سلامت و محیط زیست
سال:1394 | دوره:8 | شماره:2 |تعداد مقالات:12

زمینه و هدف: فنل و ترکیبات فنلی در فاضلاب صنایع جزء آلاینده های دارای تقدم هستند. هزینه بالا و کارایی پایین برخی از فرایندهای تصفیه متداول فاضلاب های صنعتی محدودیت هایی را بوجود آورده است. یکی از روش های مورد توجه فرایند جذب توسط نانولوله های کربنی به عنوان یک روش نوین است. این مطالعه با هدف بررسی کاربرد نانولوله کربنی چند جداره پوشیده شده با آلومینا در حذف فنل از محلول های آبی انجام شد.روش بررسی: این مطالعه در مقیاس آزمایشگاهی و به صورت ناپیوسته انجام پذیرفت. نانولوله های کربنی چندجداره با اکسید آلومینیوم پوشش داده شد. مقادیر غلظت فنل با استفاده از اسپکتروفتومتر و از طریق روش رنگ سنجی اندازه گیری گردید. اثر تغییرات pH، دوز جاذب، زمان تماس، غلظت اولیه فنل، دما و غلظت نمک های مختلف بر کارایی حذف بررسی گردید. سپس یافته های جذب توسط ایزوترم های لانگمویر و فروندلیچ و همچنین سینتیک جذب شرح داده شدند.یافته ها: نتایج نشان دادند که با کاهش غلظت اولیه فنل، pH و همچنین افزایش دوز جاذب نانو لوله کربنی، دما و زمان تماس کارایی فرایند بطور چشمگیری افزایش یافت. به طوری که حذف فنل از محلول در غلظت 4 mg/L، تحت شرایط اسیدی (3=pH)، دوز جاذب 0.05 g/L، دمای 45oC و زمان تماس 10 min راندمان تا 98.86 درصد افزایش یافت. بررسی رگرسیون های ایزوترم حاکی از تبعیت فرایند از مدل لانگمویر و سنتیک جذب از نوع شبه درجه دوم است.نتیجه گیری: کارایی بالای 98 درصدی فرایند جذب در این مطالعه نشان داد که نانولوله کربنی چند جداره پوشیده شده با آلومینا قابلیت خوبی در حذف فنل دارد و می تواند به عنوان یک روش پیشنهادی مناسب و نوین جهت حذف فنل و ترکیبات آن از فاضلاب ها مورد استفاده قرار گیرد.

زمینه و هدف: از میان انواع مختلف آنتی بیوتیک ها، تتراسایکلین ها دومین گروه شایع آنتی بیوتیک ها از نظر تولید و مصرف در سراسر جهان هستند که ورود آنها به فاضلاب خانگی می تواند منجر به آلودگی منابع آب شود. هدف از مطالعه حاضر بررسی کارایی فرایند نانوسونوکاتالیستی در حذف آنتی بیوتیک تتراسایکلین از محیط آبی است. روش بررسی: در این مطالعه میزان اثربخشی فرایند سونولیز به تنهایی و نیز به همراه نانوذرات TiO2 و پراکسید هیدروژن در حذف آنتی بیوتیک تتراسایکلین با تحت مواجهه قرار دادن غلظت های مختلف این آلاینده در یک راکتور تحت فرکانس های 35 KHz و 130 KHz مورد مطالعه قرار گرفت. غلظت باقیمانده تتراسایکلین با استفاده از دستگاه HPLC مجهز به دتکتور UV و ستون C18 فاز معکوس قرائت شد.یافته ها: نتایج حاصله نشان داد که کاربرد اولتراسونیک به تنهایی کارایی ناچیزی در حذف این آلاینده دارد و در بهترین شرایط حداکثر 20.3% حذف تتراسایکلین در فرکانس 35 KHz صورت پذیرفت. کاربرد TiO2 به همراه اولتراسونیک کارایی حذف را بهبود بخشید و با افزایش غلظت نانوذره تا 250 mg/L راندمان حذف افزایش یافت اما پس از آن افزایش دوز نانوذره تاثیری بر میزان حذف نداشت. بهترین راندمان حذف با افزودن پراکسید هیدروژن به فرایند US/TiO2 به میزان 100 mg/L در pH برابر با 4 حاصل شد که تحت این شرایط حذف 94.3% غلظت آنتی بیوتیک تتراسایکلین، بعد از 60min زمان تماس حاصل گردید.نتیجه گیری: نتایج حاصله از این مطالعه نشان داد که فرایند سونوکاتالیستی با کاربرد TiO2 و H2O2 به عنوان یک اکسیدان، بسیار موثر بوده و می توان از این فرایند برای حذف آنتی بیوتیک تتراسایکلین از محلول های آبی استفاده نمود.

زمینه و هدف: بیماری های منتقله از راه غذا یکی از مشکلات شایع و همیشگی نظام سلامت است که کارکنان مراکز تهیه و توزیع مواد غذایی نقش مهمی در بروز آنها دارند. هدف از این مطالعه بررسی تاثیر دوره های آموزشی بر تغییر آگاهی و عملکرد بهداشتی متصدیان و کارکنان مراکز تهیه و توزیع مواد غذایی شهر مشهد در سال 1391 است.روش بررسی: در این مطالعه مقطعی، 513 نفر از متصدیان و کارکنان مراکز تهیه و توزیع مواد غذایی در شهر مشهد از لحاظ آگاهی و عملکرد بهداشتی در سه محور بهداشت فردی، ساختمانی و ابزار کار مورد ارزیابی قرار گرفتند. داده های این پژوهش از طریق مصاحبه، مشاهده و تکمیل چک لیست جمع آوری گردید.یافته ها: از جمعیت مورد بررسی، 265 نفر (51.6 درصد) دوره آموزشی اصناف را گذرانده و 248 نفر (48.4 درصد) به هیچ وجه در کلاس های آموزشی اصناف شرکت نکرده بودند. میانگین و انحراف معیار نمرات دانش و عملکرد کلی در گروه آموزش دیده به ترتیب 68.1±16.1 و 70.8±10.5 و در گروه آموزش ندیده 62.6±15.4 و 61.8±11.6 درصد بود که از لحاظ آماری اختلاف آنها معنی دار شد (p£0.05). مقایسه امتیازات آگاهی و عملکردی بین متصدیان دارای گواهینامه معتبر (طی 3 سال اخیر) و متصدیان فاقد گواهینامه معتبر کاهش امتیاز موثری در هیچ یک از محورهای آگاهی و عملکردی نشان نداد.نتیجه گیری: یافته های این مطالعه نشان داد دوره های آموزشی بهداشت اصناف، می تواند در بهبود آگاهی و عملکرد متصدیان و کارگران مراکز تهیه و توزیع مواد غذایی موثر باشد.

زمینه و هدف: بنزن یکی از آلاینده های اصلی در آلودگی هوا بوده که گسترده ترین ترکیب شیمیایی است که هم در فرایندهای طبیعی و هم در فرایندهای انسانی کاربرد دارد. مواجهه بنزن موجب خطرناک ترین عوارض نامطلوب بهداشتی زیادی بخصوص سرطان خون می گردد. هدف از انجام این مطالعه تعیین میزان مواجهه کارگران پمپ بنزین با بنزن از طریق اندازه گیری بنزن هوای تنفسی و شاخص زیستی ترانس، ترانس- موکونیک اسید در ادرار است.مواد و روش ها: این مطالعه از نوع مطالعات مقطعی بوده که در تابستان سال 93 انجام شد. 40 پرسنل شاغل در پمپ بنزین ها (گروه مواجهه یافته با بنزن) و 40 نفر از افراد عادی جامعه به عنوان گروه کنترل (گروه مواجهه نیافته با بنزن) در این مطالعه شرکت نمودند. نمونه های ادرار قبل و بعد از شیفت کاری جمع آوری گردید. به منظور تعیین غلظت ترانس، ترانس- موکونیک اسید در نمونه های ادرار از تکنیک کروماتوگرافی مایع (HPLC) مجهز به ردیاب diode array استفاده گردید. در انتهای شیفت کاری بنزن جذب شده بر روی کارتریج توسط کربن دی سولفید استخراج و توسط دستگاه گاز کروماتوگرافی مجهز به دتکتور جرمی تعیین مقدار گردید.یافته ها: میانگین غلظت بنزن هوای تنفسی در گروه کارگران پمپ بنزین برابر با 5.90±1.93 ppm بود که به صورت معناداری از میانگین غلظت بنزن هوای تنفسی در گروه مواجهه نیافته (1.15±0.744 ppm) بالاتر است. میانگین غلظت ترانس، ترانس- موکونیک اسید در ادرار کارگران پمپ بنزین 64.75±19.47 mg/L بدست آمد که به صورت معناداری با غلظت ادراری این ترکیب در افراد مواجهه نیافته 47.10±13.67 (mg/L) متفاوت بود.نتیجه گیری: نتایج این مطالعه نشان می دهد که همبستگی مناسبی (r=0.581) میان غلظت ادراری ترانس، ترانس- موکونیک اسید و غلظت بنزن هوای تنفسی وجود دارد. افراد شاغل در پمپ های بنزین در معرض مواجهه با غلظت های بالای بنزن بوده و در این گروه از افراد، تماس از طریق استنشاق اصلی ترین مسیر مواجهه است.

زمینه و هدف: مواد آلی طبیعی مخلوط پیچیده ای از پلی الکترولیت های با وزن مولکولی متفاوت هستند که عمدتا از تجزیه بقایای گیاهان و حیوانات تولید می شوند. مواد آلی طبیعی توسط روش های تصفیه مختلفی از آب قابل حذف است. هدف از مطالعه حاضر بررسی کارایی نانولوله های کربنی شکل دهی شده در حذف مواد آلی طبیعی از محلول آبی است.روش بررسی: در این مطالعه برای حذف مواد آلی از نانولوله های شکل دهی شده در ستون جریان پیوسته استفاده شد. متغیرهای مختلفی از جمله pH نقطه صفر، pH، غلظت های مختلف مواد آلی طبیعی و همچنین ایزوترم ها مورد مطالعه قرار گرفت.یافته ها: نتایج بررسی اثر pH نشان داد که ظرفیت جذب سطحی مواد آلی طبیعی با کاهش pH افزایش می یابد. pH نقطه صفر (pHZPC) برای نانولوله های کربنی مورد استفاده در این پژوهش برابر 6 بود. همچنین نتایج آزمایشات ایزوترم های فروندلیچ، لانگمویر و BET نشان داد که ضریب رگرسیون R2 برای ایزوترم فروندلیچ نسبت به دو ایزوترم دیگر برای نانولوله های کربنی مورد استفاده در این تحقیق بالاتر بود. آزمایشات ستون جذب پیوسته در غلظت های مواد آلی طبیعی ورودی مختلف نشان داد که ظرفیت جذب سطحی نانولوله های کربنی برای غلظت های مواد آلی طبیعی ورودی 10 mg/L، 5 و 3 به ترتیب برابر 53.46 mg/g، 30.40، 24.75 بود.نتیجه گیری: از نتایج این مطالعه می توان نتیجه گرفت که نانولوله های کربنی شکل دهی شده جاذب موثری برای حذف مواد آلی طبیعی از محلول آبی است.

زمینه و هدف: مواد آلی طبیعی از پیش سازهای اصلی محصولات جانبی گندزدایی هستند. با توجه به اینکه روش های معمول گندزدایی قادر به تامین استاندارد ترکیبات جانبی گندزدایی نیست، از روش های نوینی نظیر اکسیداسیون فتوکاتالیستی با استفاده از UV/ZnO برای حذف این ترکیبات استفاده می شود. هدف از این مطالعه بررسی اثر فتوکاتالیستی نانوذرات اکسید روی بر حذف مواد آلی طبیعی از محلول های آبی است.روش بررسی: این مطالعه یک مطالعه تجربی است که با استفاده از یک راکتور ناپیوسته در مقیاس آزمایشگاهی انجام شده است. این راکتور به حجم L1 بوده و روی آن با لامپ UV پوشانده و از پمپ پریستالتیک جهت اختلاط کامل استفاده شده است. در این تحقیق از اسید هیومیک بعنوان شاخص مواد آلی طبیعی استفاده گردیده است. تغییرات غلظت اسید هیومیک با استفاده از دستگاه اسپکتروفتومتر در طول موج 254nm تعیین شد. پارامترهای غلظت اولیه اسید هیومیک، زمان تماس، pH و شدت تابش لامپ UV در فرایند حذف اسید هیومیک مورد بررسی قرار گرفته است.یافته ها: حذف بهینه اسید هیومیک با استفاده از نانوذرات تثبیت شده روی تحت تابش اشعه ماورابنفش با شدت تابش 3950 mw/Cm2 در زمان 120min، pH، غلظت اولیه 2 mg/L (100% حذف) حاصل شد.نتیجه گیری: این تحقیق نشان داد که کارایی سیستم فتوکاتالیستی با افزایش زمان و شدت تابش افزایش و با افزایش غلظت اولیه و pH کاهش می یابد. بنابراین استفاده از فرایند پاک و بدون باقیمانده فتوکاتالیستی UV/ZnO یک روش کارامد در حذف مواد آلی طبیعی است.

زمینه و هدف: طی چند دهه اخیر ورود آلاینده ها بخصوص هیدروکربن های آروماتیک چند حلقه ای (PAHs) به اکوسیستم های طبیعی از قبیل دریاچه ها و آب های آزاد خطرات زیست محیطی بالقوه ای را برای جانداران آبزی ایجاد نموده است. این مطالعه به منظور بررسی میزان و الگوی تجمع زیستی ماده نفتی پایرن، در عضله، آبشش و کلیه ماهی کپور معمولی (Cyprinuscarpio) پرورشی در شرایط آزمایشگاهی انجام شده است.روش بررسی: در این تحقیق 30 عدد ماهی کپور معمولی در معرض غلظت های 10 mg/L، 50 و 100 پایرن به شیوه غوطه وری قرار داده شد. در انتهای دوره آزمایشی 35 روزه به منظور بررسی تجمع پایرن در بافت های مختلف از ماهیان نمونه برداری شد. آنالیز شیمیایی شامل صابونی کردن، استخراج، جداسازی و پاکسازی طی دو مرحله کروماتوگرافی ستونی و در نهایت کروماتوگرافی گازی با استفاده از دستگاه طیف سنجی جرمی (GC-MS) تعیین گردید.یافته ها: مقایسه میزان تجمع زیستی پایرن در بافت های عضله، آبشش و کبد ماهی کپور معمولی در غلظت های 10 mg/L، 50 و 100 اختلاف معنی داری را نشان داد. بیشترین تجمع در دوز 100 mg/L در کبد با میانگین 685.67±78.5 ng/gdw و کمترین تجمع زیستی در دوز 10mg/L در عضله با میانگین 0.52±0.13 ng/gdw بوده است. روند تجمع ترکیب پایرن در تمامی دوز های مورد مطالعه بصورت مشابه و به ترتیب زیر است: عضله<آبشش<کبد.نتیجه گیری: در مطالعه حاضر تجمع پایرن در بافت های چرب به خصوص کبد که اندام پذیرنده آلاینده های نفتی است به مراتب بیشتر از آبشش و عضله بوده است.

زمینه و هدف: هیدروکربن های چند حلقه ای آروماتیک به عنوان آلاینده های اصلی موجود در هوای شهرها دارای اثر جهش زایی بوده و تغییرات فصلی بر میزان مواجهه با این ترکیبات موثر است. مطالعه حاضر با هدف بررسی میزان مواجهه شغلی شاغلین کیوسک های روزنامه فروشی با هیدروکربن های چند حلقه ای آروماتیک موجود در هوای شهر تهران در دو فصل گرم و سرد سال و مقایسه میزان مواجهه در هر دو فصل طراحی و اجرا گردید.روش بررسی: ارزیابی مواجهه شغلی با هیدروکربن های چند حلقه ای آروماتیک از طریق نمونه برداری فردی توسط روش 5515 موسسه ملی ایمنی و سلامت حرفه ای با استفاده از دستگاه کروماتوگرافی گازی مجهز به آشکارساز اسپکتروفتومتر جرمی انجام گردید. جهت ارزیابی تاثیر تغییرات فصلی بر میزان مواجهه آزمون Mann-Whitney test بکار گرفته شد.یافته ها: مواجهه شاغلین کیوسک های روزنامه فروشی واقع در منطقه جنوب تهران با ترکیب سرطان زای بنزو آلفا پیرن در فصل تابستان با میانگین 0.148±0.010 mg/m3 و در فصل پاییز با میانگین 0.417±0.041 mg/m3 بیش از مواجهه شاغلین کیوسک های روزنامه فروشی در سایر موقعیت های جغرافیایی مورد بررسی بود. میزان مواجهه شاغلین با هیدروکربن های چند حلقه ای آروماتیک در فصل سرد بطور معنی داری (p<0.001) بالاتر از میزان مواجهه آنان در فصل گرم بود.نتیجه گیری: میزان مواجهه شاغلین کیوسک های روزنامه فروشی در فصل پاییز دو تا سه برابر بیش از میانگین مواجهه روزانه در فصل تابستان بود. شاغلین کیوسک های روزنامه فروشی واقع در منطقه جنوب تهران مواجهه بیشتری با هیدروکربن های چند حلقه ای آروماتیک داشتند.

زمینه و هدف: حوادث به عنوان دومین علت معلولیت ها و یکی از مشکلاتی است که می توانند سبب اختلالات جسمی و روحی - روانی و در موارد شدیدتر منجر به مرگ گردد پس ابتدا باید خطرات را شناسایی نمود تا بتوانیم بر اساس آن راه مقابله و حذف خطر را پیشنهاد کنیم بنابراین این طرح به منظور بررسی فراوانی و نوع حوادث در بین قوم عشایر انجام شد.روش بررسی: پژوهش حاضر یک مطالعه توصیفی مقطعی است که در نیمسال اول سال در استان چهارمحال بختیاری بر روی 534 نفر عشایر صورت گرفته است. برای جمع آوری داده ها از شیوه مصاحبه استفاده شد که بر اساس چک لیستی که از پیش تعیین شده بود داده ها جمع آوری شد و در نهایت داده ها توسط آمار توصیفی و با استفاده از نرم افزار SPSS v. 19 مورد تحلیل قرار گرفت.یافته ها: بر اساس نتایج حاصل از این پژوهش، از 534 فرد عشایر، 144 نفر مونث (26.97%) و 390 نفر مذکر (73.03%) بود و میانگین سنی آنها به ترتیب 26.32±24.12 محاسبه شد، این افراد در محل زندگی یا هنگام کوچ معمولا دچار 18 نوع حوادث می شوند که بیشترین فراوانی را آسیب های ناشی از فرو رفتن خار و خورده سنگ های برنده در اندام ها هنگام فعالیت (46.62%) و کمترین فراوانی را آسیب های ناشی از وقوع صاعقه (0.19%) و برق گرفتگی به وسیله دکل های برق (0.19%) داشته است. نتایج این مطالعه نشان می دهد که بین جنس، فصل های سال، محل ییلاق و میزان حوادث رابطه معنی داری وجود داشت (P£0.002) اما رابطه معنی داری بین ایل و طایفه های مختلف این مطالعه و میزان حوادث وجود نداشت.نتیجه گیری: حوادث همانند بسیاری از بیماری ها قابل پیشگیری است و این خود مستلزم توسعه آگاهی عشایر نسبت به رعایت اصول ایمنی در هنگام کوچ و اسکان آنها است پس به نظر می رسد که برای حفظ جامعه عشایری و کاهش آسیب های ناشی از این حوادث باید برنامه ریزی هر چه بهتر توسط مراکز مدیریت حوادث و فوریت های پزشکی کشور در پاسخگویی علمی به این حوادث صورت گیرد.

زمینه و هدف: هیدروکربن های آروماتیک چند حلقه ای (PAHs) از جمله شایعترین آلاینده های زیست محیطی در محیط های آبی هستند. این آلاینده ها می توانند از منابع مختلفی همچون نشت نفت، فاضلاب های صنعتی کارخانه ها و یا زباله های صنعتی ایجاد شده یا بطور طبیعی از طریق سوختن ناقص زغال سنگ، روغن، گاز و چوب تولید شوند. بیشتر این ترکیبات جزو مواد سرطان زا و جهش زای ژنتیکی محسوب می شوند. لذا شناسایی این مواد به کمک روش های حساس و ارزان آنالیزی، از اهمیت بالایی برخوردار است.روش بررسی: در این تحقیق، یک حسگر الکتروشیمیایی DNA با حساسیت و توانایی تشخیص و سرعت پاسخ دهی بالا، برای شناسایی ترکیبات PAH مورد استفاده قرار گرفت. به این منظور DNA دو رشته ای تیموس گاوی بر روی الکترود چاپی مسطح تثبیت شده، سپس رفتار الکتروشیمیایی الکترود مورد بررسی قرار گرفت. این زیست حسگر الکتروشیمیایی DNA، بر اساس اختلاف در سیگنال الکتروشیمیایی حاصل از پاسخ بازهای گوانین موجود در ساختار DNA در حضور و عدم حضور ترکیبات PAH عمل می کند. به منظور ارزیابی کارایی این زیست حسگر نتایج حاصل از زیست حسگر بر روی نمونه های حقیقی با روش متداول اندازه گیری این گونه آلاینده ها توسط کروماتوگرافی مایع - مایع مقایسه گردید.یافته ها: شرایط بهینه برای عملکرد زیست حسگر از جمله پتانسیل فعالسازی، زمان بهبود سطح الکترود، پتانسیل اعمالی جهت تثبیت DNA و پتانسیل اندازه گیری مورد بررسی قرار گرفتند. در شرایط بهینه، این زیست حسگر با پیش تیمار الکترود در پتانسیل +1.6 V به مدت 350s و تثبیت DNA روی سطح الکترود با اعمال پتانسیل -0.5 V توانست انواع مختلفی از هیدروکربن های آروماتیک چند حلقه ای را با غلظت های میکرومولار در نمونه های حقیقی شناسایی نماید.نتیجه گیری: زیست حسگرهای الکتروشیمیایی DNA، توانایی شناسایی مجموع ترکیبات پلی آروماتیک حلقوی را در نمونه های آبی با دقت و حساسیت بالا و صرف هزینه کمتر در مقایسه با روش های کروماتوگرافی را دارند.

زمینه و هدف: هیدروکربن های آروماتیک چندحلقه ای از مهم ترین آلاینده های آلی به شمار می روند، که دارای اثرات سرطان زایی و سمیت زیاد هستند. خاک به عنوان محلی برای دفن پسماندهای صنایع و یا به عنوان بستری که ممکن است نشت آلاینده ها به هر دلیلی بر روی آن صورت پذیرد در معرض آلودگی قرار دارد. جذب و واجذب فنانترن در خاک بر سرنوشت این آلاینده در سیستم آب-خاک موثر است و وجود ماده آلی در ماتریس خاک می تواند بر جذب و واجذب فنانترن اثرگذار باشد. به همین دلیل بررسی اثر ماده آلی بر فرایند جذب فنانترن برای بررسی سرنوشت نهایی این آلاینده در خاک بسیار مهم است. در این مطالعه اثر افزودن هیومیک اسید استخراج شده از لئوناردیت به خاک در جذب فنانترن مورد بررسی قرار گرفته است.روش بررسی: برای بررسی اثر ماده آلی بر جذب فنانترن در خاک، در ابتدا علاوه بر خاک کائولین پایه، خاک کائولین با مقدار مشخص ماده آلی از طریق آزمایش های ناپیوسته آماده سازی شد. سپس جذب فنانترن از طریق آزمایش های ناپیوسته بر روی این دو خاک انجام گرفت.یافته ها: با افزایش ماده آلی به خاک، ظرفیت تبادل کاتیونی، مقدار قابلیت خاک برای جذب رطوبت و همچنین مقدار pH خاک افزایش یافته است. رفتار جذبی فنانترن در هر دو خاک کائولین و کائولین همراه با ماده آلی با مدل خطی فروندلیچ هماهنگی بهتری داشت. همچنین مشاهده شد که ماده آلی باعث افزایش جذب فنانترن در خاک شده است.نتیجه گیری: با افزایش 41.04 درصدی مقدار کاهش در اثر سوزاندن که در نتیجه افزودن هیومیک اسید به خاک اتفاق افتاده است، مشاهده شد که مقدار ضریب توزیع جذب فنانترن در خاک افزایش 36.69 درصدی داشته است.

زمینه و هدف: امروزه با توجه به افزایش چشمگیر جمعیت و پیامد آن تولید بیشتر زباله، توجه به مدیریت پسماندها امری ضروری است. هدف از انجام این مطالعه استفاده از فرایند ارزیابی اثرات محیط زیستی (Environmental Impact Assessment) به منظور انتخاب بهترین گزینه مدیریت پسماند در شهر بیرجند با استفاده از روش مبتنی بر ماتریس و ارائه راهکارهای مناسب به مدیران و برنامه ریزان این شهر بوده است.روش بررسی: در این مطالعه ارزیابی اثرات محیط زیستی گزینه های مختلف مدیریت پسماند با استفاده از روش ماتریس لئوپولد ایرانی انجام پذیرفت. با استفاده از این روش ارزیابی اثرات محیط زیستی چهار گزینه مدیریت پسماند در شهر بیرجند شامل: دفن غیر بهداشتی، بازیافت، احداث کارخانه کمپوست و دفن بهداشتی انجام شد.یافته ها: نتایج نشان داد که گزینه دفن غیر بهداشتی با امتیاز نهایی -3.06 دارای بیشترین اثرات منفی بوده و به عنوان اولویت چهارم معرفی شد. همچنین گزینه احداث کارخانه کمپوست با امتیاز نهایی -2.34 کمترین اثرات محیط زیستی را نسبت به سایر گزینه ها داشته است.نتیجه گیری: حدود 76.95% ترکیب زباله شهرستان بیرجند را زباله های خانگی تشکیل می دهد، بنابراین مواد آلی فساد پذیر در آن غالب است. در نتیجه با توجه به نتایج به دست آمده از روش ماتریس لئوپولد ایرانی، گزینه احداث کارخانه کمپوست به عنوان اولویت اول و منطقی ترین گزینه برای مدیریت پسماند در این شهر معرفی گردید.