روان شناسی کاربردی
سال:1391 | دوره:6 | شماره:3 (پیاپی 23) |تعداد مقالات:14

هدف: هدف پژوهش حاضر تعیین و مقایسه سیستم های مغزی فعال سازی/بازداری رفتاری و منبع کنترل درونی و بیرونی دانشجویان دختر و پسر بود.روش: روش پژوهش مطالعه علی- مقایسه ای و جامعه آماری کلیه دانشجویان دانشگاه پیام نور مرکز اهواز به تعداد 15هزار نفر بود که از میان آن ها 300 نفر (75 پسر و 75 دختر با منبع کنترل بیرونی و 75 پسر و 75 دختر با منبع کنترل درونی) با روش نمونه گیری طبقه ای تصادفی انتخاب شدند. ابزار جمع آوری داده ها نسخه کوتاه پرسشنامه گری- ویلسون (2000) و مقیاس کنترل درونی- بیرونی راتر (1966) بود.یافته ها: یافته ها نشان داد تفاوت میزان فعالیت سیستم های مغزی/ رفتاری بین چهار گروه آزمودنی معنی داری است. میزان فعالیت سیستم فعال سازی رفتاری در آزمودنی های با منبع کنترل درونی بیشتر و این میزان در پسران بالاتر از دختران بود و میزان فعالیت سیستم بازداری رفتاری در آزمودنی های با منبع کنترل بیرونی بیشتر و این برتری با گروه دختران بود. در سیستم جنگ- گریز، درک از مرکز کنترل بیرونی میانگین بالاتری را نشان داد و میانگین دختران در گریز و میانگین پسران در جنگ بیشتر بود.نتیجه گیری: بر اساس دیدگاه گری، سیستم فعال سازی رفتاری با عواطف مثبت و سیستم بازداری رفتاری با عواطف منفی در رابطه است و بر اثر محرک های درونی و بیرونی فعال می شوند. تفاوت های این دو سیستم می تواند علت واکنش های مغزی برای انواع گوناگون آسیب شناسی روانی و روش های پیشگیری آن را تبیین کند.

هدف: مطالعه حاضر درصدد بررسی یادگیری توالی حرکتی ضمنی در کودکان دچار نارساخوانی و مقایسه آن با کودکان عادی بود.روش: روش پژوهش پس رویدادی و جامعه آماری، کلیه مراجعان مراکز توانبخشی اختلال های یادگیری شهر تبریز به تعداد 740 دانش آموز نارساخوان در سال تحصیلی 87-88 بود. از بین آن ها 20 نفر با تشخیص نارساخوانی از دو مرکز باغچه بان و سلیمان خاطر به روش دسترس انتخاب و با 20 دانش آموز غیر نارساخوان گروه گواه بر اساس سن تقویمی، جنس، طبقه اجتماعی- اقتصادی و هوشبهر همتا شدند. ابزارهای پژوهش شامل سیاهه نشانگان نارساخوانی میکاییلی و فراهانی (1385)، آزمون هوشی تجدیدنظرشده وکسلر کودکان (1385)، آزمون خواندن پوراعتماد (1380) و تکلیف کامپیوتری زمان واکنش متوالی نجاتی (1385) بود.یافته ها: نتایج نشان داد کودکان نارساخوان، در اثر سرعت (زمان واکنش) و اثر دقت (پاسخ درست) یادگیری توالی حرکتی ضمنی تفاوت معناداری با گروه گواه ندارند، اما مقایسه میانگین بلوک ها حاکی از تفاوت معنی دار کودکان نارساخوان و عادی در هر دو متغیر سرعت و دقت بود و کودکان نارساخوان عملکرد ضعیفی در هر دو شاخص یادگیری ضمنی حرکتی نشان دادند.نتیجه گیری: گرچه کودکان نارساخوان در زمینه توانایی های حرکتی مشکلاتی دارند، اما یادگیری توالی حرکتی ضمنی در آن ها سالم است. فقدان نقص در یادگیری ضمنی می تواند کاربردهایی در زمینه آموزش خواندن در کودکان نارساخوان داشته باشد.

هدف: هدف از پژوهش حاضر تعیین نقش واسطه ای راهبردهای انگیزشی در رابطه ویژگی های فراشناختی محیط یادگیری با پیشرفت تحصیلی بود.روش: روش پژوهش از نوع پس رویدادی و جامعه پژوهش کلیه دانش آموزان مقطع اول دبیرستان شهر شیراز بود که از میان آن ها به روش خوشه ای تصادفی چند مرحله ای 510 دانش آموز (251 پسر و 259 دختر) انتخاب شد. آزمودنی ها به پرسشنامه محیط یادگیری فراشناختی توماس(2003) شامل شش بعد و پرسشنامه باورهای انگیزشی پنتریچ و دیگروت (1991) دارای سه بعد پاسخ دادند. پایایی این پرسشنامه ها با استفاده از روش آلفای کرونباخ و روایی آن ها با استفاده از روش های تحلیل عاملی و ضریب همبستگی بین ابعاد و نمره کل محاسبه شد. داده ها با استفاده از رگرسیون چندگانه به شیوه متوالی همزمان و با به کارگیری مراحل پیشنهادی بارون و کنی، تحلیل شد.یافته ها: یافته ها حاکی از این بود که ویژگی های فراشناختی محیط یادگیری پیش بینی کننده مستقیم پیشرفت تحصیلی است، علاوه بر این از میان ویژگی های فراشناختی محیط یادگیری، عامل های تعاملات درون کلاسی، تشویق و حمایت معلم و حمایت عاطفی بر باورهای انگیزشی تاثیر داشتند.نتیجه گیری: از آنجا که باورهای انگیزشی نقش واسطه ای را بین ویژگی های فراشناختی محیط یادگیری و پیشرفت تحصیلی ایفا می کند، می توان با تقویت آن پیشرفت تحصیلی را افزایش داد.

از سال های 1343-1342 که گروه روان شناسی از رشته فلسفه جدا و در دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران تاسیس و آزمایشگاه روان شناسی در آن دانشکده ایجاد شد. برخی از ابزار این آزمایشگاه از کشور فرانسه، برخی از آلمان، و برخی از امریکا تهیه شد که این ابزارها در حال حاضر ازکارافتاده و اسقاط شده اند. در این پژوهش برخی از ابزارهای مذکور که هنوز سالم مانده اند با ابزار نرم افزاری جدید مقایسه شد و همبستگی کارکرد آن ها با سیستم جدیدی به نام "ویه نا سیستم" مورد آزمایش قرار گرفت. امروزه با سیستم های جدید نظیر دقت سنج، حافظه سنج، و زمان واکنش سنج "ویه نا تست سیستم و اسکن های متنوع حتی در مقوله های کودکی و بستر فرهنگ و محیط اجتماعی ملهم از دستاوردهای علوم اعصاب، مطالعات تازه و دقیقی را انجام می دهند و در زمینه روان شناسی اجتماعی نیز پیشرفت های قابل ملاحظه ای حاصل شده است.هدف: بررسی همه جانبه برای تعویض یا تعمیر دستگاه های موجود در آزمایشگاه ها بود.روش: روش پژوهش از نوع همبستگی، و جامعه آماری شامل تمامی دانشجویان چهار گروه درس روان شناسی تجربی به تعداد 240 نفر بود که در دو نیمسال 1387 در درس روان شناسی تجربی ثبت نام کرده بودند. از میان آن ها تعداد 100 نفر از این دانشجویان به صورت تصادفی انتخاب شد و هر آزمودنی به ترتیب تصادفی در شش آزمون قدیمی و جدید نرم افزاری شرکت کرد.یافته ها: نتایج نشان داد که میزان همبستگی برای زمان واکنش 0.07 برای حافظه سنج 0.04 و برای دقت سنج 0.05 است و همبستگی بین این دو دسته آزمون معنادار نیست.نتیجه گیری: بنابر نتایج این پژوهش چاره ای جز به روزرسانی دستگاه های موجود نیست.

هدف: پژوهش حاضر با هدف تعیین اعتبار ساختاری مقیاس نگرش سنج علوم «ایکن» صورت گرفت.روش: روش پژوهش از نوع مطالعات همبستگی تحلیل ماتریس همبستگی و کوواریانس و جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان پایه سوم راهنمایی شهر تهران در سال تحصیلی 88-87 (134829 نفر دختر و 141458 نفر پسر) بود. از میان آن ها نمونه ای به حجم 700 نفر، 350 دانش آموز دختر و 350 دانش آموز پسر با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای به صورت تصادفی انتخاب شد. ابزار پژوهش مقیاس نگرش سنج علوم «ایکن» (1979) بود که ضریب پایایی آن با استفاده از آلفای کرانباخ 0.887 به دست آمد. برای تعیین روایی ساختاری ابزار پژوهش از سه رویکرد تحلیل عاملی اکتشافی، تحلیل عاملی تاییدی و رویکرد تحلیل چند گروهی استفاده شد.یافته ها: نتایج تحلیل عاملی اکتشافی حاکی از ساختار سه عاملی مقیاس نگرش سنج علوم «ایکن»؛ «لذت بردن از یادگیری علوم»، «ترس از یادگیری علوم» و «ارزش و اهمیت یادگیری علوم» و نتایج حاصل از تحلیل عاملی تاییدی نیز حاکی از برازش و مطابقت مطلوب الگوی ارائه شده با داده ها و از این رو بیانگر روایی مطلوب ابزار پژوهش بود. نتایج حاصل از رویکرد تحلیل چند گروهی نیز حاکی از آن بود که مقادیر پارامتر استاندارد شده مربوط به متغیرهای مشاهده شده عامل «لذت بردن از یادگیری علوم»، مقادیر همبستگی بین عوامل و همچنین پایایی ابزار پژوهش برای دانش آموزان دختر به طور معناداری بیشتر از دانش آموزان پسر است.نتیجه گیری: شواهد مربوط به بررسی اعتبار ساختاری مقیاس نگرش سنج علوم «ایکن»، مطلوبیت ویژگی های روان سنجی این ابزار را تایید و استفاده از آن را به عنوان ابزاری مناسب برای سنجش میزان نگرش دانش آموزان نسبت به علوم پیشنهاد می کند.

هدف: هدف پژوهش تعیین رابطه باورهای خودکارآمدی عمومی، فراشناخت با راهبردهای مقابله با استرس در مردان سوء مصرف کننده مواد بود.روش: روش مطالعه توصیفی از نوع همبستگی و جامعه آماری کلیه 4493 نفر مردی بود که در سال 90-1389 به مراکز خود معرف سم زدایی شهر کرمان مراجعه کرده بودند. با روش نمونه گیری خوشه ای- تصادفی 354 نفر انتخاب و پرسشنامه های فراشناخت ولز و متیوس (1995-1994)، خودکارآمدی عمومی شوآرتز و جروسلم (1979) و پاسخ های مقابله ای بلینگر و موس (1981) را تکمیل کردند. داده ها با محاسبه ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل مسیر به کمک نرم افزار لیزرل تحلیل شد.یافته ها: نتایج نشان داد ارتباط بین خودکارآمدی عمومی و فراشناخت و ابعاد آن با سبک مقابله ای مساله محور مثبت و با سبک مقابله ای منفی است. نتایج تحلیل مسیر نشان داد الگوی پژوهش از برازش نسبتا خوبی برخوردار و تمامی ضرایب مسیرها معنادار است.نتیجه گیری: از آنجا که باورهای خودکارآمدی عمومی پایین و فراشناخت مختل، انتخاب راهبردهای مقابله با استرس را در سوء مصرف کنندگان مواد به خوبی پیش بینی می کند؛ پس آموزش راهبردهای خودکارآمدی و فراشناخت موثر در نوع استفاده از راهبرد مقابله ای افراد سوء مصرف کننده مواد در برابر موقعیت های استرس زا می تواند از گرایش مجدد این افراد به مصرف مواد پیشگیری کند.

هدف: هدف پژوهش حاضر آزمون تعمیم پذیری روابطِ بین روان رنجورخویی و برون گرایی، سبک های مقابله، تنیدگی تحصیلی و واکنش ها به تنشگرهای تحصیلی با بهزیستی ذهنی، در دو جنس بودروش: روش مطالعه همبستگی بود. از بین 5000 دانشجو، 400 نفر (160 پسر و 240 دختر) از مناطق 5 و 12 شهر تهران در سال تحصیلی 88-87 با استفاده از روش نمونه گیری چندمرحله ای انتخاب و فهرست پنج عامل بزرگ (جان، دوناهو و کنتل، 1991)، نسخه کوتاه فهرست مقابله با موقعیت های تنیدگی زا (کوهن، جانگ و استین، 2006)، فهرست تنیدگی دوران دانشجویی (گادزلا و بالگلو، 2001) و مقیاس بهزیستی ذهنی (کییز، شموتکین و ریف، 2002) در مورد آن ها اجرا شد. برای آزمون عمومیت بین جنسی روابط بین متغیرهای چندگانه، از چند الگوی تحلیل رگرسیون چندگانه سلسله مراتبی استفاده شد.یافته ها: نتایج الگوهای تحلیل رگرسیون در دو جنس نشان داد که الگوی روابط بین سازه های چندگانه با مقیاس های بهزیستی ذهنی، در دو جنس، هم ارز هستند.نتیجه گیری: نتایج از طریق تاکید بر هم ارزی ویژگی های کارکردی سازه های روان شناختی چندگانه در پیش بینی بهزیستی ذهنی دانشجویان دختر و پسر نشان می دهد که تشابه در محتوای برنامه های مداخله ای به منظور تقویت وجه ذهنی کیفیت زندگی دانشجویان، از اهمیت قابل ملاحظه ای برخوردار است.