پژوهش های علوم و فناوری چوب و جنگل
سال:1395 | دوره:23 | شماره:3 |تعداد مقالات:21

سابقه و هدف: قره قات (Ribes khorasanicum) گیاهی درختچه ای و بدون خار متعلق به تیره تک جنسی انگور فرنگی است؛ از این جنس حدود 150 گونه شناسایی شده است که عمدتا در مناطق معتدله نیمکره شمالی پراکنش دارند. رویشگاه های گونه قره قات خراسانی به دلیل بهره برداری بی رویه از میوه و چرای بی رویه دام در گذشته و حال حاضر، دچار تخریب شده است؛ از سویی بذور آن دارای درصد قوه نامیه پایینی است و تجدید حیات گونه در رویشگاه های آن تنها از طریق ریزوم صورت می گیرد. لذا یکی از راه های حفظ و احیاء این گونه ارزشمند ریزازدیادی از طریق کشت بافت می باشد.مواد و روش ها: به منظور تکثیر این گونه، جوانه های جانبی و انتهایی شاخه های تهیه شده از رویشگاه های طبیعی آن در کوه های هزارمسجد به عنوان ریزنمونه استفاده شد. در این تحقیق اثر دو نوع سیتوکینین BAP و کینتین در غلظت های مختلف در حضور یا عدم حضور اکسین بر پرآوری و رشد شاخه های پرآوری شده مورد بررسی قرار گرفت. بدین صورت که غلظت های (0، 0.5، 1، 3 و 5) میلی گرم در لیتر از هر کدام از دو نوع سیتوکینین در حضور یا عدم حضور 0.05 میلی گرم در لیتر IBA مورد بررسی قرار گرفت. هم چنین اثر غلظت عناصر غذایی و میزان ساکارز بستر پایه، هورمون IBA و BAP بر ریشه زایی و طول ریشه گیاهچه ها مورد بررسی قرار گرفت.یافته ها: نتایج نشان داد که هورمون BAP از ساقه زایی بهتری نسبت به کینتین برخوردار است. با در نظر گرفتن ضریب تکثیر شاخه ها و ارتفاع شاخه های تولیدی می توان عنوان نمود مناسب ترین بستر جهت پرآوری گیاهچه های این گونه، محیط MS همراه با یک میلی گرم بر لیتر هورمون BAP می باشد. با توجه به تیمارهای مورد ارزیابی جهت ریشه زایی و همچنین میانگین درصد ریشه زایی و طول ریشه گیاهچه ها مناسب ترین بستر،MS تعدیل یافته که در آن غلظت ساکارز به نصف تقلیل یافته (15 گرم در لیتر)، همراه با غلظت های 0.5 تا 2 میلی گرم در لیتر هورمون IBA بود، استفاده از 0.1 میلی گرم در لیتر BAP باعث کاهش درصد ریشه زایی و طول ریشه شد. گیاهچه ها در بستر، MS تعدیل یافته از بیشترین طول ریشه برخوردار بودند بیشترین طول ریشه در غلظت دو میلی گرم در لیتر هورمون IBA حاصل شد. گیاهچه های تولیدی سپس با حدود 86 درصد زنده مانی با موفقیت به شرایط خارج شیشه و به درون گلخانه منتقل شدند.نتیجه گیری: با توجه به تکثیر مناسب این گونه با استفاده از کشت بافت و سازگاری موفقیت آمیز گیاهچه های حاصل از کشت بافت می توان از کشت بافت به عنوان یک جایگزین مناسب تکثیر از طریق بذر و قلمه جهت حفظ و گسترش این گونه دارویی ارزشمند استفاده نمود.

سابقه و هدف: یکی از راهکارهای شناسایی بهترین گونه درختی اثرگذار بر گردش مناسب عناصر غذایی در خاک و گیاه و همچنین چرخه کربن، مطالعه کیفیت خاک و کمیت عناصر غذایی خاک می باشد. برای رسیدن به این هدف، میزان عناصر غذایی و ذخیره کربن آلی در سه نوع پوشش جنگلی صنوبر و یک نوع پوشش جنگلی سوزنی برگ در منطقه صفرابسته گیلان اندازه گیری و مورد بررسی قرار گرفتند.مواد و روش ها: پوشش های جنگلی مورد مطالعه در کنار هم واقع بود. هر نوع پوشش جنگلی به سه قسمت تقسیم شد و هر قسمت به عنوان یک تکرار در نظر گرفته شد. در هر تکرار یک پروفیل به عمق یک متر حفر شد و از اعماق مختلف نمونه خاک تهیه شد. برخی از خصوصیات شیمیایی اعم از واکنش، آهک و مواد آلی خاک، همچنین مقدار عناصر غذایی قابل جذب (Ca ,Mg ,K ,P ,N و عناصر کم مصرف) زیر هر پوشش در سه تکرار انداره گیری شد.یافته ها: نتایج نشان داد که مقادیر کربن آلی، نیتروژن کل و فسفر قابل جذب در پوشش صنوبر deltoides M.77.5 بیشترین مقدار بود اما پتاسیم در نمونه شاهد بیشتر از بقیه اندازه گیری شد. عناصر ضروری کم مصرف به ویژه آهن و مس در خاک زیرپوشش های صنوبر deltoides M.77.5 و caspica به ترتیب کمترین و بیشترین مقدار را داشتند. بیشترین مقدار ذخیره کربن در خاک زیر پوشش 71.85 deltoides M.77.5 تن در هکتار اندازه گیری شد. به جز کلسیم و منیزیم بقیه عناصر از سطح به عمق کاهش معنی داری داشتند که این اختلافات در برخی عناصر مانند کربن آلی زیاد و در برخی دیگر مانند پتاسیم کم بود.نتیجه گیری: مواد آلی در خاک زیر پوشش های مختلف اختلاف معنی داری داشت که این اختلاف نتیجه برهم کنش میان پوشش های مختلف جنگلی با خاک و قدرت ایجاد شرایط گوناگون تجزیه و ذخیره ماده آلی در خاک های مذکور می باشد. از طرفی مقدار مواد آلی بالا در پوشش deltoides M.77.5 باعث افزایش نیتروژن و فسفر خاک گردید و از طرف دیگر افزایش مقدار فسفر خاک در همین پوشش باعث کاهش آهن و مس قابل جذب شد. پوشش سوزنی برگ دار تالاب در مقایسه با پوشش های پهن برگ صنوبر عناصر غذایی و کربن آلی قابل توجهی در خاک ذخیره کرده است که حتی در بعضی موارد بیشتر از آن ها می باشد. بررسی خصوصیات شیمایی و کیفیت عناصر غذایی خاک در پوشش های مورد مطالعه نشان داد که، جنگل کاری با گونه صنوبر deltoides M.77.5 بهتر و موثرتر از گونه صنوبر euramericana I-214 بود.

سابقه و هدف: به منظور بررسی الگوی مکانی تغییر پوشش جنگلی برای شهرستان ملکشاهی در استان ایلام طی دوره 1355 تا 1393 از روش مدل سازی رگرسیون لجستیک استفاده شد. مدل رگرسیون لجستیک قادر است ارتباط بین تغییر پوشش جنگلی (متغیر وابسته) و عوامل موثر بر آن (متغیرهای مستقل) را به خوبی تبیین کند.مواد و روش ها: برای بررسی تغییرات پوشش جنگلی، تصاویر ماهواره لندست 1 سنجنده MSS مربوط به سال 1355 و تصاویر ماهواره لندست 8 سنجنده OLI مربوط به سال 1393 مورد پردازش و طبقه بندی قرار گرفتند. تصاویر مورد بررسی به دو طبقه جنگل و غیرجنگل طبقه بندی شدند. به منظور بررسی عوامل تخریب، نقشه تغییر پوشش جنگلی با متغیرهای مکانی فیزیوگرافی و انسانی وارد مدل شد.یافته ها: ارزیابی مدل رگرسیونی برازش داده شده با شاخص های ROC (معادل 0.8210) و Pseudo-R2 (معادل 0.2514) بیانگر قابلیت بالای مدل جهت توصیف تغییرات و تعیین مناطق مستعد تغییر می باشد. نتایج نشان می دهد که در طول دوره 38 سال حدود 26491.9 هکتار از سطح جنگل های منطقه کاسته شده است.نتیجه گیری: با توجه به نتایج مدل سازی مشخص شد که به ترتیب عوامل ارتفاع از سطح دریا، عمق خاک، فاصله تا حاشیه جنگل، جهت شیب، شیب زمین، فاصله تا آبراهه، توزیع پراکنش جمعیتی، فاصله تا جاده و روستا بیشترین تاثیر را بر کاهش پوشش جنگلی در شهرستان ملکشاهی دارند. نتایج این تحقیق می تواند در برنامه ریزی های آتی منطقه که با تغییرات پوشش گیاهی/ کاربری اراضی مرتبط است، مدنظر قرار گیرد.

سابقه و هدف: بسیاری از ویژگی های فیزیکی، شیمیایی، معدنی و بیولوژیکی خاک تحت تاثیر آتش سوزی تغییر می نماید. آتش سوزی در جنگل های بلوط ایلام یکی از عوامل بسیار مهم تخریب جنگل ها بوده، به طوری که سالانه مساحت قابل توجهی از این جنگل ها دست خوش حریق می شود و با توجه به شدت آتش سوزی اثرات متفاوتی بر شرایط اکولوژیکی محیط تحمیل می گردد. نظر به این که خاک به عنوان بستر رشد و زادآوری جنگل محسوب می گردد، بنابراین بررسی اثر آتش سوزی بر ویژگی های خاک دارای اهمیت خاصی است.مواد و روش ها: این پژوهش به منظور بررسی اثر آتش سوزی در سه دوره زمانی یک، دو و سه سال بعد از آتش سوزی بر مشخصه های شیمیایی خاک انجام گرفت. برای این منظور سه منطقه آتش سوزی شده و یک منطقه شاهد (فاقد آتش سوزی) در مجاورت آن ها در جنگل های بانکول استان ایلام که از نظر شرایط توپوگرافی و زمین شناسی مشابهت داشتند، انتخاب گردید. در هر منطقه دو قطعه نمونه یکی زیر تاج پوشش و یکی خارج از آن مستقر شد و در کل تعداد 40 قطعه نمونه مربعی شکل به مساحت 100 مترمربع مورد بررسی قرار گرفت. خاک از عمق 5-0 سانتیمتری برداشت و برخی خصوصیات شیمیایی آن ها اندازه گیری شد.یافته ها: نتایج آزمون t غیرجفتی نشان داد که بین تمامی متغیرهای شیمیایی در زیر و خارج تاج پوشش در نخستین سال آتش سوزی و در چهار منطقه تفاوت معنی دار وجود دارد (P<0.05). نتایج آزمون دانکن حاکی از وجود تفاوت معنی دار بین خصوصیات شیمیایی در دوره های زمانی و زیر و بیرون تاج بود (P<0.05).نتیجه گیری: میزان pH بعد از دو سال و میزان پتاسیم سه سال پس از آتش سوزی بین زیر و خارج تاج پوشش تفاوت معنی داری را نشان داد (P<0.05). همچنین نتایج آزمون دانکن نشانگر وجود تفاوت معنی دار در کلیه خصوصیات شیمیایی بین چهار منطقه و بدون در نظر گرفتن تاج پوشش بود (P<0.05).

هدف: هدف از این پژوهش ارزیابی عوامل موثر بر توسعه بازار مبلمان استیل است.مواد و روش ها: برای این منظور شاخص های موثر بر بازار با استفاده از نظرات تولید کنندگان مبلمان استیل در قالب طراحی پرسشنامه استاندارد در 4 گروه اصلی؛ طراحی، کیفیت، قیمت و بازاریابی تعریف شدند. برای بررسی روایی پرسشنامه از روش آلفای کرونباخ و برای ارزیابی اعتبار پرسشنامه از روش اعتبار محتوی استفاده گردید. رتبه بندی شاخص های اصلی موثر بر بازار مبلمان استیل به دو روش طیف لیکرت و ضریب اهمیت هر شاخص انجام شد.یافته ها: نتایج به دست آمده از طیف لیکرت نشان داد که شاخص کیفیت (3.701) در رتبه اول قرار داشته و شاخص های قیمت، بازاریابی و طراحی به ترتیب (3.348، 3.269، 3.195) در رتبه های بعدی قرار گرفته است. اما با استفاده از ضریب اهمیت، شاخص قیمت (0.2377) در رتبه نخست و شاخص های بازاریابی (0.2026)، کیفیت (0.1739) و طراحی (0.0734) در رتبه های بعدی قرار گرفتند.نتیجه گیری: شاخص کیفیت و قیمت از اهمیت بالاتری نسبت به سایر شاخص ها برخوردار شدند. بنابراین با برنامه ریزی مناسب بر اساس اولویت بندی های صورت گرفته می توان گام موثری در بازار مبلمان استیل برداشت.

سابقه و هدف: روش های نانوفناوری همچون تکنیک لایه به لایه پتانسیل زیادی را برای اصلاح خواص الیاف سلولزی و بهبود کیفیت آن نشان داده است. در این تکنیک، الیاف سلولزی با ذرات یونی با بار مخالف در یک محیط واکنش قرار می گیرد و طی آن ذرات یونی عمدتا با جاذبه الکترواستاتیکی توسط سطح الیاف جذب می شود. بین لایه نشانی های متوالی مرحله شستشو قرار دارد که بیشتر برای حذف ذراتی است که به صورت فیزیکی و سست جذب سطح الیاف شده اند. به کارگیری مراحل مختلف شستشو در این تکنیک تا حدود زیادی امکان کاربردی کردن آن را مشکل نموده است. از این رو در این تحقیق، تاثیر به کارگیری سیستم لایه به لایه اصلاح شده (بدون شستشو) بر بهبود مقاومت های کاغذ تهیه شده از الیاف بازیافتی مورد ارزیابی قرار گرفته است.مواد و روش ها: آزمایشات لایه نشانی با استفاده از پلیمرهای نشاسته کاتیونی و نشاسته آنیونی برای تشکیل یک تا سه لایه متوالی بر روی الیاف بازیافتی تهیه شده از کارتن های کنگره ای کهنه انجام شد. برای هر مرحله لایه نشانی، 500 میلی لیتر سوسپانسیون خمیر الیاف با خشکی حدود 0.48 درصد، با دور ثابت 750 در دقیقه بمدت 10 دقیقه، با محلول های نشاسته توسط همزن آزمایشگاهی بهم زده شد. سپس از خمیرکاغذ تیمارنشده و تیمارشده، کاغذهای دست ساز با وزن پایه 60±3 g/m2 تهیه و ویژگی های فیزیکی (ضخامت و دانسیته ظاهری) و مقاومتی (شاخص مقاومت به کشش، شاخص مقاومت به ترکیدن و انرژی کششی جذب شده) آن مورد مقایسه قرار گرفت.یافته ها: نتایج نشان داد که با تیمار الیاف بازیافتی با سیستم لایه به لایه اصلاح شده ضخامت کاغذ کاهش و دانسیته ظاهری آن افزایش یافته است. به علاوه، این سیستم تاثیر قابل توجهی در توسعه مقاومت های کاغذ داشته است. برای مثال؛ با لایه نشانی سه لایه از نشاسته های یونی، شاخص مقاومت به کشش کاغذ از 15.9 N.m/g به47.29 N.m/g ، شاخص ترکیدن از 1.05 kPa.m2/g به 2.15 kPa.m2/g و انرژی کششی جذب شده از 2.42 J/m2 به 10.28 J/m2 افزایش یافت. همچنین در ریزنگارهای الکترونی تهیه شده نیز ظاهر متفاوتی از الیاف تیمارشده نسبت به الیاف تیمار نشده مشاهده شده است؛ که بیانگر افزایش ژلاتینی شدن سطح الیاف تیمارشده در اثر افزایش جذب نشاسته کاتیونی می باشد.نتیجه گیری: لایه نشانی نشاسته کاتیونی و نشاسته آنیونی در سیستم لایه به لایه اصلاح شده زمینه افزایش جذب الکترواستاتیکی نشاسته کاتیونی را بر روی الیاف بازیافتی فراهم می آورد. این امر با توسعه پیوندهای بین الیاف، موجب بهبود مقاومت های کاغذهای تهیه شده از الیاف بازیافتی شده است.

سابقه و هدف: برخی ترکیبات ایجادشده از مواد استخراجی چوب (برای مثال قیر ایجادشده با منشا مواد اسیدهای چرب) مواد چسبنده ای هستند که به سختی در مراحل شستشو حذف می شوند و رسوبات چسبنده ای بر روی تجهیزات فرآیند ایجاد می کنند. هنگام تهیه خمیر کاغذ از چوب پهن برگان این ترکیبات، منشاء مشکلات بیشماری مانند تشکیل مواد چسبناک، باقی ماندن ناخالصی ها در خمیر کاغذ و پارگی کاغذ در ماشین کاغذ می شوند. به علاوه، در صورت باقی ماندن این ترکیب ها روی کاغذ مشکلاتی مانند ایجاد لکه های تیره و چسبیدن الیاف کاغذ به سطح سیلندر، پارگی ورقه و گرفتگی توری و نمدها ایجاد می شود. همچنین مواد استخراجی ممکن است با مواد شیمیایی رنگبری واکنش داده و فرآورده های تغییر یافته و اکسیدشده ای را ایجاد کنند. مواد استخراجی تغییر یافته باعث بروز مشکل قیر شده و بر روی روشنی خمیر کاغذ تاثیر منفی دارند. در این تحقیق تاثیر پیش تیمار با آب داغ و پیش تیمار با قلیا بر قابلیت رنگبری خمیر CMP گونه ممرز بررسی شد.مواد و روش ها: خرده چوب های گونه ممرز از کارخانه چوب و کاغذ مازندران تهیه شد. تیمار با آب داغ و تیمار با قلیا در سه سطح 0.5، 2 و 3.5 درصد با هدف خارج ساختن مواد استخراجی پیش از فرآیند خمیرسازی، انجام و سپس از خرده چوب های شاهد و خرده چوب های پیش تیمار شده، با فرایند CMP و در شرایط یکسان، خمیرکاغذ تهیه و با پروکسید هیدروژن رنگبری شد. از خمیرکاغذ حاصله، کاغذهای دست ساز تهیه و خواص نوری کاغذهای حاصل قبل و بعد از رنگبری و خواص مقاومتی کاغذهای حاصل قبل از رنگبری بررسی گردید.یافته ها: در نمونه های پیش تیمارشده در دما و زمان ثابت، مقدار کاهش جرم طی پیش تیمار با آب داغ کمتر از پیش تیمار با قلیا بوده و در پیش تیمار قلیایی با افزایش درصد قلیا مقدار کاهش جرم افزایش یافته است. در هر دو حالت پیش تیمار بازده خمیرکاغذ حاصل از خرده چوب های ممرز پیش تیمار شده نسبت به نمونه شاهد بیشتر است. تعداد دور پالایش و انرژی مصرفی خمیرکاغذهای حاصل از خرده چوب های پیش تیمارشده با قلیا بیشتر از خمیر کاغذهای حاصل از خرده چوب های پیش تیمارشده با آب داغ است. درجه روشنی نمونه های پیش تیمار شده با آب داغ و قلیا قبل و بعد از رنگبری نسبت به نمونه شاهد افزایش یافت. طی پیش تیمار با قلیا با افزایش درصد قلیایی، درجه روشنی نمونه های پیش تیمار شده نیز افزایش نشان داد. قبل از رنگبری، ماتی نمونه های پیش تیمار شده با آب داغ به مقدار کمی افزایش یافت و در کل اختلاف معنی داری بین نمونه های پیش تیمار شده با آب داغ و شاهد در سطح 5 درصد مشاهده نشد.در نمونه های پیش تیمار شده با آب داغ در دما و زمان ثابت، شاخص مقاومت در برابر کشش گونه ممرز افزایش یافت. پیش تیمار با قلیا نیز سبب افزایش شاخص مقاومت در برابر کشش شد. شاخص مقاومت در برابر ترکیدن در اثر پیش تیمار با آب داغ افزایش یافت. پیش تیمار با قلیا نیز سبب افزایش شاخص مقاومت در برابر ترکیدن شد.نمونه های پیش تیمار شده با آب داغ و قلیا نشان داد که شاخص مقاومت در برابر پاره شدن افزایش یافت و با افزایش درصد قلیایی سیر صعودی داشت.نتیجه گیری: پیش تیمار نمودن خرده چوب های ممرز با آب داغ و قلیا باعث کاهش جرم خرده چوب ها و افزایش بازده خمیرکاغذ CMP نسبت به نمونه شاهد شده است. به دلیل خروج مواد استخراجی رنگی به ویژه ترکیبات فنولی، مقدار مواد استخراجی در خمیر کاهش یافته و همچنین در نتیجه عمل رنگبری درجه روشنی نمونه های پیش تیمارشده قبل و بعد از رنگبری نسبت به نمونه شاهد افزایش یافت. ماتی در نمونه های پیش تیمار شده با آب داغ افزایش و طی پیش تیمار با محلول قلیایی کاهش یافت. در نمونه های پیش تیمارشده با آب داغ و محلول قلیایی نسبت به نمونه شاهد، شاخص مقامت در برابر کشش خمیرکاغذ گونه ممرز افزایش ولی در شاخص های مقاومت در برابر ترکیدن و مقاومت در برابر پاره شدن تفاوت معنی داری مشاهده نشد.

سابقه و هدف: روش های نمونه برداری فاصله ای مجموعه ای از روش های پرکاربرد در برآورد ویژگی های کمی جنگل به شمار می روند، اگرچه هر کدام از این روش ها و برآوردکننده های مربوط به آنها با توجه به عوامل مختلف (مانند شرایط محیطی، تراکم توده و توزیع درختان) از کارایی متفاوتی برخوردار هستند. بنابراین با توجه به اهمیت روش های فاصله ای و جایگاه آن ها در برآورد ویژگی های کمی با صرف هزینه و زمان اندک، آگاهی از نحوه عملکرد این روش ها در جنگل های تنک ضروری به نظر می رسد. این مطالعه با هدف بررسی کارایی 12 روش نمونه برداری فاصله ای مهم در جمع آوری ویژگی های زیست سنجی درختان بنه (تعداد در هکتار و درصد تاج پوشش) در توده های تنک زاگرس انجام شد. این مطالعه روش های فاصله ای را در دو گروه تک و چند فاصله ای بررسی می نماید. همچنین شناسایی برآوردکننده مطلوب در هر روش نیز از اهداف این پژوهش قرار گرفت و کارایی این روش ها در شرایط یکسان مورد مقایسه شد.مواد و روش ها: یک توده از درختان بنه با تراکم بسیار کم (19.44 پایه در هکتار) در جنگل تحقیقاتی بنه فیروزآباد استان فارس انتخاب شد. با استفاده از یک شبکه 100×100 متر، 46 نقطه نمونه برداری در داخل محدوده مورد مطالعه قرار گرفت. شش روش نمونه برداری تک فاصله ای و شش روش نمونه برداری چندفاصله ای برای برآورد ویژگی های مورد بررسی به کار رفتند. دقت نتایج حاصل از این روش ها با استفاده از مجذور میانگین مربعات خطا و صحت آن ها توسط معیار صحت و مقایسه میانگین ها با مقدار واقعی با استفاده از آزمون t تک نمونه ای ارزیابی گردید.یافته ها: با استفاده از دو معیار صحت و دقت، برآوردکننده های مناسب در روش های تک فاصله ای نزدیک ترین فرد (کوتام و همکاران)، نزدیک ترین همسایه (کوتام و کورتیس) و مربع تی (بایت) و روش های چند فاصله ای مربعی با نقطه مرکزی (کوتام و کورتیس) شناسایی شدند. برای برآورد تراکم و درصد تاج پوشش، دو روش تک فاصله ای نزدیکترین فرد (با برآوردکننده کوتام و همکاران) و نزدیکترین همسایه (با برآوردکننده کوتام و کورتیس) بهترین کارایی را داشتند. از میان روش های چند فاصله ای روش بایت و رایپلی (معیار صحت 3.7 درصد و (p<0.05 برای برآورد تراکم و روش های ترکیبی (معیار صحت 2.36 درصد و p<0.05) و نقطه مشترک (معیار صحت 2.36 درصد و (p<0.05 برای اندازه گیری درصد تاج پوشش مناسب بودند.نتیجه گیری: به طور کلی، دو روش تک فاصله ای نزدیک ترین فرد و نزدیک ترین همسایه برای برآورد صحیح و دقیق ویژگی های زیست سنجی درختان بنه در توده تنک مورد مطالعه از کارایی لازم برخوردار بودند. در مطالعات آتی می توان به تاثیر اندازه شبکه نمونه برداری و نحوه توزیع درختان بر کارایی روش های فاصله ای پرداخت.

سابقه و هدف: آزاد شدن فلزات سنگین در محیط زیست و به ویژه به منابع آب از نگرانی های مهم زیست محیطی در سال های اخیر است. مس به عنوان یکی از فلزات سنگین پرکاربرد در فعالیت های صنعتی و کشاورزی، سهم مهمی در آلودگی منابع آب سطحی و زیززمینی دارد. از این رو حذف مس از محیط آبی به عنوان یک چالش مهم در پالایش منابع آب محسوب می شود. خاک اره به عنوان یک جاذب طبیعی ارزان و در دسترس برای فلزات سنگین محسوب می شود، که می تواند فلزات سنگین از جمله مس را از محیط های آبی حذف نماید. بنابراین هدف از مطالعه حاضر مدل سازی کمی حذف مس از محیط آبی و تعیین نقش پارامترهای تاثیرگذار بر کارایی حذف مس شامل pH، غلظت مس، مقدار خاک اره و زمان تماس بود.مواد و روش ها: در این پژوهش از خاک اره صنوبر با دامنه اندازه 600-250 میکرومتر به عنوان یک جاذب طبیعی در دسترس استفاده شد. قبل از انجام آزمایش ها، خاک اره با استفاده از آب مقطر شسته شده و در دمای آزمایشگاه خشک شد. آزمایش های جذب مس در شرایط بسته بر اساس طرح مرکب مرکزی و با دامنه ای از غلظت های اولیه مس برابر با 25-1 میلی گرم بر لیتر انجام شد. دامنه تغییرات برای سایر متغیرها شامل pH، زمان تماس، مقدار خاک اره به ترتیب برابر 10-2، 185-5 دقیقه و 25-5 گرم بر لیتر بود. پس از اتمام هر آزمایش، غلظت مس باقیمانده در محلول با استفاده از دستگاه جذب اتمی اندازه گیری شده و درصد مس حذف شده از اختلاف بین غلظت اولیه و نهایی تعیین شد.یافته ها: نتایج نشان داد که مدل طرح مرکب مرکزی توانایی مطلوبی (R2=0.907 و درصد RMSE=3.34) در پیش بینی حذف مس از محیط آبی را دارد. بر اساس تحلیل پارتو زمان تماس، مقدار خاک اره، pH و همچنین غلظت مس محیط به ترتیب بیشترین تاثیر را در قابلیت حذف مس از محیط آبی دارند. افزایش pH در محدوده 2 تا 7 سبب افزایش کارایی حذف مس شد. همچنین افزایش مقدار خاک اره و زمان تماس نیز نسبت مستقیم با مقدار جذب مس از محیط آبی داشت. در حالی که کارایی حذف با افزایش غلظت مس در محیط آبی کاهش یافت.نتیجه گیری: خاک اره صنوبر به عنوان یک جاذب طبیعی مطلوب بوده و کارایی حذف آن به ویژه در غلظت های کم مس به بیش از 94 درصد(0.33 mgg-1)  می رسد. تغییر شرایط محیط از جمله تنظیم pH در محدوده 6 تا 7 سبب بهبود کارایی حذف مس می شود. با توجه به قیمت ارزان و در دسترس بودن خاک اره، استفاده از آن در فرآیند پالایش آب از فلزات سنگین به ویژه مس توصیه می شود.

سابقه و هدف: در سال های اخیر توجهات عمومی به کیفیت بصری و زیبایی کناره های جاده های جنگلی افزایش یافته است. کیفیت بصری یک جاده به مشخصه هایی از قبیل چشم انداز، وجود درختان حاشیه، پیچ و خم جاده، وضعیت سطح جاده، وضعیت پوشش دامنه های خاک برداری و خاک ریزی و زیبایی کناره های جاده بستگی دارد.مواد و روش ها: در این مطالعه به منظور بررسی وضعیت زیبایی جاده جنگلی، بخش هایی از جاده های سری 3 شفارود در استان گیلان انتخاب شد و مورد ارزیابی قرار گرفت. تعداد 150 عکس از قسمت های مختلف چهار جاده جنگلی با سال ساخت متفاوت گرفته شد و به افراد مختلف ارائه شده و مشخصه های سطح (سواره رو) جاده، دامنه خاک برداری، دامنه خاک ریزی و کناره (شانه و جوی کناری) جاده مورد ارزیابی قرار گرفت. کیفیت مشخصه ها در عکس ها توسط افراد مورد ارزیابی قرار گرفته و به هر کدام از مشخصه ها نمره (از 1 تا 5) داده شد. سپس ارزش زیباشناختی متوسط هر یک از مشخصه ها بر اساس مجموع امتیازات عکس ها به دست آمد. به منظور برآورد ارزش زیباشناختی کلی جاده جنگلی، ارزش کیفی بصری متوسط برای هر جاده تعیین شد. به منظور تعیین نوع ارتباط بین ارزش زیباشناختی متوسط هر یک از مشخصه ها و ارزش کیفی بصری متوسط از روش رگرسیون گام به گام استفاده شد. به منظور بررسی تفاوت بین ارزش کیفیت بصری متوسط به دست آمده از مناطق مختلف، از آزمون مقایسه میانگین فریدمن استفاده شد. علاوه بر این، برای بررسی میزان همبستگی بین ارزش زیباشناختی متوسط مشخصه های جاده از آزمون کندال استفاده شد. در نهایت برای هر جاده یک مدل رگرسیونی ارائه شد.یافته ها: نتایج به دست آمده از میانگین ارزش ها نشان داد که بالاترین کیفیت، مربوط به جاده احداث شده در سال 1372 با معدل 3.73 و پایین ترین کیفیت مربوط به جاده احداث شده در سال 1387 با معدل 1.88 است. نتایج آزمون مقایسه میانگین فریدمن نیز نشان داد که بین میانگین مقدار عددی ارزش کیفیت بصری متوسط در سال های مختلف، تفاوت معنی داری وجود دارد (X2=63.25 ,df= 3 ,a=0.000). علاوه براین نتایج نشان داد که در جاده سال 1372 مشخصه سطح جاده بیشترین تاثیر را بر ارزش زیباشناختی داشته (R2=0.625) و برای سال های 1382، 1385 و 1387 دامنه خاک برداری نسبت به سایر مشخصه ها تاثیر بیشتری بر زیبایی کلی جاده های جنگلی دارد (R2= 0.675 ,R2=0.715 ,R2=0.764). نتایج آزمون کندال نیز نشان داد که ارتباط مستقیم و مثبتی بین مولفه های بررسی شده در تمامی سال ها وجود دارد. همچنین بر اساس نتایج این تحقیق، جاده های قدیمی کیفیت بصری بهتری نسبت به جاده های تازه ساخت دارند.نتیجه گیری کلی: بی توجهی به استانداردهای تعیین شده در ساخت جاده، عدم پوشش گیاهی مناسب در دامنه های خاک برداری و خاک ریزی و استفاده از مصالح با کیفیت پایین در روسازی جاده می تواند اثر منفی بر ارزش زیباشناختی جاده بگذارد.

سابقه و هدف: این تحقیق با هدف بررسی اثر الیاف مصنوعی ضایعاتی از نوع پلی استر در بهبود خواص مکانیکی چندسازه های چوب پلاستیک و همچنین کاهش تجمع الیاف ذکر شده در محیط زیست و کاهش آلودگی زیست محیطی از طریق استفاده بهینه از مواد اولیه دورریز ضایعاتی (الیاف پلی استر) در جهت نیاز بشر، ارتقا صنعت چوب پلاستیک و بهبود شرایط اقتصادی این صنعت انجام شد. تاکنون محققیق زیادی جهت بهبود خواص فیزیکی و مکانیکی چندسازه چوب پلاستیک روش های گوناگونی از قبیل اصلاح سطح الیاف، استفاده از مواد افزودنی و هیبرید کردن را مورد بررسی قرار داده اند. طبق تحقیقات انجام شده یکی از منابع کاربردی برای بهبود خواص چندسازه چوب پلاستیک، مواد آلی مصنوعی می باشند. پژوهشگران در رشته های مختلف علمی از مواد آلی مصنوعی از نوع الیاف پلیمری، الیاف کوتاه تهیه کرده و درون سازه های مختلف از جمله بتون، آسفالت و چوب پلاستیک به منظور تقویت خصوصیات فیزیکی و مکانیکی آن ها استفاده کرده اند.مواد و روش ها: دو نوع الیاف پلی استر (الیاف فرش و الیاف پولوش)، پلی اتیلن سنگین، آرد چوب صنوبر، پلی اتیلن پیوند خورده با مالئیک انیدرید (MAPE) و اتیلن گلیسایدل کوپلیمر (E-GMA) به عنوان مواد جفت کننده مورد استفاده قرار گرفتند. پس از دو مرحله اختلاط، گرانول های حاصل در مرحله بعد توسط پرس گرم با دمای 160 درجه سانتی گراد و فشار 10 مگاپاسکال، به تخته های آزمونی با ابعاد 0.7×20×20 سانتی متر تبدیل شدند. سپس جهت بررسی مقاومت های مکانیکی شامل مقاومت خمشی، مقاومت کششی و مقاومت به ضربه تخته های آزمونی طبق استاندارد، برش خورده و آماده شدند. قابل ذکر است که عکس هایی توسط میکروسکوپ الکترونی از سطح شکست کششی چندسازه ها به منظور بررسی دقیق تر تاثیر الیاف پلی استر (الیاف فرش و پولوش) بر خصوصیات مکانیکی چندسازه چوب پلاستیک گرفته شدند.یافته ها: نتایج حاصل از اندازه گیری ویژگی های مکانیکی نمونه ها نشان دادند که با افزایش میزان الیاف پلی استر (الیاف فرش و الیاف پولوش)، مدول الاستیسیته کششی چند سازه چوب پلاستیک کاهش و مدول الاستیسیته خمشی آن افزایش می یابد. همچنین با افزایش میزان الیاف فرش، مقاومت کششی، مقاومت خمشی و مقاومت به ضربه چندسازه چوب پلاستیک- الیاف فرش افزایش یافته است. بررسی ریخت شناسی توسط میکروسکوپ الکترونی بیان کننده این است که با افزایش درصد وزنی الیاف پلی استر، سطوح شکست متراکم تر و هموارتر و پیوستگی بین مواد تشکیل دهنده چندسازه بیش تر می شود.نتیجه گیری: حداکثر مقاومت خمشی در نمونه حاوی 20 درصد وزنی الیاف فرش دیده شد. اما در مورد الیاف پولوش، مقدار 10 درصد وزنی آن، حد بهینه در افزایش مقاومت خمشی و کششی چندسازه چوب پلاستیک- الیاف پولوش می باشد.

سابقه و هدف: تیمار چوب با مواد شیمیایی به ویژه مالئیک انیدرید می تواند با کاهش تعداد گروه های هیدروکسیل و متورم کردن دیواره سلولی، به کاهش جذب رطوبت و تغییرات ابعاد چوب منتهی شود. شواهد اندکی در خصوص چگونگی اثر شرایط مختلف بر واکنش تیمار چوب با انیدریدها ارائه شده است. این احتمال وجود دارد که افزایش دما یا زمان واکنش تیمار، با بهبود جانشینی گروه های هیدروکسیل دیواره های سلولی چوب، اثر مطلوب تری بر خواص فیزیکی چوب داشته باشد. این تحقیق با هدف تعیین شرایط بهینه دمایی و زمانی اصلاح با مالئیک انیدرید و اثر آن بر خواص فیزیکی چوب صنوبر انجام شد. مواد و روش ها: نمونه های آزمونی بر اساس استاندارد ASTM-D4446-05 تهیه گردیدند. آماده سازی محلول مالئیک انیدرید، با غلظت 20 درصد وزنی/ حجمی در استون به عنوان حلال انجام شد. نمونه ها با مالئیک انیدرید، به روش خلاء- فشار در سیلندر آزمایشگاهی اشباع شدند و جهت تعیین سطح بهینه دما و زمان در واکنش با مالئیک انیدرید، تحت دو سطح دمایی 120 درجه سانتی گراد و 150 و در دو زمان 4 و 8 ساعت تیمار شدند. در خاتمه، نمونه ها توزین، و افزایش وزن ناشی از واکنش با مالئیک انیدرید و جانشینی گروه های هیدروکسیل تعیین شد. به منظور تعیین سطح بهینه تیمار، نمونه ها در چهار دوره متوالی غوطه وری- خشک کردن قرار گرفتند. در هر سیکل، تغییرات وزن و جانشینی گروه های هیدروکسیل اندازه گیری شد. اندازه گیری خواص فیزیکی در هر مرحله از آزمون دوره ای غوطه وری- خشک کردن محاسبه گردید. برای ارزیابی ساختار شیمیایی و مطالعه ریخت شناسی نمونه های شاهد و تیمارشده نیز به ترتیب از آزمون طیف سنجی و تصاویر میکروسکوپ الکترونی استفاده شد.یافته ها: تصاویر میکروسکوپ الکترونی با واکشیده شدن دیواره سلولی در تیمار با مالئیک انیدرید، انجام واکنش را تایید نمودند. تغییرات افزایش وزن، جانشینی گروه های هیدروکسیل، جذب آب و ثبات ابعاد طی آزمون دوره ای غوطه وری- خشک کردن اندازه گیری شد. بر اساس نتایج، اثر زمان واکنش بر صفات اندازه گیری شده معنی دار نبود. در خاتمه آزمون دوره ای غوطه وری- خشک کردن، دمای بالاتر واکنش با تشکیل ساختار پایدارتر در برابر هیدرولیز، به حفظ افزایش وزن ناشی از تیمار منتهی گردید. در چهارمین دوره غوطه وری، بالاترین جانشینی گروه های هیدروکسیل، آب گریزی و کارایی ضدواکشیدگی نمونه های تیمارشده در دمای 150 درجه سانتی گراد مشاهده گردید. جذب آب نمونه های تیمارشده با مالئیک انیدرید در سطح دمایی 150 درجه سانتی گراد، 61.76 درصد در مقایسه با سطح شاهد کاهش یافت.نتیجه گیری: بر اساس نتایج ریخت شناسی، در چوب تیمارشده علی رغم افزایش وزن و بهبود اثر ضدواکشیدگی، به علت ورود مولکول های مالئیک انیدرید به دیواره سلولی، ساختار متخلخل چوب حفظ گردید. اعمال تیمار، موجب بهبود آب گریزی و ثبات ابعاد نمونه های تیمارشده گردید. افزایش زمان واکنش تیمار از 4 به 8 ساعت، تفاوت معنی داری در صفات اندازه گیری شده ایجاد نکرد و این امر در طیف FTIR نیز تایید گردید، ولیکن افزایش دما با اثر بر روش اتصال به بسپارهای تشکیل دهنده دیواره سلولی چوب، بهبود معنی داری در واکنش تیمار به همراه داشت. در یک نتیجه گیری کلی می توان اظهار داشت که افزایش دما در واکنش تیمار با مالئیک انیدرید، با تشکیل ساختار پایدارتر در برابر هیدرولیز، به تثبیت کارآمد منتهی خواهد شد.

سابقه و هدف: در سال های اخیر اقتصاددانان منابع طبیعی به ارزش گذاری و سنجش نقش منابع طبیعی در تامین رفاه انسان پرداخته اند و پیشرفت قابل توجهی در ارزش گذاری منافع مصرفی و غیرمصرفی اکوسیستم های طبیعی به دست آورده اند و تعداد قابل توجهی مطالعه در خصوص ارزش غیرمصرفی اکوسیستم های طبیعی انجام گرفته است. هدف این پژوهش برآورد ارزش تفریحی پارک جنگلی قرق با استفاده از روش ارزش گذاری مشروط است.مواد و روش ها: برای نیل به هدف های پژوهش پرسشنامه گزینش انتخاب دوگانه دوبعدی برای مصاحبه و استخراج میزان تمایل به پرداخت بازدیدکنندگان برای تعیین ارزش تفریحی منطقه طراحی شد تا پاسخگویان را از موقعیت بازار فرضی بطور کامل آگاه سازد. بدین منظور، پرسشنامه ای بر اساس این رهیافت طراحی و مورد استفاده قرار گرفت. در پرسشنامه تفریحی سوالاتی در خصوص اطلاعات سفر، ویژگی های اقتصادی اجتماعی افراد، میزان تمایل به پرداخت آنان به ازای هر یک از اعضای خانواده در هر نوبت بازدید مورد سوال قرار گرفت. در نهایت میزان تمایل به پرداخت بازدیدگنندگان در قالب ورودیه با استفاده از روش دوگانه دوبعدی پرسیده شد. روش نمونه گیری مورد استفاده، نمونه گیری تصادفی ساده بوده است. در این تحقیق به منظور تعیین تعداد پرسشنامه مورد نیاز، مشخص نمودن مبالغ پیشنهاد در روش دوگانه دوبعدی و رفع اشکالات احتمالی، تعداد 30 پرسشنامه پیش آزمون انتها باز تکمیل شد و از بازدیگنندگان در منطقه در مورد میزان حداکثر تمایل به پرداخت آنان سوال شد و در نهایت تعداد پرسش نامه مورد نیاز بر اساس فرمول ارائه شده توسط میشل و کارسون تعیین شد. در این تحقیق برای بررسی تاثیر متغیرهای توضیحی مختلف بر میزان تمایل به پرداخت بازدیدکنندگان جهت ارزش توریستی از مدل رگرسیونی لجستیک استفاده شده است. برای بررسی عوامل موثر بر میزان تمایل به پرداخت افراد، الگوی لوجیت به روش حداکثر راستنمایی برآورد شد. روش استخراج پیشنهاد روش دوگانه- دوبعدی است. داده های مورد نیاز از طریق تکمیل پرسشنامه و مصاحبه حضوری با 240 بازدیدکننده از منطقه مذکور جمع آوری شد.یافته ها: بر اساس نتایج مدل مورد استفاده در تعیین عوامل موثر بر میزان ارزش تفرجی منطقه، متغیرهای اولین بازدید، وجود مقاصد دیگر در سفر، جنسیت، درآمد و پیشنهاد در سطح احتمال 5 درصد و متغیر تحصیلات در سطح احتمال یک درصد معنی دار می باشند و از عوامل موثر در میزان WTP بازدیدکنندگان برای استفاده از پارک جنگلی قرق می باشند. در این مطالعه، متوسط WTP به عنوان قیمت ورودیه برای هر بازدیدکننده جهت استفاده از پارک جنگلی 6416 ریال به دست آمده است.نتیجه گیری: نتایج بیان می کند که پارک جنگلی ارزش تفریحی قابل توجهی داشته که این ارزش برای سیاستگذاران و تصمیم گیرندگان، توجیهی را فراهم می کند تا از کیفیت پارک های جنگلی حمایت نمایند و از کم جلوه دادن منابع جنگلی جلوگیری کنند.

سابقه و هدف: افزایش جمعیت و تقاضای روزافزون برای محصولات چوبی باعث کاهش سطح جنگل ها شده، به طوری که در همه کشورهای جهان قوانین سخت گیرانه ایی برای قطع درختان تدوین شده است. فشار بیش از حد سازمان محیط زیست ایران باعث شده است که بحث توقف بهره برداری از جنگل ها به صورت جدی مطرح شود و میزان برداشت چوب از جنگل ها به کمتر از یک میلیون مترمکعب در سال کاهش یابد. بنابراین صنایع چوب با کمبود چوب مواجه می باشد.هدف از انجام این کار تهیه الیاف از پانل های مستعمل و استفاده بهینه از آن ها به روش الکترولیز بدون مواد شیمیایی برای جلوگیری از آلودگی محیط زیست و استفاده مجدد از این الیاف بازیافتی در ساخت تخته های MDF بود.مواد و روش: در این پژوهش ابتدا ضایعات پانل های چوبی MDF از چند کارگاه جمع آوری شد، ضایعات به قطعات کوچکتر تبدیل و داخل آب به مدت 24 ساعت غوطه ور گردید غوطه وری در آب داغ به منظور نفوذ آب به چیپس ها قبل از حرارت در گرم کن الکتروشیمیایی بود. قطعات MDF خردشده و خیس شده در یک سیلندر مجهز به الکترودهای الکتریکی از جنس استیل قرار گرفت، این الکترودها به شکل مستطیلی بوده و در طول محفظه در جداره های آن به موازات یکدیگر قرار گرفتند، فاصله بین الکترودها بسته به اندازه سیستم فرق می کند اما با تغییر فاصله بین الکترودها، مقاومت میدان الکتریکی که با ولت در سانتی متر بیان می شود می تواند تغییر کند. ظرف مدت 45 دقیقه در اثر الکترولیز اتصال بین الیاف هیدرولیز شد، و الیاف از هم جدا شدند به منظور افزایش هدایت الکتریکی، مقداری نمک طعام به این مخلوط افزوده شد. الیاف بدست آمده خارج و خشک گردید و برای ساخت مجدد تخته مورد استفاده قرار گرفت، از نانو سلولز به عنوان تقویت کننده رزین اوره فرمالدئید در سه سطح استفاده شد. میزان چسب مصرفی در دو سطح و الیاف مورد استفاده به میزان 70 درصد الیاف تهیه شده از کارخانه و 30 درصد الیاف بازیافت شده عنوان متغیر مستقل این مطالعه انتخاب گردید.یافته ها: متغیرهای ساخت همچون دمای 160 درجه سانتی گراد و زمان پرس 8 دقیقه برای همه تیمارها ثابت در نظر گرفته شد. خواص فیزیکی واکشیدگی ضخامتی(TS) و جذب آب(WA) پس از 2 و 24 ساعت غوطه وری در آب و خواص مکانیکی چسبندگی داخلی (IB)، مدول گسیختگی(MOR)  و مدول الاستیسیته (MOE) تخته ها مورد آزمون قرار گرفت.نتایج نشان داد که بالاترین مقاومت خمشی (14.47 مگاپاسکال) و مدول الاستیسیته (1359.096 مگاپاسکال) مربوط به تخته های ساخته شده با 12 درصد چسب و 3 درصد نانوسلولز بود، همچنین بالاترین چسبندگی داخلی در تخته های ساخته شده با 12 درصد چسب و 3 درصد نانو سلولز به میزان (0.5 مگاپاسکال) بود. کم ترین واکشیدگی ضخامت (4.720 درصد و 9.863 درصد بعد از 2 ساعت و 24 ساعت غوطه وری در آب به ترتیب) در تخته های ساخته شده با 12 درصد چسب و 3 درصد نانوسلولز بود، همچنین کمترین میزان جذب آب (33.113 درصد و 80.653 درصد بعد از 2 ساعت و 24 ساعت غوطه وری در آب به ترتیب) در تخته های ساخته شده با 12 درصد چسب و 3 درصد نانو مشاهده شد.نتیجه گیری: تجزیه و تحلیل آماری نتایج به کمک نرم افزار 16 SPSS انجام شد. نتایج نشان داد که الیاف بازیافتی از کیفیت مناسبی برخوردار است و امکان استفاده از آن به صورت مخلوط با الیاف بکر وجود دارد، با افزودن نانو سلولز به چسب مصرفی خواص مکانیکی بهبود یافت و جذب آب و واکشیدگی کاهش یافت.

سابقه و هدف: کامپوزیت ها و بسترهای متخلخل سرامیکی به دلیل داشتن برخی خواص ویژه نظیر پایداری حرارتی بالا، ضریب انتقال حرارت کم، مقاومت مطلوب به سایش و خوردگی و نیز داشتن فعالیت کاتالیستی، در شرایط کاربردی سخت تری نسبت به فلزات، شیشه و پلیمرهای متخلخل قابلیت استفاده دارند. این ویژگی ها سبب شده است تا سرامیک ها در طیف گسترده ای از کاربردهای صنعتی، از جمله تولید فیلترهای صنعتی، مورد استفاده قرار گیرند. این مقاله به ساخت و ارزیابی کارایی خانواده جدیدی از فیلترهای سرامیکی حاوی ذرات پیرولیزشده آرد چوب، با هدف حذف فلز سنگین کادمیوم از محیط های آبی می پردازد. استفاده مجزا از مواد سرامیک و نیز مواد لیگنوسلولزی در جذب فلزات سنگین با توجه به ویژگی های مثبت زیست محیطی آن ها، چند سالی است که در کانون توجه محققین قرار گرفته است، استفاده از این مواد در ترکیب با یکدیگر به صورت فیلترهای کامپوزیتی می تواند موجب افزایش کارایی و طول عمر مفید آن ها شده و دامنه کاربرد آن ها را گسترش دهد. این مقاله روشی ساده و اقتصادی جهت ساخت فیلترهایی سرامیکی- کامپوزیتی حاوی فاز ناپیوسته کربن را معرفی می نماید که با بهره مندی از اثر هم افزایی دو فاز آلی و معدنی، توان بالایی در حذف فلز سنگین کادمیوم از محیط آبی نشان دادند.مواد و روش ها: در این پژوهش، آرد چوب به عنوان منبع تامین فاز پرکننده لیگنوسلولزی کربنیزه، از گونه پالونیا با اندازه ذرات مش 40 و 80 تهیه شد و با نسبت های وزنی 5، 10 و 15 درصد (بر اساس وزن خشک) با پودر سرامیک تهیه شده از کارخانه سرامیک سازی مخلوط گردید. با افزودن آب به مخلوط، دوغاب سرامیک تهیه و داخل قالب های چوبی از پیش طراحی شده قالب ریزی شد. پس از چند روز، نمونه های سرامیکی هواخشک شده از قالب خارج و جهت انجام عملیات پخت به کوره الکتریکی منتقل گردید. پخت بسترهای سرامیکی با هدف تفجوشی جزئی، در دمای 1100 درجه سانتی گراد و برای مدت 50 دقیقه انجام شد. در حین فرایند پخت، ذرات آرد چوب افزوده شده درون بستر ماتریس سرامیک، تحت اثر افزایش حرارت و فقدان اکسیژن کافی، کربنیزه شدند. چگونگی توزیع فاز آلی و معدنی و نیز تخلخل ساختار کامپوزیت های کربن- سرامیک ساخته شده با استفاده از میکروسکوپ الکترونی پویشی گسیل میدان (FE-SEM) و سنجش دانسیته مورد ارزیابی قرار گرفت. همچنین اثر پارامترهای pH، زمان تماس، دما، غلظت فلز کادمیوم و نیز دوز جاذب بر میزان جذب کادمیوم توسط کامپوزیت های ساخته شده مورد بررسی قرار گرفت.نتایج: افزودن آرد چوب به بستر سرامیکی سبب ایجاد تخلخل و کاهش دانسیته در نمونه های سرامیکی شد. نتایج حاصل نشان داد اثر نسبت درصد وزنی و نیز اندازه ذرات آرد چوب بر دانسیته کامپوزیت کربن- سرامیک ساخته شده معنادار بود. ریزنگاره های استریومیکروسکوپ و FE-SEM گواه حضور و پراکنش یکنواخت فاز کربن درون بستر سرامیکی کامپوزیت های ساخته شده بود. همچنین بر اساس نتایج، بیشترین بازده حذف کادمیوم از محلول آبی در pH برابر 6، غلظت فلز کادمیوم برابر 10 میلی گرم بر لیتر، مقدار دوز جاذب 0.3 گرم بر لیتر، دمای 35 درجه سانتی گراد و زمان 60 دقیقه به دست آمد.نتیجه گیری: به عنوان یک نتیجه گیری کلی می توان بیان نمود که کامپوزیت کربن- سرامیک ساخته شده با توجه به هزینه پایین مواد اولیه و سهولت فرایند ساخت و نیز بازده حذف بالا، به عنوان یک فیلتر کارامد جهت حذف فلز سنگین کادمیوم از محلول های آبی قابل توصیه است.

سابقه و هدف: مسیرهای مال رو، مسیرهای حمل و نقل اولیه چوب از کنار کنده تا دپو می باشند که در اثر تردد حیوان بارکش به وجود می آیند. پرشیب بودن اراضی و عدم امکان ورود اسکیدرها، کمبود جاده های دسترسی، ناکافی بودن مسیرهای چوب کشی، کم بودن حجم برداشت در هکتار و فشارهای محیط زیستی ناشی از شیب زیاد و خاک ناپایدار، چوب کشی با قاطر را در برخی مناطق جنگلی شمال ایران متداول نموده است. هدف از اجرای این تحقیق بررسی اثر شیب طولی مسیرهای حمل چوب با قاطر و تعداد تردد بر کوبیدگی و درصد پوکی خاک و هم چنین تعیین حد رطوبتی بهینه خاک برای زمان بندی ورود قاطر به جنگل و کاستن از صدمات وارد به رویشگاه بود.مواد و روش ها: یک مسیر مال رو با جهت حمل چوب رو به پایین در طرح جنگل داری ناهارخوران گرگان انتخاب شد. مسیر مورد نظر با توجه به شیب طولی به سه طبقه 10-0، 20-10 و 20< درصد و با توجه به تعداد تردد به طبقات 2، 4، 8 و 12 بار تردد تقسیم شد. در هر طبقه میزان وزن مخصوص ظاهری یا کوبیدگی، درصد پوکی و رطوبت وزنی خاک در محل ردسم ها از طریق نمونه برداری با استوانه فولادی و بررسی های آزمایشگاهی مورد اندازه گیری قرار گرفت. آزمایشات در قالب طرح فاکتوریل با دو عامل اصلی شامل طبقات تردد در چهار سطح و طبقات شیب طولی در سه سطح و در مجموع با 12 تیمار در کنار تیمار شاهد در نرم افزار آماری SAS به اجرا در آمد.یافته ها: نتایج نشان داد که با افزایش شیب طولی مسیر، وزن مخصوص ظاهری خاک افزایش و درصد پوکی کاهش یافت. همچنین با افزایش تعداد تردد قاطر، وزن مخصوص ظاهری به طور فزاینده ای افزایش یافت. با رسیدن به مرز 8 تردد، خاک به حداکثر وزن مخصوص ظاهری خود رسید و افزایش تعداد تردد دیگر تاثیر معنی داری بر کوبیدگی خاک نداشت. اثرات متقابل دو عامل شیب طولی مسیر و تعداد تردد قاطر بر رطوبت خاک در سطح احتمال 99 درصد معنی دار بود. مقادیر R2 نشان داد که متغیرهای موجود در اکثر مدل های مربوط به رابطه وزن مخصوص ظاهری و رطوبت وزنی توانسته است بیش از 80 درصد تغییرات را توجیه کند. مقدار رطوبت بهینه برای کاهش کوبیدگی خاک هنگام حمل چوب با قاطر بین 25 درصد بدست آمد.نتیجه گیری: از آنجایی که در شیب های تند و تعداد ترددهای بالا میزان کوبیده شدن خاک توسط سم قاطر بیشتر می باشد، لازم است پیش از آغاز عملیات خروج چوب در چنین شرایطی، با اطلاع از حد رطوبتی بهینه و نمونه برداری از خاک نسبت به تعیین زمان مناسب برای آغاز عملیات به منظور کاستن از آسیب های وارده به خاک اقدام شود.