علوم زیستی
سال:1388 | دوره:3 | شماره:4 (پیاپی 11) |تعداد مقالات:9

ژیاردیازیس عفونت انگلی روده کوچک با انتشار جهانی است که توسط تک یاخته تاژک داری به نام Giardia lambelia در انسان ایجاد می شود. Blastocystis hominis تک سلولی پاتوژنی است که در روده بزرگ انسان زندگی می کنند و سبب اسهال می شود. این دو تک یاخته دارای دو مرحله کیستی و تروفوزوئیتی می باشند. هدف از این تحقیق بررسی میزان آلودگی همزمان B. hominis در مدفوع افراد مبتلا به ژیاردیازیس در شهرستان تنکابن از استان مازندران می باشد، تا با دستیابی به رابطه آلودگی همزمان این دو انگل به درمان بهتر و با استفاده از داروهای موثر اختصاصی، در بیماران مبتلا پی برد. این تحقیق بر روی نمونه مدفوع 226 نفر از بیماران مبتلا به گاستروآنتریت که به مراکز بهداشتی و درمانی شهرستان تنکابن مراجعه داشته اند، انجام و مراحل مختلف آزمایش در پژوهشکده منطقه شمال کشور واقع در شهرستان آمل انجام شده است. روش های بکار گرفته شده عبارت است از مشاهده مستقیم و روش تغلیظ با استفاده از کیت پاراسب، که برای تشخیص انگل های G. lamblia و میکروارگانیزم B. hominis با استفاده از میکروسکوپ نوری با عدسی 100 به عنوان روش تشخیصی بکار گرفته شد. نتایج حاصل از این مطالعه حاکی از شیوع %3.54 تک یاخته G. lamblia و %3.1 Blastocystis در شهرستان تنکابن است. از طرفی میزان شیوع آلودگی همزمان به Giardia و Blastocystis %66.7 مشاهده شده است. از این تحقیق می توان به این نتیجه دست یافت که احتمالا G. lamblia شرایط بهتری را برای فعالیت و تکثیر B. hominis در میزبان فراهم می کند تا آسیب رسانی خود را تشدید نماید.

به منظور بررسی تاثیر عصاره هیپوفیز همراه با پروستاگلاندین PGF2a در تکثیر مصنوعی تاسماهی ایرانی (قره برون)، مولدین ماده در 3 تیمار شامل عصاره هیپوفیز با دوزهای 5، 7 و 10 میلی گرم به ازا هر مولد همراه با 500 میکروگرم پروستاگلاندین PGF2a، در قالب طرح کاملا تصادفی در 5 تکرار مورد تزریق قرار گرفتند. ماهیان تیمار شاهد با دوز 70 میلی گرم عصاره هیپوفیز به ازا هر مولد، مورد تزریق قرار گرفتند. نتایج نشان داد موثرترین دوز در القا اوولاسیون مولدین ماده؛ دوز 10 میلی گرم عصاره هیپوفیز همراه با پروستاگلاندین PGF2a بود. مقایسه طول زمان اوولاسیون القا شده، اختلاف معنی داری را در بین تیمارها نشان نداد، ولی میانگین مدت زمان رسیدگی در تیمارهای تزریق شده با عصاره هیپوفیز همراه با پروستاگلاندین PGF2a نسبت به تیمار شاهد طولانی تر بود. بیشترین میزان تخم استحصالی، درصد لقاح و درصد بازماندگی انکوباسیون در دوز 10 میلی گرم عصاره هیپوفیز همراه با پروستاگلاندین PGF2a مشاهده شد. نتایج این بررسی نشان می دهد با توجه به کارایی عصاره هیپوفیز همراه با پروستاگلاندین PGF2a، کاربرد آن به جای روش سنتی القا اوولاسیون و رسیدگی در مراکز تکثیر ماهیان خاویاری، مفید و مقرون به صرفه خواهد بود.

هدف از این تحقیق جداسازی و شناسایی باکتری های قادر به تولید مواد فعال زیستی با خاصیت آنتی باکتریال از آب های ساحلی دریاچه کاسپین بوده است. در این بررسی ابتدا نمونه های آبی از آب های ساحلی دریاچه کاسپین در 29 منطقه در خط ساحلی استان گیلان جمع آوری و مورد بررسی قرار گرفت. پس از کشت و خالص سازی باکتری ها، از نظرتولید مواد فعال زیستی با خاصیت آنتی باکتریال به روش Agar Well Diffusion در برابر 10 سویه پاتوژن استاندارد مورد آزمایش قرار گرفتند. در مرحله بعدی باکتری هایی که توانایی تولید مواد فعال زیستی با خاصیت آنتی باکتریال را داشتند مورد شناسایی بیوشیمیایی بر اساس جداول استاندارد مندرج در کتاب Bergy´s Manual of Systematic Bacteriology قرار گرفتند. همچنین سکانس ژنی 16Sr RNA در موارد لازم انجام شد. فعالیت همولیتیکی این ترکیبات بررسی گردید و توانایی مهار رشد پاتوژن ها توسط این ترکیبات با 9 آنتی بیوتیک متداول مقایسه شد. از مجموع 108 باکتری جداسازی شده 12 باکتری فعالیت آنتی باکتریال را حداقل در 4 مورد از 10 مورد پاتوژن بررسی شده نشان دادند. بر اساس شناسایی بیوشیمیایی بیشتر این باکتری ها از جنس های باسیلوس و سودوموناس گزارش شد. سکانس ژنی 16Sr RNA در سه مورد انجام پذیرفت و نشان داد که سویه های فوق الذکر با 100% قرابت ژنتیکی Bcillus cereus، %99.7 قرابت ژنتیکیExiguobacterium acetylicum strain  و %99.7 قرابت ژنتیکی Alcaligenes faecalis می باشند. بیشترین فعالیت آنتی باکتریال در سویه  Pseudomonas aeroginosaمشاهده گردید که در هر 10 مورد پاتوژن بررسی شده مثبت بوده است و نسبت به 9 آنتی بیوتیک بررسی شده فعالیت بیشتر و وسیع الطیف تری نشان داده است.

تولید ماهیان گرمابی اولین بار در دهه 40 خورشیدی در شرکت کشت و صنعت دامپروری سپیدرود در رشت انجام گرفت. پرورش ماهیان گرمابی عمدتا بصورت پرورش در استخرهای خاکی و یا آببندان ها صورت می گیرد. در این بین شهرستان فریدونکنار با دارا بودن 25 آببندان نقش مهمی در تولید این ماهیان ایفا می نماید. در پرورش ماهیان گرمابی انگل ها از عمده ترین تهدیدکننده تولید هستند به همین دلیل در سال 1387 بر اساس بیشترین وسعت و تولید، 3 آببندان شهرستان فریدونکنار انتخاب شدند. نمونه برداری ها در طول یک دوره پرورش 6 ماهه صورت گرفت، بطوری که که از هر آببندان ماهانه 10 عدد ماهی کپور نقره ای با استفاده از تور سالیک صید شدند. سپس ماهیان به صورت زنده همراه با آب مجهز به کپسول هوا به آزمایشگاه پژوهشکده اکولوژی آبزیان دریای خزر (ساری) منتقل شدند (مجموعا 180 عدد). در آزمایشگاه پس از زیست سنجی ماهی ها، اندام های مختلف شامل پوست، باله ها، آبشش، روده و چشم مورد بررسی قرار گرفتند. بر اساس نتایج حاصله چهارگونه انگل Trichodina sp. در پوست Chilodonella sp. در پوست، Dactylogyrus sp. در آبشش و متاسرکر Diplostomum spathaceum در چشم شناسایی شدند. بیشترین درصد آلودگی (33.78 درصد)، میانگین شدت آلودگی (25.76 عدد)، میانگین فراوانی (88.32 عدد) و دامنه تعداد آ لودگی (98- 2 عدد) مربوط به انگل منوژن Dactylogyrus sp بوده است. همچنین کمترین درصد آلودگی انگل (4.11 درصد)، میانگین شدت آلودگی (1.04 عدد)، میانگین فراوانی (2.53 عدد) و دامنه تعداد آلودگی (7-1عدد) مربوط به Trichodina sp بود. نتایج حاصل از این تحقیق حاکی از آن است که بین میزان آلودگی فراوانی انگلی و ماههای نمونه برداری رابطه مستقیم و معنی داری وجود دارد به طوری که حداکثر فراوانی انگلی در فصل تابستان و ماه مرداد مشاهده شد.

در این تحقیق به ممیزی کارخانه کمپوست رشت و تطبیق آن با استانداردهای محیط زیستی پرداخته شده است. در گام نخست اهم شاخص های محیط زیستی اندازه گیری شد. در گام بعدی این پارامترها با استانداردهای محیط زیستی ملی مورد مقایسه قرار گرفت تا بر این اساس مقدمات برای ممیزی محیط زیستی آن فراهم آید. نتایج تحقیق نشان داد که فاصله کارخانه کمپوست با مراکز حساس شامل سکونتگاه ها، مراکز درمانی، رودخانه ها و چاه های عمیق و نیمه عمیق بر اساس استانداردهای سازمان حفاظت محیط زیست، مغایرت دارد. در ضمن شرکت مذکور بدون تهیه و ارائه گزارش ارزیابی و برنامه مدیریت زیست محیطی آغاز به فعالیت نموده است. برآورد میزان صدای منتشره از کارخانه، آنالیز پارامترهای فیزیکو شیمیایی و میکروبی در پساب خروجی سیستم تصفیه خانه مشخص کرد که آلایندگی آن بالاتر از حد استاندارد سازمان حفاظت محیط زیست است. همچنین نمونه برداری و آنالیز نمونه کود تولیدی و مقایسه آن با استاندارد کود نشان داد که مقدار فلز روی بیش از حد استاندارد محیط زیست و سایر فلزات سنگین نظیر نیکل، مس و کادمیوم کمتر از حد استاندارد می باشد، اما در پساب کارخانه، میزان عناصر سنگین سرب و نیکل نیز بیش از حد استاندارد محیط زیست است. شایان ذکر است که بررسی های صورت گرفته در نتایج حاصل از آنالیز کود نرم (کمپوست) تولیدی کارخانه و مطابقت آن با استاندارد کود نشان داد که این کود از نظر کیفیت تقریبا مابین رده «یک» و رده «دو» کمپوست قرار دارد. علاوه بر آن درصد بالای شیشه در این کود، اساسی ترین مشکل بوده و باعث عدم استقبال کشاورزان منطقه از کمپوست تولیدی شده است. نهایتا راهکارهای اجرائی و برنامه های مدیریت محیط زیست برای کنترل و کاهش اثرات ناشی از فعالیت کمپوست ارائه گردید.

مطالعه حاضر اولین تلاشی است که در جهت شناسایی گاوهای آلوده به Mycobacterium paratuberculosis به روش تست یونین و PCR در شهرستان تنکابن انجام می گیرد. Paratuberculosis  عفونت مزمن روده ای در نشخوارکنندگان می باشد و عامل بیماری، به طرق مختلفی از دام آلوده به محیط انتشار پیدا می کند. شیر یکی از منابع مهم برای حضور باکتری و به عنوان عاملی برای گسترش آلودگی می باشد. همچنین به دلیل ارتباط احتمالی که بین عامل بیماری یون و بیماری کرون در انسان مطرح است، بررسی حضور باکتری در شیر، می تواند شاخص مهمی در تعیین میزان گسترش این عفونت در جوامع دامی و احیانا انسانی باشد. در این مطالعه ابتدا 90 راس گاو شیری توسط تست یونین مورد آزمایش قرار گرفتند و نتایج تست به صورت 3 مورد مثبت، 23 مورد مشکوک و 62 مورد منفی به دست آمد. سپس نمونه ها به روش nested PCR بررسی شده و از دو جفت پرایمر اختصاصی برای تکثیر قطعه bp 194 مورد نظر استفاده شد. طبق نتایج بدست آمده شیوع آلودگی در 3 منطقه مورد نظر متفاوت بوده و رنجی بین 4.2 تا %7.7 را نشان داد. همچنین مشخص شد تست یونین قابلیت شناسایی دام های بیمار را از بین موارد مشکوک ندارد در نتیجه، استفاده از تکنیک PCR جهت شناسایی دقیق دام های بیمار امری ضروری به نظر می رسد.

یکی از روش های موجود برای کاهش مصرف آب در کشت برنج، قطع آبیاری و تغییر روش آبیاری سنتی (غرقاب دائمی) به آبیاری با دور آبیاری مناسب است. دستیابی به تولید بیشتر به روش های مختلفی امکان پذیر بوده که یکی از آن ها استفاده از کودهای شیمیایی بویژه کود نیتروژن است. این آزمایش بصورت اسپلیت پلات با طرح پایه بلوک کامل تصادفی در 3 تکرار در سال زراعی 1387 اجرا گردید. دور آبیاری به عنوان فاکتور اصلی در 4 سطح شامل غرقاب دائمی، تناوب 5، 8 و 11 روز و کود نیتروژن به عنوان فاکتور فرعی در چهار سطح صفر، 90، 120 و 150 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار بود. روش آبیاری تناوبی با دور 8 روز ضمن حفظ عملکرد در حد روش معمول غرقاب دائم، باعث کاهش 18 درصدی مصرف آب گردید. مصرف 120 کیلوگرم در هکتار کود نیتروژن، عملکرد دانه 7418 کیلوگرم در هکتار را موجب شد.

این تحقیق در محیط ساکن برای تعیین LC50 96h و غلظت کشندگی پرمنگنات پتاسیم و سولفات مس بر روی بچه تاسماهیان ایرانی(Acipenser persicus)  (با وزن 3-1گرم) اجرا شد. تعداد 360 عدد بچه تاسماهی با 5 تیمار و یک گروه شاهد که هر کدام دارای 3 تکرار بودند و از 36 آکواریوم به حجم 20 لیتر استفاده شد. در هرآکواریوم تعداد 10 عدد بچه ماهی رهاسازی گردید. این آزمایش بر اساس روش OECD اجرا شد. میزان LC10، LC50 و LC90 با استفاده از روش آماری Probit Analysis محاسبه گردید. در طول مدت آزمایش دمای آب درون آکواریوم ها دما 23.7±0.38 درجه سانتی گراد، میزان اکسیژن محلول در آب 7.08±0.26 میلی گرم در لیتر، 8.25±0.06 pH و سختی کل 330 میلی گرم در لیتر بود. نتایج آزمایش نشان داد که مقدار 96 LC50 ساعته پرمنگنات پتاسیم 0.41 میلی گرم در لیتر و سولفات مس 0.16 میلی گرم بر لیتر می باشد. همچنین میزان LC10 و LC90 پرمنگنات پتاسیم به ترتیب 0.09 و 1.9 میلی گرم در لیتر LC10 و LC90 سولفات مس به ترتیب 0.03 و 0.6 میلی گرم در لیتر می باشد. بر اساس (LC5096h<1) این ضدعفونی کننده ها برای بچه تاسماهیان ایرانی سمیت خیلی زیادی دارند.