پژوهش اجتماعی
سال:1388 | دوره:2 | شماره:4 |تعداد مقالات:12

در این مقاله تلاش بر این است نشان داده شود که مردم تا چه اندازه به پلیس اعتماد دارند و مهم ترین عوامل مرتبط با این اعتماد کدامند؟ از این رو ضمن مروری بر فضای مفهومی موضوع و نظریه های موجود، دیدگاه زتومکا را برای تبیین مساله برگزیدیم و برای تکمیل آن از نظرات جانسون، تونیس، زیمل و گافمن استفاده کردیم.این تحقیق با روش پیمایشی به شیوه پهنانگر وایستا و با استفاده از ابزار پرسشنامه اجرا شد. از بین افراد بالای 20 سال ساکن در شهر ایلام، تعداد 383 نفر با استفاده از فرمول کوکران و بر اساس روش نمونه گیری خوشه ای و نهایتا تصادفی (محلات چالیمار، سعدی و بانبرز) انتخاب شدند. پس از جمع آوری اطلاعات و تایید روایی ابزار پژوهش توسط استادان، پایایی پرسشنامه نیز با آلفای کرونباخ در برنامهspss  محاسبه شد. اطلاعات نهایی در سطح توصیفی با فراوانی، درصد و نمودار و بعد استنباطی با آزمونهای تحلیل واریانس یکطرفه، اتا، پیرسون و کندال تائو b تحلیل شد. یافته های تحقیق نشان می دهد که بین متغیرهای مستقل (احساس امنیت، خصوصیات فردی، دگرخواهی) با میزان اعتماد افراد به پلیس رابطه معنی دار و مستقیم و بین متغیرهای سن و تحصیلات با اعتماد نیز رابطه معنی دار و منفی وجود دارد.

تحقیق حاضر با دو هدف انجام شده است. هدف اول شناخت کلیشه های جنسیتی در آثار شعر کودک گروه سنی الف و ب و هدف دوم شناخت تاثیر جنسیت شاعران مذکور (افسانه شعبان نژاد و اسداله شعبانی) بر روند تغییر کلیشه های جنسیتی مطرح شده در آثار مورد نظر است. جامعه آماری، کتاب های شعر گروه سنی الف و ب منتشر شده از شاعران برگزیده تحقیق از آغاز فعالیت شان (1370) تاکنون (1387) است، تعداد نمونه نیز شامل 54 جلد کتاب و 423 قطعه شعر کودک است.در این تحقیق از روش تحلیل محتوا استفاده شده است. برای دستیابی به هدف های تحقیق دو محور مدنظر قرار گرفت. ابتدا حضور کمی شخصیت های مذکر و مونث بررسی و سپس به تجزیه و تحلیل اطلاعات بر اساس مقوله های استخراج شده در دو دهه 70 و 80 پرداخته شد. نتایج هر بخش با تاکید بر جنسیت شاعران برگزیده تحقیق با یکدیگر مقایسه شدند.با استناد به نظریه پدیدارشناسی، نتایج به دست آمده با تاکید بر جنسیت شاعران برگزیده تحقیق نشان داد، جنسیت شاعران موردنظر نه تنها بر حضور کمی شخصیت های مذکر و مونث در آثار مورد مطالعه موثر بوده، بلکه بر اولویت بندی مقوله هایی که مردانه و زنانه تشخیص داده شده اند نیز تاثیر داشته است. به طور کلی، بررسی های انجام شده، تاثیر جنسیت شاعران برگزیده تحقیق بر روند تغییرات کلیشه های جنسیتی در آثار مورد مطالعه را تایید می کند.

این مقاله حاصل یک کار پژوهشی با عنوان بررسی عوامل موثر بر تکرار جرم و بازگشت مجدد به زندان است و از رهیافت های عمده و نظریه های جامعه شناسی و آسیب شناختی اجتماعی از جمله انتقال فرهنگی و تفاوت ارتباطات، یادگیری اجتماعی، خرده فرهنگی، بی هنجاری، کنش متقابل، برچسب زنی، پیوند اجتماعی، و نظریه کنترل اجتماعی برای این مساله و معضل اجتماعی مهم استفاده شده است. هدف مقاله شناخت راهکارهای کاهش تکرار جرم و بازگشت مجدد زندانیان آزاد شده به زندان است.مساله اساسی تحقیق این است که چه عواملی در تکرار جرم و بازگشت مجدد به زندان موثرند. این تحقیق علی و به شیوه پیمایشی و با استفاده از ابزار پرسشنامه محقق ساخته توام با مصاحبه انجام گرفته است. جامعه آماری آن کلیه زندانیان زندانهای خراسان شمالی در سال 1386 است که تعدادشان 1527 نفر بوده است. نمونه آماری 600 نفر از زندانیان سابقه دار و حجم نمونه 200 نفر است که به صورت نمونه گیری تصادفی طبقه بندی شده انتخاب شده اند. اطلاعات جمع آوری شده با استفاده از آمار توصیفی و استنباطی و آزمون های پیرسون، اسپیرمن و کایسکوئر (کی 2) و با استفاده از نرم افزار  spssمورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.بر اساس نتایج این پژوهش می توان برای پیشگیری و کاهش تکرار جرم و بازگشت مجدد افراد آزاد شده به زندان، با اجرای اصولی و استاندارد تفکیک و طبقه بندی زندانیان در زندانها، بهبود وضعیت اسکان و نگهداری و نوع خدمات دهی موثر به آنها، حذف برچسب رسمی و غیر رسمی از زندانیان آزاد شده، عرضه خدمات موثر و کنترل از طریق مرکز مراقبت بعد از خروج، پذیرش زندانیان آزاد شده در میان خانواده، دوستان و نهادهای رسمی و غیر رسمی و جلوگیری از طرد آنان اقدام موثری انجام داد.

پژوهش حاضر از نوع مطالعات توصیفی است و با استفاده از تکنیک دلفی و روش پیمایش اجرا شده است. هدف اصلی این پژوهش شناخت عوامل موثر بر گرایش جوانان به موادمخدر صنعتی است بنابراین با استفاده از نظریه های مطرح شده در حوزه اعتیاد، همچون نظریه آنومی دورکیم و مرتون، نظریه برچسب زنی لمرت، نظریه کنترل شاد و نظریه معاشرت افتراقی به طرح چهارچوب نظری پژوهش پرداخته شده است. سپس با استفاده از تکنیک دلفی نظریات نخبگان در این حوزه بررسی و عوامل موثر بر گرایش جوانان به موادمخدر صنعتی شناسایی گردید. در مرحله بعد با استفاده از روش پیمایش و ابزار پرسشنامه پژوهشگر ساخته، به بررسی نظرات جوانان معتاد پرداخته شد. بدین ترتیب تعداد 40 نفر از جوانان معتاد به موادمخدر صنعتی که واجد شرایط شرکت در این پژوهش بودند، به عنوان نمونه انتخاب شدند که در نهایت 35 نفر از آنان حاضر به همکاری گردیده نتایج زیر به عنوان عوامل موثر بر گرایش جوانان به موادمخدر صنعتی به ترتیب اولویت، به دست آمد:1- ترغیب دوستان و همنوایی با آنان برگرایش جوانان تهرانی به سوء مصرف موادمخدر صنعتی تاثیر دارد.2- سبک و شیوه زندگی جوانانه بر گرایش جوانان تهرانی به سوء مصرف موادمخدر صنعتی تاثیر دارد.3- کارکرد تسهیل کننده نهادهای اجتماعی در رواج اعتیاد بر گرایش جوانان تهرانی به سوء مصرف مواد مخدر صنعتی تاثیر دارد.4- نیاز جامعه به سرخوشی بر گرایش جوانان تهرانی به سوء مصرف موادمخدر صنعتی تاثیر دارد.5- اختلال در فرآیند جامعه پذیری بر گرایش جوانان تهرانی به سوء مصرف موادمخدر صنعتی تاثیر دارد.6- ضعف کنترل و نظارتهای غیر رسمی بر گرایش جوانان تهرانی به سوء مصرف موادمخدر صنعتی تاثیر دارد.7- نداشتن ابزار مناسب برای گذران اوقات فراغت بر گرایش جوانان تهرانی به سوء مصرف موادمخدر صنعتی تاثیر دارد.8- نگاه و جهان بینی مصرف کننده به موادمخدر و زندگی بر گرایش جوانان تهرانی به سوء مصرف موادمخدر صنعتی تاثیر دارد.9- استعداد اعتیادپروری ساختار جامعه ایران بر گرایش جوانان تهرانی به سوء مصرف موادمخدر صنعتی تاثیر دارد.10- ضعف کنترل و نظارتهای رسمی بر گرایش جوانان تهرانی به سوء مصرف موادمخدر صنعتی تاثیر دارد.11- پیش پنداشته ها بر گرایش جوانان تهرانی به سوء مصرف موادمخدر صنعتی تاثیر دارد.12- ضعف در قدرت ابراز وجود و تصمیم گیری فردی بر گرایش جوانان تهرانی به سوء مصرف موادمخدر صنعتی تاثیر دارد.13- اعتیاد سایر اعضای خانواده بر گرایش جوانان تهرانی به سوء مصرف موادمخدر صنعتی تاثیر دارد.14- کنجکاوی بر گرایش جوانان تهرانی به سوء مصرف موادمخدر صنعتی تاثیر دارد.15- بی اطلاعی عمومی از عوارض سوء مصرف موادمخدر جدید صنعتی بر گرایش جوانان تهرانی به سوء مصرف موادمخدر صنعتی تاثیر دارد.16- رهایی از فشارهای اجتماعی همچون (فقر، شرایط شاغل نبودن و مدرک گرایی) بر گرایش جوانان تهرانی به سوء مصرف مواد مخدر صنعتی تاثیر دارد.

کیفیت زندگی، مفهومی چند بعدی است که ارایه تعریفی جامع و مورد توافق همه صاحبنظران درباره آن دشوار به نظر می رسد. به دلیل وجود تعاریف گوناگون، شیوه های متفاوت سنجش و ارزیابی نیز برای آن مطرح شده است.سازمان بهداشت جهانی، در تعریف کیفیت زندگی به درک افراد از موقعیت های زندگی در حوزه های فرهنگی زندگی شان و نظام ارزشی محیطی که در آن زندگی می کنند، و رابطه آن با اهداف، انتظارات، استانداردها و نگرانی هایشان توجه کرده است.داده های این پژوهش به دلیل استفاده از روش تحقیق توصیفی از نوع پیمایشی است و از 400 نفر از ساکنان شهر جدید پردیس که به صورت تصادفی انتخاب شده اند، در دوره زمانی 1 تا 31 تیر ماه 1388جمع آوری شده است. در این پژوهش متغیر وابسته یعنی کیفیت زندگی با استفاده از پرسشنامه کیفیت زندگی سازمان بهداشت جهانی  (WHOQOL-BREF) سنجیده شد و متغیرهای مستقل نیز شامل سرمایه اجتماعی، ارزیابی خدمات شهری، رضایت مندی از محله، ویژگی های فردی و ویژگی های خانوادگی بوده است.میانگین نمره کیفیت زندگی جامعه مورد مطالعه برابر با 19.79 برآورد شده است و میانگین هر یک از ابعاد چهارگانه عبارت اند از: سلامت جسمانی 20.26، سلامت روانی 19.7، سلامت روابط اجتماعی 26.2 و سلامت محیطی برابر با 13.03.

پژوهش حاضر با هدف شناخت و مقایسه نگرش دانشجویان مجرد و متاهل به مفاهیم واقعیت، درست و نادرست و مسوولیت در ازدواج بر اساس دیدگاه واقعیت درمانی گلاسر با نمونه ای به حجم 300 نفر از دانشجویان دانشگاه های دولتی شهر تهران که در سال تحصیلی 88-87 مشغول به تحصیل بودند، اجرا شد. روش تحقیق نمونه گیری تصادفی خوشه ای بود. طرح پژوهش از نوع توصیفی (زمینه یابی) بود. فرضیه اصلی پژوهش این بود که بین نگرش دانشجویان مجرد و متاهل به واقعیتها، درست و نادرستها و مسوولیتها در ازدواج تفاوت معناداری وجود دارد.ابزار مورد استفاده در پژوهش پرسشنامه محقق ساخته با 18 سوال بر اساس خرده مقیاسهای واقعیت، درست و نادرست و مسوولیت در ازدواج بود که مشارکت کنندگان آن را تکمیل کردند. از آمار توصیفی و آمار استنباطی شامل آزمون تحلیل واریانس چند متغیره و آزمون تحلیل واریانس تک متغیره و ضریب همبستگی پیرسون استفاده شد. داده های پژوهش حاکی از این است که بین دو گروه دانشجویان مجرد و متاهل از نظر میانگین خرده مقیاس های واقعیت، درست و نادرست و مسوولیت در ازدواج تفاوت معناداری وجود ندارد (P<0.05، =7.15 (175، 3) F). بین دو گروه دانشجویان دختر و پسر مجرد از نظر میانگین خرده مقیاس های واقعیت، درست و نادرست و مسوولیت در ازدواج تفاوت معناداری وجود دارد (P<0.1، =2.15 (106، 3) F). بین دو گروه دانشجویان دختر و پسر متاهل از نظر میانگین خرده مقیاس های واقعیت، درست و نادرست، مسوولیت در ازدواج تفاوت معناداری وجود دارد (P<0.1، =2.15 (106، 3) F). همچنین نتایج به دست آمده حاکی از عدم تاثیر وضعیت تاهل، سن، مدت زمان ازدواج و نقش بارز جنسیت در ایجاد تفاوت بین گروه های مورد بررسی است.

از آنجا که یکی از مهم ترین دوران های زندگی هر انسانی دوران کودکی است، بررسی این دوران به عنوان برآیند زندگی آتی او می تواند چشم اندازی از جامعه را در اختیار ما قراردهد تا بتوان بر اساس آن، اقدام به برنامه ریزی و کاهش آسیب های اجتماعی کرد. هدف اصلی پژوهش حاضر شناخت عوامل موثر بر کودک آزاری جسمی کودکان دختر و پسر در بین ارجاع شدگان به مرکز مداخله در بحران (6 مرکز) در سال 1385 در شهر تهران است.بدین منظور با استفاده از نظریه های مبتنی بر خشونت، اعم از محرومیت - تهاجم، فشار ساختاری، مبادله، یادگیری و نظریه های مبتنی بر ساختار خانواده، چهار شاخص شبکه روابط اجتماعی، وضعیت سرپرستی، قومیت پدر و قومیت مادر به عنوان عوامل موثر انتخاب و مورد بررسی قرار گرفته اند. هر یک از این عوامل با استفاده از پرسشنامه پژوهشگر ساخته، و اطلاعات به دست آمده با کمک نرم افزار spss وارد رایانه شده است. سپس با استفاده از آزمون های آماری مربوطه رابطه میان متغیرها سنجیده شده و میزان همبستگی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.نمونه پژوهش شامل 64 نفر از کودکان دختر و پسر است که اورژانس اجتماعی (خط 123) موارد آزار و اذیت آنان را گزارش داده است. نمونه ها به صورت خوشه ای با روش pps از 6 مرکز مداخله در بحران انتخاب شد. نتایج حاصل از تحقیق نشان می دهد که بین شبکه روابط اجتماعی و بروز کودک آزاری رابطه وجود دارد و میزان این همبستگی 0.269 برآورد شد که در سطح %95 معنی دار است.در مورد وضعیت سرپرستی نیز بین وضعیت سرپرستی و بروز کودک آزاری رابطه وجود دارد و میزان همبستگی آن %73 است که در سطح %99 معنی دار است.رابطه قومیت مادر و کودک آزاری رد شد، در حالی که رابطه میان قومیت پدر و کودک آزاری تایید و میزان همبستگی آن %71 بر آورد شد که در سطح %95 معنی دار است.لذا با توجه به اهمیت و نقشی که دوران کودکی در رشد و نمو طبیعی، روانی و اجتماعی فرد دارد، لازم است همه کسانی که به نحوی با کودکان سر و کار دارند با مسایل آنان و حقوقشان آشنا باشند و تحقق این امر بدون همکاری نهادهای دولتی و مشارکت فعال افراد امکان پذیر نخواهد بود.

توانمندسازی زنان فرایندی پویاست که توانایی زنان برای تغییر ساختارها و ایدئولوژی هایی که آنها را در موقعیت فرودستی نگه داشته است، در بر می گیرد. این فرایند به زنان برای دستیابی بیشتر به منابع و کنترل بر زندگی کمک می کند و موجب احساس استقلال و عزت به نفس بیشتری در آنها می شود. هدف پژوهش تعیین میزان توانمندی زنان خانه دار و عوامل موثر بر آن در شهر شیراز بود. الگوی نظری مورد استفاده در این پژوهش را آلسوپ و هینسون طرح ریزی کردند و مورد تایید بانک جهانی است. پژوهش از نوع توصیفی - تحلیلی است؛ برای جمع آوری داده ها و اطلاعات از پرسشنامه و مصاحبه شخصی استفاده شد. سوالات و فرضیه های پژوهش با هدف اندازه گیری متغیرها تدوین شدند، به گونه ای که هشت متغیر مستقل (سرمایه انسانی، اطلاعاتی، سازمانی، مادی و رفاهی، روانی، دسترسی، مشارکت و کنترل در حوزه های دولت، بازار و جامعه) و متغیر وابسته (میزان توانمندی) و رابطه آنها را با یکدیگر بر اساس آنها مورد سنجش قرار گرفت. جامعه آماری 229 نفر از زنان خانه دار ساکن شهر شیراز بودند که در زمان اجرای پژوهش فرزندشان در یکی از مدارس مناطق چهارگانه آموزش و پرورش مشغول به تحصیل بود. نمونه گیری طی دو مرحله انجام شد. در مرحله اول به انتخاب مدارس با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای، پرداخته شد و در مرحله دوم با مراجعه به مدارس، مادرانی که در بهمن و اسفندماه 1385 در دسترس بودند با روش نمونه گیری انتخاب شدند. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون همبستگی اسپیرمن و تحلیل رگرسیون چند متغیره روش گام به گام استفاده شد.نتایج توصیفی نشان داد که میزان توانمندی زنان خانه دار پایین است. آزمون فرضیه های بیانگر این بود که بین سرمایه روانی، دسترسی، مشارکت و کنترل در حوزه دولت و جامعه با میزان توانمندی زنان خانه دار بیشترین همبستگی وجود دارد (P<0.01).نتایج تحلیل رگرسیون چند متغیره نیز بیانگر این بود که بر اساس ضریب تعیین تعدیل شده، 88 درصد تغییرات متغیر وابسته، یعنی میزان توانمندی زنان خانه دار را هشت متغیر وارد شده در معادله تبیین می کنند.در واقع عواملی مانند عزت نفس، خودکارآمدی، توانایی بیان آرزوها و علایق و جامه عمل پوشاندن به آنها حتی زمانی که عرف و جامعه آن را نمی پذیرد و به چالش طلبیدن شرایط موجود، آگاهی از عوامل ناتوانی و مقابله با آنها به صورت گروهی، توانایی تصمیم گیری در حوزه های مهم و راهبردی زندگی، دسترسی به منابع مالی، مشارکت در حوزه های اجتماعی و سیاسی، تعیین کننده های اصلی میزان توانمندی زنان خانه دار در ایران هستند.