مسائل اجتماعی ایران
سال:1392 | دوره:4 | شماره:2 |تعداد مقالات:7

برقراری ارتباط با انسان های دیگر از نیازهای ذاتی و فطری انسان هاست و ازآنجاکه تفاوت های عمیقی به لحاظ زبانی، قومی، نژادی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی بین انسان ها وجود دارد، یگانه راه برقراری ارتباط سالم وجود مدارای اجتماعی بین آنهاست.هدف اساسی پژوهش حاضر مطالعه مدارای اجتماعی و ابعاد آن دربین اقوام گوناگون شهر اصفهان بوده است. بدین منظور، با انجام پیمایشی در این زمینه و مصاحبه با 398 نفر از شهروندان اصفهانی بالای 18 سال مشخص شد متغیر قومیت، جامعه پذیری قومی، قوم مداری و سرمایه فرهنگی مدارای اجتماعی افراد را تحت تاثیر قرار می دهد. قوم مداری و نیز جامعه پذیری قومی ارتباطی معنادار و منفی با مدارای اجتماعی دارند. میزان مدارای اجتماعی دربین اقوام ایرانی، به مقدار 2.76، کمی بالاتر از سطح میانگین (در دامنه 1 تا 5) است. میزان قوم مداری در بین اقوام تحت مطالعه بالاتر از سطح میانگین است و اقوام در مدارا و پذیرش یکدیگر تفاوت معناداری ندارند.

هدف این پژوهش بررسی رابطه بین اعتماد اجتماعی و وفاق اجتماعی در بین شهروندان یزدی است. وفاق اجتماعی را توافق عمومی بر سر قواعد و اصول اجتماعی و اعتماد را حسن ظن به افراد جامعه تعریف کرده اند. این تحقیق به روش پیمایش انجام شده است و داده های آن به وسیله پرسش نامه ای که اعتبار و پایایی لازم را داشته است از 316 نفر از شهروندان یزدی گردآوری شده است. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد که شهروندان یزدی از نظر اعتماد اجتماعی با میانگین 123.49 و وفاق اجتماعی با میانگین 176.36 در وضعیت مطلوبی قرار دارند. آزمون همبستگی پیرسون نیز نشان داد که بین اعتماد اجتماعی و وفاق اجتماعی با ضریب همبستگی 0.678 رابطه معناداری وجود دارد. در بین ابعاد وفاق اجتماعی بعد احساسی با ضریب 0.681 بیشترین رابطه و بعد هنجاری با ضریب 0.245 کمترین رابطه معنادار را با اعتماد اجتماعی داشتند.

جامعه شناسان مساله اجتماعی را وضعیتی مغایر با ارزش ها، مانع تحقق اهداف و دربردارنده خطراتی برای انسان ها می دانند که منشا اجتماعی دارد و قابل پیش گیری، تغییر و اصلاح است. با تکیه بر این تعریف، هدف این مقاله شناسایی و اولویت بندی مسائل اجتماعی شهر و شهروندان شیراز از دید ساکنان آن است. روش مطالعه پیمایشی و حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران 400 نفر از شهروندان بالای پانزده سال ساکن این شهر بوده است. روش نمونه گیری طبقه ای با رعایت نسبت سنی، جنسی و جمعیتی مناطق نه گانه شیراز بوده است. تحلیل عامل اکتشافی داده ها نشان داد مسائل شهری قابلیت تقلیل به شش عامل آسیب های اجتماعی، ناهنجاری های سازمانی، مسائل اقتصادی، فرهنگی، زیست محیطی و مهاجرپذیری را دارند که توانستند 54.74 درصد از کل واریانس مسائل اجتماعی را تبیین کنند. شهروندان نیز سه مساله مهم خود را به ترتیب، بیکاری، تورم و نداشتن امنیت اجتماعی دانستند.

هدف پژوهش حاضر بررسی نگرش دانشجویان درباره جامعه پذیری و باز جامعه پذیری سیاسی در نظام وظیفه است. متغیرهای اصلی این پژوهش تاثیر نظام وظیفه بر تغییر نگرش به خانواده، دوستان و محیط اطراف و نگرش دانشجویان به کارکردهای اجتماعی و کارکردهای سیاسی نظام وظیفه در سه سطح نظام سیاسی، مقام های سیاسی و شناخت سیاسی است. یافته های پژوهش نشان می دهد بیشتر دانشجویان با تاثیر نظام وظیفه بر تغییر نگرش مشمولان به خانواده، دوستان و محیط اطراف خود و نیز وجود کارکردهای اجتماعی برای نظام وظیفه و درنتیجه تاثیر آن در فرایند جامعه پذیری موافق اند، اما با اینکه نظام وظیفه دارای آثار و کارکردهایی در بازجامعه پذیری سیاسی مشمولان باشد مخالف هستند. درباره تاثیر نظام وظیفه بر تغییر نگرش به خانواده، دوستان و محیط اطراف، کارکردهای اجتماعی نظام وظیفه، کارویژه های سیاسی معطوف به نظام، مقام های سیاسی و شناخت و گرایش سیاسی بسته به وضعیت دانشجویان درقبال نظام وظیفه تفاوت معناداری میان دانشجویان وجود دارد.

مقاله حاضر می کوشد با تکیه بر نظریه گذار جمعیتی و با رویکردی فرهنگی اجتماعی، مهم ترین زمینه ها و روندهای مرتبط با تحولات خانواده معاصر و طلاق را در مقیاسی جهانی (با تاکید بر وضعیت جوامع صنعتی و جهان سوم) و به طور خاص ایران، تجزیه و تحلیل کند. مطابق مباحث این مقاله مبتنی بر تحلیل ادبیات تحقیق، درحالی که عظمت خانواده و استحکام پیوندهای زناشویی از مهم ترین ویژگی های دوران گذشته (موسوم به "عصر طلایی") تلقی می شد، خانواده معاصر دست خوش چنان تحولات بنیادین و عمیقی شد که در دوره جدید درقالب اصطلاحاتی همچون "عصر طلاق" و "انقلاب طلاق" توصیف شده است. تجزیه و تحلیل های مبتنی بر داده های سازمان ملل متحد در این مقاله به وضوح نشان می دهد که گرچه روند تصاعدی میزان طلاق به طور کاملا چشمگیرتری در جوامع صنعتی به وقوع پیوسته است، میزان طلاق در ممالک جهان سوم ازجمله ایران نیز افزایش درخور ملاحظه ای یافته است. به علاوه، خانواده معاصر با پدیده های نوظهوری (مانند خانواده تک والدی، خانواده تک فرزندی، بی فرزندی، زوج زیستی) مواجه شده است که غالبا ارتباط تنگاتنگی نیز با تشدید میزان طلاق دارند. به طور خلاصه، نوگرایی و مظاهر آن (به ویژه فردگرایی، صنعتی شدن، شهرنشینی) ریشه اصلی این تغییرات بنیادین خانواده معاصر است که این مقاله به طور خاص به نقش حیاتی تحولات فرهنگی در روندهای طلاق پرداخته است. مطابق نتایج این تحقیق، باورها و زمینه های فرهنگی - اجتماعی مساعدی درباره اهمیت خانواده در جامعه ایران وجود دارد که می توانند نقش تعیین کننده ای در برنامه ریزی ها و سیاست گذاری های معطوف به مدیریت و کنترل دامنه و شدت آسیب های خانواده و میزان طلاق (به ویژه برای نسل های آینده) ایفا کنند.

پژوهش حاضر درصدد مطالعه بوروکراسی و بیگانگی از کار در سازمان های اداری ایران، به بررسی چگونگی تاثیر ویژگی های بوروکراتیک سازمان بر بیگانگی از کار کارمندان می پردازد. این پژوهش به شیوه پیمایش و از طریق پرسش نامه انجام شده و نمونه آن از 30 سازمان دولتی در اهواز و به شیوه نمونه گیری خوشه ای طبقه بندی شده انتخاب شده است. حجم نمونه شامل 400 کارمند بوده است.یافته های این مطالعه نشان داد میان ویژگی های رقابت تکنیکی و شرح وظایف با بیگانگی ازکار رابطه ای معنادار و منفی وجود دارد. درحالی که ویژگی های دیگر شامل سلسله مراتب اقتدار، غیرشخصی بودن، تقسیم کار و نظارت قوانین با بیگانگی ازکار به طور معنادار و مثبت در ارتباط هستند. نتایج رگرسیون چندمتغیره نیز نشان داد رقابت تکنیکی، سلسله مراتب اقتدار و شرح وظایف قوی ترین پیش بین های بیگانگی از کار هستند. نیز با وجود نقش مهم تحصیلات در بیگانگی از کار، ویژگی های زمینه ای در مقایسه با ویژگی های بوروکراتیک سازمان در تبیین بیگانگی از کار از اهمیت کمتری برخوردارند.

پژوهش حاضر بر اساس نقش محوری هنجار صداقت در نظم اجتماعی طراحی شده است. دیدگاه اصلی این تحقیق نظریه نظم اجتماعی است. روش مطالعه موردپژوهی چندگانه و گزارش ها برمبنای پیمایش درون موردی است. در این تحقیق صداقت به چهار بعد اصلی تقسیم شده است. سه بعد آن، صبغه محتوایی داشته است و بعد چهارم صداقت، که عام گراست، دامنه به کارگیری هنجار صداقت را کانون توجه قرار داده است. نتایج تحلیل دوبه دو و چندمتغیری گمانه های تحقیق را تایید می کنند. معادلات رگرسیون چندگامه نشان می دهند که در سطح خانواده، متغیرهای تعهد، احساس تعلق، و وسعت اعتماد خانواده بر تقویت رعایت هنجار صداقت در جوانان نمونه تحقیق موثر هستند. در سطح مدرسه، تقویت هویت دانش آموزی، کاهش خشونت مدرسه ای، عدم فشار به علت کسب نمره کم، و رعایت هنجار انصاف در مدرسه برای تقویت تمایل به رعایت هنجار صداقت بسیار اساسی اند. درنهایت در سطح جامعه، معادلات رگرسیون نشان می دهند که احساس عدالت اجتماعی و رعایت هنجار صداقت در جامعه متغیرهای کلیدی پرورش هنجار صداقت در جوانان هستند.