فن آوریهای نوین در توسعه آبزی پروری (شیلات)
سال:1387 | دوره:2 | شماره:1 |تعداد مقالات:10

ماهی زرده (Euthynnus affinis) با نام عمومی زرده (KawaKawa) یکی از ماهیان ارزشمند آب های جنوبی و استان هرمزگان می باشد، از این رو بررسی پارامترهای رشد و مرگ و میر این گونه جهت مدیریت صید در منطقه حایز اهمیت است. در این تحقیق با توجه به رفتار مهاجرتی ماهی زرده در سواحل استان هرمزگان چهار ایستگاه کنگ، صلخ، گاوبندی و جاسک به عنوان ایستگاه های نمونه برداری در نظر گرفته شد. در این تحقیق سه ساله (1382 تا 1384) در مجموع بیش از 25 هزار ماهی زرده بیومتری گردید و میانگین به ترتیب 64.58±6.27 ، 64.73±7.2 و 62.96±5.31 در سال های مذکور به دست آمد کوچکترین ماهی 26 سانتی متر و بزگترین 86 سانتی متر طول داشتند. شاخص های رشد سال 82، 83، 84 به ترتیب L¥=78, 78, 89 (cm) و K=0.53, 0.52, 0.5(year-1) ،Z=2.62, 2.72, 1.78 (year-1) و M=0.67, 0.0, 66.64 (year-1) وF=1.95, 2.1, 06.14 (year-1)  و To=-0.48, -0.46, -0.30, E=0.0, 74.0, 75.64 محاسبه شد. بر اساس ضریب بهره برداری ذخیره ماهی زرده تحت فشار تشخیص داده شد و کاهش بهره برداری از ذخیره پیشنهاد می گردد. با توجه به خصوصیات زیستی ماهی زرده و بر اساس شاخص انجمن شیلاتی امریکا (AFS) این ماهی جز ماهیان با آسیب پذیری متوسط به حساب می آید.

در این مطالعه تنوع ژنتیکی جمعیت های ماهی سوکلا با استفاده از روش میکروستلایت در سواحل شمالی خلیج فارس و دریای عمان شامل مناطق بوشهر, بندر دیر, بندر لنگه, بندر عباس, پزم و بریس چابهار مورد بررسی قرار گرفت. محصولات تکثیر شده با استفاده از 10 جفت پرایمر میکروستلایت، بر روی ژل پلی آکریل آمید 8 درصد الکتروفورز و با نیترات نقره رنگ آمیزی شدند. نمایش خوشه ای فاصله ژنتیکی به روش جفت گروهی غیر وزنی از طریق میانگین حسابی با استفاده از نرم افزار TFPGA version 1.3 ترسیم گردید. نتایج نشان داد که میانگین تعداد آللی مشاهده شده و موثر به ترتیب 357/12 و 319/8، همچنین میانگین هتروزیگوسیتی مشاهده شده و مورد انتظار به ترتیب 655/0 و 874/0 تعیین شد. بر اساس تست AMOVA حداکثر (0.063) FST بین نمونه های بندر دیر با نمونه های پزم که دارای کمترین میزان جریان ژنی (7/3) است مشاهده شد. بیشترین فاصله ژنتیکی (815/0) در نمونه های متعلق به مناطق دیر و بریس مشاهده شد. بر اساس نتایج موجود مشخص شد که ماهی سوکلا در مناطق مختلف نمونه ‏برداری در خلیج فارس و دریای عمان حداقل دارای 3 جمعیت مجزاست (1- جمعیت ناحیه بوشهر 2- جمعیت ناحیه هرمزگان 3- جمعیت ناحیه چابهار) و مارکرهای اختصاصی جمعیت بوشهر با استفاده از پرایمرهای Rca 1B-H09, Rca 1B-F07, Rca 1B-E08A و Rca 1-A04 شناسایی شد بطوری که با حضور آلل های اختصاصی با وزن مولکولی مشخص شناسایی جمعیت ماهی سوکلای منطقه بوشهر از سایر مناطق امکان پذیر است.

یکی از ترکیبات موجود در نفت هیدروکربن های آروماتیک چند حلقه ای (PAHs) هستند. این تحقیق جهت بررسی تاثیر بخش محلول در آب نفت خام بر تجمع PAHs در عضله ماهی کفشک زبان گاوی (Cynoglossus bilineatus) در بهار سال 1383 انجام شد. دو محلول با غلظت های 0 ppm و 18.25 ppm از نفت خام به روش اندرسن و با استفاده از آب دریا که مشابه آب محل صید ماهی ها بوده است تهیه گردید. سپس 48 عدد ماهی که از ایستگاه های مختلف خلیج فارس صید شده بودند در آزمایشات زیست سنجی بلند مدت (8 روزه) تعداد 8 عدد ماهی (با 3 تکرار) در هر یک از غلظت های تهیه شده از نفت خام قرار داده شدند. پس از پایان دوره آزمایش ماهیان بطور جداگانه فریز و بسته بندی شده و جهت تعیین میزان تجمع PAHs در عضله به آزمایشگاه ارسال شدند. اندازه گیری PAHs بوسیله دستگاه کروماتوگراف گازی با شناساگر شعله یونشی (GC-FID) مدل واریان 3400 انجام شد. در کل 16 نوع ترکیب مختلف PAHs شناسایی شد. سپس مجموع کل PAHs در هر یک از غلظت ها بطور جداگانه محاسبه گردید. نتایج حاصله از آنالیز داده ها نشان می دهد که میانگین تجمع x‾±STD))PAHs در عضله ماهیان شاهد (غلظت 0 ppm) و غلظت 18.25 ppm از نفت خام به ترتیب برابر با ppb 1622±13 و 3983±9.16 ppb می باشد. نتایج این تحقیق با توجه به آزمون ناپارامتریک کروسکال ـ والیس، نشانگر اختلاف معنی دار آماری بین دو دوز 0 ppm و 18.25 ppm از نفت خام از نظر PAHs موجود در بافت عضله ماهی کفشک زبان گاوی می باشد. به عبارت دیگر قرارگیری در معرض غلظت ذکر شده از نفت خام میزان تجمع PAHs را در این ماهیان با نسبت معنی داری افزایش می دهد.

یکی از مهمترین راه های تشخیص بیماری در ماهیان، بررسی و آنالیز هماتولوژی و بیوشیمیایی سرم خون آنها است. در این پژوهش به بررسی و تعیین میزان طبیعی 12 پارامتر بیوشیمیایی سرم خون تاسماهی ایرانی پرداخته شده است. این پارامترها عبارتند از: سدیم، پتاسیم، کلسیم، فسفر، گلوکز، اوره خون (BUN)، کراتینین، کلسترول، تری گلیسیرید، بیلی روبین، آلبومین و پروتیین تام بودند. خونگیری از ماهیان (دو جنس نر و ماده، 16 نر و 16 ماده) از ساقه دمی و در فصل بهار (فروردین ماه) در سواحل جنوب شرقی دریای خزر انجام پذیرفت. نمونه های خون در مجاورت یخ جهت بررسی به آزمایشگاه ارسال شدند. پس از جداسازی سرم، مقادیر پارامترهای سرمی اندازه گیری و نتایج حاصله برای نر و ماده با استفاده از آزمون آماری (t-test) t مقایسه شدند. که بر این اساس در بین 12 پارامتر مورد بررسی تنها در میزان فسفر بین دو جنس نر و ماده تاسماهی ایرانی اختلاف معنی داری وجود دارد (P<0.05) و مقدار این پارامتر در ماهی ماده بیشتر از نر است. همچنین بر اساس آزمون همبستگی پیرسون بین پارامترهای کلسترول با آلبومین، کلسترول با تری گلیسرید، تری گلیسرید با فسفر، کلسیم با پروتیین تام، کلسیم با فسفر، آلبومین با پروتیین تام همبستگی مشاهده گردید (P<0.05).

بهبود رشد و مقاومت در برابر استرس های محیطی از ویژگی های مهم سویه های پروبیوتیکی محسوب می گردد. در این تحقیق اثر استفاده از مخمر ساکارومایسس سروزیا سویه الیپسوییدوس،Saccharomyces cerevisiae var. ellipsoidous ، به عنوان پروبیوتیک در جیره غذایی بچه ماهی نورس قزل آلای رنگین کمان، در زمان شروع تغذیه فعال (163±26.27 میلی گرم) تا 25 روز پس از جذب کیسه زرده مورد مطالعه قرار گرفت. این مخمر در سه سطح 1، 5 و 10 درصد وزنی/ وزنی و در سه تکرار به پلت های غذایی اضافه گردید، همچنین از تیمار حاوی روغن ماهی (بدون مخمر)، استفاده و نتایج با گروه شاهد مقایسه گردید. اثر مخمر بر مرگ و میر بچه ماهیان نورس در طی دوره پرورش معنی دار نبود. همچنین از نظر بافت شناسی، تفاوتی در بین تیمارهای مذکور مشاهده نگردید. در آزمایش مقابله بچه ماهیان با شوری های 10 و 15 ppt پس از طی 24 ساعت، تیمارهای حاوی مخمر از بازماندگی 100 درصدی برخوردار بودند و با تیمارهای حاوی روغن ماهی (بدون مخمر) و شاهد اختلاف معنی دار داشتند (P<0.05).

هدف از این مطالعه شناسایی ماکروبنتوزهای رودخانه مادرسووبررسی فراوانی آنها در ایستگاه های مختلف در ماه های مختلف بود. نمونه برداری به صورت ماهانه از فروردین 1385 تا اسفند 1385 انجام شد. نمونه های ماکروبنتوز توسط نمونه بردار سوربر جمع آوری شدند. نمونه های جمع آوری شده توسط محلول فرمالین 4 درصد، تثبیت و جهت بررسی به آزمایشگاه منتقل گردید. در آزمایشگاه نمونه ها شناسایی و شمارش شدند. دبی و درجه حرارت آب هر ایستگاه در زمان های نمونه برداری ثبت شد. نتایج نشان داد که در اکثر ماه های نمونه برداری بیشترین فراوانی مربوط به لاروهای Ephemeroptera، Trichoptera و Diptera بود. در بین افراد راسته Diptera سه خانواده Chironomidae، Simulidae و Tabanidae با درصد فراوانی به ترتیب 64، 17 و 17 درصد غالبیت داشتند. بیشترین تعداد افراد راسته های Ephemeroptera و Trichhoptera در ماه مرداد مشاهده شد، در صورتی که بیشترین تعداد افراد راسته Diptera در اردیبهشت و همچنین بهمن ماه مشاهده شد. کاهش افراد این راسته در اسفند و فروردین را می توان به بالا بودن دبی آب در این دو ماه نسبت داد. با توجه به درصد فراوانی موجودات کفزی در ماه های مختلف، افراد راسته Ephemeroptera غالبیت بیشتری داشته است. هر چند در برخی ایستگاه ها (به خصوص ایستگاه 5) افراد راسته Diptera غالبیت بیشتری داشته اند که این امر به دلیل ورود فاضلاب روستای تنگراه و چند رستوران به این منطقه می باشد. در تابستان تعداد افراد Diptera (به خصوص خانواده Chironomidae) کاهش قابل توجهی یافت. احتمالا دلیل این امر مهاجرت عمودی از کف به سطح و به خصوص فعالیت تغذیه ای کفزی خواران می باشد. از آنجا که بافت بستر در رودخانه مادرسو عمدتا قلوه سنگی است، و از طرفی بار مواد آلی در این رودخانه یکسان است (به دلیل عدم وجود آلاینده عمده به غیر از ایستگاه 5)، تنوع ماکروبنتوزها تفاوت چندانی در بین ایستگاه های مختلف نداشت. در نتیجه گیری کلی با توجه به وجود راسته های حساس به آلودگی، می توان بیان داشت که رودخانه مادرسو دارای آبی با خصوصیات کیفی مناسب می باشد. بروز سیلاب فصلی در اواسط مرداد باعث کاهش چشمگیر ماکروبنتوزها در این رودخانه می شود. میزان تنوع در این رودخانه پس از سیل سال های اخیر کاهش یافته است.

هدف از این تحقیق بررسی اثر خوراکی سوماتوتروپین گاوی نوترکیب 1 درصد (التوسیل) بر عملکرد رشد ماهی قزل آلای رنگین کمان بود. در این تحقیق، از 1200 لارو ماهی قزل آلای رنگین کمان (Oncorhynchus mykiss) با میانگین وزنی 0.5±0.05 گرم استفاده شد. این ماهیان در 2 گروه شاهد و التوسیل با 3 تکرار تیمار بندی گردید. آب مورد استفاده با دمای 1±15 درجه سانتی گراد، اکسیژن محلول 2/0±2/7 میلی گرم در لیتر و 8±0.3 PH تامین شد. تغذیه لارو های ماهی به صورت دستی و بر اساس وزن ماهی و دمای آب تعیین شد. از سوماتوتروپین گاوی نوترکیب یک درصد (التوسیل) به میزان 200 گرم به ازای هر 100 کیلوگرم وزن بدن ماهی زنده به صورت مخلوط با غذا استفاده شد. برای تعیین شاخص های رشد، وزن و طول ماهی ها (قبل و پس از هر آزمایش) مورد سنجش قرار گرفت. شاخص های رشد شامل وزن کل، افزایش وزن روزانه، طول کل بدن، افزایش روزانه طول بدن، افزایش وزن به ازای هر گرم غذای خورده شده، شاخص رشد ویژه، ضریب تبدیل غذایی، شاخص وضعیت و میزان بقا در دو گروه تیمار شاهد و التوسیل در پایان هر دوره پرورش (28، 56 و 84 روز پس از شروع آزمایش)، مورد سنجش و ارزیابی آماری قرار گرفت. همچنین میزان رشد تطبیقی، بین دو تیمار شاهد و التوسیل در پایان دوره پرورش (84 روز) تعیین و از نظر آماری مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج حاصل از این تحقیق در پایان هر دوره پرورش نشان داد که بین شاخص های مورد نظر فوق در دو تیمار شاهد و التوسیل اختلاف معنی دار وجود نداشت (P<0.05) این نتایج نشان می دهد که تجویز خوراکی سوماتوتروپین نوترکیب گاوی 1 درصد (التوسیل)، با روش فوق، روش مناسبی برای افزایش سرعت رشد ماهی قزل آلای رنگین کمان در شرایط فوق نبود.

در این بررسی 5 ایستگاه واقع در رودخانه شفارود به منظور تعیین میزان آلودگی کلیفرمی از دو لایه سطح و رسوب انتخاب گردید و نمونه برداری بصورت فصلی و هر فصل یک بار انجام گرفت. تعیین میران آلودگی کلیفرمی به روش استاندارد MPN صورت گرفت. نتایج حاصله نشان داد که بیشترین میزان آلودگی در منطقه مصب و لایه رسوب رودخانه بوده است. بیشترین میزان میانگین آلودگی کلیفرمی در فصل تابستان 2/44 در 100 سانتی متر مکعب و بیشترین میزان آلودگی کلیفرم مدفوعی (اشریشیا کلی) با 1/22 در سانتی متر مکعب بوده است. بالا رفتن درجه حرارت محیط در فصل تابستان عامل موثر در افزایش رشد و تکثیر باکتری ها بوده و در مناطق مصبی به دلیل جریان آرام و عبور از مراکز شهری و کشاورزی و وارد شدن پساب این مراکز به داخل آنها تغییرات محسوسی در فاکتور آلودگی آب رودخانه نسبت به ایستگاه هایی که سرعت دبی آب رودخانه زیاد بود، به وجود آورده است.