زیاد به همراه تولید مستقیم مقدار نسبتا چشمگیر بذر دو رگه بین گونه ای  Ae.crassa (4x)نشان دهنده شواهد جدیدی در رابطه با فیلوژنی این گونه و گونه پلی پلوئید گندم است.

برای ارزیابی تاثیر تراکم بوته و میزان کود ازته بر عملکرد و اجزای آن در یک هیبرد نیمه پا کوتاه آفتابگردان (Helianthus annuus L.) رقم مهر در کشت تابستانه دو آزمایش مشابه در سال 1374 در دو مزرعه آزمایش دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز (باجگاه و کوشکک) انجام شد. هر دو آزمایش به شکل طرح کرت های خرد شده در قالب بلوک های کامل تصادفی با 4 تکرار بودند. بذرها در کرت های فرعی به فواصل ردیف 60 سانتیمتر و بوته روی ردیف 15، 25 و 35 سانتیمتر کشت شدند. کود ازته به میزان های 0، 23، 46، 69 و 92 کیلوگرم در هکتار ازت خالص بصورت اوره به کرت های اصلی اضافه شدند. با افزایش تراکم بوته قطر طبق، تعداد دانه ها و وزن آن ها در هر بوته و درصد پروتئین دانه در هر دو محل کاهش یافتند. عملکردهای دانه و روغن با افزایش تراکم بوته در هر دو محل افزایش یافتند و در تراکم 6.66 بوته در متر مربع (فاصله بوته روی ردیف 25 سانتیمتر) حداکثر شد. با افزایش کود ازته قطر طبق، تعداد و وزن دانه در هر بوته و عملکردهای دانه و روغن در هر دو محل افزایش یافتند. بطور کلی، قطر طبق و عملکردهای دانه و روغن در باجگاه به علت مساعدتر بودن شرایط در طول دوره رشد گیاه دوره پر شدن دانه بیشتر بود. تراکم بوته و میزان کود ازته بهینه در هر دو محل، به ترتیب 6.66 بوته در متر مربع همراه با 69 کیلوگرم ازت بودند.

این پژوهش به بررسی طرح محوری گندم می پردازد تا جنبه های سه گانه فنی، حمایتی و انگیزشی آن را از لحاظ ایجاد اطمینان برای تولید گندم معلوم کرده و چگونگی تقویت آنها را تبیین نماید. این پژوهش در سه شهرستان انجام گرفت. برای انجام پژوهش، از روش تحقیق پیمایشی استفاده شد. نتایج نشان می دهند که افزایش تولید گندم در قالب طرح محوری تولید گندم عمدتا از طریق همکاری های فنی با گندمکاران صورت گرفته است. بنابراین، تداوم موفقیت طرح مذکور به این همکاری ها وابسته است و از این نظر همانند طرح های گذشته است و این احتمال وجود دارد که با قطع این نوع همکاری، تولید گندم دچار وقفه گردد. ولی تفاوت این طرح با انواع مشابه گذشته، جنبه های حمایتی و انگیزشی آن، به انضمام جدیت در همکاری های فنی با گندمکاران است. پیشنهاد می شود ضمن تداوم همکاری های فنی، حمایتی و انگیزشی، اقدامات زیر نیز به عمل آیند: 1) امکان مالکیت ادوات کاشت، بویژه فارور، بذر کار و تیلر برای گندمکاران، فراهم آید و 2) برنامه های گوناگون رادیویی و تلویزیونی برای برانگیختن گندمکاران به تولید گندم، تهیه و پخش گردد.