علوم زیستی
سال:1390 | دوره:5 | شماره:4 (جلد اول) |تعداد مقالات:16

به منظور ارزیابی مدل ORYZA2000، تحقیقی در مزرعه تحقیقاتی واقع در موسسه تحقیقات برنج کشور، رشت، در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با 6 مدیریت آبیاری به عنوان تیمار، در سه تکرار طی سال زراعی 84 بر روی رقم هاشمی اجرا گردید. مدیریت ها شامل غرقاب دایم، آبیاری پس از 1، 3 و 5 روز محو شدن آب از سطح زمین و آبیاری با دورهای 5 و 8 روز بود. ارزیابی مقادیر شبیه سازی و اندازه گیری شده زیست توده کل، زیست توده خوشه، بیوماس برگ، بیوماس ساقه و شاخص سطح برگ، با استفاده از پارامترهای ضریب تبیین، جذر میانگین مجذور خطا، جذر میانگین مجذور خطای نرمال شده، کارآیی مدل و ضریب جرم باقیمانده انجام گردید. به طور متوسط مقادیر جذر میانگین مجذور خطای مدل زیست توده کل بین 532-871 کیلوگرم بر هکتار، زیست توده خوشه بین 234-473 کیلوگرم بر هکتار، زیست توده برگ بین 82-246 کیلوگرم بر هکتار، زیست توده ساقه بین 456-280 کیلوگرم بر هکتار و شاخص سطح برگ بین 0.23-0.52 بدست آمد، همچنین جذر میانگین مجذور خطای نرمال شده زیست توده کل بین 14-24 درصد، زیست توده خوشه بین 10-24 درصد، زیست توده برگ بین 14-55 درصد، زیست توده ساقه بین 16-27 درصد و شاخص سطح برگ بین 27-70 درصد تعیین گردید. مدل مقدار شاخص سطح برگ را در این مطالعه بیشتر از مقدار اندازه گیری شده آن شبیه سازی نمود.

سرخدار (Taxus baccata L.) از معدود درختان سوزنی برگ بومی ایران و از جمله گونه های با ارزش، نادر و کمیاب جنگل های ارسباران و بجامانده از بقایای رویش های دوران سوم زمین شناسی محسوب می گردد که متاسفانه به علت تغییرات شرایط آب و هوایی و برداشت های بی رویه و چرا در معرض انقراض قرار گرفته است. به منظور بررسی وضعیت زادآوری طبیعی سرخدار در جنگل های ارسباران دو منطقه رویشی کلاله در حوزه ایلگنه چای و رویشگاه کوران در حوزه هوراند انتخاب شد. روش آماربرداری بصورت انتخابی (Selective sampling) بوده که در مجموع 43 پلات 10 آری و 43 میکروپلات 1 آری بصورت تودرتو (Nested) برداشت شدند. در قطعات نمونه اصلی، مشخصات جغرافیایی و اکولوژیکی، مشخصات جنگل شناسی توده های حاوی سرخدار و نیز صفات کمی و کیفی پایه های آن ثبت شد. در میکروپلات ها مشخصات کیفی زادآوری های سرخدار و سایر گونه ها از قبیل منشا تجدید حیات (دانه زاد و شاخه زاد)، سلامت و شادابی نهال ها در کلاسه های ارتفاعی متفاوت مشخص شدند. سپس با استفاده از آزمون آماری کای اسکوار (Chi - square) و بر اساس گروه های تفکیکی شیب، جهت و ارتفاع از سطح دریا، مشخصه های کیفی زادآوری سرخدار با هم مقایسه شدند. همچنین ارتباط زادآوری طبیعی سرخدار و سایر گونه ها با عوامل رویشگاهی نیز مورد ارزیابی قرار گرفت. بررسی ها روی زادآوری نشان داد که در هر هکتار مناطق مورد مطالعه 500 نهال سرخدار و 4402 نهال سایر گونه ها وجود دارد و در ارتباط با فرم رویشی سرخدار، 71.6% پایه ها شاخه زاد و 28.47% دانه زاد هستند. همچنین 59.9% نهال های سرخدار دانه زاد و 44.1% با منشا شاخه زاد مشاهده گردید. در ضمن 60% زادآوری سایر گونه ها با منشا دانه زاد مشاهده گردید که این امر نشان می دهد، که سرخدار و سایر گونه در جنگل های ارسباران روند رو به دانه زادی دارند و این مساله ثبات، استمرار و توسعه آن ها را به واسطه تجدید حیات دانه زاد تضمین می کند. ارتباط زادآوری با عوامل رویشگاهی نیز نشان می دهد که بیشترین زادآوری های سرخدار در رویشگاه های مورد مطالعه در دامنه های شمالی و تاج پوشش نیمه بسته تا بسته (90-50) درصد و پوشش علفی کمتر از 10% و در محدوده ضخامت هوموس ولاشبرگ (2-1) سانتی متری صورت می گیرد. آزمون آماری کای اسکوار جهت مقایسه مشخصه های کیفی زادآوری سرخدار اختلاف معنی داری را در وضعیت های مختلف نشان داده است. به طوری که با مقایسه هر یک از مشخصه های کیفی برداشت شده از زادآوری سرخدار در مناطق مورد مطالعه از نظر ارتفاع از سطح دریا و نیز جهات مختلف دامنه مشخص شد که، به احتمال 95% بین مبدا زادآوری های سرخدار تفاوت معنی داری وجود دارد، ولی به احتمال 95% بین میانگین های سلامت و شادابی نهال های سرخدار تفاوت معنی داری وجود ندارد. همچنین مشخص شد که به احتمال 95% بین مشخصه های کیفی زادآوری سرخدار از نظر طبقات متفاوت شیب اختلاف معنی داری وجود ندارد.

خاک به عنوان بستر تولید یکی از مهمترین فاکتورهایی است که در اکوسیستم های پیچیده زمین مورد بررسی قرار می گیرد هر چند همیشه مطالعه این فاکتور دارای مشکلات زیادی بوده است، در این تحقیق با علم به این موضوع سعی شده با استفاده از فاکتورهایی که اندازه گیری آن ساده تر می باشد به بررسی فرسایش خاک پرداخته شود و تغییرات در آن ارزیابی گردد از این رو منطقه ای به وسعت 4580 هکتار که دارای اکوسیستم جنگلی است انتخاب و از مدل PSIAC استفاده شد و لایه های زمین شناسی، خاکشناسی، روان آب، توپوگرافی، پوشش زمین، فرسایش سطحی، فرسایش رودخانه ای، اقلیم و کاربری زمین در محیط GIS آماده و رستری شد و بنابر شرایط مدل، Classify و به دنبال آن Reclassify شد و با ارزش های جدید در مدل فرسایش PSIAC هم پوشانی شدند، در نتیجه نقشه ای حاصل گشت که با توجه به ارزش های موجود در آن به 60 منطقه فرسایش تبدیل شد و در نهایت با توجه به ارزش هر پیکسل میزان و افق فرسایش استخراج شد و مشخص گردید که با توجه به شرایط فوق میزان فرسایش در سال 1.9 تن در کیلومتر مربع می باشد.

به منظور بررسی جنبه های مختلف زراعی کشت دو منظوره (برداشت دانه و علوفه سبز) به عنوان یکی از راهکارهای تولید علوفه و حفاظت از مراتع در کشور و قابلیت مکانیزاسیون این روش، آزمایش اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه آموزشی- پژوهشی دانشگاه تهران در سال زراعی 1385-1384 انجام گردید. تیمارهای فرعی آزمایش شامل گندم نان (رقم پیشتاز) و گندم دوروم (رقم استورک) در تراکم های 130، 180و 230 کیلوگرم بذر در هکتار به صورت فاکتوریل در کرت های فرعی کشت گردیدند. تیمار نحوه برداشت علوفه در سه سطح برداشت بیولوژیک (چرای دام)، برداشت مکانیزه (برداشت بوسیله موور) و شاهد (عدم برداشت) در مرحله پیش از شروع طویل شدن ساقه در کرت های اصلی اجرا گردید. نتایج آزمایش نشان داد که برداشت مکانیزه باعث کاهش عملکرد دانه رقم استورک می گردد. در کشت دومنظوره، گندم نان با تراکم 180 کیلوگرم بذر در هکتار و گندم دوروم با تراکم 230 کیلوگرم در هکتار به ترتیب با 5050 و5660  کیلوگرم در هکتار عملکرد دانه بهترین شرایط کشت بود (برداشت علوفه در رقم استورک فقط به صورت چرای دام). با این عمل به طور میانگین 1550 کیلوگرم در هکتار علوفه خشک در انتهای فصل زمستان قابل برداشت خواهد بود. در صورت رعایت اصول فنی خصوصا کشت رقم مناسب، برداشت علوفه به صورت مکانیزه یا چرای دام باعث افزایش درآمد زارع می گردد.

قارچ lunata Curvularia یکی از مهم ترین عوامل در کنترل بیولوژیک بسیاری از علف های هرز محسوب می شود. در این تحقیق قارچ lunata Curvularia ازعلف هرز قاشق واش جدا گردید و به عنوان یک عامل کنترل بیولوژیکی علف هرز قاشق واش در برنج مورد ارزیابی قرار گرفت. برای این منظور از سه رقم برنج بومی شامل هاشمی، علی کاظمی و بینام و دو رقم اصلاحی شامل سپیدرود و خزر در گل خانه در یک طرح کاملا تصادفی شامل سه تکرار استفاده گردید. مایه زنی به وسیله سوسپانسیون اسپوری شامل 106 اسپور در میلی لیتر آب مقطر به همراه توئین-20 یک درصد در مرحله 3-4 برگی انجام گرفت. نتایج نشان داد که شدت بیماری ایجاد شده به وسیله lunata Curvularia روی ارقام هاشمی و علی کاظمی بیشتر از سایر ارقام بوده و ارقام سپیدرود و خزر کمتر تحت تاثیر قرار گرفته و تحمل بیشتری از خود نشان داده اند. علاوه بر آن با بررسی صفاتی همچون وزن تر، وزن خشک و ارتفاع مشخص گردید که ارتفاع ارقام فوق در واکنش به قارچ، کاهش معنی داری نداشته ولی وزن خشک و وزن تر ارقام سپیدرود و خزر، کاهش معنی داری نشان داده اند. از این رو می توان از قارچ مزبور در کنترل بیولوزیک علف هرز قاشق واش استفاده کرد، با توجه به این نکته که این قارچ خسارت چشمگیری روی ارقام برنج مورد بررسی نداشته است.

بررسی ماکروزئوبنتوزهای رودخانه های منتهی به دریاچه مخزنی پشت سد لار و تغییراتشان طی 12 مرحله نمونه برداری بصورت ماهانه از خرداد تا آبان ماه در سال های 1388 و 1389 انجام گرفت. نمونه برداری با استفاده از دستگاه سوربر به ابعاد 40×40 سانتی متر مربع در 4 ایستگاه رودخانه ای (دلیچایی، آب سفید، الرم، کمردشت) و با 3 تکرار صورت پذیرفت. نمونه های جمع آوری شده توسط فرمالین 4 درصد تثبیت و در آزمایشگاه جداسازی، شناسایی و شمارش گردید. در این بررسی 11 راسته از ماکروزئوبنتوزها مورد شناسایی قرار گرفت که در میان آن ها راسته دوبالان (Diptera) بیشترین تنوع و فراوانی را داشته اند. افراد متعلق به دو راسته دوبالان و سنجاقک ها (Odonata) در همه ایستگاه ها جانداران غالب بوده اند. میانگین سالیانه تراکم کل و بیوماس ماکروزئوبنتوزها به ترتیب 208 عدد در متر مربع و 1.72 گرم در متر مربع بدست آمد. راسته های فوق شامل 38 جنس و گونه بودند. راسته دوبالان با میانگین فراوانی 131 عدد در متر مربع (با بیوماس 0.79 گرم در متر مربع) در رتبه اول و بعد از آن راسته سنجاقک ها با میانگین فراوانی 1 عدد در متر مربع (با بیوماس 0.45 گرم در متر مربع) در رتبه دوم قرار داشتند. بیشترین تراکم ماکروزئوبنتوزها با راسته دوبالان در ماه آبان با فراوانی کل 263 عدد در متر مربع و بیوماس 1.94 گرم در متر مربع مشاهده گردید. بر اساس آزمون کروسکال والیس بغیر از حشرات، سایر راسته ها از لحاظ فراوانی و زیتوده، دارای اختلاف معنی داری بودند (.(P<0.05 بررسی تراکم بنتوزها با میزان موادآلی موجود در رسوبات در اعماق مختلف مورد بررسی، همبستگی بالایی (0.98- (R=20.92را نشان دادند. آنالیز داده ها نشان داد که بین میزان مواد آلی موجود در رسوبات در فصل تابستان در اعماق مختلف با فصول دیگر سال اختلاف معنی داری وجود دارد (.(P<0.05 همچنین بین زیتوده کل ماکروبنتوزها در 4 ایستگاه رودخانه ای مورد بررسی اختلاف معنی دار آماری وجود نداشت، اگرچه موجودات از لحاظ فراوانی، دارای اختلاف معنی دار بودند(P<0.05) .

مطالعه حاضر با هدف تعیین بخشی از ارزش اقتصادی پرندگان مهاجر آبزی و تاکید بر حفاظت از پرندگان و تالاب ها انجام پذیرفته است. بدین منظور از مهر تا اسفند 1383 هر هفته دو بار (روزهای شنبه و چهارشنبه) پرندگان وحشی عرضه شده در بازار فروش پرندگان شهرستان لنگرود بررسی و نوع، تعداد و قیمت هر گونه در هر بازدید ثبت گردید. نتایج حاصل از شناسایی و شمارش تعداد پرندگان آبزی عرضه شده در طی تنها 48 روز در 6 ماه مورد بررسی نشان داد، جمعیتی معادل 25224 قطعه پرنده آبزی از 43 گونه، 8 تیره و 5 راسته در بازار لنگرود عرضه شده اند. بیشترین تعداد شمارش شده متعلق به مرغابیان (Anatidae) با 13 گونه و با جمعیت 18405 قطعه بود. خوتکا، سرسبز و چنگر به ترتیب بیشترین تعداد عرضه شده بودند و 87.7 درصد از کل تعداد پرندگان را شامل شدند. میزان برداشت از پرندگان مهاجر آبزی بطور میانگین بیش از 18 تن برآورد گردید و بیشترین مقدار به ترتیب مربوط به سرسبز، چنگر و خوتکا بود. برآورد ارزش ریالی گونه های عرضه شده در مجموع رقمی معادل 752004000 ریال محاسبه گردید. که خود بیانگر بخشی از ارزش اقتصادی پرندگان مهاجر آبزی و یادآور حفظ تنوع و جمعیت پرندگان مهاجر و تالاب ها، حداقل جهت پایداری این چرخه اقتصادی است.

به منظور بررسی روند تغییرات صید ماهی سفید (Rutilus frisii kutum) در خلیج گرگان نمونه برداری از این ماهی از اول شهریور تا مرداد سال 1379 بعد انجام گردید. صید توسط دام های مستقر در خلیج گرگان انجام گردید. در طول سال در هر هفته 2 بار عمل گشت زنی و شمارش دام های غیر مجاز انجام می گرفت. تعداد دام های غیر مجاز 13974 رشته برآورد گردید. با توجه به زیست سنجی که از این گونه در دام های تحقیقاتی انجام گرفت مقادیر ماهی سفید محاسبه گردید. میزان کل صید در واحد تلاش (یک رشته دام در روز) دام های تحقیقات 1.2 کیلوگرم به دست آمد. ترکیب صید ماهی سفید 17.3 درصد (269.8 کیلوگرم) محاسبه گردید. بیشترین میزان صید در واحد تلاش (یک رشته دام در روز) برای ماهی سفید 0.21 کیلوگرم بود. به طور کلی میزان صید غیر مجاز در کل خلیج گرگان 149908 کیلوگرم در یک سال برآورد گردید. پراکنش سنی ماهی سفید از 1 تا 8 سال بوده که حدود 75 درصد از صید مربوط به گروه های سنی 2 تا 4 سال بوده است. بیشترین فراوانی در گروه سنی 4 سال می باشد که 31.8 درصد از فراوانی صید را شامل می شود که از نظر میانگین طولی 38.7 سانتی متر و میانگین وزنی 790 گرم وزن دارند. حداکثر فراوانی طولی ماهی سفید در کلاسه طولی (38 – 36) سانتی متری بود که فراوانی آن حدود 16 درصد از صید ماهی سفید را شامل می گردید. کلاسه طولی 41 – 27 سانتی متری حدود 60 درصد از صید ماهی سفید را شامل گردید دامنه تغییرات وزنی ماهی سفید صید شده در خلیج گرگان بین 2000 - 50 گرم بود. بیشترین فراوانی وزنی 800 (800 – 601) گرم قرار داشته که حدود 22 درصد از فراوانی وزنی را شامل می شود. بیشترین میزان صید در ماه های اسفند و فروردین بوده که بیش از 90 درصد از کل صید ماهی سفید را شامل گردید.

به منظور بررسی دور آبیاری و کمپوست آزولا بر صفات زراعی برنج در استان گیلان، آزمایشی به صورت کرت های یکبار خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1388 در مزرعه تحقیقاتی موسسه تحقیقات برنج کشور واقع در رشت اجرا گردید. در این آزمایش 3 مدیریت آبیاری (=I1شاهد با 100% وI2 ، I3، به ترتیب آبیاری با 80%، 60% تبخیر از تشت کلاس A) به عنوان عامل اصلی و مقادیر مختلف کمپوست آزولا در 4 سطح (,C1C2، C3و C4 به ترتیب بدون استفاده از کمپوست، 4 ، 8 و 12 تن در هکتار) به عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شد. نتایج حاصل از آزمایش نشان داد که اثر سطوح مختلف آبیاری بر ارتفاع گیاه، تعداد خوشه چه پوک در خوشه، بیوماس کل و عملکرد معنی دار می باشد و اثر مقادیر مختلف کمپوست بر ارتفاع، تعداد پنجه، طول خوشه، تعداد خوشه چه در خوشه، تعداد خوشه چه پوک، بیوماس کل، عملکرد و کلروفیل معنی دار می باشد. اثر متقابل سطوح مختلف آبیاری و کمپوست نیز بر عملکرد دانه معنی دار شد. بطور کلی میتوان نتیجه گرفت که مناسبترین مدیریت در شالیزار، آبیاری به مقدار 60 درصد تبخیر از تشت کلاس A همراه با استفاده از 8 تن در هکتار کمپوست آزولا می باشد.

در این مطالعه توده های جنگلی در دو منطقه حفاظت شده و حفاظت نشده در سری 1 ناو اسالم از نظر مشخصات کمی مورد مطالعه و مقایسه قرار گرفتند. آماربرداری با روش تصادفی- سیستماتیک و با شبکه ثابت به ابعاد 100×100 متر با قطعات نمونه 7 آری انجام گرفت. در هر قطعه نمونه، از نظر ویژگی های کمی سطح مقطع برابر سینه و تعداد در هکتار درختان بررسی شد. همچنین، جهت برداشت اطلاعات زادآوری کلیه نهال های کوتاهتر و بلندتر از 1.3 متر ارتفاع در قطعات نمونه فرعی به مساحت 25 متر مربع اندازه گیری و ثبت شد. برای آزمون معنی دار بودن اختلاف بین میانگین پارامترهای کمی در دو منطقه، از آزمون t استفاده شد. نتایج این بررسی نشان داد که از نظر مشخصات کمی بین سطح مقطع در هکتار و تعداد در هکتار و نیز تعداد در هکتار زادآوری بین دو توده حفاظت شده و حفاظت نشده اختلاف معنی داری وجود دارد.

مهمترین مشکلات ناشی از بهره برداری از جنگل آسیب هایی می باشد که در نتیجه بهره برداری نادرست به جنگل وارد می نماید. مرحله قطع یکی از سخت ترین و حساس ترین مراحل در پروسه بهره برداری به حساب می آید و مسلما عدم دقت در اجرای شیوه درست بهره برداری می تواند باعث خساران زیادی به جنگل و زادآوری های روی آن گردد. در این تحقیق خسارات وارده به درختان در حفره های بوجود آمده پس از انجام عملیات قطع اندازه گیری و تعیین گردید. جهت بررسی میزان خسارت به توده سرپا در حفره های قطع و مناطق جمع آوری بار از روش نمونه برداری انتخابی استفاده شد. نتایج حاصل از بررسی 14 پلات دایره ای شکل در حفره های قطع نشان داد  19.7درصد از درختان موجود در پلات ها در نتیجه عملیات قطع متحمل خسارت شدند. 30.8 درصد خسارات وارده به درختان در پلات های قطع را گونه افرا، 17.2 درصد راش و 12.5 درصد را ممرز و مابقی را گونه های نظیر توسکا و انجیلی و.... تشکیل می دهند. ضمن اینکه بیشترین خسارت متوجه درختان با قطر برابر سینه کمتر از 70-50 سانتی متر می باشد. عمده درختانی که خروج چوب آلات در آن ها باعث بروز زخم گردید به کلاسه قطری بیش از 70 سانتی متر تعلق داشتند.

نیتروژن مهمترین عنصر مورد نیاز گیاه برنج و یکی از عوامل اصلی افزایش میزان محصول است. به منظور بررسی اثر مقادیر مختلف کود نیتروژن و تقسیط آن بر عملکرد گیاه برنج رقم هاشمی و تعیین مناسب ترین مقدار و برنامه زمانی مصرف آن، آزمایشی در سال های زراعی 1388 و 1389 در مزرعه موسسه تحقیقات برنج کشور واقع در شهرستان رشت به صورت فاکتوریل و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار به اجرا در آمد. فاکتورهای آزمایش شامل مقادیر نیتروژن (N1:0، 30:N2، 60:N3 و  N4:90کیلوگرم نیتروژن در هکتار از منبع کود اوره) و چهار سطح تقسیط نیتروژن به ترتیب در مراحل نشا کاری، شروع پنجه زنی، شروع گلدهی و ظهور کامل خوشه شامل، %50) T1، 50%، 0 و (0،%50) T2 ، %25،  %25و (0،%50) T3، %0، %25 و 25%) و%25) T4 ، %25، %25 و 25%) بود. نتایج نشان داد که مقادیر مختلف نیتروژن بر کلیه صفات اندازه گیری شده اختلاف معنی داری در سطح احتمال 1 درصد دارد. همچنین سطوح مختلف تقسیط کود نیتروژن در کلیه صفات بجز شاخص برداشت در سطح 1 درصد و در مورد شاخص برداشت در سطح 5 درصد معنی دار می باشد. بیشترین عملکرد دانه با مصرف 90 کیلوگرم کود نیتروژن در هکتار بدست آمد. از طرفی در بین سطوح تقسیط نیتروژن سطح T4 بالاترین مقدار عملکرد دانه را به خود اختصاص داد.

به منظور بسط و گسترش و ترویج روحیه احساس مسوولیت در مورد حفظ منابع طبیعی و انرژی و همچنین کاهش آلودگی های محیط زیست، صنایع تولید آهن و فولاد موظف به حفظ سلامتی انسان و محیط زیست به صورت توامان می باشند. در حقیقت تا به امروز سرمایه گذاری این صنایع در محیط زیست باعث کاهش 90 درصدی آلاینده های آب و هوا نسبت به دهه 1980 شده است. با این وجود کاملا منطقی خواهد بود که تحقیقات بر روی کنترل محیط زیست افزوده و افزوده تر گردد. صنایع ازجمله مهمترین آلاینده ها می باشند و یکی از آلوده کننده ترین آن ها صنعت فولاد می باشد. بنابراین بایستی از نظر زیست محیطی مورد ارزیابی قرار گیرد. از اینرو یکی از صنایع فولاد به نام "مجتمع فولاد گیلان" انتخاب گردید. در این مقاله آلودگی های آب، هوا و خاک و صوت مورد مطالعه قرار گرفته است. هر پروژه صنعتی دارای سه مرحله ساخت، بهره برداری و افزایش ظرفیت می باشد. مجتمع فولاد گیلان یک صنعت در حال بهره برداری می باشد و مرحله ساخت را به هر صورت پشت سر گذاشته است. این مجتمع در جنوب شهرستان رشت و با مختصات جغرافیایی "03 '09 ˚37 عرض شمالی و 49˚ 36' 46" طول شرقی، با ارتفاع 7.9 متر از سطح دریا، در محدوده شهر صنعتی رشت واقع شده است. از شمال در مجاورت جلگه گیلان و از جنوب به جنگل دست کاشت و طبیعی سری 18 سراوان و از جنوب شرقی به پارک جنگلی سراوان منتهی می شود. تناژ اسمی مجتمع 1.6 میلیون تن ورق (فولادی) گرم است (16). در این مقاله هدف ارزیابی کلیه فاکتورهای زیست محیطی مجتمع در مرحله بهره برداری بوده و اینکه این فاکتورها چقدر با مقادیر استاندارد فاصله دارد. رئوس متغیرهای تحقیق پارامترهای زیست محیطی نظیر آب، هوا، خاک، صوت و اقتصادی – اجتماعی می باشند. در نهایت پارامترهای زیست محیطی با استفاده از روش های چک لیست پرسشنامه ای و ماتریس اثرات متقابل مقایسه و وزن دهی گردید. برنامه ریزی برای پایش این فاکتورها از اهداف بوده است. مجتمع فولاد گیلان با اعمال اقدامات اصلاحی می تواند به تولید خود ادامه دهد. مطمئنا ارائه برنامه های زیست محیطی برای کاهش آثار سوء مساله دارای اهمیت ویژه ای هستند و می توانند آثار مخرب این صنعت را در آینده کاهش قابل ملاحظه ای بدهند.

در این مطالعه فنولوژی گونه راش در سه محدوده ارتفاعی (400 تا 700 متر، 700 تا 1000 متر و 1000 تا 1300 متر)، در دو جهت (شمالی و جنوبی) و در منطقه کوهستانی جنگلی واقع در حوزه 21 استان گیلان مورد بررسی قرار گرفت. در مجموع 6 قطعه نمونه یک هکتاری انتخاب و در هر قطعه نمونه 100 اصله درخت سالم علامتگذاری و در ماه های مختلف سال در دفعات متعدد مورد بازدید قرار گرفت و مشاهدات در جداول مربوط درج گردید. همچنین از تصاویر سنجنده IRS-LISSIII در طول دوره مطالعه استفاده گردید. پس از تصحیح هندسی با دقت کمتر از 0.5 پیکسل و تصحیح اتمسفری تصاویر با تولید شاخص NDVI مراحل فنولوژیک گونه راش ایرانی مورد پایش قرار گرفت. نتایج نشان می دهد ظهور برگ و گلدهی از هفته سوم فروردین تا هفته اول اردیبهشت، شروع ریزش برگ اوایل هفته چهارم آبان و پایان ریزش برگ اواخر هفته اول آذر می باشد. همچنین کلیه برداشت های فنولوژیکی پس از تبدیل به گذشت روز از سال مورد تجزیه قرار گرفتند نتایج نشان داد که کلیه سطوح مورد بررسی شامل سال، ارتفاع، جهت و گونه از لحاظ صفات فنولوژیکی مورد بررسی دارای اختلاف معنی داری با همدیگر بودند. حداکثر مقدار 6.0 NDVI در مرحله کامل شدن برگ و افزایش NDVI به مقدار 0.31مرحله ظهور برگ و کاهش NDVI به مقدار 0.33 مرحله خزان برگ در گونه راش ایرانی را نشان می دهد.