رشد و یادگیری حرکتی ورزشی
سال:1392 | دوره:- | شماره:11 |تعداد مقالات:11

تداخل زمینه ای به عنوان تداخل در عملکرد و یادگیری تعریف می شود که از تمرین کردن یک تکلیف در یک زمینه از دیگر تکالیف بوجود می آید. تمرین انتقالی نوعی از آرایش تمرین است که با بسته های تمرینی بزرگ مسدود شروع شده و کم کم با کوچکتر شدن بسته های تمرینی به تمرین تصادفی تبدیل شده و با تمرین کاملا تصادفی پایان می یابد. هدف تحقیق حاضر بررسی تاثیر "آرایش تمرین انتقالی" بر تداخل زمینه ای در یادگیری مهارت های سه گانه بدمینتون بود. روش پژوهش حاضر بصورت نیمه تجربی و از یک طرح شامل سه گروه تجربی استفاده شد. آزمودنی ها 30 دانشجوی دختر رشته تربیت بدنی دانشگاه ارومیه (سن 1.3±19) که بصورت داوطلبانه در طرح شرکت کردند. آزمودنی ها سه مهارت بدمینتون: سرویس بلند (فورهند)، ضربه فورهند بالای سر (تاس دفاعی) و ضربه بک هند بالای سر (بک هند تاس) را طی ده جلسه تمرین کردند. هر فرد، در هر جلسه 15 تلاش از هر مهارت و جمعا 45 کوشش را تمرین کرد. گروه مسدود تمام کوشش ها را به صورت مسدود تمرین کردند. گروه تصادفی به صورت تصادفی از هر سه مهارت به شکلی که در یک ردیف دو مهارت مشابه، پشت سر هم تکرار نشود، تمرین کردند. گروه آرایش تمرین انتقالی در سه جلسه اول بصورت مسدود، سه جلسه دوم بسته های 5 تایی تصادفی و سه جلسه سوم بسته های 3 تایی تصادفی و یک جلسه آخر را به صورت کاملا تصادفی تمرین کردند. عملکرد گروهها در هر جلسه ثبت شد. در پایان، آزمون های ملاک شامل یادداری آنی و به فاصله 48 ساعت بی تمرینی یادداری تاخیری انجام شد. داده ها با استفاده از آزمون تحلیل واریانس با اندازه گیری های مکرر، تحلیل شدند. نتایج نشان داد در دوره اکتساب تفاوت بین گروه ها معنی دار نبود (P=0.48)، اما کنش متقابل (جلسات تمرینی×گروه ها) معنی دار بود (P=0.001). در آزمون یادداری آنی، فقط تفاوت بین گروه های مسدود و تصادفی با برتری مسدود، معنی دار بود (P=0.005). در آزمون یادداری تاخیری هر دو گروه تصادفی و انتقالی به طور معنی داری عملکرد بهتری نسبت به گروه مسدود داشتند (P=0.001). گروه انتقالی عملکرد بهتری نسبت به گروه تصادفی داشت و این تفاوت از نظر آماری معنی دار بود (P=0.043).

هدف این پژوهش، یافتن پاسخ این سوال بود که آیا تمرین در شرایط بینایی ویژه مزیتی برای یادگیری دقت اجرای مهارت پرتاب آزاد بسکتبال ایجاد می کند یا نه؟ شرکت کنندگان 28 پسر نوجوان داوطلب با میانگین سن 0.75±17.14 سال بودند که در دو گروه: با نور معمولی (گروه کنترل) و شرایط روشنایی ویژه متمرکز روی حلقه بسکتبال (گروه تجربی) به مدت 15 جلسه تمرین کردند. ده روز پس از آخرین جلسه تمرین، گروه ها در شرایط بینایی معمولی و ویژه ارزیابی شدند. بر اساس نتایج، در مرحله تمرین بهبود دقت پرتاب های هر دو گروه مشابه بود. در آزمون با شرایط بینایی معمولی، دقت پرتاب های آزاد گروه تجربی به مقدار معناداری کمتر از گروه کنترل بود. بنابراین مزیت تمرین در شرایط بینایی ویژه تایید نشد. بر اساس نتایج، تنها وقتی آزمون در شرایط بینایی ویژه انجام گرفت برتری با گروه تجربی بود. در مجموع نتایج نشان داد که تنها وقتی می توان انتظار داشت یک وضعیت تمرینی خاص موجب یادگیری بهتر مهارت های ورزشی (مانند پرتاب آزاد بسکتبال) شود که شرایط حسی - حرکتی و پردازشی مشابه بر تمرین و آزمون حاکم باشد.

تداخل زمینه ای به عنوان تداخل در عملکرد و یادگیری تعریف می شود که از تمرین کردن یک تکلیف در یک زمینه از دیگر تکالیف بوجود می آید. تمرین انتقالی نوعی از آرایش تمرین است که با بسته های تمرینی بزرگ مسدود شروع شده و کم کم با کوچکتر شدن بسته های تمرینی به تمرین تصادفی تبدیل شده و با تمرین کاملا تصادفی پایان می یابد. هدف تحقیق حاضر بررسی تاثیر "آرایش تمرین انتقالی" بر تداخل زمینه ای در یادگیری مهارت های سه گانه بدمینتون بود. روش پژوهش حاضر بصورت نیمه تجربی و از یک طرح شامل سه گروه تجربی استفاده شد. آزمودنی ها 30 دانشجوی دختر رشته تربیت بدنی دانشگاه ارومیه (سن 1.3±19) که بصورت داوطلبانه در طرح شرکت کردند. آزمودنی ها سه مهارت بدمینتون: سرویس بلند (فورهند)، ضربه فورهند بالای سر (تاس دفاعی) و ضربه بک هند بالای سر (بک هند تاس) را طی ده جلسه تمرین کردند. هر فرد، در هر جلسه 15 تلاش از هر مهارت و جمعا 45 کوشش را تمرین کرد. گروه مسدود تمام کوشش ها را به صورت مسدود تمرین کردند. گروه تصادفی به صورت تصادفی از هر سه مهارت به شکلی که در یک ردیف دو مهارت مشابه، پشت سر هم تکرار نشود، تمرین کردند. گروه آرایش تمرین انتقالی در سه جلسه اول بصورت مسدود، سه جلسه دوم بسته های 5 تایی تصادفی و سه جلسه سوم بسته های 3 تایی تصادفی و یک جلسه آخر را به صورت کاملا تصادفی تمرین کردند. عملکرد گروهها در هر جلسه ثبت شد. در پایان، آزمون های ملاک شامل یادداری آنی و به فاصله 48 ساعت بی تمرینی یادداری تاخیری انجام شد. داده ها با استفاده از آزمون تحلیل واریانس با اندازه گیری های مکرر، تحلیل شدند. نتایج نشان داد در دوره اکتساب تفاوت بین گروه ها معنی دار نبود (P=0.48)، اما کنش متقابل (جلسات تمرینی×گروه ها) معنی دار بود (P=0.001). در آزمون یادداری آنی، فقط تفاوت بین گروه های مسدود و تصادفی با برتری مسدود، معنی دار بود (P=0.005). در آزمون یادداری تاخیری هر دو گروه تصادفی و انتقالی به طور معنی داری عملکرد بهتری نسبت به گروه مسدود داشتند (P=0.001). گروه انتقالی عملکرد بهتری نسبت به گروه تصادفی داشت و این تفاوت از نظر آماری معنی دار بود (P=0.043).

کمال گرایی، یک صفت یا ویژگی شخصیتی و به منزله تمایل پایدار فرد به تعیین معیارهای کامل و دست نیافتنی و تلاش برای تحقق آنهاست و تاثیرات روانی و رفتاری مثبت و منفی در بین ورزشکاران به ویژه ورزشکاران رقابتی دارد. هدف از تحقیق حاضر، تعیین روایی و پایایی نسخه فارسی پرسشنامه کمال گرایی ورزشی دان و همکاران (2006) بود. به این منظور و برای تایید روایی سازه پرسشنامه 393 ورزشکار (230 مرد و 163 زن) با سطوح مختلف مهارتی (مبتدی، غیرنخبه و نخبه) در 10 رشته ورزشی تیمی و انفرادی، به صورت نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند و پرسشنامه ها را تکمیل کردند. روش اجرا به این شکل بود که ابتدا با استفاده از روش ترجمه - باز ترجمه، پرسشنامه کمال گرایی ورزشی توسط سه متخصص روانشناسی ورزش و سه متخصص آموزش زبان انگلیسی، به فارسی ترجمه شد. سپس روایی صوری و محتوایی نسخه فارسی تایید شد (CVR=0.93، CVI=0.89). در ادامه و برای تعیین روایی سازه پرسشنامه ها از تحلیل عاملی تاییدی مبتنی بر مدل معادلات ساختاری، برای تعیین همسانی (ثبات) درونی پرسشنامه از ضریب آلفای کرونباخ و پایایی زمانی (ثبات پاسخ) سوالات از ضریب همبستگی درون طبقه ای به روش آزمون - آزمون مجدد با دو هفته فاصله، استفاده شد. نتایج نشان داد که مدل اولیه مقیاس کمال گرایی ورزشی، بیانگر عدم برازش مطلوب و در نتیجه عدم تایید روایی سازه مدل اندازه گیری اولیه (30 سوالی) بود. اما پس از حذف 3 سوال مشکل ساز، مدل دوم اندازه گیری با 27 سوال، از شاخص های برازندگی (RMSEA=0.08، CFI=0.87)، همسانی درونی (معیارهای شخصی 0.76، اهمیت دادن بیش از اندازه به اشتباه 0.73، ادراک فشار والدین 0.75، ادراک فشار مربی 0.74 و کل پرسشنامه 0.79) و پایایی زمانی (معیارهای شخصی 0.81، اهمیت دادن بیش از اندازه به اشتباه با 0.83، ادراک فشار والدین 0.84 و ادراک فشار مربی 0.79 و کل پرسشنامه 0.82) قابل قبولی برخوردار شد، که بیانگر روایی و پایایی مطلوب نسخه فارسی تعدیل شده (27 سوالی) مقیاس کمال گرایی ورزشی است. در نتیجه از نسخه فارسی مقیاس کمال گرایی ورزشی (مدل تعدیل شده 27 سوالی) می توان به عنوان ابزاری برای مطالعه و ارزیابی ویژگی های صفات شخصیتی ورزشکاران ایرانی بهره برد.

با اینکه سودمندی آثار موسیقی در ورزش زمینه های تحقیقاتی خاصی را به خود اختصاص داده است، در زمینه شناسایی تاثیر موسیقی روی بازیابی حرکات تحقیقات کمی وجود دارد. تحقیق حاضر، به منظور شناسایی اثر موسیقی انگیزشی بر بازیابی اطلاعات حین اجرای یک توالی مهارتی در ورزش کشتی انجام گرفت. 24 آزمودنی پسر ورزشکار با سن (9.)±6 21 سال، قد (6.1)±176.4 سانتی متر و وزن (8.4)±67.5 کیلوگرم طی 8 هفته، هر هفته 2 جلسه هر جلسه 100 دقیقه در مرحله اکتساب، 30 مهارت کشتی آزاد را آموزش دیدند. پس از 5 روز در آخرین جلسه اکتساب، فهرستی از 10 مهارت با قطعه بندی مشخص (1 - 3 - 2 - 3 - 1) بر اساس اصول بازیابی سریالی و کدبندی شده به آزمودنی ها ارائه و از آنان خواسته شد پس از 2 دقیقه فهرست را بازیابی و آن را اجرا کنند. آزمونگر نمره اجرای آزمودنی را نسبت به قطعه بندی فهرست ارزیابی کرد و نمره ای به توالی اجرای آزمودنی تخصیص یافت. در مرحله بعد آزمودنی ها به طور کاملا تصادفی در دو گروه آزمون و گواه قرار گرفتند. در پس آزمون فهرست دیگری با قطعه بندی اولیه به آزمودنی ارائه شد با این تفاوت که متغیر مستقل موسیقی، برای گروه آزمایشی همزمان با اجرا (بر اساس فرم BMRI و با انتخاب آزمودنی ها) پخش می شد. فرمت موسیقی mp3، کیفیت kbit/sec 192، ضرباهنگ بالاتر از 120 و حجم صدا max %50 سیستم صوتی بود. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آزمون تی در گروه های مستقل و وابسته ((a=0.05 به این نتیجه گیری منجر شد که گروه آزمایشی، بازیابی بهتری در فنون کشتی آزاد نسبت به گروه کنترل داشتند (007.P=). بنابراین موسیقی می تواند به عنوان یک عامل انگیزشی در بازیابی توالی های مهارتی، طی اجرای فنون ورزش کشتی موثر باشد.

هدف از مطالعه حاضر، مقایسه کیفیت زندگی مرتبط با سلامتی پسران فلج مغزی 13 تا 18 ساله فعال و غیر فعال شهر تهران بود. به این منظور، از بین 150 نفر دانش آموز فلج مغزی مقاطع راهنمایی و دبیرستان، 28 نفر به شکل تصادفی انتخاب و بر اساس پرسشنامه فعالیت بدنی در دو گروه فعال (14 نفر) و غیرفعال (14 نفر) طبقه بندی شدند. از پرسشنامه غربالگری کودکان، شامل 10 خرده مقیاس بهزیستی جسمی، بهزیستی روانی، احساسات و خلق و خو، خودپنداره، خودمختاری، روابط با والدین و خانه، حمایت اجتماعی و همسالان، محیط مدرسه، پذیرش اجتماعی و منابع مالی برای آزمون فرضیات استفاده شد، روایی و پایایی این ابزار مورد تایید قرار گرفت (p=0.85). برای تجزیه و تحلیل داده ها، از تحلیل واریانس چند متغیره استفاده شد. آزمون فرضیه های تحقیق نشان داد، پسران فلج مغزی فعال از کیفیت زندگی مرتبط با سلامتی بهتری برخوردارند (P<0.05). در سطح خرده مقیاس ها نیز افراد فعال در بهزیستی بدنی، احساسات و خلق وخو، بهزیستی روانی، منابع مالی و حمایت اجتماعی و همسالان از پسران فلج مغزی غیر فعال برتر بوده (P<0.05)، اما تفاوت معنی داری بین دو گروه در خرده مقیاسهای خود پنداره، خود مختاری، پذیرش اجتماعی، محیط مدرسه، و روابط با والدین و خانه مشاهده نشد (P>0.05). نتایج تحقیق حاضر نشان داد، دیدگاه مثبت کودکان فعال نسبت به خود ناشی از فعالیت بدنی مستمر بوده است.

افزایش عملکرد شناختی و حرکتی از اهداف مهم است. هدف از این تحقیق، بررسی تاثیر دویدن روی تریدمیل بر یادگیری فضایی و فعالیت حرکتی رت های نر بود. به این منظور 24 رت نر سالم از نژاد آلبینو- ویستار به طور تصادفی در دو گروه کنترل و فعالیت قرار گرفتند. رت های گروه فعالیت، به مدت یک هفته به فعالیت شدید (دویدن روی تریدمیل) پرداختند. پس از پایان دوره فعالیت، آزمون های ماز آبی موریس و open-field، به ترتیب برای سنجش یادگیری فضایی و فعالیت حرکتی رت ها استفاده شد. شاخص های مدت زمان تاخیر و مسافت طی شده تا پیدا کردن سکی پنهان برای سنجش یادگیری و حافظه فضایی و شاخص های مسافت طی شده، مدت زمان حرکت و سرعت حرکت برای سنجش فعالیت حرکتی رت ها استفاده شد. برای توصیف آماری متغیرهای تحقیق از میانگین و خطای معیار میانگین (SEM±M) و برای تحلیل استنباطی داده ها در روزهای اکتساب از آنالیز واریانس مرکب (2: گروه×3: روزهای اکتساب) و t مستقل استفاده شد. در عملکرد شناختی، گروه فعالیت در آزمون های اکتساب (شاخص های مسافت طی شده برای یافتن سکو (6.578=44 و F2، P=0.003) و مدت زمان تاخیر در یافتن سکو (F2,44=10.550، P=0.000) و در آزمون بدون سکو (probe) شاخص زمان سپری شده در ربع هدف (2.534=t22، P=0.019) و در یادداری شاخص مسافت طی شده برای یافتن سکو (2.651=t22، P=0.015) بطور معنی داری بهتر بودند، ولی در شاخص های فعالیت حرکتی، دو گروه تفاوت معنی داری نشان ندادند. یافته ها نشان داد که یک دوره فعالیت کوتاه مدت به طور معنی داری موجب بهبود یادگیری فضایی می شود، ولی بر فعالیت حرکتی رت های نر اثر معنی داری ندارد.

هدف از اجرای این تحقیق، بررسی میزان تداخل حاصل از شیوه تمرینی خودتنظیم با توجه به نوع تکلیف بر اکتساب و یادداری تکالیف ردیابی موقعیتی، با تاکید بر آزمون نظریه های فراشناختی (پدیده های شناختی و فراشناختی) است. به این منظور 24 دانشجوی راست دست دختر و پسر دانشگاه یزد که به لحاظ مقیاس پرسشنامه ظرفیت خودتنظیمی (SRQ)، از ظرفیت بالای خودتنظیمی برخوردار بودند، به صورت تصادفی به 2 گروه تکالیف ردیابی موقعیتی ساده و پیچیده با مشخصات تجربی 12 نفر (در هر گروه) با میانگین سنی  22±1.7سال تقسیم شدند. روش تحقیق، نیمه تجربی بود. تکلیف مورد استفاده در این تحقیق، نوعی تکلیف ردیابی موقعیتی است که به صورت نرم افزاری طراحی شده و هدف از اجرای آن ردیابی موقعیتی مسیر با سرعت ممکن و حداقل خطاست. معیارهای اکتساب تکلیف زمان حرکت، خطای حرکت و تعداد تغییر الگو منظور شد. آزمودنی ها در مرحله اکتساب 8 بلوک 16 کوششی را تمرین کردند، سپس در مرحله یادداری فوری و مرحله یادداری تاخیری (پس از 72 ساعت) یک بلوک 16 کوششی را تمرین کردند. داده ها از طریق آزمون تحلیل واریانس با اندازه های تکراری و t مستقل به ترتیب برای مرحله اکتساب و آزمون های یادداری استفاده شد. نتایج نشان داد تفاوت معنی داری بین گروه های تمرینی خودتنظیم در دو نوع تکلیف در مرحله اکتساب و یادداری فوری و تاخیری زمان حرکت وجود ندارد. درحالی که این تفاوت در رابطه با خطای حرکت در مرحله اکتساب مشاهده شد (P<0.05)، در مرحله یادداری فوری و تاخیری مشاهده نشد. بین گروه های تمرینی خودتنظیم در دو نوع تکلیف در مرحله اکتساب در مورد تعداد تغییر الگو تفاوت معنی داری مشاهده شد؛ به عبارتی گروه تمرینی تکلیف ردیابی موقعیتی پیچیده تعداد تغییر الگوی کمتری را خواستار بودند. همچنین نتایج تحلیل آزمون t مستقل برای مقایسه تعداد تغییر الگو در بلوک اول و بلوک هشتم از تکالیف ردیابی موقعیتی ساده تفاوت معنی داری نشان داد، ولی برای تکالیف ردیابی موقعیتی پیچیده تفاوت معنی داری مشاهده نشد. این یافته نشان می دهد افراد خودتنظیم با توجه به درکی که از نوع تکلیف دارند، سطوحی از تداخل زمینه ای را ایجاد می کنند و سپس با ادامه تمرین میزان تداخل زمینه ای را کاهش می دهند.