دانش حسابداری
سال:1396 | دوره:8 | شماره:3 (پیاپی 30) |تعداد مقالات:14

پیش بینی سود هر سهم از اهمیت فراوانی برای سرمایه گذاران و مدیران داخلی شرکت ها برخوردار است. بررسی پژوهش های قبلی حاکی از این بوده است که در اکثر آن ها، به فرضیه وجود رابطه غیرخطی میان سود وعوامل تعیین کننده آن توجه نشده است. این در حالی است برخی از پژوهشگران نشان داده اند که رابطه میان سود و عوامل تعیین کننده آن خطی نیست. به همین دلیل و همچنین نقش محوری سود هر سهم در تصمیمات سرمایه گذاران، با استفاده از مدل های مختلف شبکه عصبی مصنوعی و مدل های سری زمانی، سود هر سهم میان دوره ای 126 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سال های 1389 تا 1395 بررسی و پیش بینی شده است. در ادامه و در گام بعدی برای تعیین متغیرهای ورودی مؤثر بر سود هر سهم از الگوریتم بهینه سازی ژنتیک و تجمع ذرات استفاده شده است. به کارگیری روش ترکیبی شبکه عصبی مصنوعی، الگوریتم ژنتیک و الگوریتم تجمع ذرات می تواند علاوه بر استفاده از روش های نوین برای پیش بینی سود هر سهم، سرمایه گذاران را نیز در تصمیم گیری های آتی یاری رساند. نتایج نشان می دهد روش پیشنهادی قادر است تا متغیرهای ورودی مؤثر بر سود هر سهم را از میان تمام متغیرهای ورودی استخراج و توانایی و قدرت تعمیم شبکه عصبی مصنوعی را افزایش دهد.

مدیریت در راستای دستیابی به سود مستمر و پایدار، سعی می کند نوسان های دوره ای سود را حذف و اقدام به ارائه تصویری مناسب از عملکرد شرکت نماید، در حالی که طبق نظریه-های اقتصادی عامل موثر در ارزیابی عملکرد شرکت ها، عوامل اصلی و نسبتا پایدار صنعت می باشد. در این تحقیق به بررسی تفاوت در پایداری سود صنعت و شرکت و اجزای آنها برای شناخت بهتر جهت ارزیابی عملکرد شرکت ها پرداخته شده است. جامعه آماری تحقیق شامل کلیه شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است. داده های مورد بررسی مشتمل بر 238 شرکت طی سال های 1387 تا 1394 بوده است. نتایج حاکی از پایدارتر بودن سود صنعت و اجزای آن نسبت به سود خاص شرکت و اجزای آن است همچنین نتایج نشان داد که شوک های تجاری عاملی موثر در کاهش پایداری سود هستند و اقلام تعهدی صنعت نسبت به اقلام تعهدی خاص شرکت پایدارتر است. اما اخبار بد نمی-تواند اثر معناداری بر پایداری سود داشته باشد.

بر اساس ماده 13 دستورالعمل اجرایی افشای اطلاعات برای شرکت های ثبت شده نزد سازمان بورس اوراق بهادار تهران، ناشران موظف به افشای فوری اطلاعات مهم هستند. این پژوهش به بررسی واکنش بازار نسبت به افشای اطلاعات بااهمیت موضوع ماده فوق می پردازد. روش انجام پژوهش مطالعه رویدادی با استفاده از تحلیل محتوا بوده که در این راستا تعداد 213 اطلاعیه طی سال های 1389 تا 1395 مربوط به این نوع افشا مورد بررسی قرارگرفته است و با توجه به تحلیل محتوا، در سه طبقه اطلاعیه های مثبت، منفی و شفاف ساز طبقه بندی شدند. در این پژوهش بازده غیرعادی انباشته برای بازه های کوتاه مدت هفتگی (5+ تا 1-)، پنج روزه (3+ تا 1-)، سه روزه (1+ تا 1-)، یک روزه (روز اعلان)، دوروزه (0 تا 1-) و بازه هفتگی (5-تا 1) محاسبه شده است. نتایج حاکی از آن است که سرمایه گذاران نسبت به اطلاعیه های منفی در روزهای پیش از انتشار اطلاعیه، واکنش مثبت و معنی دار نشان می دهند، اما پس از تاریخ انتشار واکنش معنی داری نشان نمی دهند. همچنین سرمایه گذاران نسبت به اطلاعیه های مثبت و شفاف ساز واکنش مثبت و معنی داری دادند.

در این پژوهش، تاثیر تخصص مالی کمیته حسابرسی بر محیط اطلاعاتی شرکت مورد آزمون قرار گرفته است. محیط اطلاعاتی شرکت توسط متغیرهای مشاهده پذیر اندازه شرکت، مالکیت نهادی، فرصت های رشد شرکت، عمر شرکت، دامنه قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام، تعداد سهامداران شرکت، خطای پیش بینی سود، دفعات گردش سهام، معیار عدم نقد شوندگی آمیهود و نوسان پذیری بازده سهام، بصورت یک شاخص جامع، اندازه گیری شده و تأثیر تخصص مالی کمیته حسابرسی بر محیط اطلاعاتی شرکت ها در بازه زمانی 4 سال بعد از تصویب دستورالعمل کنترل های داخلی در سال 1391، طی سال های 1391 تا 1394 مورد آزمون قرار گرفت. نتایج حاصل از بررسی 121 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران از طریق دادههای ترکیبی به روش تابلویی، بیانگر آن است که رابطه مثبت و معناداری بین تخصص مالی اعضای کمیته ی حسابرسی و محیط اطلاعاتی شرکت ها وجود دارد و تخصص مالی اعضاء کمیته حسابرسی باعث بهبود محیط اطلاعاتی شرکت و افزایش شاخص سنجش آن می گردد.

در این پژوهش علامت دهی از طریق اقلام تعهدی اختیاری و تأثیر آن بر سرمایه گذاری در دارایی های سرمایه ای و نرخ بازده دارایی های شرکت های بامحدودیت مالی در بورس اوراق بهادار تهران آزمون می شود. برای این منظور چهار فرضیه تدوین شده است. برای آزمون فرضیه های پژوهش از روش مقایسه میانگین و سه مدل رگرسیون چند متغیره خطی و داده های ترکیبی استفاده شده است. نمونه آماری پژوهش شامل 128 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سال های 1393-1386 بوده است. نتایج حاصل از تجزیه و-تحلیل داده ها نشان می دهد که شرکت های با محدودیت مالی که فرصت های سرمایه گذاری بالایی دارند در مقایسه با شرکت های با محدودیت مالی که فرصت های سرمایه گذاری پایینی دارند، اقلام تعهدی اختیاری بزرگ تری نگهداری می کنند. همچنین شرکت های با محدودیت مالی که اقلام تعهدی اختیاری بالایی دارند در مقایسه با شرکت های با محدودیت مالی که اقلام تعهدی اختیاری پایینی دارند، در دوره گزارش سود، بازده بالاتری دارند، سرمایه گذاری بیشتری در دارایی های سرمایه ای انجام می دهند و نرخ بازده دارایی های بیشتری دارند.

مدیران شرکت هایی که با بحران مالی مواجه شده اند، بدلیل کاهش سودآوری و در نتیجه کاهش قیمت سهام و پاداش خود، انگیزه های بالایی برای استفاده از اقلام تعهدی اختیاری و دستکاری سود دارند، انجام چنین اعمالی منجر به کاهش کیفیت سود و کاهش کیفیت اطلاعات مالی می گردد، بنابراین در شرایط بحران مالی اطمینان و اعتماد سرمایه گذاران به سیستم گزارشگری مالی ضعیف شده و تعیین کیفیت حسابداری از اهمیت بالایی برخوردار می باشد. هدف اصلی پژوهش حاضر تعیین اثر بحران مالی بر کیفیت گزارشگری مالی می باشد. در این پژوهش اطلاعات مالی 90 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در طی بازة زمانی 1381 تا 1393 بررسی شده است. نتایج پژوهش با استفاده از الگوی رگرسیون چند متغیره و روش داده های تابلویی با اثرات ثابت و تصادفی، نشان داد که بحران مالی اثر منفی و معناداری بر هموارسازی سود، ارتباط ارزشی سود و محافظه کاری شرطی دارد ولی ارتباط معناداری بین بحران مالی با محافظه کاری غیرشرطی یافت نشد.

مشکلات نمایندگی در نتیجه تضاد منافع، میان مدیران و سهامداران ایجاد می شود. در این میان، حسابرسی راهکاری کارآمد برای محدود کردن اختیارات مدیران در روابط قراردادی محسوب می شود. هدف این پژوهش، بررسی چسبندگی حق الزحمه حسابرسی (عدم تقارن در هزینه حسابرسی)، تعدیلات مربوط به تفاوتهای افزایشی و کاهشی آن در بلند مدت و تاثیر ریسک مالیاتی بر انحراف حق الزحمه حسابرسی از مدل استاندارد حق الزحمه می باشد. به همین منظور، از داده های 140 شرکت عضو بورس اوراق بهادار تهران برای دوره زمانی 1386 تا 1394 استفاده شده است. آزمون فرضیه های پژوهش به کمک مدل رگرسیونی داده های ترکیبی صورت می گیرد. نتایج نشان می دهد که چسبندگی حق الزحمه های حسابرسی از یک روند مشخص تبعیت نمی کند و در دوره های زمانی بلندمدت تغییر می کند. همچنین، اجتناب مالیاتی، باعث انحراف از مدل استاندارد حق الزحمه می شود و دستمزدهای حسابرسی را افزایش می دهد.

تحقیق حاضر به بررسی تأثیر بیش سرمایه گذاری بر مدیریت سود و تأثیر تعدیلی دوره ی تصدی مدیرعامل بر این رابطه در 177 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی دوره ی زمانی 1384 الی 1394 می پردازد. هدف اصلی پژوهش، بررسی این موضوع است که آیا مدیران پس از بیش سرمایه گذاری، متعاقباً انگیزه هایی برای تحریف اطلاعات مالی از طریق مدیریت سود به نفع انتظارات سهامداران درباره بازده ی سرمایه گذاری دارند؟ به منظور آزمون فرضیه ها و الگو ها از داده های ترکیبی با روش برآورد حداقل مربعات تعمیم یافته استفاده شد. نتایج پژوهش نشان می دهد که بیش سرمایه گذاری فعلی شرکت ها با مدیریت سود متعاقب آن که به دو طریق استفادة فرصت طلبانه از اقلام تعهدی (مدیریت اقلام تعهدی) و دستکاری فروش (مدیریت سود واقعی) انجام شده است، ارتباط مستقیم و معناداری دارد. علاوه بر این، نتایج نشان می دهد که تأثیر بیش سرمایه گذاری بر مدیریت سود واقعی در مورد مدیران عامل با دوره ی تصدی بالا صادق است اما دوره ی تصدی مدیرعامل تأثیری بر ارتباط بین بیش سرمایه گذاری و مدیریت اقلام تعهدی ندارد. بنابراین، اعمال مدیریت سود واقعی در مقایسه با مدیریت اقلام تعهدی نیاز بیشتری به قدرت مدیرعامل دارد که این قدرت از طریق افزایش دوره ی تصدی به دست می آید.