اندیشه و رفتار در روان شناسی بالینی
سال:1396 | دوره:11 | شماره:45 |تعداد مقالات:8

اختلال وسواسی جبری بیماری ناتوان کننده ای است که به وسیله افکار ناخواسته، غیر ارادی و تکرار شونده، تکانه ها و تصاویر مشخص می شود. شواهد فراوانی از آسیب کارکردهای اجرایی در اختلال وسواسی جبری خبر وجود دارد و به نظر می رسد که نقص در حافظه کلامی و غیر کلامی در اختلال وسواسی جبری وجود داشته باشد. هدف پژوهش حاضر ارایه مدل ساختاری از روابط مولفه های تمرکز و تغییر توجه با علایم اختلال وسواسی جبری و حافظه بینایی- کلامی در جمعیت بالینی بود. برای این منظور، طی یک پژوهش توصیفی از نوع همبستگی 280 نفر از بیماران مبتلا به اختلال وسواس فکری- عملی از درمانگاه ها و کلینیک های تخصصی روانپزشکان و روان شناسان سطح شهرستان ارومیه به صورت نمونه در دسترس انتخاب و از نظر نشانه های وسواس فکری- عملی و کنترل توجه و تداعی زوجی بینایی و کلامی مورد آزمون قرار گرفتند. نتایج ضریب همبستگی پیرسون و مدل یابی علی معادلات ساختاری نشان داد که حافظه کلامی و حافظه بینایی به طور مستقیم و غیرمستقیم با واسطه گری کنترل توجه با علایم OCD رابطه دارند. به نظر می رسد تمرکز توجه و تغییر توجه می تواند به عنوان متغیری واسطه ای در رابطه اختلال وسواسی جبری با حافظه بینایی و کلامی نقش میانجی داشته باشد.

به نظر می رسد در یک جامعه آماری نرمال و در شرایطی که نشانه های نامتعارف رفتاری بروز نکرده باشد، سه صفت ماکیاولیسم و خودشیفته بودن و سایکوپات بودن را می توان به عنوان یک صفت واحد در نظر گرفت. به این ترکیب معمولا ابعاد مثلث تاریک شخصیت گفته می شود. هدف این پژوهش، تعیین نقش ابعاد مثلث تاریک شخصیت در نگرش به خیانت و میزان صمیمیت زناشویی بود. برای این منظور طی یک پژوهش توصیفی از نوع همبستگی، 150 زوج متقاضی طلاق ارجاع داده شده به مراکز مشاوره و خدمات روان شناختی بهزیستی تبریز به صورت نمونه در دسترس انتخاب و از نظر ابعاد مثلث تاریک شخصیت، صمیمیت زناشویی و نگرش به خیانت مورد ارزیابی قرار گرفتند. تحلیل نتایج همبستگی و رگرسیون چند گانه نشان داد که بین صمیمیت با ابعاد مثلث تاریک شخصیت رابطه معکوس وجود دارد. ابعاد سایکوپاتی و نارسیسم توانستند 18 درصد از تغییرات صمیمیت را پیش بینی کنند. همچنین بین نگرش به خیانت و ابعاد مثلث تاریک شخصیت رابطه معنادار به دست آمد. پژوهش ها نشان داد که بعد ماکیاولی و خودشیفته 17 درصد از تغییرات نگرش به خیانت را پیش بینی می کند. نتایج از این امر حمایت می کند که میزان ابعاد مثلث تاریک شخصیت انسان شامل سه بعد ماکیاولی، سایکوپاتی و خودشیفتگی، بر میزان صمیمیت زناشویی و همچنین بر میزان نگرش به خیانت زوجین متقاضی طلاق، موثر است.

دست انداخته شدن در دوران کودکی ممکن است یکی از تجاربی باشد که می تواند نقش مهمی در رشد باورهای فرد در مورد خود و دنیا داشته باشد. هدف مطالعه حاضر بررسی نشانه های افسردگی، اضطراب و رابطه آن با تجارب دست انداخته شدن دوران کودکی بود. برای این منظور، طی یک مطالعه توصیفی از نوع همبستگی 201 نفر دانشجوی دانشگاه تهران (مرد، زن) به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و از نظر تجربه دست انداخته شدن، افسردگی و اضطراب مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج همبستگی و تحلیل رگرسیون همزمان نشان داد که همبستگی متقابل و مثبتی بین دست انداخته شدن، اضطراب و افسردگی وجود دارد. یافته ها نشان داد که بین دست انداخته شدن با اضطراب و افسردگی رابطه مثبت دارد. یافته ها نشان داد که چهار خرده مقیاس دست انداخته شدن 19.8 درصد از واریانس نمرات افسردگی و 17.1 درصد از واریانس اضطراب را تبیین می کند. یافته پژوهش حاضر مطالعات قبلی در زمینه رابطه بین نشانه های افسردگی- اضطراب و تجارب دست انداخته شدن دوران کودکی را حمایت کرده و گسترش می دهد.

اختلال خوردن به عنوان رفتارها و نگرشهای نادرست خوردن اطلاق می شود که به صورت یک زنجیره اختلال در غذا خوردن تعریف می شود. نقش متغیرهای روان شناختی مثبت و منفی در بروز اختلالات خوردن از سوی محققان حوزه سلامت عمومی مورد توجه جدی قرار گرفته است. هدف این مطالعه ارایه مدل مفهومی و آزمون آن برای رفتارهای خوردن بر اساس شفقت به خود، کمال گرایی و نارضایتی بدنی بود.برای این منظور طی یک پژوهش توصیفی 245 نفر از دانشجویان دختر دانشگاه بوعلی سینا همدان به شیوه نمونه گیری در دسترس انتخاب و از نظر شفقت به خود، رفتارهای اختلال خوردن، نارضایتی بدنی و کمال گرایی مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج بررسی روابط متغیرها با استفاده از مدل معادلات ساختاری نشان داد متغیر شفقت به خود، با کمال گرایی و نارضایتی بدنی ارتباط مستقیم دارد و با رفتارهای خوردن از طریق کمال گرایی و نارضایتی بدنی ارتباط غیرمستقیم دارد. کمال گرایی به طور مستقیم با نارضایتی بدنی و رفتارهای خوردن ارتباط مستقیم و از طریق نارضایتی بدنی با رفتارهای خوردن ارتباط غیرمستقیم دارد. نارضایتی بدنی نیز با رفتارهای خوردن ارتباط مستقیم دارد. به طور کلی می توان گفت در شفقت به خود اهداف و استانداردها در سطح مورد انتظار هستند و از ایده آل و کامل بودن اجتناب می شود بدین ترتیب با کمال گرایی و نارضایتی بدنی همبستگی منفی دارد و می تواند با تاثیر گذاشتن بر این متغیرها باعث کاهش میزان کمال گرایی و نارضایتی شده و از این طریق در کاهش تمایل به رفتارهای اختلال خوردن نقش مهمی داشته باشد.

سندرم روده تحریک پذیر یکی از شایعترین اختلالات عملکردی گوارشی است که تقریبا 10 تا 15 درصد جمعیت عمومی را درگیر می کند و بار بیماری قابل توجهی را به دوش سیستم بهداشتی، بیماران و خانواده های آن ها تحمیل می نماید. عوامل روان شناختی و اجتماعی نقش مهمی در سبب شناسی و درمان این اختلال دارند. هدف این پژوهش بررسی رابطه ادراک بیماری، امید و بخشودگی در روابط بین فردی با شدت علایم بیماران مبتلا به سندرم روده تحریک پذیر بود. برای این منظور طی یک پژوهش توصیفی از نوع همبستگی، 70 نفر (20 مرد و 50 زن) از مراجعه کنندگان درمانگاه اختلالات عملکرد گوارشی مرکز تحقیقات روان تنی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان با روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و از نظر ادراک بیماری، امید، بخشودگی در روابط بین فردی و شدت علایم گوارشی سندرم روده تحریک پذیر مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان داد شدت علایم گوارشی رابطه معناداری با ادراک بیماری، امید و بخشودگی در روابط بین فردی دارد و شدت علایم گوارشی در سندرم روده تحریک پذیر توسط نمره واریانس بخشودگی، امید و ادراک بیماری قابل پیش بینی است. یافته های مطالعه حاضر از روابط خرده مقیاس های ادراک بیماری، امید، بخشودگی با شدت علایم سندرم روده تحریک پذیر حمایت می کند.

اختلالات هیجانی می توانند فرایندهای شناختی از جمله توجه و حافظه را تحت تاثیر قرار دهند و تاثیر رویدادهای استرس زا را بر عملکرد شناختی افزایش داده، تعداد دفعاتی را که این رویدادها بازیابی می شوند را افزایش دهند. هدف این مطالعه فراتحلیل مطالعاتی بودکه حافظه و اطمینان به حافظه را در افراد افسرده، وسواسی و بهنجار را در طی سالهای 2066 تا 2016 مقایسه کرده اند. برای این منظور، طی یک پژوهش فراتحلیلی، از بین مقالات منتشر شده در مجلات علمی-پژوهشی و همایش های علمی طی یک دهه اخیر (2006-2016) که به مقایسه حافظه و اطمینان به حافظه در افراد افسرده، وسواس و بهنجار جمعیت ایرانی پرداخته و در پایگاه نشریات علوم ادواری، پورتال علوم انسانی، ایران داک (وب سایت مرکز اسناد و مدارک علمی ایران، اس آی دی، پابمد، مگیران، سیویلکا و گوگل اسکولار نمایه شده بودند، 26 مقاله که واجد معیارهای درون گنجی این پژوهش بود انتخاب شد. فراتحلیل اطلاعات خلاصه شده این پژوهش ها، حاکی از تفاوت حافظه و اطمینان به حافظه در نمونه وسواس و افسرده با نمونه بهنجار است. با توجه به سطح معناداری، تفاوت میان نمونه افسرده، وسواس و بهنجار در حافظه و اطمینان به حافظه معنادار به نظر می رسد که تجربیات قبلی و دانش فراگیر طرحواره ای کلی بر حافظه ما تاثیر می گذارد و تلفیق اطلاعات شخصی که از منابع اطلاعاتی متعدد به دست آمده یک جز اصلی در تفکر پیچیده و رده بالا است.

اضطراب امتحان نوعی خوداشتغالی ذهنی است که با خود کم انگاری و تردید درباره توانایی های خود، مشخص می شود و غالبا به ارزیابی شناختی منفی، عدم تمرکز حواس، واکنش های جسمانی نامطلوب و افت عملکرد تحصیلی فرد منجر می شود. شیوه های مختلفی در مورد کاهش اضطراب معرفی شده است. یکی از این شیوه ها می تواند توجه آگاهی باشد. توجه آگاهی، به معنای توجه کردن عمدی و تمرکزی پذیرا و بدون قضاوت، به رخ دادن افکار، هیجانات و احساسات در زمان حال است. هدف این مطالعه، بررسی تاثیر به کارگیری توجه آگاهی بر کاهش اضطراب دانشجویان در جلسات امتحان بود. برای این منظور طی یک پژوهش نیمه آزمایشی با پیش آزمون، پس آزمون و گروه کنترل، 33 دانشجو به صورت نمونه در دسترس انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایشی و کنترل کاربندی شدند. آزمودنی ها پیش و پس از انجام پژوهش از نظر اضطراب امتحان، تهدید ادراک شده از امتحان و سبک بزرگ نمایی تهدید مورد ارزیابی قرار گرفتند. دانشجویان گروه کنترل با حضور یک روان شناس، در ده دقیقه ابتدای درس به صورت گروهی، به تمرین توجه آگاهی پرداختند و سپس ده دقیقه با استاد درس در رابطه با نگرانی هایشان در رابطه با امتحان گفتگو کردند. در گروه کنترل چنین مداخله ای انجام نگرفت. نتایج تحلیل کواریانس نشان داد که آموزش توجه آگاهی، تاثیر معناداری بر کاهش اضطراب امتحان و تهدید ادراک شده از امتحان دانشجویان دارد. به نظر می رسد طی توجه آگاهی، ظرفیت و توانایی نظام پردازش اطلاعات افزایش می یابد و این تمرین ها می می تواند به عنوان یک نظام هشدار اولیه مانع شروع یک درگیری ذهنی با اضطراب شود.

سرطان یک اصطلاح عمومی برای گروه بزرگی از بیماری هایی است که می تواند هر قسمت از بدن را تحت تاثیر قرار دهد. بیماران مبتلا به سرطان در مورد زنده ماندن خود نگران هستند، درد می کشند و این امر به طور جدی می تواند بر وضعیت روانی آنها تاثیر بگذارد. برهمین اساس است که گفته می شود سرطان صرفا یک رویداد، با پایانی معین نیست، یک موقعیت دایمی ومبهم است که با تاثیرات دیررس و تاخیری ناشی از بیماری، درمان و مسایل روان شناختی مربوط به آنها مشخص می شود. هدف این پژوهش، مقایسه استرس و سبک های مقابله ای افراد سالم و بیماران مبتلا به سرطان بود. برای این منظور، طی یک پژوهش مقایسه ای، 100 بیمار مبتلا به سرطان (50 نفر مرد مبتلا به سرطان معده، مری، روده بزرگ و راست روده و پروستات و 50 نفر زن مبتلا به سرطان معده، مری، روده بزرگ و راست روده و پستان) به صورت نمونه در دسترس انتخاب و با 100 نفر (50 نفر مرد و 50 نفر زن) از افراد سالم در گروه سنی 60-40 سال همتا سازی شدند. تحلیل واریانس نتایج نشان داد که استرس و سبک های مقابله ای شامل جستجوی حمایت اجتماعی، ارزیابی مثبت مجدد، کنار آمدن رویارویانه، دوری جویی، خویشتن داری، گریز و اجتناب در دو گروه متفاوت است.