برنامه ریزی و آمایش فضا
سال:1392 | دوره:17 | شماره:2 |تعداد مقالات:7

اساس این پژوهش بر این سوال استوار است که بین سیاست های دولت و روابط بین اقوام چه رابطه ای وجود دارد. برای پاسخ به این پرسش، تاثیر سیاست های دولت بررفتار متقابل اقوام بررسی شده است. این پژوهش از نوع اسنادی- میدانی است و با استفاده از روش های مختلف مثل پرسش نامه، مصاحبه، بررسی میدانی، نظرسنجی از استادان و کارشناسان به واکاوی مساله پرداخته است. نمونه آماری این پژوهش به صورت انتخابی و از بین شصت نفر از استادان، کارشناسان ملی و منطقه ای و همچنین نخبگان قومی بوده است. نتایج پژوهش با نرم افزار Spss تجزیه و تحلیل شده است. سیاست های دولت از یک سو باعث ایجاد رابطه بدبینانه بین سیستانی ها و بلوچ ها شده و از سوی دیگر به واگرایی بین قوم بلوچ و دولت مرکزی کمک کرده است.

امروزه، موضوع مکان یابی توسعه آتی شهر مورد توجه برنامه ریزان شهری قرار گرفته است. در سال های اخیر، تغییر شدید کاربری اراضی شهری بر اثر رشد بی برنامه شهرها با توجه به موقعیت مناسب و ارزش بالای زمین به علت حاصل خیزی برای فعالیت های کشاورزی باعث شده است تا تعیین اراضی مناسب در محدوده های شهری از دغدغه های پژوهشگران و متولیان امور شهری باشد. بنابراین، هدف مقاله حاضر مشخص کردن اراضی مناسب توسعه شهری برای گسترش آتی است. روش شناسی این مقاله بر تلفیقی از تحلیل سلسله مراتبی و تصمیم گیری چند معیاره در GIS استوار است؛ به طوری که در تلفیق نقشه های موضوعی از راهبرد ترکیب خطی وزنی که از راهبردهای ارزیابی چندمعیاره مبتنی بر (AHP) به شمار می رود- استفاده شده است. یافته های تحقیق نشان می دهد از کل مساحت محدوده مورد مطالعه، 58.05 درصد اراضی محدوده در گروه زمین های با تناسب زیاد و بسیار زیاد برای توسعه شهری قرار دارند که اغلب در قسمت جنوب شرقی و جنوب شهرستان واقع شده اند. همچنین، 12.33 درصد از اراضی تناسب متوسطی دارند و بقیه اراضی یعنی 29.62 درصد تناسب کم و بسیار کمی برای توسعه شهری دارند.

توسعه روستایی مفهوم مهمی در توسعه ملی است. روستاها به عنوان مجتمع های زیستی و بستر اصلی فعالیت های زراعی، تبلور حیات اقتصادی- اجتماعی کشورمان هستند که با چالش های متعددی روبه رویند؛ از جمله کم سوادی کشاورزان، درآمد کم و بیکاری فصلی، ماشینی نبودن فعالیت ها و ... در چند دهه اخیر، توسعه و آبادانی روستایی همواره یکی از دغدغه های اصلی توسعه ملی و منطقه ای بوده است. برای رسیدن به توسعه روستایی، توجه به روستاها و ترقی بخش کشاورزی و فعالیت های وابسته به آن لازم است. هدف مقاله حاضر، شناسایی تنگناهای فعالیت های کشاورزی و تاثیر آن بر مهاجرت روستایی است و در آن از دو روش اسنادی و میدانی استفاده شده است. پس از تهیه چارچوب نظری تحقیق، به منظور جمع آوری اطلاعات، 311 پرسش نامه بین بهره برداران کشاورزی روستاهای نمونه توزیع شد. برای بررسی رابطه صنایع تبدیلی وابسته به بخش کشاورزی با درآمد روستاییان، از آزمون T استفاده شد. نتایج آزمون نشان می دهد فقدان صنایع تبدیلی در کاهش درآمد روستاییان منطقه نقش اساسی دارد. همچنین، درباره نقش درآمد کشاورزی در مهاجرت از آزمون c2 (کای اسکوئر) استفاده شد. براساس نتایج این آزمون، درآمد پایین کشاورزی در روستاهای منطقه در افزایش مهاجرت به شهر نقش دارد.

برای کاهش اثر بحران زلزله، ارتقای آمادگی دربرابر این بحران در شهرهای زلزله خیز باید به طور جدی مورد توجه قرار گیرد. با توجه به خطر بالای زلزله در شهر شیراز، این پژوهش به تحلیل تفاوت میزان آمادگی اجتماعات محله ای شهر شیراز دربرابر زلزله و نیز رابطه آمادگی اجتماعات محله ای و وضعیت اقتصادی- اجتماعی آن هاپرداخته است. بدین منظور، براساس مبانی نظری و پیشینه پژوهش، مفهوم آمادگی در 4 بعد، 14 شاخص و بیش از 87 معرف و با استفاده از روش های SAW و AHP تعریف عملیاتی شد. حجم نمونه معادل 322 خانوار و با روش کوکران محاسبه شد. نمونه گیری نیز با روش های خوشه ای و تصادفی انجام شد. داده ها به وسیله پرسش نامه های خانوار، کارشناس و خبرگان گردآوری شد و با روش های واریانس یکطرفه، آزمون توکی و هم بستگی پیرسون تحلیل شد. نتایج تحلیل واریانس یکطرفه نشان می دهد ازنظر ابعاد آمادگی عملیاتی و بستر فیزیکی و نیز آمادگی کل، بین محلات تفاوت معناداری وجود دارد. نتایج هم بستگی نیز نشان می دهد میزان آمادگی کل با اطمینان 99 درصد با متغیرهای منزلت شغلی، درآمد، تحصیلات و پایگاه به ترتیب با ضرایب 0.531، 0.630، 0.434 و 0.614 رابطه معناداری دارد. نتیجه کلی این است که آمادگی در مقیاس جامعه دارای ابعاد اجتماعی- اقتصادی است و باید به طور جدی مورد توجه قرار گیرد.

فعالیت های نئوتکتونیکی باعث ناپایداری لندفرم های متعددی ازجمله لندفرم های جریانی در ایران شده است. مخروط افکنه گرمسار از مناطقی است که در معرض خطر لرزه ای قرار دارد. در این پژوهش، با استفاده از داده های لرزه ای، نقشه های توپوگرافی و زمین شناسی، روش حریم گذاری پهنه های خطر زمین لرزه ای در مخروط افکنه گرمسار مشخص و تحلیل شده است. همچنین، برای مشخص کردن توان لرزه زایی گسل های اطراف مخروط افکنه گرمسار از روابط پیشنهادی زارع، مهاجر- اشجعی و نوروزی، سلمونز، ملویل و اسمیت استفاده شده است. برای تحلیل فضایی هم از روش بربریان استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد گسل های گرمسار و سرخ کلوت بیشترین توان لرزه خیزی را در اطراف محدوده مورد مطالعه، و گسل های کوه لاله زار و پایین قلعه کمترین توان لرزه خیزی را دارایند. حدود 99 درصد جمعیت مستقر روی مخروط افکنه در محدوده با خطر نسبی بسیار زیاد قرار دارند. حدود 40.26 درصد از جمعیت مخروط افکنه در روستاها مستقرند؛ درحالی که 59.74 درصد از جمعیت فقط در شهر گرمسار متمرکز شده اند. با توجه به این داده ها، لازم است در برنامه های آمایش سرزمین، مقاوم سازی و بیمه خانه ها و تاسیسات انسانی در محدوده های خطر لرزه ای مورد توجه قرار گیرد.

آشکار سازی تغییرات پوشش اراضی اهمیت بسزایی در برنامه ریزی های محیطی توسعه پایدار دارد. در این زمینه، آنالیز تصاویر چند زمانه سنجش از دور روشی کارآمد در استخراج این تغییرات است. بدین منظور، روش مقایسه پس از طبقه بندی، روشی رایج در استخراج تغییرات پوشش اراضی شناخته شده است. با وجود این، این روش به دلیل بهره گیری از طبقه بندی کننده های سخت، دقت مناسبی در حضور پیکسل های مخلوط ندارد و عدم قطعیت بسیار زیادی در ماتریس تغییرات حاصل از آن وجود دارد. در تحقیق حاضر، ابتدا روش های مختلف آشکار سازی تغییرات دسته بندی شده و روشی مبتنی بر استفاده از نقشه های نسبتی حاصل از طبقه بندی نرم، برای استخراج اطلاعات دقیق تغییرات پیشنهاد شده است. این روش علاوه بر استخراج مناطق تغییر یافته / نیافته، ماتریس کامل تغییرات (میزان تبدیل کلاس مختلف به یکدیگر) را نیز با دقت زیر پیکسل امکان پذیر ساخته است. با پیاده سازی این روش بر تصاویر چند زمانه منطقه مورد مطالعه، نتایج حاصل با نتایج به دست آمده از روش مقایسه پس از طبقه بندی مقایسه و ارزیابی شده است. از دستاوردهای مهم تحقیق این است که روش مقایسه پس از طبقه بندی میزان تغییرات را به طور متوسط 9.2 درصد کمتر از روش پیشنهادی برآورد کرده است. همچنین، تفاوت نتایج دو روش در مورد پوشش اراضی غیرهمگن نسبت به پوشش همگن، به مراتب بیشتر است. به طور کلی، به دلیل در نظر گرفتن سهم کلاس ها در سطح پیکسل، روش پیشنهادی با دقت بالایی ماتریس تغییرات پوشش اراضی را تولید کرده است و می تواند در مدیریت منابع طبیعی مورد استفاده قرار گیرد.

هدف از پژوهش حاضر، سنجش وضعیت شاخص های پایداری در حوزه صنعت توریسم در شهر اهواز است. این هدف از طریق تشخیص میزان اولویت کاربست شاخص ها، میزان تاثیر مستقیم و غیر مستقیم شاخص های پژوهش در پایداری صنعت توریسم و میزان پیش بینی پایداری در حوزه صنعت توریسم در شهر اهواز به وسیله شاخص های منتخب بررسی شده است. به همین منظور، شاخص ها در شش بعد اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، سیاسی، اکولوژیکی و تکنولوژیکی در قالب سی متغیر دسته بندی شده و ازدیدگاه شهروندان اهوازی مورد ارزیابی قرار گرفته است. بنابراین، این پژوهش ازلحاظ هدف گذاری، مطالعه ای کاربردی و ازلحاظ روش شناسی، توصیفی- تحلیلی است که در آن از روش پیمایشی به صورت ابزار پرسش نامه استفاده شده است. جامعه نمونه 384 نفر از شهروندان اهواز هستند که با روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای و تصادفی ساده انتخاب شده و مورد پرسش قرار گرفته اند. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات و متناسب با اهداف پژوهش، از آزمون های آماری T، برازش رگرسیونیو مدل تحلیل تشخیص در قالب نرم افزار SPSS استفاده شده است. نتایج نشان می دهد ازدیدگاه شهروندان اهواز، شاخص های تکنولوژیکی با توجه به میزان اختلاف از میانگین پایین -0.06002 نسبت به میانگین مبنا در آزمون T دارای وضعیت نامناسب هستند و در نتیجه، اولویت بیشتری برای بسترسازی و بهبود شرایط دارند. همچنین، با توجه به نتایج مدل برازش رگرسیونی در بین شاخص های برگزیده پژوهش و با توجه به میزان معنا داری به دست آمده، شاخص های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و تکنولوژیکی رابطه مستقیم با پایداری صنعت توریسم دارند؛ ضمن اینکه پیش بینی شرایط پایداری در حوزه صنعت توریسم با توجه به شاخص های پژوهش در مدل تحلیل تشخیص نشان می دهد شاخص های فرهنگی با میزان پیش بینی کلی 0.418 بهتر می توانند شرایط پایداری در حوزه صنعت توریسم در شهر اهواز را پیش بینی کنند.