مجله روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران
سال:1385 | دوره:12 | شماره:4 (پیاپی 47) |تعداد مقالات:18

در بررسی های پیشین ارتباط میگرن با برخی اختلال های روانی گزارش شده است (میتسی کاستاز 1و توماس 2،1999؛ اولکرز 3 و رچ 4، 2004). در ایران نیز همبودی میگرن با اختلال افسردگی اساسی (فارسی، جباری موروئی و مرکزی مقدم، 1384) و اختلال دو قطبی نوع I  (موسوی، تقوا، مرکزی مقدم و جباری موروئی، 1383) بررسی شده اما در زمینه همبودی میگرن با اختلال دیس تایمیک و اختلال اسکیزوافکتیو گزارشی در دست نیست که در این بررسی به آن پرداخته شده است.

هدف: این پژوهش با هدف بررسی ویژگی های روان سنجی پرسش نامه پاسخ های مقابله جوانان (CRI-Y) در افراد تحت درمان سرطان انجام شده است. بررسی اعتبار و ساختار مفهومی این پرسش نامه در بافت فرهنگی ایرانی، که نوعی از روایی سازه است، هدف اصلی این مطالعه است. افزون بر این، روایی همگرا و افتراقی که بخش های مهم دیگری از ویژگی های روان سنجی یک آزمون می باشد، ارزیابی شده است.روش: شرکت کنندگان این پژوهش 75 نفر از افراد دارای تشخیص پزشکی سرطان خون و مراجعه کننده به چندین مرکز سرطان شهر تهران بودند. برای گردآوری داده  ها در کنار مقیاس CRI-Y یک مقیاس مقابله مذهبی نیز به کار برده شد. از مقیاس اضطراب صفت/حالت اسپیلبرگر برای ارزیابی اضطراب بهره گرفته شد. افزون بر این، یافته ها بر پایه چهارچوب های نظری و یافته های آزمایشی که نقش مقابله مذهبی و اهمیت مقابله اجتنابی را در بیماری های حاد و مزمن نوجوانان تعیین می کند تحلیل شد.یافته ها: تجزیه و تحلیل مولفه های اصلی مقیاس CRI-Y، ساختار مقیاس اصلی CRI-Y را تکرار نکرد. تحلیل عاملی مولفه های اصلی این مقیاس چهار عامل را آشکار کرد. اعتبار این مقیاس ها، که به روش آلفای کرونباخ به دست آمد رضایت بخش بود. میانگین زیرمقیاس های CRI-Y نشان داد که نمونه مورد بررسی، هر دو نوع مقابله مساله مدار و هیجان مدار را به کار می برند. مقابله مذهبی به طور معنی داری با همه عوامل همبستگی داشت. نمرات اضطراب با عامل 1 و 2 مقیاس CRI-Y همبستگی منفی نشان داد، اما همبستگی با عامل 4 مقیاس CRI-Y مثبت و معنی دار بود. نمره های اضطراب با مقابله مذهبی همبستگی معکوس و معنی دار داشت.نتیجه گیری: زیرمقیاس های CRI-Y می توانند برای نشان دادن فعالیت های مقابله نوجوانان که به طور معنی داری بر اضطراب نوجوانان تاثیر می گذارد استفاده شوند.

هدف: هدف از انجام این بررسی، تحلیل کمی پژوهش های انجام شده در زمینه اختلال های روانپزشکی طی یک دوره سی ساله در ایران بوده است.روش: همه مقاله های علمی منتشر شده از سال های 1352 تا 1381 خورشیدی مربوط به اختلال های روانپزشکی، برای استخراج داده های مربوط به مشخصات نویسنده یا نویسندگان، حوزه پژوهش، موضوع پژوهش، روش شناسی، مکان گرد آوری داده ها، گستره جغرافیایی، حمایت مالی و وضعیت همکاری بین نویسندگان بررسی شدند.یافته ها: از 3031 مقاله، 1171 (%38.6) در زمینه اختلال های روانپزشکی بودند. بیشترین مقاله های منتشرشده در زمینه اختلال های وابسته به مصرف مواد ( %24.6) بود. بیشترین اختلال مورد پژوهش، افسردگی (%16.9) و بیشترین حوزه مورد پژوهش، علامت شناسی و تشخیص بود. روش شناسی %51.8 از مقاله ها، مقطعی بود. روند پژوهش ها با روش شناسی کارآزمایی بالینی افزاینده بود. شمار مقاله ها در طی زمان به ویژه پس از سال 1372 رو به افزایش بوده است.نتیجه گیری: در دهه پیش بر پایه تحلیل انجام شده، رشد چشم گیری در زمینه پژوهش های اختلال های روانپزشکی در ایران دیده می شود. به نظر می رسد «پژوهش بر پژوهش» ابزاری ارزشمند برای پایش پژوهش های انجام شده و پیشرفت آن در هر موضوع است و برای انجام قضاوت کارآمد، در زمینه شیوه به کارگیری منابع محدود، لازم می باشد.

هدف: بررسی میزان برخورداری بیماران روانپزشکی مراجعه کننده به اورژانس روانپزشکی بیمارستان های امام حسین (ع) و طالقانی شهر تهران که با وجود نیاز به بستری، بستری نمی شوند و نقش کمبود تخت در آن و خطر خودکشی در این افراد در صورت عدم بستری هدف های این پژوهش است. روش: در این پژوهش توصیفی - مقطعی که از مهر تا بهمن 1383 در این دو بیمارستان انجام شد، دستیاران روانپزشکی کشیک اورژانس با همه بیمارانی که طی 24 ساعت کاری به اورژانس روانپزشکی مراجعه نموده بودند، مصاحبه کردند و داده ها در پرسش نامه ثبت گردید. یافته ها: 426 مورد مراجعه به اورژانس روانپزشکی (347 مورد در بیمارستان امام حسین (ع) و 79 مورد در بیمارستان طالقانی) بررسی گردیدند. میانگین سنی مراجعان 32.8 سال بود. %50.2 مرد و %49.8 زن بودند. %77.9 مراجعان نیاز به بستری داشتند که از این موارد، %44.6 بستری نشدند و %39.1 از موارد بستری نشده خطر خودکشی متوسط یا بالاتر داشتند. علت عدم بستری در %93.2 موارد عدم وجود تخت خالی بود. مراجعان دارای تشخیص اختلال سایکوتیک و خلقی، با مدت بیشتر بیماری، خطر خودکشی بیشتر و سابقه اقدام به خودکشی، با وجود نیاز بیشتر به بستری، تفاوت معنی داری از نظر احتمال بستری نداشتند. از سوی دیگر افراد سوء مصرف کننده مواد و افراد با فاصله کمتر از آخرین اقدام به خودکشی، با وجود نیاز بیشتر به بستری، به طور معنی داری کمتر بستری  شدند (p<0.001) و افرادی که به علت خطر صدمه به خود، دیگران یا هر دو مورد نیاز به بستری داشتند، به طور معنی داری کمتر از سایر موارد بستری گردیدند (p<0.01). در رگرسیون لجستیک تنها دو عامل جنسیت زن و تحصیلات با odds ratio به ترتیب 2.63 و 0.93 و سطح معنی داری به ترتیب 0.001 و 0.05، بر احتمال بستری شدن در صورت نیاز به بستری موثر بودند. نتیجه گیری: به نظر می رسد با کمبود جدی تخت کافی برای بستری موارد نیازمند بستری روبه رو هستیم و شدت نیاز بیمار به بستری، تعیین کننده احتمال بستری او نیست.

هدف: کاستی های عصب - روانشناختی اختلال افسردگی اساسی ممکن است با خطر اقدام به خودکشی در بیماران مبتلا به این اختلال ارتباط داشته باشند. در این بررسی، کارکرد های عصب - روانشناختی بیماران افسرده اساسی دارای سابقه دست کم یک اقدام به خودکشی و بیماران افسرده اساسی بدون سابقه اقدام به خودکشی و افراد سالم مقایسه شده است.روش: در یک بررسی پس رویدادی یا علی - مقایسه ای پانزده بیمار مبتلا به اختلال افسردگی اساسی غیرسایکوتیک دارای سابقه اقدام به خودکشی، پانزده بیمار مبتلا به اختلال افسردگی اساسی غیرسایکوتیک بدون سابقه اقدام به خودکشی و پانزده آزمودنی بهنجار از نظر کارکرد عصب - روانشناختی مقایسه شدند. آزمودنی ها به شیوه در دسترس انتخاب شدند. گروه ‏ها از لحاظ متغیرهای سن، جنس و تحصیلات همتا شدند. به کمک آزمون های دسته بندی کارت های ویسکانسین (WCST)، رنگ - لغت استروپ (SC-WT)، مقیاس حافظه و کسلر تجدید نظر شده (WMS-R) و پرسش نامه افسردگی بک (BDI)، چهار حوزه کارکرد اجرایی، توجه انتخابی، حافظه دیداری و حافظه کلامی سنجیده شدند. داده ها به کمک آزمون های آماری تحلیل واریانس چند متغیری، آزمون تعقیبی توکی و روش تحلیل کوواریانس تحلیل شدند.یافته ها: بیماران افسرده اساسی غیرسایکوتیک دارای سابقه اقدام به خودکشی به طور معنی داری بدتر از دو گروه دیگر در آزمون های دسته بندی ویسکانسین (p<0.001) و رنگ - لغت استروپ (p<0.001) بودند.نتیجه گیری: نارسایی های کارکردی بیماران افسرده اساسی غیرسایکوتیک دارای سابقه اقدام به خودکشی در کارکرد اجرایی و توجه انتخابی بیش از آن چیزی است که در اختلال افسردگی اساسی بدون سابقه اقدام به خودکشی دیده شده است. این کاستی های عصب - روانشناختی در اختلال افسردگی اساسی ممکن است یک عامل خطر برای اقدام به خودکشی باشد.

هدف: نظر به اهمیت وجود برخی تجربه های سایکوتیک در افراد عادی و ارتباط آن با سلامت روان این بررسی با هدف سنجش باورهای شبه سایکوتیک در گروهی از دانشجویان علوم پزشکی به عنوان بخشی از جمعیت عمومی و بررسی ارتباط آن با سلامت روان انجام شده است.روش: این بررسی از نوع توصیفی- مقطعی است و در آن 150 دانشجوی دانشگاه علوم پزشکی تهران که سابقه بیماری روانی مهمی در گذشته و حال نداشتند، به روش نمونه گیری در دسترس و به کمک پرسش نامه هذیان پیترز (PDI) و پرسش نامه سلامت عمومی (GHQ) بررسی شدند. داده ها به کمک ضریب همبستگی اسپیرمن، آزمون کولموگروف - اسمیرنوف و آزمون من - ویتنی تحلیل شدند.یافته ها: این بررسی نشان داد که به طور متوسط هر فرد 9.38 باور شبه سایکوتیک را گزارش کرده است (دامنه صفر تا 28 باور). فراوانی باورهای شبه سایکوتیک و میزان ابعاد آن رابطه معکوسی با سلامت روان داشت (p<0.05).نتیجه گیری: در جمعیت دانشجویان، با وجود نبود بیماری مهم روانپزشکی، دامنه گسترده ای از باورهای شبه سایکوتیک دیده می شود و این باورها با سلامت روان ارتباط معکوس دارند.

هدف: با توجه به اهمیت نارسایی های شناختی در اسکیزوفرنیا به ویژه در تعیین محل اختلال عصب شناختی زمینه ای که همراه با این اختلال وجود دارد، این پژوهش با هدف بررسی نارسایی های شناختی در بستگان درجه  اول این بیماران به علت این که دارای همان آسیب پذیری ژنتیکی برای این اختلال می باشند، انجام شده است.روش: در این پژوهش مقطعی، 30 نفر بیمار مبتلا به اسکیزوفرنیا، 30 نفر بستگان درجه  اول و 30 نفر که به عنوان گروه گواه انتخاب شدند، آزمون های تداعی زوجی کلامی، تداعی زوجی بینایی، فراخنای اعداد و کسلر و آزمون پاسات را تکمیل کردند. داده ها به کمک آزمون آماری t ، تحلیل واریانس، آزمون تعقیبی توکی، آزمون خی دو و آزمون کروسکال - والیس تحلیل گردیدند.یافته ها: نتایج پژوهش نشانگر تغییراتی در حافظه بیماران مبتلا به اسکیزوفرنیا و بستگان درجه اول آنها نسبت به گروه گواه بود. هم چنین گروه بیماران و بستگان درجه اول تفاوت معنی داری را در آزمون های تداعی زوجی کلامی، تداعی زوجی بینایی، فراخنای اعداد رو به عقب و پاسات نشان دادند.نتیجه گیری: افت فعالیت های شناختی در بستگان درجه اول بیماران مبتلا به اسکیزوفرنیا، دیده می شود. آزمون های تداعی زوجی کلامی، تداعی زوجی بینایی، فراخنای اعداد رو به عقب و پاسات می توانند آسیب پذیری افراد را در برابر بیماری نشان دهند.

هدف: به علت اهمیت تاثیر شیوه تربیتی والدین بر رفتار نوجوانان، این پژوهش با هدف بررسی ارتباط میان شیوه تربیتی والدین و مشکلات رفتاری دانش آموزان نوجوان مدارس شهر تبریز انجام شده است.روش: پژوهش حاضر یک بررسی مقطعی است و در آن 360 (224 دختر، 136 پسر) نفر دانش آموز نوجوان از مدارس دولتی شهر تبریز به روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب و به کمک پرسش نامه شیوه تربیتی والدین و مقیاس مشکلات رفتاری بررسی شدند. تحلیل داده ها به کمک روش های آمار توصیفی و آزمون های آماری تحلیل واریانس یک طرفه و LSD انجام شد.یافته ها: بیشترین درصد دانش آموزان نوجوان، شیوه تربیتی والدین را اقتدارمنش گزارش کرده بودند و نیز بیشتر آنها مشکلات رفتاری در حد متوسط داشتند (به ترتیب %39.7  و%39.2 ). ارتباط آماری معنی داری بین شیوه تربیتی والدین با مشکلات رفتاری دیده شد (p<0.05).نتیجه گیری: شیوه های تربیتی والدین بر چگونگی مشکلات رفتاری نوجوانان تاثیر می گذارند.

هدف: این پژوهش با هدف مقایسه نیازهای دسته الف هنری مورای (نیاز به پیشرفت، اکتساب، پرخاشگری، سازندگی، جبران و تلافی، سلطه گری، ارایه و بیان، شهرت، و فهمیدن) در کودکان 3 تا 10 ساله مادران شاغل و خانه دار انجام شده است.روش: در یک بررسی علی - مقایسه ای و پس رویدادی 50 کودک از هر گروه به روش در دسترس انتخاب شدند. ابزار پژوهش آزمون اندریافت کودکان (CAT) بود که در شرایط کنترل شده به صورت انفرادی اجرا گردید. داده ها به کمک تحلیل پراکندگی تکرار سنجش و آزمون LSD تحلیل شدند.یافته ها: این بررسی نشان داد که شدت نیاز به اکتساب (p<0.001) و سازندگی (p<0.001) درکودکان مادران شاغل بیشتر از کودکان مادران خانه دار است. شدت نیاز به شهرت (p<0.001) و فهمیدن (p<0.001) در کودکان مادران خانه دار بیشتر از کودکان مادران شاغل بود و شدت سایر نیازهای دسته الف (پیشرفت، پرخاشگری، جبران و تلافی، سلطه گری، ارایه و بیان) در بین کودکان دو گروه تفاوت نداشت.نتیجه گیری: شدت نیاز به اکتساب و سازندگی در کودکان مادران شاغل و شدت نیاز به شهرت و فهمیدن در کودکان مادران خانه دار بیشتر است.

هدف: نظر به اهمیت نقش خوش بینی در سازگاری با رویدادهای استرس زای زندگی، پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر خوش بینی بر راهبردهای کنار آمدن و سازگاری روان شناختی در نوجوانان انجام شده است.روش: در یک بررسی همبستگی و علی - مقایسه ای 208 دختر و 147 پسرِ داوطلب کنکور سراسری که به روش خوشه ای - تصادفی انتخاب شده بودند، به کمک آزمون بازنگری شده جهت گیری زندگی، پرسش نامه روش های کنار آمدن، مقیاس رضایت از زندگی و پرسش نامه سلامت عمومی بررسی شدند.یافته ها: خوش بین ها بیشتر از بدبین ها از راهبردهای کنارآمدن مساله مدار، بهره می گرفتند، هم چنین از سلامت عمومی بهتری برخوردار بودند (p<0.001) و از زندگی رضایت بیشتری داشتند (p<0.001). تحلیل رگرسیون نشان داد که خوش بینی - بدبینی مقدار معنی داری (p<0.05) از واریانس راهبردهای کنار آمدن و سازگاری روان شناختی را تبیین می نماید.نتیجه گیری: این یافته ها نقش خوش بینی را در داشتن سازگاری روان شناختی بهتر تایید می کنند.

هدف: پژوهش حاضر با هدف مقایسه اختلال های رفتاری در میان کودکان محروم از پدر و کودکان عادی انجام شده است.روش: روش پژوهش پس رویدادی است. در این پژوهش 118 نفر از دانش آموزان به شیوه تصادفی ساده از میان کلیه دانش آموزان دبستانی شهرستان فسا انتخاب و به پرسش نامه اختلال های رفتاری راتر با دو فرم والد و آموزگار پاسخ دادند. 60 کودک (31 دختر و 29 پسر) محروم از پدر و 58 کودک (27 دختر و 31 پسر) عادی بودند. تحلیل داده ها به روش تحلیل واریانس، آزمون شفه، آزمون t و خی دو انجام شد.یافته ها: بین دو گروه کودکان عادی و محروم از پدر از نظر شیوع اختلال های رفتاری تفاوت معنی دار وجود داشت (p<0.01) و کودکان محروم از پدر نسبت به کودکان عادی از اختلال های رفتاری بیشتری رنج می بردند. به بیان دیگر آزمودنی های دختر محروم از پدر در اختلال رفتار ضد اجتماعی (p<0.01) و ناسازگاری اجتماعی (p<0.01) با پسران محروم از پدر تفاوت معنی داری داشتند، در حالی که در دیگر متغیرها (افسردگی - اضطراب، بیش فعالی و پرخاشگری) تفاوت معنی دار نبود.نتیجه گیری: کودکان محروم از پدر مستعد ابتلا به انواع اختلال های رفتاری هستند.

هدف: این پژوهش با هدف تعیین میزان شیوع اختلال خواندن در دانش آموزان شهرستان شهرضا انجام شد.روش: 1200 نفر دانش آموز پسر و دختر دبستانی که به روش نمونه گیری طبقه ای تصادفی (هر پایه 300 نفر)، انتخاب شده بودند به کمک آزمون هوشی ریون رنگی کودکان و آزمون تشخیصی سطح خواندن بررسی شدند. داده ها به کمک روش های آمار توصیفی، آزمون ناپارامتریک، خی دو و آزمون V کرامر تحلیل گردیدند.یافته ها: این بررسی نشان داد که بیشترین میزان شیوع اختلال خواندن در دانش آموزان پسر پایه دوم (%10.8) و کمترین میزان شیوع در دانش آموزان دختر پایه پنجم (%2.8) بوده است. دانش آموزان پسر در پایه دوم روستایی با %11.3 ابتلا به اختلال خواندن بیشترین میزان شیوع و دانش آموزان پنجم دختر شهری با %3.7 کمترین میزان شیوع را داشتند. این ارقام در دانش آموزان پایه دوم %10.4 و در دانش آموزان پایه پنجم، %4.3 بود. میانگین میزان شیوع اختلال خواندن در کل دانش آموزان (شهر و روستا) %6.8 بود. هم چنین تفاوت میان شیوع اختلال خواندن در دانش آموزان پسر و دختر، در دانش آموزان شهر و روستا و در پایه های تحصیلی مختلف از نظر آماری معنی دار بود (p<0.05).نتیجه گیری: اختلال خواندن در دانش آموزان پسر بیش از دانش آموزان دختر و در دانش آموزان روستایی بیش ازدانش آموزان شهری است. در مجموع اختلال خواندن در این جامعه شایع است.

هدف: این پژوهش با هدف ارزشیابی برنامه ادغام بهداشت روان در نظام مراقبت های بهداشتی اولیه روستایی شهرستان سنندج انجام شده است.روش: در این پژوهش توصیفی - مقطعی اطلاعات مربوط به330  نفر از جمعیت روستایی، 60 نفر از بهورزان، 33 خانه بهداشت، 11 مرکز روستایی و 63 بیمار روانی با خانواده هایشان که به روش نمونه گیری تصادفی در سال 1382 انتخاب شده بودند، بررسی شد. ابزار گردآوری داده ها پرسش نامه های بیماریابی افراد جامعه روستایی، بررسی آگاهی و نگرش افراد جامعه، آگاهی و نگرش بهورزان، بررسی برنامه بهداشت روان در مراکز بهداشتی - درمانی روستایی، بررسی وضعیت بیماران شدید روانی و بررسی وضعیت بیماران صرعی بود. تحلیل داده ها به کمک روش های آمار توصیفی و آزمون آماری خی دو انجام شده است.یافته ها: این پژوهش نشان داد که آگاهی و نگرش بهورزان نسبت به بیماری های روانی خوب اما بیماریابی آنها ضعیف است. پزشکان شاغل در مراکز روستایی، به عنوان مهره کلیدی این مراکز در برنامه های بهداشت روان نظارت ضعیفی دارند. بیش از 46% داروهای اساسی بهداشت روان در مراکز روستایی وجود ندارد و در طی این یک سال هیچ گونه نظارتی بر فعالیت پزشکان مراکز روستایی از سوی مشاور علمی برنامه بهداشت روان (روانپزشک) انجام نشده است.نتیجه گیری: شرکت پزشکان عمومی در برنامه ادغام بهداشت روان در مراقبت های بهداشتی اولیه چشم گیر نیست.