مجله روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران
سال:1390 | دوره:17 | شماره:1 (پیاپی 64) |تعداد مقالات:14

از دیدگاه تاریخی و سبب شناختی، اسکیزوتایپی به دلیل ارتباط با اسکیزوفرنیا اهمیت دارد، ولی در الگوی تمام ابعادی، اسکیزوتایپی را می توان روی پیوستاری در نظر گرفت که آغاز آن حالت بهنجار و انتهای آن بیماری اسکیزوفرنیا و دیگر موارد آسیب شناسی است. در این دیدگاه اسکیزوتایپی دربرگیرنده صفاتی است که به طور پیوستاری توزیع شده اند، این صفات منابعی از تغییرات سلامتی و همچنین آمادگی برای روان پریشی هستند. مقاله حاضر با مرور پژوهش های پیشین و با هدف بررسی اسکیزوتایپی با تمرکز بر ابعاد، الگوها، اسکیزوتاکسیا، ارتباطات و همایندی با وضعیت های روانی مختلف و ابزارهای سنجش آن نوشته شد.

هدف: بررسی رابطه هوش هیجانی، اسکیزوتایپی و آسیب روانی هدف پژوهش حاضر بود.روش: در این پژوهش توصیفی - تحلیلی 150 دانش آموز (94 دختر و 56 پسر)، در دامنه سنی 14 تا 17 سال (15.54±0.67) از دو دبیرستان عادی ناحیه یک شهر ری در سال تحصیلی 88 - 1387 به پرسش نامه های صفات اسکیزوتایپی (STA)، هوش هیجانی تجدیدنظرشده شاته (MSEIS)  و سه خرده مقیاس روان پریشی گرایی، خصومت و ایده پردازی پارانوئیدی از آزمون SCL-90-R پاسخ دادند. تجزیه و تحلیل داده ها با کمک نرم افزارهای SPSS 11.5 و LISREL 8.54 و به روش آزمون T مستقل،U من ویتنی و تحلیل مسیر انجام شد.یافته ها: تحلیل مسیر نشان داد هوش هیجانی با آسیب روانی (P≤0.05، t=4.03) و ارزیابی هیجان ها با تفکر جادویی (P≤0.05، t=2.25)، ایده پردازی پارانوئیدی (P≤0.05، t=2.03) و روان پریشی گرایی (P≤0.05، t=3.39) رابطه علی دارد.نتیجه گیری: بررسی دقیق ارتباط میان متغیرها نشان داد ارزیابی هیجان ها اثر علی بر عوامل اسکیزوتایپی و آسیب روانی دارد. ارزیابی هیجان به معنی درک و برداشت فرد از وضعیت هیجانی مشاهده شده در خود و دیگری است. در واقع احتمال مشاهده نشانه های اسکیزوتایپی و آسیب روانی در افرادی که ارزیابی و برداشت مثبت از امور هیجانی دارند، کمتر است.

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی ویژگی های روان سنجی نسخه فارسی پرسش نامه شخصیت اسکیزوتایپال (SPQ) در جمعیت دانشجویی انجام شد.روش: 727 دانشجو (442 مرد و 285 زن) با میانگین سنی 23، به روش طبقه ای مرحله ای و 14 بیمار مبتلا به اسکیزوفرنیا به روش نمونه گیری در دسترس به SPQ پاسخ دادند.  SPQ پرسش نامه ای خودسنجی و 74 گویه ای است که نه ملاک تشخیصی DSM-III-R برای اختلال شخصیت اسکیزوتایپی را می سنجد. داده ها با کمک SPSS-16 و به روش همبستگی پیرسون، آزمون t مستقل، تحلیل واریانس چندمتغیره و تحلیل عامل اکتشافی تحلیل شدند.یافته ها: ضریب آلفای کرونباخ کل پرسش نامه و خرده مقیاس ها به ترتیب 0.90 و 0.59-0.82 بود.  SPQ توانست میان بیماران مبتلا به اسکیزوفرنیا و آزمودنی های سالم تمایز قایل شود. تحلیل عاملی اکتشافی نیز ساختار سه عاملی رین (میان فردی، ادراکی- شناختی و آشفته) را تایید کرد.نتیجه گیری:SPQ  ابزاری معتبر و پایا برای سنجش نشانه های اختلال شخصیت اسکیزوتایپال است.

هدف: این پژوهش با هدف تنظیم نسخه فارسی پرسش نامه کیفیت زندگی در صرع  (QOLIE-89)  و بررسی ویژگی های روان سنجی آن انجام شد.روش: نسخه فارسی QOLIE-89 به روش ترجمه/ ترجمه وارون تنظیم و به همراه BDI-PC و  GHQ-12 روی 75 بیمار صرعی از دو درمانگاه الزهرا و آیت اله کاشانی در اصفهان اجرا شد. پایایی ثبات درونی به روش آلفای کرونباخ، اعتبار سازه و ملاکی هم زمان به وسیله همبستگی با  GHQ-12  و BDI-PC و اعتبار تمایزی به وسیله مقایسه گروه های شناخته شده تعیین شد.یافته ها: آلفای کرونباخ نمره کلی 0.96 و در مورد خرده مقیاس ها در دامنه 0.70 تا 0.89 بود. همبستگی بالا با GHQ-12 (P≤0.01، r=0.63) و BDI-PC (P≤0.01، r=0.55) نشان گر اعتبار سازه و تمایز میان بیماران مبتلا به صرع افسرده/ غیرافسرده، کنترل شده با دارو/ مقاوم به دارو و با سلامت روان بالا/ پایین نشان گر اعتبار تمایزی QOLIE-89 بود.نتیجه گیری: یافته های این بررسی نشان داد نسخه فارسی QOLIE-89 اعتبار و پایایی خوبی دارد و می تواند به عنوان یک ابزار معتبر در پژوهش ها و کارآزمایی های بالینی مربوط به بیماری صرع به کار رود.

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی درمان ترمیم شناختی در کاهش نشانه های بالینی و بهبود کارایی شناختی بیماران مبتلا به اسکیزوفرنیا انجام شد.روش: از جامعه آماری (تمامی بیماران مبتلا به اسکیزوفرنیا بستری در مرکز آموزشی- درمانی روان پزشکی رازی شهر تهران) 40 نفر به صورت تصادفی در دو گروه 20 نفری (گروه آزمایش و کنترل) جای گرفتند. گروه آزمایش به مدت 16 جلسه درمان ترمیم شناختی دریافت کرد. هر دو گروه درمان دارویی نیز داشتند. آزمودنی ها در سه مرحله پیش، میانه و پس از مداخله به وسیله مقیاس های سنجش نشانه های مثبت، سنجش نشانه های منفی، معاینه وضعیت عصبی- رفتاری شناختی و مشاهده پرستاری برای ارزیابی بیمار بستری ارزیابی شدند. داده ها به روش اندازه گیری های مکرر چند متغیری تحلیل شدند.یافته ها: برنامه ترمیم شناختی، نشانه های منفی (P≤0.001) و مثبت (P≤0.05) بیماران گروه آزمایشی را کاهش و کارایی شناختی (P≤0.05) آنان را افزایش داد، ولی بر کارایی رفتاری آنان تاثیری نداشت.نتیجه گیری: درمان بیماران مبتلا به اسکیزوفرنیا به یک برنامه همه جانبه درمانی نیاز دارد که نارسایی های شناختی را در نظر گیرد. درمان ترمیم شناختی که مبتنی بر شرایط فرهنگی- اجتماعی ایران است، می تواند در بهبود نارسایی های شناختی و کاهش نشانه های بیماری نقش موثر داشته باشد.

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی برنامه ترخیص بر آگاهی، نشانه های بالینی و دفعات بستری بیماران مبتلا به اسکیزوفرنیا انجام شد.روش: در این کارآزمایی بالینی، 46 بیمار مبتلا به اسکیزوفرنیای بستری در بیمارستان های روانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی ایران با در نظر گرفتن معیارهای ورود، در دو گروه آزمایش و کنترل جای گرفتند. برای گروه آزمایش برنامه ترخیص که برپایه الگوی فرآیند پرستاری طراحی شده بود، به مدت شش جلسه در بیمارستان و شش جلسه در منزل بیمار (تا سه ماه پس از ترخیص از بیمارستان) اجرا شد. برای گردآوری داده ها، پرسش نامه های گردآوری داده های جمعیت شناختی، فهرست ترخیص و سنجش آگاهی و برای تجزیه و تحلیل آنها آزمون های فریدمن، T مستقل، X2،U من ویتنی و مک نمار به کار رفت.یافته ها: میزان آگاهی گروه آزمایش نسبت به گروه کنترل هنگام ترخیص (P≤0.001، t=9.63) و سه ماه پس از ترخیص (P≤0.001، t=9.63) بالاتر بود. از نظر نشانه های بالینی هنگام ترخیص (P≤0.001، t=7.34) و سه ماه پس از ترخیص (P≤0.001، t=14.67) گروه آزمایش نسبت به گروه کنترل در وضعیت بهتری بود. از نظر میزان بستری شدن نیز میان پیش و سه ماه پس از اجرای برنامه در گروه کنترل تفاوت معنی دار وجود نداشت، ولی در گروه آزمایش تفاوت معنی دار بود (P≤0.001، t=3.87).نتیجه گیری: زیادشدن آگاهی بیماران، افت نشانه های بالینی و کم شدن دفعات بستری از مزایای برنامه ترخیص است، که با توجه به میزان بالای برگشت و بستری شدن دوباره بیماران مبتلا به اسکیزوفرنیا و هزینه های کلان مراقبتی و درمانی ایشان اهمیت بیشتری پیدا می کند.

هدف: هدف پژوهش حاضر هنجاریابی سیاهه رفتار کودک (CBCL) در شهر اصفهان بود.روش: نمونه شامل 1880 دانش آموز 11-7 ساله از دبستان های دخترانه و پسرانه پنج منطقه آموزش و پرورش شهر اصفهان، پدر و مادر و معلم های آنان بود. برای گردآوری داده ها سه نسخه کودک، پدر/ مادر و معلم CBCL به کار رفت، که شامل دو بخش مهارت ها و مشکلات رفتاری- هیجانی است. پس از به کارگیری شیوه ترجمه وارون و بررسی اعتبار صوری، نسخه فارسی تنظیم و روی آزمودنی ها اجرا شد. تجزیه و تحلیل داده ها به روش همبستگی پیرسون انجام شد.یافته ها: بیشترین میزان آلفای کرونباخ سه نسخه پدر/ مادر، معلم و کودک به ترتیب 0.90، 0.93 و 0.82 بود. در مورد اعتبار سازه، همبستگی خرده مقیاس های بخش مشکلات رفتاری- هیجانی با نمره کلی این بخش در سه نسخه پدر/ مادر، معلم و کودک به ترتیب 0.62-0.88، 0.44-0.91 و 0.51-0.85 و همبستگی خرده مقیاس-های بخش مهارت ها با نمره کلی این بخش در سه نسخه پدر/ مادر، معلم و کودک به ترتیب 0.24-0.82، 0.77-0.93 و 0.64-0.87 به دست آمد.نتیجه گیری: آلفای کرونباخ، همبستگی میان نسخههای همتا، همبستگی میان خرده مقیاس ها با نمره کلی بخش مربوط و نقطه های برش به دست آمده نشان گر اعتبار سازه و پایایی مناسب این ابزار برای ارزیابی مهارتها و مشکلات رفتاری کودکان است.

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی میزان اختلال های شخصیت و شیوه های رویارویی در زنان روسپی انجام شد. روش: در این پژوهش مشاهده ای - مقطعی 30 زن روسپی به روش نمونه گیری دردسترس به دو پرسش نامه مصاحبه بالینی ساختار یافته برای محور II از DSM-IV و پرسش نامه شیوه های رویارویی پاسخ دادند. داده ها به روش درصد فراوانی تحلیل شدند.یافته ها: 90 درصد آزمودنی ها اختلال شخصیت داشتند که بیشترین فراوانی به اختلال شخصیت منفعل- پرخاشگر (53.3%) مربوط بود و هیچ یک از آنها اختلال شخصیت اسکیزوتایپال نداشتند. در میان شیوه های رویارویی با رویدادهای زندگی، دو شیوه رویارویی متمرکز بر هیجان (56.7%) و متمرکز بر جسمانی کردن (23.3%) بیشترین فراوانی را به خود اختصاص دادند.نتیجه گیری: با توجه به میزان بالای اختلال های شخصیت در زنان روسپی و بیشترین میزان استفاده آنان از شیوه رویارویی متمرکز بر هیجان در مواجهه با رویدادهای زندگی، آموزش مهارت های زندگی و مهارت حل مساله می تواند مفید باشد.