پژوهش های تولید گیاهی
سال:1395 | دوره:23 | شماره:4 |تعداد مقالات:10

سابقه و هدف: امروزه برای داشتن یک نظام کشاورزی پایدار، استفاده از نهاده هایی که جنبه های اکولوژیکی نظام را بهبود بخشند و مخاطرات محیطی را کاهش دهند ضروری به نظر می رسد. گیاهان خانواده نعناعیان از قرنها پیش در اکثر کشورها به عنوان چاشنی یا ادویه غذاها و هم چنین به عنوان دارو برای هضم غذا و مقابله با بیماری های ویروسی استفاده می شده اند. کاکوتی (.Ziziphora clinopodioides Lam) یکی از گیاهان دارویی و معطر است که به عنوان دمنوش و چای برای معالجه گلودرد، بی نظمی های گوارشی، بادشکن، ضد عفونی کننده و التیام دهنده زخم و همچنین در صنایع غذایی و لبنی استفاده می شود. این گیاه پراکنش نسبتا وسیعی در مناطق مختلف آب و هوایی ایران به ویژه مناطق کوهستانی در استانهای خراسان، آذربایجان، همدان، کرمانشاه و سایر مناطق کوهستانی دارد (14). بنابراین، با در نظر گرفتن اهمیت گیاه دارویی کاکوتی، این آزمایش با هدف بررسی اثر سطوح مختلف کود های آلی گاوی و مرغی بر برخی خصوصیات مرفوفیزیولوژیکی گیاه دارویی کاکوتی مورد بررسی قرار گرفت.مواد و روش ها: این آزمایش در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی شیروان و آزمایشگاه دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان در سال زراعی 93-1392 اجرا شد. تیمار ها ی مورد مطالعه شامل: 3 سطح کود دامی از نوع گاوی (5، 10 و 15 تن در هکتار)، 3 سطح کود مرغی (2، 4 و 6 تن در هکتار) و شاهد (بدون مصرف کود) بود. صفات مورد مطالعه شامل ارتفاع، قطر تاج پوشش، گسترش طوقه، عملکرد وزن تر و خشک و میزان کلروفیل بوته بود.یافته ها: نتایج نشان داد تیمار ها روی صفات مورد بررسی در سطح %1 تاثیر معنی داری داشت. مصرف کودهای آلی باعث افزایش میزان صفات ظاهری نظیر ارتفاع، قطر تاج و طوقه، عملکرد وزن تر و خشک، میزان کلروفیل بوته شد. بر اساس نتایج آزمون مقایسه میانگین ها بیشترین میزان ارتفاع بوته (28.91 سانتیمتر) با کاربرد 10 تن کود گاوی، بیشترین میزان قطر تاج پوشش گیاهی (31.90 سانتیمتر) و قطر طوقه (10.15 سانتیمتر) در تیمار 4 تن در هکتار کود مرغی، بیشترین عملکرد وزن تر (412.17 گرم در متر مربع) و خشک (148.88 گرم در مترمربع) در تیمار 10 تن کود گاوی و بیشترین میزان کلروفیل (64.12 میلی گرم بر سانتیمتر مربع) در تیمار 15 تن در هکتار کود گاوی حاصل شد. همچنین در بررسی فنول و آنتی اکسیدان گیاه مشاهده شد که بیشترین میزان این صفات (به ترتیب 0.472 و 59.703) در شاهد بدست آمد. بیشترین میزان فلاونوئید (0.273 میلی گرم بر گرم) هم در تیمارهای 5 تن در هکتار کود گاوی، 2 تن در هکتار کود مرغی و شاهد (بدون مصرف کود) مشاهده شد.نتیجه گیری: بنابراین با توجه به اثر مثبت مصرف کودهای آلی بر خصوصیات زراعی و بیوشیمیایی گیاه دارویی کاکوتی، مصرف کودهای آلی بر صفات ظاهری مورد اندازه گیری اثر مثبت اما روی برخی صفات بیوشیمیایی نظیر فنول، فلاونوئید و آنتی اکسیدان تاثیر عکس داشته است. بطوریکه با افزایش مصرف کودهای آلی میزان صفات ظاهری افزایش و صفات بیوشیمیایی کاهش نشان دادند.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

سابقه و هدف: خشکسالی به علت تغییرات آب و هوایی، پدیده ی شوری خاک را نیز به دنبال دارد و گیاهان در مقابل اثرات اسمزی ناشی از تنش شوری و تنش خشکی از طریق تغییرات مورفولوژیکی، فیزیولوژیکی و متابولیکی در تمام اندام های خود پاسخ می دهند. در تحقیقات گذشته ثابت گردید که قارچ اندوفیت تحت نام Piriformospora indica توانمندی همزیستی با ریشه بسیاری از گیاهان دارد و نیز در محیط کشت اختصاصی خود قادر است بدون احتیاج به حضور گیاه میزبان چرخه زندگی خود را تکمیل کند. همزیستی این قارچ با ریشه گیاه در تحمل به تنش های زنده و غیرزنده مثمرثمر بوده که این تحمل با تغییراتی در عملکرد و اجزای عملکرد هر گیاه همراه است. هدف پژوهش حاضر بررسی تغییرات عملکرد و خصوصیات ظاهری کنگرفرنگی پس از اثبات توانمندی همزیستی قارچ اندوفیت پیریفورموسپوا با گیاه در شرایط تنش شوری و کم آبی است.مواد و روش ها: این آزمایش در دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان انجام شد. پس از غوطه ور ساختن ریشه چه های کنگر فرنگی در سوسپانسیون اسپورهای قارچ اندوفیت (P. indica)، به منظور اطمینان از استقرار و کلونیزاسیون اسپورها در بافت گیاه، رنگ آمیزی ریشه چه با استفاده از روش ویرهیلیگ انجام گردید. سپس طی دو آزمایش جداگانه ، شوری با سه سطح 0.7، 6 و 12 دسی زیمنس بر متر و کم آبی با سه دوره ی آبیاری هر 3، 6 و12 روز، شرایط تنش تحت عنوان شاهد، متوسط (ملایم) و شدید برای دو تیمار گیاهان همزیست و شاهد اعمال گردید. همچنین آزمایش در چهار تکرار و به صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملا تصادفی انجام شد.یافته ها: نتایج بررسی های مورفولوژیکی نشان داد که در اکثر شاخص های عملکردی، برتری گیاهان همزیست شده نسبت به شاهد وجود دارد. وزن تر و خشک ریشه در آزمایش کم آبی و طول برگ و ریشه در آزمایش تنش شوری تحت تاثیر تیمار قارچی تفاوت معنی داری نسبت به شاهد داشتند. اگرچه همزیستی این قارچ سبب افزایش عملکرد در سطوح مختلف شوری نگردید، اما در برخی از شاخص‏های مورفولوژیک از جمله در طول برگ، طول ریشه و نیز در حجم ریشه تغییرات قابل توجهی را در پی داشته است. همچنین طی اثر متقابل دور آبیاری و قارچ، وزن خشک برگ، وزن تر بوته، طول و حجم ریشه افزایش یافت.نتیجه گیری: برآیند نتایج نشان می‏دهد که گیاهان همزیست شده نسبت به انواع شاهد قابلیت سازگاری بیشتری با استرس‏های غیرزنده دارند. لذا استفاده از راه کار ساده آلوده‏سازی گیاهچه‏ها به قارچ اندوفیت همزیست ریشه، امکان کشت و کار کنگر فرنگی در خاک های خشک و کم آب را افزایش خواهد داد.

سابقه و هدف: گل رز به عنوان ملکه گل ها از عهد باستان مورد توجه بشر بوده است. در حال حاضر یکی از محبوب ترین گل های جهان است و از لحاظ میزان تولید در صدر قرار دارد. رز ساناز یکی از انواع رز های زینتی است که امروزه به مقدار گسترده ای در فضای سبز و پارک ها مورد استفاده قرار می گیرد. رز ساناز (Rosa chinensis var. Elvis) یکی از چندین گونه رز کشور ماست که پایه های آن را به وسیله روش های سنتی تکثیر و در بازار به فروش می رسانند. از آن جایی که تولید آن از طریق روش های سنتی با محدودیت زمانی و کمبود پایه های پیوندی همراه است، این تحقیق، به دنبال تعیین شرایط بهینه ریز ازدیادی گونه رز رقم ساناز از طریق روش کشت بافت می باشد.مواد و روش ها: به منظور تکثیر این گونه، جوانه های جانبی و انتهایی شاخه های تهیه شده از نهال های پرورش یافته در گلدان به عنوان ریزنمونه استفاده شد. محیط های مورد بررسی جهت پرآوری و باززایی شامل محیط MS، MS/2 و MS/4 بود. هورمون های مورد استفاده شامل هورمون 6- بنزیل آمینو پورین (BAP) با غلظت های 0، 1، 3 و 5 میلی گرم در لیتر و هورمون ایندول بوتیریک اسید (IBA) با غلظت های 0، 0.1، 0.3 و 0.5 میلی گرم در لیتر می باشد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار انجام گرفت و هر تکرار شامل 5 ریزنمونه بود.یافته ها: نتایج نشان داد که بستر MS دارای بیشترین درصد باززایی و ترکیب تیمار بستر MS تمام غلظت، همراه با 3 میلی گرم در لیتر هورمون BAP بیشترین باززایی را به خود اختصاص داده است. بیشترین مقدار شاخه زایی در غلظت 5 میلی گرم در لیتر BAP حاصل شد. ترکیب تیمار محیط پایه MS/4 همراه با 5 میلی گرم در لیتر BAP و محیط پایه MS/4 همراه با 0.5 میلی گرم در لیتر IBA و 5 میلی گرم در لیتر BAP بیشترین شاخه زایی را از خود نشان دادند. محیط MS/4 حاوی 0.5 میلی گرم در لیتر IBA و 5 میلی گرم در لیتر BAP دارای کمترین و محیط MS فاقد هورمون، بیشترین طول شاخه را داشتند. شاخه های تولیدی با موفقیت ریشه دار شدند. سپس گیاهچه های ریشه دار شده به شرایط خارج از آزمایشگاه منتقل و سازگار شدند.نتیجه گیری: با توجه به نتایج حاصل از تحقیق می توان گفت که محیط پایه MS تمام غلظت محیط مناسبی برای گونه رز ساناز می باشد. گونه ساناز در غلظت های نسبتا بالای سیتوکینین (BAP) از باززایی و شاخه زایی نسبتا بالایی برخوردار است. با افزایش میزان سیتوکینین محیط تعداد شاخه های ایجاد شده افزایش یافت اما طول شاخه ها کاهش یافت. بیشترین رشد شاخه ها در محیط فاقد هورمون اتفاق افتاد.

سابقه و هدف: پیاز خوراکی با نام علمی (.Allium cepa L) گیاهی است دو ساله که در سال اول رشد رویشی و در سال دوم رشد زایشی دارد. یکی از روش های ساده ای که قدرت و استقرار گیاهچه ها را در مزارع بهبود می بخشد پرایمینگ بذر است. این پژوهش به منظور بررسی تاثیر پرایمینگ و اندازه بذر بر عملکرد زیست توده، صفات رویشی و فنولوژی ژنوتیپ های پیاز خوراکی انجام شد.مواد و روش ها: به منظور ارزیابی تاثیر پرایمینگ و اندازه بذر بر عملکرد بیولوژیکی و صفات رویشی و فنولوژی ژنوتیپهای پیاز خوراکی این پژوهش در دو سال زراعی (1391 و 1392) به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان شرقی اجرا گردید. فاکتورهای آزمایش شامل پرایمینگ در چهار سطح (هیدرو پرایمینگ با آب مقطر اسموپرایمینگ با نیترات پتاسیم، پرایمینگ با استفاده از ماده فولامین و شاهد) اندازه بذر در سه سطح (ریز، متوسط و درشت) و ارقام در دو سطح (قرمزآذرشهر و زرقان) بود.ویژگی های عملکرد بیولوژیک، تعداد، طول، سطح و شاخص سطح برگ، نسبت سوخ دهی، نسبت برگ، درصد بولتینگ، شمار روز تا سوخ دهی، رسیدگی فیزیولوژیکی و برداشت مورد بررسی قرار گرفت.یافته ها: نتایج نشان داد که اثر پیش تیمار و اندازه بذر از نظر تمام ویژگی های مورد بررسی از لحاظ آماری تفاوت معنی دار نشان داد. پرایمینگ بذر موجب بهبود عملکرد بیولوژیکی و صفات رویشی و فنولوژی گردید به طوری که بیشترین عملکرد بیولوژیکی، سطح برگ، شاخص سطح برگ و شاخص سوخ دهی به ترتیب 105.98 تن در هکتار 123.77 سانتی مترمربع، 8.25 و 4.99 به پرایمینگ با فولامین تعلق داشت و کمترین آنها از تیمار شاهد به دست آمد. همچنین مقایسه میانگین ها نشان داد که بیشترین عملکرد بیولوژیکی، سطح برگ، شاخص سطح برگ و شاخص سوخ دهی به ترتیب 100.33 تن در هکتار 119.38 سانتی مترمربع، 7.96 و 4.98 از بذرهای درشت و کمترین آنها از بذر ریز به دست آمد. اثر سودمند پرایمینگ و بذر درشت بر عملکرد بیولوژیکی و صفات رویشی و فنولوژی به سبز شدن و استقرار سریع گیاهچه ها و در نهایت استفاده بهتر از نور، رطوبت خاک و عناصر غذایی به وسیله گیاهان حاصل از بذرهای درشت و بذرهای پرایمینگ شده نسبت داده شد. لذا جهت کشت پیاز استفاده ازبذرهای درشت و پرایمینگ با اسید آمینه فولامین در شرایط مشابه آزمایش قابل توصیه است.نتیجه گیری: بر اساس نتایج حاصل از این پژوهش پرایمینگ بذر باعث بهبود عملکرد بیولوژیکی و صفات رویشی و فنولوژی گردید. تیمار بذر با استفاده از اسید آمینه فولامین 2 درصد نسبت به سایر روش های پیش تیمار و اندازه درشت نسبت به سایر اندازه های بذر باعث بهبود ویژگی های مورد بررسی گردید. بیشترین عملکرد بیولوژیکی، سطح و شاخص سطح برگ و شاخص سوخ دهی ازبذرهای درشت و پرایمینگ با ماده فلامین به دست آمد. بنابر این اهمیت پرایمینگ و درجه بندی بذر در این مطالعه آشکار شد، به طوری که برای تضمین عملکرد بیولوژیکی و بهبود صفات رویشی و فنولوژی در پیاز بهتر است ازبذرهای درشت و پرایمینگ با ماده فولامین (2 درصد) استفاده شود.

سابقه و هدف: کیوی به عنوان یک محصول تازه تجاری شده، در مقایسه با سایر محصولات کشاورزی که در شرایط آب وهوایی مشابه آن در کشور کشت می شوند بازده اقتصادی بالایی دارد. همچنین، این میوه در ایران نسبت به سایر کشورهای تولید کننده آن از کیفیت بهتری برخوردار است. شیوه های مدیریتی مانند هرس، استفاده از تنظیم کننده های رشد، کودها، آفت کش ها، گرده افشانی مکانیکی، طبیعی، دستی، تنک گل و میوه، زمان برداشت و غیره بر شناخت مراحل خاص فنولوژیکی تاکید می کنند. بنابراین، هدف از این آزمایش توصیف مراحل فنولوژی کیوی رقم هایوارد در مقیاس «بی بی سی اچ» در غرب استان گیلان و محاسبه نیاز گرمایی است که در پیش بینی زمان رسیدن به مراحل فنولوژی سودمند است.مواد و روش ها: این آزمایش در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در سه تکرار با 12 تاک انجام شد. بر روی هر تاک 4 شاخه بارده (در هر طرف 2 عدد) انتخاب و برای داده برداری علامت گذاری شد. جزئیات مراحل اصلی و ثانویه فنولوژی با استفاده از مقیاس «بی بی سی اچ» برای 2 سال در منطقه غرب گیلان (شهرستان آستارا) از تاک های بالغ تعیین شد. درصد شکفتن جوانه ها و درصد شاخه های بارور بر روی شاخه های بارده بررسی شد. منحنی رشد میوه با اندازه گیری ابعاد میوه و آب هم حجم میوه، تغییرات مواد جامد محلول با استفاده از قندسنج دستی و اثر درجه حرارت بر گلدهی و رشد میوه مورد بررسی قرار گرفت. نیاز حرارتی مراحل مختلف نمو به صورت روز درجه رشد محاسبه شد.یافته ها: 8 مرحله اصلی رشد کیوی در مقیاس «بی بی سی اچ» شامل؛ مرحله 0 (نمو جوانه)، مرحله 1 (نمو برگ)، مرحله 3 (نمو شاخه)، مرحله 5 (ظهور گل آذین)، مرحله 6 (گلدهی)، مرحله 7 (نمو میوه)، مرحله 8 (بلوغ میوه) و مرحله 9 (پیری، شروع خواب) است، که از 27 اسفند ماه با آغاز تورم جوانه (مرحله 01) شروع و در چهارم دی ماه با ریزش همه برگ ها و شروع دوره خفتگی زمستان (مرحله 97) پایان یافت. زمان هر یک از مراحل ثانویه و برخی از شیوه های مدیریتی مربوط به هر یک از این مراحل در مقیاس «بی بی سی اچ» ذکر شد. درصد شکفتن جوانه ها از انتهای شاخه به سمت نوک آن افزایش یافت به طوریکه تمام جوانه های خفته در پایین شاخه قرار داشتند. همچنین درصد شکفتن جوانه ها و تعداد شاخساره های بارور تحت تاثیر سال قرار گرفت. منحنی رشد میوه به صورت سیگموئیدی دوگانه بود و افزایش مواد جامد محلول میوه حدود 3 ماه بعد از تشکیل میوه مشاهده شد. رقم هایوارد بعد از شکستن خفتگی و از زمان شروع تورم جوانه تا رسیدن به گلدهی کامل 429.275±10.67 روز درجه رشد، برای رسیدن به 50 درصد اندازه نهایی میوه 1187.5±65.8 روز درجه رشد و برای رسیدن به بلوغ فیزیولوژیکی به 2763.58±19.92 روز درجه رشد نیاز داشت.نتیجه گیری: تعیین نیاز حرارتی در پیش بینی زمان های مدیریتی حائز اهمیت است به طوریکه اختلاف دمای روزها در سال های مختلف، مراحل مختلف نمو را تحت تاثیر قرار داد. از این شاخص می توان برای پیش بینی مراحل نمو و در نتیجه برای اعمال کارهای مدیریتی مانند زمان تنک گل، تنک میوه، هرس سبز، هرس زمستان، کود آبیاری، مبارزه با بیماری ها، آفات و همچنین پیش بینی زمان بلوغ فیزیولوژی میوه استفاده کرد.

وسمه (.Indigofera tinctoria L) گیاهی فراموش شده و دارویی از خانواده بقولات است. این گیاه یکساله، دوساله و چندساله است، ولی اغلب به صورت یکساله کاشته می شود. ایندیگو که در صنعت برای رنگزائی استفاده می شود، از برگ های وسمه استخراج می گردد. این ماده رنگ آبی دارد. وقتی دو گروه ایندوکسیل به طور خود به خود در شرایط حضور اکسیژن هستند، یک مولکول ایندیگو تشکیل می گردد. وسمه در درمان یبوست، بیماریهای کبدی، تپش قلب و نقرس کاربرد دارد و ضدعفونیکننده و قابض است. برگ های آن تقویت کننده رشد مو هستند. هدف از این مطالعه بررسی اثر سطوح کود دامی و تراکم بوته بر خصوصیات کمی و کیفی گیاه فراموش شده و دارویی وسمه در شرایط آب و هوایی مشهد بود.مواد و روش ها: این آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی و با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در دو سال زراعی 93-1392 و 94-1393 اجرا شد. ترکیب های تیماری آزمایش شامل پنج سطح کود دامی از نوع کود گاوی پوسیده (صفر، 10، 20، 30 و 40 تن در هکتار) و چهار تراکم بوته (10، 20، 30 و 40 بوته در متر مربع) بود. صفات مورد مطالعه شامل ارتفاع بوته، قطر تاج پوشش، اجزای عملکرد (شامل تعداد شاخه جانبی در بوته، تعداد نیام در بوته، تعداد بذر در بوته و وزن بذر در بوته)، عملکرد برگ، عملکرد نیام، عملکرد ساقه، عملکرد بیولوژیکی و محتوی و عملکرد ایندیگو وسمه بودند.یافته ها: نتایج در سال دوم آزمایش نشان داد که اثر سطوح کود دامی و تراکم بر ارتفاع بوته، قطر تاج پوشش، تعداد شاخه جانبی در بوته، تعداد نیام در بوته، تعداد بذر در بوته، وزن بذر در بوته، عملکرد برگ، عملکرد ساقه، عملکرد نیام، عملکرد بیولوژیکی و عملکرد ایندیگو وسمه معنی دار (p£0.01) بود. بیشترین و کمترین قطر تاج پوشش در کاربرد 30 تن کود دامی و شاهد (به ترتیب با 88.3 و 16.6 سانتی متر) به دست آمد. بیشترین قطر تاجپوشش تحت تأثیر تراکم 30 بوته در مترمربع (56 سانتی متر) حاصل شد. بیشترین عملکرد برگ در شرایط مصرف 30 تن کود دامی در هکتار (250.69 گرم بر مترمربع) تراکم 30 بوته در مترمربع (224.37 گرم بر مترمربع) به دست آمد. همچنین بیشترین عملکرد ایندیگو در مصرف 30 تن در هکتار (2.01 گرم بر مترمربع) حاصل گردید. با افزایش تراکم بوته از 10 به 30 بوته در مترمربع، عملکرد ایندیگو 16 درصد افزایش یافت.نتیجه گیری: با افزایش مصرف کود دامی از صفر تا 30 تن در هکتار عملکرد کمی و کیفی وسمه افزایش یافت. با افزایش تراکم بوته از 10 به 30 بوته در متر مربع، رشد، اجزای عملکرد و عملکرد برگ، ساقه، نیام و ایندیگو وسمه به طور معنی داری افزایش یافت.

سابقه و هدف: بررسی کارکرد ژن های عامل ایجاد رنگ گل در ژاله (ژربرا)، به دلیل کارآیی پایین شیوه های تراریختی و نیز زمان طولانی مورد نیاز برای تولید گیاهان تراریخت پایدار ، به طور معمول به کندی انجام می شود (2). برای واکاوی کارکرد این ژن ها می توان از بیان موقت آنها با شیوه اگرواینفیلتریشن به عنوان یک راه چاره بهره گیری کرد.مواد و روش ها: این آزمایش در 2 مرحله انجام شد. نخست در 12 رقم گل ژاله به رنگ های مختلف آزمایش اگرواینفیلتریشن با 3 سازه ژنی رنگ گل در مسیر آنتوسانین ها (1-CcF3´5´H: دارای یک ژن رنگ، 2- Del2: دارای 3 ژن رنگ گل و 3- Del8: دارای 5 ژن رنگ گل) انجام شد. برای اگرواینفیلتریشن از آگروباکتریوم (A. tumefaciens) نژاد EHA 101 با پلاسمید pBIH و دارای یک یا چند ژن از ژن های فلاونوئید ʹ3،ʹ5- هیدروکسیلاز (F3´5´H) ، دی هیدروفلاونول 4-ریداکتاز (DFR) ، آنتوسیانیدین سنتاز (ANS) ، فلاونون 3 بتا-هیدروکسیلاز (F3H) ، چالکون ایزومراز (CHI) و یک ژن نشانگر انتخابی مقاومت به هایگرومایسین (hpt) بهره گیری شد. پس از کشت آگروباکتریوم دارای سازه های ژنی در محیط کشت های رشد، انگیزش و نیز اینفیلتریشن، تعلیق آن در پایه گلبرگ ها با سرنگ تزریق شد. سپس بر اساس نتایج آزمایش اول، برای بار دوم این آزمایش با 4 رقم تقریبا صورتی رنگ (Aqua Melone، Bismarck، Esmara، Rosalin) و با همان سازه ها تکرار شد.یافته ها: مشاهده ظاهری نتایج آزمایش اول نشان داد که گلبرگ های رقم های به رنگ صورتی دارای تغییر رنگ گلبرگ گل به سمت آبی و تولید آنتوسیانین دلفینیدین هستند. همچنین، نتایج واکاوی HPLC چهار نوع آنتوسیانین دلفینیدین، سیانیدین، پلارگونیدین و پئونیدین گلبرگ های تزریق یافته چهار رقم ژاله در آزمایش دوم نشان داد که، گلبرگ های رقم ‘Bismarck’ با سازه 5 ژنی pBIH-35S-Del8 بیشترین مقدار دلفینیدین را تولید می کند.نتیجه گیری: بنابراین می توان رقم ‘Bismarck’ ژاله را برای انتقال پایدار ژن های درگیر در مسیر آنتوسیانین ها، با هدف تغییر رنگ گل به ویژه تولید دلفینیدین پیشنهاد کرد.

سابقه و هدف: در میوه کاری نوین و صنعتی امروزه پایه پیوندی در میزان تولید، اقتصاد باغ، پیرایش و عمر درختان، برداشت محصول و در پایان در مدیریت باغ نقش اساسی و تعیین کننده ای را ایفا می نماید. در واقع نیمی از پیکره درخت را پایه تشکیل می دهد که درون خاک قرار گرفته و پس از احداث باغ قابل تعویض و بهبود نمی باشد. از این نظر گزینش پایه مناسب برای یک رقم و برای شرایط اقلیمی و خاکی یک منطقه همانند گزینش رقم پیوندی دارای اهمیت است. کاربرد و توسعه این پایه های رویشی ضروری به نظر می رسد و این امر به در دسترس بودن یک روش ساده و آسان تکثیر این پایه ها بستگی دارد.مواد و روش ها: به منظور بررسی تاثیر غلظت های مختلف هورمون ایندول بوتیریک اسید (3000-2000-1000-0 پی پی ام) و آگروباکتریوم رایزوژنز (Agrobacterium rhizogenes) نژاد 15834 به تنهایی و در ترکیب با یکدیگر روی ظرفیت ریشه زایی قلمه های دو پایه رویشی سیب شامل EM9 و MM106، آزمایشی به صورت طرح اسپیلت فاکتوریل با 3 تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه فردوسی مشهد انجام شد. آگروباکتریوم رایزوژنز به عنوان عامل اصلی و سطوح مختلف ایندول بوتیریک اسید و پایه ها به صورت فاکتوریل به عنوان عوامل فرعی درنظر گرفته شدند. در این آزمایش از محیط کشت، مخلوط پرلیت و ماسه ضدعفونی شده به نسبت 1:1 استفاده شد.یافته ها: نتایج نشان داد که درصدهای مختلف ریشه زایی در قلمه های تیمارشده با آگروباکتریوم رایزوژنز و ترکیب هورمون ایندول بوتیریک اسید به اضافه آگروباکتریوم رایزوژنز به دست آمد در حالی که با کاربرد هورمون به تنهایی، هیچ ریشه ای در هر دو نوع پایه رویشی مشاهده نشد. بیشترین میزان ریشه زایی (45.06 درصد) در قلمه های پایه رویشی EM9 تیمار شده با آگروباکتریوم رایزوژنز و غلظت 3000 پی پی ام ایندول بوتیریک اسید بدست آمد. بیشترین میانگین طول ریشه (4.45 سانتی متر) از تیمار آگروباکتریوم رایزوژنز به اضافه 3000 پی پی ام ایندول بوتیریک اسید بدست آمد. بیشترین تعداد ریشه اصلی و فرعی نیز (به ترتیب 3 و 6.5) در پایه رویشی MM106 تیمار شده با آگروباکتریوم رایزوژنز مشاهده گردید. میزان کالوس زایی قلمه ها با کاربرد تیمار آگروباکتریوم رایزوژنز کاهش یافت به طوری که بیشترین میانگین درصد کالوس زایی (86.42 درصد) در پایه رویشی EM9 و تیمار شاهد مشاهده شد.نتیجه گیری: تیمار ترکیبی آگروباکتریوم رایزوژنز به اضافه هورمون ایندول بوتیریک اسید سطح 3000 پی پی ام به عنوان بهترین تیمار برای ریشه زایی قلمه های EM9 و MM106 سیب در این آزمایش شناخته شد.

سابقه و هدف: عملکرد دانه زیره سبز در اکثر مناطق ایران به علت بروز تنش رطوبتی کاهش می یابد. تاکنون عمده ارزیابی ها بر روی تعداد محدودی اکوتیپ زیره سبز و یا عمدتا در شرایط آبیاری نرمال در کشور صورت گرفته است؛ لذا این آزمایش با هدف ارزیابی توام متنوع-ترین اکوتیپ های زیره سبز رایج و مورد کشت در نقاط عمده زیره کاری کشور از نظر عملکرد دانه و تعیین اثر تنش خشکی در مرحله گلدهی بر عملکرد آن ها، شناسایی ارقام متحمل به تنش برای یافتن منابع ژنتیکی متحمل جهت تشکیل جمعیت های در حال تفرق با استفاده از شاخص های تحمل و حساسیت به تنش و نوع واکنش اکوتیپ ها به شرایط تنش خشکی و آبیاری نرمال در اکوتیپ های زیره سبز صورت گرفت.مواد و روش ها: به منظور بررسی اثر تنش رطوبتی بر عملکرد دانه 49 اکوتیپ بومی زیره سبز آزمایشی در قالب طرح لاتیس 7×7 با دو تکرار در مزرعه پژوهشی پردیس ابوریحان – دانشگاه تهران در سال زراعی 92-1391 اجرا شد. اعمال تنش رطوبتی در مرحله 50 درصد گلدهی به صورت 30 درصد ظرفیت زراعی صورت گرفت. تجزیه واریانس در قالب طرح لاتیس و سنجش کارایی نسبی آن نسبت به طرح بلوک های کامل تصادفی صورت گرفته و پس از اعمال تصحیح لاتیس تجزیه واریانس در قالب طرح بلوک های تصادفی ادامه یافت. محاسبه 11 شاخص تحمل به تنش براساس عملکرد در شرایط تنش خشکی و نرمال، محاسبه همبستگی بین مقادیر شاخص ها با یکدیگر و عملکرد دانه و نیز تجزیه به مولفه های اصلی با استفاده از ماتریس ضرایب همبستگی انجام گرفت.یافته ها: کارایی نسبی طرح لاتیس نسبت به طرح بلوک های کامل تصادفی برای شرایط نرمال برابر 153 درصد و در شرایط تنش 148 درصد بود. بر اساس میزان عملکرد اکوتیپ های مورد بررسی در شرایط بدون تنش و تنش، 11 شاخص تحمل و حساسیت به تنش برآورد گردید. نتایج تجزیه همبستگی، تجزیه به مولفه های اصلی و ترسیم بای پلات شاخص ها نشان داد که بین شاخص های محاسبه شده شاخص های MP، GMP، STI، Harm، K1STI، K2STI مناسب ترین شاخص ها برای انتخاب اکوتیپ های با پتانسیل و پایداری عملکرد بالا می باشند. تجزیه خوشه ای بر اساس شاخص های تحمل، اکوتیپ ها را در سه گروه جداگانه قرار داد به طوری که اکوتیپ های متحمل در گروه مشترکی قرار گرفتند. توزیع اکوتیپ ها در فضای بای پلات، وجود تنوع ژنتیکی بین اکوتیپ ها را نسبت به تنش خشکی نشان داد.نتیجه گیری: اکوتیپ های کرمان (بافت)، خراسان جنوبی (درمیان)، یزد (صدوق) متحمل ترین و اکوتیپ های خراسان شمالی (اسفراین)، اصفهان (اردستان)، خراسان رضوی (کاشمر) به عنوان حساس ترین اکوتیپ ها به تنش خشکی مرحله گلدهی شناسایی شدند. لذا استفاده از این اکوتیپ ها به عنوان والدین تلاقی در برنامه های اصلاحی ارقام متحمل به خشکی توصیه می شوند.