مجله روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران
سال:1384 | دوره:11 | شماره:4 (پیاپی 43) |تعداد مقالات:17

مقدمه: این پژوهش با هدف بررسی عوامل موثر در عدم پذیرش رژیم دارویی در بیماران مبتلا به اسکیزوفرنیا از دیدگاه پرستاران، بیماران و خانواده آنان انجام شد. مواد و روش کار: در این پژوهش توصیفی- مقایسه ای 60 بیمار، 60 نفر از اعضای خانواده آنان و 33 پرستار به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها، پرسش نامه ای بر پایه الگوی باور بهداشتی بود. تحلیل داده ها به کمک روش های آمار توصیفی، آزمون تحلیل واریانس یک طرفه و شفه انجام شد. یافته ها: این بررسی نشان داد که میانگین درک فردی از استعداد به بیماری، شدت بیماری و فواید رژیم دارویی در پرستاران بالاتر از بیماران و خانواده آنان و میانگین درک فردی از موانع پذیرش رژیم دارویی در خانواده بیماران بالاتر از بیماران و پرستاران می باشد. تفاوت معنی دار آماری در میانگین درک فردی از موارد یاد شده بین پرستاران و بیماران و بین بیماران و خانواده آنان وجود داشـت ولی بین پرستاران و خانواده بیماران این تفاوت معنی دار نبود. نتیجه گیری: درک بیماران مبتلا به اسکیزوفرنیا از شدت بیماری خود بر پذیرش رژیم دارویی تاثیر دارد.

مقدمه: این پژوهش با هدف بررسی تاثیر آموزش مهارت حل مساله بر کاهش پرخاشگری دختران دانش آموز انجام شده است. مواد و روش کار: این بررسی بر روی 120 دانش آموز دختر دوم دبیرستان در دو گروه آزمایشی و دو گروه گواه (هر گروه 30 نفر) با بهره گیری از آزمون تفکر منظم و معطوف به هدف، مقیاس انحراف شخصیت و یک پرسش نامه ویژگی های جمعیت شناختی اجرا شد. دو گروه آزمایشی طی 10 جلسه در مدت دو ماه از آموزش مهارت حل مساله برخوردار شدند. داده های پژوهش به کمک تحلیل واریانس و آزمون آماری t تحلیل گردیدند. یافته ها: نتایج نشان داد که میانگین نمره های پرخاشگری پس آزمون گروه اول آزمایشی نسبت به میانگین نمره های پیش آزمون همان گروه کاهش یافته است. هم چنین کاهش آشکاری بین واریانس گروه های اول و دوم پس از آموزش گروه های گواه دیده شد.  نتیجه گیری: آموزش مهارت حل مساله، پرخاشگری دختران را کاهش می دهد.

مقدمه: پرسش نامه روانشناختی کالیفرنیا برای سنجش ویژگی های شخصیتی پایدار میان فردی یک جامعه به هنجار ساخته شده و برای پیش بینی پیشرفت تحصیلی، توانایی مدیریت، خلاقیت، ناسازگاری، بزهکاری و آسیب پذیری در برابر عوامل فشار زای محیطی در کشورهای مختلف، هنجاریابی و به کار برده شده است. هدف این پژوهش هنجاریابی این پرسش نامه برای جمعیت ایرانی بود.مواد و روش کار: این بررسی از نوع هنجاریابی بوده پس از برگردان پرسش نامه به فارسی و انجام بررسی راهنما، فرم نهایی آن بر روی 1008 نفر (911 مرد، 97 زن) از کارکنان رده های مختلف یک وزارتخانه در 9 استان کشور که به صورت تصادفی- طبقه‎ای انتخاب شده بودند اجرا شد. میانگین سنی آزمودنی ها 7/40 سال (انحراف معیار 7.7) بود. بررسی پایایی پرسش نامه به کمک روش باز آزمایی و آلفای کرونباخ و روایی آن با بهره گیری از تحلیل عاملی انجام شد. یافته ها: دامنه ضریب آلفا از 0.30 برای مقیاس زنانگی- مردانگی تا 0.83 برای مقیاس تحقق صفات V3 به دست آمد. میانگین ضریب های به دست آمده 0.60 و ضریب آلفای کل آزمون 0.95 بود. دامنه ضریب های همبستگی پیرسون به روش باز آزمایی به فاصله دو هفته از 0.47 برای مقیاس هماهنگی عمومی تا 0.85 برای مقیاس خود کفایی در نوسان بود. در تحلیل عاملی سه عامل به دست آمد که کنترل، برون گرایی و انعطاف پذیری نام گذاری شد.نتیجه گیری: پرسش نامه روانشناختی کالیفرنیا از پایایی و روایی قابل قبولی برای جمعیت ایرانی برخوردار است.

مقدمه: تشخیص زود هنگام دانش آموزان نارسا خوان نقش مهمی در پیش گیری از پیامدهای زیان بار آن دارد. این پژوهش با هدف ساخت، هنجاریابی و بررسی روایی و پایایی آزمون تشخیصی سطح خواندن برای دانش آموزان پایه سوم دبستان شهر اصفهان انجام شد. مواد و روش کار: در این پژوهش 569 دانش آموز پایه سوم دبستان که به روش نمونه گیری تصادفی چند مرحله ای انتخاب شده بودند، بررسی شدند. آزمون تشخیصی سطح خواندن با 8 خرده آزمون و در سه زمینه درست خواندن، درک مطلب و آگاهی های واج شناختی، مهارت خواندن دانش آموزان را ارزیابی می کند. ابتدا آزمون در یک بررسی راهنما از نظر شاخص های روان سنجی تحلیل و اصلاح شد. سپس برای بررسی روایی آن، شیوه های بررسی همبستگی نمره های آزمون با معدل تحصیلی و هوشبهر، همبستگی نمره های خرده آزمون ها با یکدیگر، بررسی روند تغییر نمره های آزمون با بالا رفتن پایه تحصیلی و بررسی تفاوت نمره های آزمون در دو گروه نارسا خوان و عادی به کار برده شد و پایایی آن به روش باز آزمایی بررسی گردید. یافته ها: بهترین خرده آزمون ها از نظر روایی به ترتیب شامل رو خوانی، تکمیل جملات و تجانس می باشد و خرده آزمون های درک مطلب 1 و درک مطلب 2 به ترتیب به عنوان ضعیف ترین خرده آزمون ها مشخص گردیدند. در بررسی پایایی خرده آزمون ها نیز خرده آزمون رو خوانی از بیشترین و درک مطلب 1 از کمترین میزان پایایی برخوردار بود. نتیجه گیری: آزمون تشخیصی سطح خواندن، ابزار مناسبی برای ارزیابی مهارت خواندن دانش آموزان پایه سوم دبستان است.

مقدمه: از آن جا که اختلال های روانی پدر و مادر می توانند بر رفتار فرزندان تاثیر بگذارند، این پژوهش با هدف بررسی حالت های هیجانی- رفتاری فرزندان 16-6 ساله والدین مبتلا به اسکیزوفرنیا انجام شد.مواد و روش کار: در این پژوهش به روش توصیفی و مقایسه ‎ای و با نمونه ‎گیری در دسترس، حالت های هیجانی و رفتاری 100 فرزند 16-6 ساله یک صد خانواده دارای یک والد مبتلا به اسکیزوفرنیا مراجعه کننده به درمانگاه روانپزشکی دو مرکز آموزشی- درمانی حضرت رسول اکرم (ص) و ایران، با دو مقیاس فهرست رفتاری کودکان (CBCL) و ارزیابی کلی کودکان (CGAS) بررسی شدند و با 100 فرزند 16-6 ساله یک صد خانواده دارای دو والد سالم که به درمانگاه دندانپزشکی همان مراکز مراجعه نموده بودند مقایسه شدند. یافته ها: میانگین نمره های CBCL و CGAS دو گروه تفاوت معنی ‎دار آماری داشتند.نتیجه گیری: اسکیزوفرنیا در والدین می ‎تواند بر حالت های هیجانی و رفتاری فرزندان اثر بگذارد.

مقدمه: نظر به تاثیر علایم اسکیزوفرنیا بر سلامت روانی مراقبان بیماران مزمن روانی و عوامل موثر بر آن، در این بررسی اثر کلوزاپین و ضد پسیکوزهای کلاسیک بر فشار و سلامت روانی مراقبان بررسی شده است.مواد و روش کار: 203 بیمار مبتلا به اسکیزوفرنیا و مراقبان آنها در یک بررسی گذشته نگر بررسی شدند. آزمودنی ها به روش پی در پی به بررسی وارد شدند. پرسش نامه های جمعیت شناختی و فشار مراقب (FBIS) و مقیاس توانبخشی و سلامت عمومی روی مراقبان اجرا شد. داده ها با روش های آماری خی دو، ضریب همبستگی، تحلیل رگرسیون و t تحلیل شدند.یافته ها: بیماران تحت درمان با کلوزاپین را بیشتر مردان جوان، بیکار، با دفعات بستری بیشتر و سطح تحصیلات بالاتر تشکیل دادند. مراقبان آنها بیشتر از گروه والد بودند. همبستگی مثبتی میان فشار، سلامت روانی مراقب و علایم روانی بیمار دیده شد. علایم روانی به ویژه علایم منفی در گروه کلوزاپین شدت کمتری داشت، اما فشار و سلامت روانی مراقبان تفاوت معنی داری را نشان ندادند.نتیجه گیری: احتمالا کلوزاپین با کنترل بهتر علایم مثبت و منفی اسکیزوفرنیا، می تواند در کاهش فشار روانی مراقبان و حفظ سلامت روانی آنان موثر باشد.

مقدمه: نظر به اهمیت ویژگی های جمعیت شناختی و بالینی بیماران مبتلا به اختلال دو قطبی، در پیش آگهی و سیر این اختلال، پژوهش حاضر با هدف بررسی ارتباط تظاهرات بالینی اختلال دوقطبی I در فاز مانیا با ویژگی های جمعیت شناختی و برخی ویژگی های همه گیرشناختی انجام شد. مواد و روش کار: در این پژوهش یک صد بیمار (65 مرد، 35 زن) بستری مبتلا به دوره مانیا، به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. برای تشخیص، مصاحبه بالینی بر پایه ملاک های تشخیصی DSM-IV-TR به کار برده شد. شدت بیماری بر پایه طول مدت بستری و نمره مقیاس ارزیابی عملکرد کلی (GAF) تعیین گردید. داده ها به کمک روش های آماری توصیفی، آزمون آماری تحلیل واریانس و آزمون t تحلیل شدند.یافته ها: این بررسی شمار روزهای بستری در زنان (میانگین 44.7 روز) را بیشتر از مردان (میانگین 33.5 روز) نشان داد. هم چنین بین نمره GAF بیماران و شمار روزهای بستری همبستگی معکوس دیده شد.نتیجه گیری: میانگین روزهای بستری بیمارستانی زنان مبتلا به اختلال مانیک بیشتر از مردان بود. هر اندازه نمره GAF بیماران در هنگام بستری شدن کمتر باشد، شمار روزهای بستری بیمارستانی آنها بیشتر خواهد بود.

مقدمه: زنده بودن شماری از اعضای بدن فرد فوت شده به دلیل مرگ مغزی، شاید خانواده وی را در پذیرش فوت و گذار از مرحله انکار سوگ دچار مشکل نماید. از این رو پژوهش حاضر با هدف مقایسه افسردگی در دو گروه بستگان افراد دچار مرگ مغزی (اهدا کننده و غیراهدا کننده اعضا) و شاخص‎ های رضایت مندی آنها از نظام درمانی انجام شد.مواد و روش کار: این پژوهش از نوع توصیفی– مقطعی است، آزمودنی ها، بستگان درجه اول افراد فوت شده مرگ مغزی بودند. 54 نفر از 27 خانواده اهدا کننده و 104 نفر از 58 خانواده غیر اهدا کننده به روش نمونه گیری در دسترس در پژوهش شرکت کردند. این افراد یکی از بستگان درجه اول خود را طی سال های 1380 و 1381 در استان تهران، به دنبال مرگ مغزی از دست داده بودند. برای گرد آوری داده ها پرسش نامه ویژگی های جمعیت شناختی و پرسش نامه افسردگی بک به کار برده شد. داده ها به کمک روش های آمار توصیفی تحلیل گردیدند. یافته‎ ها: در 20.4% افراد خانواده های اهدا کننده و 17.3% افراد خانواده های غیر اهدا کننده افسردگی دیده شد اما تفاوت این دو از نظر آماری معنی دار نبود. مقایسه میزان افسردگی والدین اهدا کننده و والدین غیر اهدا کننده هم چنین همسران و فرزندان دو گروه تفاوت معنی دار نشان نداد، لیکن بستگان اهدا کننده، پدیده اهدای اعضا را در کاهش غم از دست دادن متوفی در 66% موارد کاملا و در 32% موارد تا اندازه ای موثر می دانند.نتیجه گیری: اهدا کنندگی بر میزان افسردگی بعدی و سیر سوگواری بستگان فوت شدگان مرگ مغزی تاثیری ندارد.

مقدمه: نظر به پیامدهای زیان بار بیش فعالی در زندگی اجتماعی و فردی، این پژوهش با هدف همه گیرشناسی اختلال بیش فعالی و اختلال سلوک در کودکان دبستانی 7 تا 11 ساله شهرستان سیرجان انجام شد.مواد و روش کار: این پژوهش از نوع توصیفی- مقطعی و جامعه پژوهش، دانش آموزان مقطع ابتدایی شهر سیرجان در سال تحصیلی 79-1378 بودند. آزمودنی ها را 322 پسر و 334 دختر تشکیل دادند. نمونه گیری به روش خوشه ای- تصادفی انجام شد. داده ها به کمک پرسش نامه راتر گردآوری و به کمک آزمون آماری c2، تحلیل واریانس و آزمون t تحلیل شدند.یافته ها: اختلال بیش فعالی با کمبود توجه در هر دو پرسش نامه آموزگار و پرسش نامه والدین در پسران 8.6% و در دختران 7.78% بود. پرسش نامه والدین راتر میزان اختلال سلوک را در دختران 8.7% و در پسران 13.1% نشان داد. تفاوت میزان شیوع در دو جنس از نظر آماری معنی دار بود. نتایج به دست آمده از پرسش نامه آموزگار نیز میزان اختلال سلوک را در دختران 19.5% و در پسران 29.3% نشان داد.نتیجه گیری: به طور کلی میزان شیوع اختلال بیش فعالی با کمبود توجه و اختلال سلوک در دانش آموزان دبستانی مورد بررسی بالاست و با یافته های سایر بررسی ها هم سویی دارد.

مقدمه: نظر به اهمیت رابطه اختلال های رفتاری با اختلال های مغزی در این بررسی فراوانی نرم نشانه‎ های عصبی (NSS) و حوزه‎ های گوناگون آن در مردان زندانی و گروهی از مردان غیر زندانی مقایسه شده است.مواد و روش کار: در یک بررسی مقطعی- توصیفی 351 مرد زندانی (شامل 54 مورد جرایم مالی، 74 مورد جرایم خشن، 71 مورد جرایم غیر خشن، 72 مورد جرایم مربوط به اعتیاد و 80 مورد جرایم منکراتی) به تصادف انتخاب شده، به کمک پرسش نامه ویژگی های جمعیت شناختی و مقیاس ارزیابی عصبی با 80 نفر مرد غیر زندانی از نظر نرم نشانه های عصبی مقایسه شدند.یافته‎ ها: نمره کل NSS در گروه زندانی بیشتر از گروه غیر زندانی بود. این تفاوت بیشتر در زیرمقیاس های تمامیت حسی، حرکات چشم و بازتاب گلابلا دیده شد. زیر گروه‎ های غیر خشن، اعتیاد و مالی بیشترین، و زیر گروه خشن کمترین تفاوت را با گروه غیر زندانی داشتند. نتیجه گیری: نمی ‎توان انتظار الگوی ثابتی از رابطه NSS و نوع جرم در جوامع مختلف داشت.

مقدمه: به دلیل عوارض جانبی داروها و تاثیر کوتاه مدت دارو درمانی در درمان اختلال بیش فعالی با کمبود توجه(ADHD) این بررسی با هدف تعیین اثر بخشی آموزش مدیریت رفتاری به والدین کودکان پیش دبستانی مبتلا به اختلال یاد شده در کاهش علایم بیماری انجام شده است.مواد و روش کار: این بررسی از آبان 1381 تا شهریور 1382 در درمانگاه کودکان بیمارستان روانپزشکی ایران انجام شد. 18 کودک پیش دبستانی (12 پسر، 6 دختر) مبتلا به ADHD با روش نمونه ‎گیری در دسترس انتخاب شدند و به کمک مقیاس های اندازه ‎گیری کانرز والدین و رابطه والد - کودک پیش از آموزش و پس از آن ارزیابی شدند. داده های گرد آوری شده به کمک آزمون آماری t تحلیل گردیدند.یافته ها: نمره های مقیاس ارزیابی کانرز والدین و آزمون تعامل والد – کودک پیش از آموزش مدیریت رفتاری والدین و پس از آن تفاوت معنی ‎داری را نشان دادند.نتیجه گیری: آموزش مدیریت رفتاری والدین می‎ تواند در بهبود علایم کودکان پیش دبستانی مبتلا به ADHD موثر باشد.

مقدمه: پیروی از دستورات درمانی می تواند بهبود و یا ناتوانی بیماران را در پی داشته، بر دستاوردهای درمانی تاثیر بگذارد. پژوهش حاضر با هدف تعیین ارتباط نوع شخصیت، با میزان پیروی از رژیم های توصیه شده درمانی در بیماران دیابتی نوع دو مراجعه کننده به مرکز تحقیقات دیابت استان خراسان انجام شد.مواد و روش کار: 250 بیمار دیابتی مصرف کننده قرص یا قرص و انسولین به روش نمونه گیری در دسترس و مبتنی بر هدف انتخاب شدند و به کمک یک پرسش نامه جمعیت شناختی و اطلاعات همراه با مصاحبه، پرسش نامه NEO-FF1، پرسش نامه میزان پیروی و پرسش نامه فعالیت های بیماران دیابتی مورد سنجش قرار گرفتند. داده های گردآوری شده به کمک تحلیل واریانس یک طرفه، ضریب همبستگی و مدل خطی عمومی تحلیل گردیدند.یافته ها: روان رنجوری ارتباط منفی، اما غیر معنی دار با پیروی داشت. هم چنین بین برون گرایی و وجدان گرایی با پیروی، ارتباط مثبت معنی دار به دست آمد. آزمون مدل خطی عمومی پس از حذف اثر برخی متغیرهای کیفی و کمی مهم نشان داد که برون گرایی و حمایت اجتماعی دارای بیشترین اثر می باشند.نتیجه گیری: ویژگی های شخصیتی می توانند بر میزان پیروی بیماران اثر بگذارند. با افزایش یا کاهش برون گرایی، پیروی نیز افزایش یا کاهش می یابد. هم چنین برون گرایی و حمایت اجتماعی بیش از سایر عوامل، بر پیروی تاثیر می گذارند.

مقدمه: به دلیل آثار زیان بار استرس ناشی از کار در مدیران مراکز بهداشتی- درمانی، این پژوهش با هدف بررسی عوامل استرس زا در مدیران مراکز درمانی دولتی شهر تهران انجام شده است.مواد و روش کار: این بررسی از نوع توصیفی- مقطعی بوده و با کمک پرسش نامه لوتانز انجام شده است. آزمودنی های پژوهش 92 مدیر مراکز درمانی دولتی در تهران بودند که دربرگیرنده همه مدیران مراکز یاد شده که حاضر به تکمیل پرسش نامه شدند. داده های گردآوری شده به کمک روش های آماری توصیفی تحلیل گردیدند.یافته ها: عامل احساس مسوولیت بیش از حد از مهم ترین عوامل شخصی استرس زا، عامل مشکلات مربوط به گرانی، تورم و هزینه زندگی از مهم ترین عوامل خانوادگی ایجاد کننده استرس، عامل کمبود بودجه و امکانات و تجهیزات مرکز درمانی از مهم ترین عوامل شغلی و محیط کار استرس زا و عوامل آلودگی های زیست محیطی و نا آگاهی مراجعین نسبت به معیارهای اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی از مهمترین عوامل اجتماعی و فرهنگی و اقتصادی استرس زا در مدیران مراکز درمانی مورد بررسی بودند.نتیجه گیری: مهم ترین عوامل ایجاد کننده استرس در مدیران مراکز درمانی کمبود بودجه، امکانات و تجهیزات بود.

مقدمه: این پژوهش برای بررسی مهم ترین منابع صدمات انگیزشی در دانشجویان دانشگاه انجام شده است. مواد و روش کار: 272 دانشجو (124 پسر و 148 دختر) 18 تا 25 ساله از دانشکده های مختلف دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد بررسی شدند. پرسش نامه به کار برده شده دربر گیرنده نمونه ای از چهار دسته عوامل انگیزشی شامل انگیزه های اولیه و ثانویه فیزیولوژیک، انگیزه های رشد روانی- اجتماعی، انگیزه های معنوی و انگیزه های مبتنی بر نیازهای آموزشی می باشد. داده های به دست آمده با روش رتبه بندی میانگین ها و تحلیل واریانس تحلیل گردیدند.یافته ها: این بررسی نشان داد که برآورده نشدن مناسب نیازهای اولیه و ثانویه فیزیولوژیک یعنی دستیابی به امکانات رفاهی، شغل و درآمد مناسب در آینده و هم چنین عدم رضایت دانشجویان از امکانات و سطح آموزشی حال حاضر دانشگاه به طور یکسان در کل گروه ها باعث صدمات انگیزشی چشم گیر شده است.نتیجه گیری: صدمات انگیزشی ممکن است باعث نوعی بد بینی، اضطراب و افسردگی و از سوی دیگر منجر به افت عملکرد تحصیلی دانشجویان شود.