فیزیولوژی گیاهان زراعی
سال:1389 | دوره:2 | شماره:3 |تعداد مقالات:9

به منظور ارزیابی کارآیی مدیریت کنترل علف های هرز مزارع ذرت هیبرید سینگل کراس 704 با روش تلفیقی مکانیکی-شیمیایی، آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار، در تابستان 1385 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شوشتر انجام شد. تیمارها شامل آترازین+آلاکلر، آترازین+آلاکلر+یک بار کولتیواسیون+توفوردی، آترازین+آلاکلر+دوبار کولتیواسیون، ارادیکان، ارادیکان+یک بار کولتیواسیون+توفوردی، اردیکان+دوبار کولتیواسیون+توفوردی، دوبار کولتیواسیون+توفوردی همراه با دو تیمار شاهد بدون کنترل علف هرز و کنترل کامل علف های هرز بودند. علف کش های آترازین، آلاکلر و ارادیکان به صورت پیش کاشت به کار برده شدند و علف کش توفوردی در مرحله 2 تا 5 برگی به کار رفتند. تیمارهای کولتیواسیون به ترتیب 15 و 25 روز پس از علف کش توفوردی به کار برده شدند. نتایج آزمایش نشان داد که تاثیر تیمارهای آزمایش بر روی صفات مختلف از جمله وزن خشک کل، عملکرد و اجزای عملکرد ذرت معنی دار شده است به طوری که بیشترین عملکرد دانه متعلق به تیمار T3 به میزان 11800 کیلوگرم در هکتار بوده است. این تحقیق نشان داد که روش های مدیریت تلفیقی جهت کنترل علف های هرز از روش های شیمیایی یا مکانیکی مناسب تر می باشد و تیمارهایی که علف کش های پیش کاشت آن ها دامنه وسیع تری از علف های هرز را کنترل می کنند، کارآیی بیشتری نسبت به سایر تیمارها دارند.

در این پژوهش به منظور بررسی اثرات دورآبیاری و مقادیر نیتروژن بر شاخص های فیزیولوژیکی ذرت علوفه ای (S.c.704)، آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی بایع کلا (نکا) در سال زراعی 1388 اجرا شد. دورآبیاری در چهار سطح آبیاری 75، 100، 125 و 150 میلی متر تبخیر از تشت تبخیر کلاسA ، به عنوان عامل اصلی و سه سطح مقادیر نیتروژن صفر، 96 و 184 کیلوگرم در هکتار (به ترتیب معادل صفر، 200 و 400 کیلوگرم اوره در هکتار) عامل فرعی بودند. نتایج نشان داد که دورآبیاری در صفاتی مانند: عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و عملکرد کاه (5%) و نیز مقادیر نیتروژن در صفاتی همچون عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و کاه، شاخص برداشت، وزن صد دانه، طول بلال، تعداد ردیف در بلال، تعداد دانه در هر ردیف و تعداد دانه در بلال (1%) و قطر بلال (5%) معنی دار گردید و همچنین اثرات متقابل دورآبیاری و مقادیر نیتروژن عملکرد بیولوژیک و عملکرد کاه (در سطح احتمال 1%) اثر معنی داری گذاشته است. عملکرد دانه با مصرف 184 کیلوگرم نیتروژن در هکتار نسبت به عدم مصرف نیتروژن 19.8 درصد افزایش معنی داری داشت، حداکثر شاخص برداشت برای تیمار بدون مصرف نیتروژن بدست آمد و با افزایش مصرف نیتروژن تا 184 کیلوگرم نیتروژن در هکتار شاخص برداشت بخاطر شدت افزایش عملکرد کاه نسبت به دانه کاهش داشت بطوری که عملکرد کاه نسبت به شاهد حدود 45.3 درصد افزایش یافت. سرعت رشد نسبی تحت مقادیر نیتروژن برای دورآبیاری 75، 125 و 150 میلی متر تبخیر از تشت تبخیر کلاس A تقریبا یکسان بوده و فقط تحت دورآبیاری 100 میلی متر تبخیر از تشت تبخیر کلاس A سرعت رشد نسبی با مصرف 96 و 184 کیلوگرم نیتروژن در هکتار در تمامی مراحل رشد بیشتر گردید. در شاخص سطح برگ و وزن ویژه برگ در تیمارهای دورآبیاری با مصرف 184 کیلوگرم نیتروژن در هکتار بویژه در مراحل آخر دوره رشد بیشترین بود، سرعت جذب خالص در شرایط بدون مصرف نیتروژن برای تمامی دورآبیاری در اواخر دوره رشد در مقایسه با مصرف 96 و 184 کیلوگرم نیتروژن در هکتار منفی گردید. بیشترین روند تغییرات ارتفاع بوته از مرحله 8 برگی به بعد با مصرف 184 کیلوگرم نیتروژن در هکتار مشاهده شد و ارتفاع بوته در زمان ظهور تاسل با دورآبیاری 125 میلی متر تبخیر از تشت تبخیر کلاس A حاصل گردید.

این پژوهش به منظور ایجاد توابع انتقالی و پهنه بندی عنصر آهن در بذر و شناخت عوامل موثر بر جذب آن در برخی مزارع گندم مناطق جنوبی استان خوزستان اجرا شد. بدین منظور در زمان رسیدگی گندم، از 121 مزرعه مناطق اهواز، دشت آزادگان، هندیجان، خرمشهر، ماهشهر، شادگان، رامهرمز و امیدیه به صورت وزنی نمونه برداری جفتی از خاک و بذر گندم انجام و نمونه ها برای اندازه گیری میزان آهن و برخی ویژگیهای خاک به آزمایشگاه ارسال شد. نتایج نشان داد، میانگین مقدار عنصر آهن در بذر و خاک، به ترتیب 56.5 و 12.56 میلی گرم در کیلوگرم بود. بیش از 50 درصد از خاک های مورد مطالعه دارای میزان آهن کمتر از 10 میلی گرم در کیلوگرم بودند. غلظت آهن در بذر گندم با مقدار شوری خاک همبستگی مثبت و معنی دار (r=0.74*) داشت. بین مقدار آهن خاک با درصد رس (r=0.73*)، ظرفیت تبادل کاتیونی (r=0.82*)، فسفر (r=-0.75*) و شوری(r=0.86**)  نیز همبستگی مثبت و معنی داری وجود داشت. به عبارت دیگر، عامل شوری دارای نقش مهمی در افزایش جذب آهن بوسیله گیاه بود. تابع انتقالی حاصل نشان داد که غلظت آهن در بذر رابطه (R2=0.96) معنی دار با ویژگی های شوری، فسفر و ظرفیت تبادل کاتیونی خاک داشت. بررسی توزیع مکانی عنصر آهن در بذر و خاک نیز نشان داد که مدل کروی، از قابلیت مناسبی برای بیان پراکنش این عنصر در بذر و خاک برخوردار است.

به منظور بررسی اثر فرسودگی بذر بر جوانه زنی و رشد گیاهچه ارقام گندم در شرایط آزمایشگاه، آزمایشی در قالب طرح کاملا تصادفی در دو محیط (فرسوده و غیر فرسوده) به روش تجزیه مرکب با 3 تکرار در سال زراعی 88-1387 در آزمایشگاه کنترل و گواهی بذر مرکز تحقیقات صفی آباد دزفول انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل ارقام مختلف گندم برتر منطقه (چمران، ویریناک، دز، کویر، چناب، زاگرس، استار، بهرنگ، دنا و کرخه) بودند. برای ایجاد فرسودگی ارقام در دمای 45 درجه سانتی گراد و رطوبت نسبی 100 درصد به مدت 72 ساعت در آنکوباتور نگهداری شدند. از ارقام مورد آزمایش، رقمهای دنا، بهرنگ و کرخه گندم دوروم و بقیه ارقام نان بودند. نتایج آزمایش نشان داد که صفات درصد جوانه زنی و سرعت جوانه زنی تحت تاثیر رقم و محیط و بر همکنش رقم و محیط در سطح احتمال 1% معنی دار شدند و بقیه صفات در سطح احتمال یک درصد و 5 درصد معنی دار شدند. از بین ارقام ،رقم زاگرس دارای بیشترین درصد جوانه زنی (92 درصد) و رقم استار دارای بیشترین سرعت جوانه زنی (75 درصد) بود که بیانگر قدرت و کیفیت مناسبتر این ارقام در محیط فرسوده شده بودند. بین ارقام چمران، ویریناک و استار در محیط نرمال و بدون فرسودگی در صفت درصد جوانه زنی تفاوت معنی داری مشاهده نشد. شاخص بنیه بذر در رقم بهرنگ بیشترین مقدار بود که آن احتمالا به دلیل بیشتر بودن قوه زیست بذری این رقم به خاطر دارا بودن ذخایر ژنتیکی بذری و همچنین خصوصیت این رقم در برابر تحمل در شرایط ناسازگار محیطی بود. نتایج همبستگی نیز نشان داد که بین درصد جوانه زنی و عملکرد نهایی دانه در مزرعه همبستگی مثبت و معنی داری در سطح احتمال یک درصد مشاهده شد.

در پژوهش حاضر گیاهان کلزا با دو رقم الایت و طلاییه تحت تنش توامان خشکی (2 سطح) و اسید آسکوربیک (1 سطح) قرار گرفتند. بعد از طی دوره تنش، گیاهان برداشت و پارامتر های گوناگون رشد مانند اوزان تر و خشک در دو بخش هوایی و زیرزمینی، سطح برگی، نرخ رشد نسبی، نرخ رشد نسبی برگ، سطح برگی ویژه، میزان آب در واحد سطح برگی، نرخ واحد برگی، اندازه گیری گردیدند. حضور اسیدآسکوربیک سبب تخفیف اثرات منفی تنش خشکی در هر دو گونه مورد مطالعه گردید. پاسخ های مورد مطالعه در رقم الایت نسبت به طلاییه بهتر بود. اندازه گیری فعالیت های آنزیمی در دانه رست های سویا تحت اثر عصاره گیاهان کلزا رقم طلاییه نشان دادند که عصاره به دست آمده از گیاهان کلزایی که تحت تیمار آبیاری 1.4 FC و اسیدآسکوربیک قرار داشتند افزایش معنی داری را در میزان فعالیت آسکوربات پراکسیدازی، کاتالازی و پراکسیدازی گیاهان سویا نسبت به عصاره به دست آمده از گیاهان کلزای تحت سایر تیمارها با اسیدآسکوربیک ایجاد کردند. همین نتایج در مورد رقم الایت هم صادق است با این تفاوت که میزان فعالیت آسکوربات پراکسیدازی در دانه رستهای سویا فقط تحت عصاره به دست آمده از گیاهان تیمار دیده تحت FC از بیشترین فعالیت برخوردار بود.

به منظور بررسی اثر مقدار آب آبیاری و زمان قطع آبیاری در مراحل مختلف رشد برعملکرد و اجزای عملکرد دانه ذرت هیبرید سینگل کراس 704 پژوهشی در تابستان سال 1388 در مزرعه آزمایشی شهید سالمی اهواز به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. فاکتور اول عبارت بود از سه سطح آبیاری شاملI1 : آبیاری معادل 100 درصد حجم آب مورد نیاز گیاه، I2: آبیاری معادل 80 درصد حجم آب مورد نیاز گیاه،I3 : آبیاری معادل 60 درصد حجم آب مورد نیاز گیاه که با توجه به تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A محاسبه شدند. فاکتور دوم عبارت بود از سه مرحله وضعیت آبیاری (مرحله عدم آبیاری) شاملSI : عدم قطع آب (شاهد)، عدم آبیاری در مرحله هشت برگی گیاه، S3: عدم آبیاری در مرحله کاکل دهی گیاه. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر کم آبیاری و مرحله عدم آبیاری برعملکرد دانه و ماده خشک بلال در سطح احتمال یک درصد معنی دار بود. با افزایش شدت تنش خشکی عملکرد دانه، ماده خشک بلال، شاخص برداشت و عملکرد بیولوژیکی کاهش یافت. تنش شدید خشکی (I3) در مقایسه با تیمار شاهد(I1)  باعث کاهش عملکرد دانه به میزان 59 درصد شد. عدم آبیاری در مرحله کاکل دهی ذرت نسبت به تیمار عدم آبیاری در مرحله هشت برگی و تیمار عدم قطع آب بیشترین کاهش را در عملکرد دانه داشت. کاهش عملکرد دانه ذرت در تیمار آبیاری به دلیل کاهش در تعداد ردیف دانه در بلال، تعداد دانه در ردیف و وزن هزار دانه بود.

به منظور بررسی اثر تاریخ کاشت و قطع برگ بر عملکرد و اجزای عملکرد دانه ذرت هیبرید سینگل کراس 700، آزمایش مزرعه ای به صورت کرت های یک بار خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با عامل اصلی تاریخ کاشت در 3 سطح (5 تیرماه، 20 تیر ماه، 5 مرداد ماه) و عامل فرعی قطع برگ در سه سطح (عدم قطع برگ، قطع برگ در مرحله ظهور تاسل، قطع برگ بعد ازگرده افشانی قهوه ای شدن ابریشم ها) در سال 1387 اجرا شد. نتایج نشان داد که اثر تاریخ کاشت و قطع برگ بر تعداد دانه در ردیف بلال، تعداد دانه در بلال، وزن دانه در بلال و عملکرد دانه معنی دار نبود. تعداد ردیف تحت تاثیر تاریخ کاشت قرار نگرفت ولی در تیمار قطع برگ در سطح یک درصد معنی دار بود. وزن هزار دانه تحت تاثیر تیمارهای قطع برگ و تاریخ کاشت قرار نگرفت. اثر برهمکنش تاریخ کاشت و قطع برگ بر تعداد ردیف در بلال معنی دار بود.بیشترین عملکرد دانه با 56.10 تن در هکتار در تاریخ کاشت پنج تیر، بود. تیمار عدم قطع برگ بالاترین عملکرد را دارا بود. با بررسی میانگین اثرات متقابل کمترین عملکردها مربوط به تیمار قطع برگ در زمان ظهور تاسل و در تاریخ کاشت 5 مرداد ماه بود. برطبق نتایج بدست آمده تاریخ کاشت های دیر هنگام موجب کاهش عملکرد خواهد شد و همچنین تیمار قطع برگ نیز موجب کاهش عملکرد خواهد شد و بستگی به زمان های مختلف قطع برگ و شرایط اقلیمی منطقه دارد.

این آزمایش به منظور بررسی تاثیر سیستم های غذایی (کم نهاده، پرنهاده و ارگانیک) بر روی دو رقم لوبیا در تابستان 88 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی واقع در شهرستان ایوان، استان ایلام به صورت طرح کرت های خرد شده در قالب طرح پایه بلوک کامل تصادفی در چهار تکرار اجرا گردید. سیستم های غذایی (کم نهاده، پرنهاده و ارگانیک) در سه سطح به عنوان عامل فرعی و ارقام در دو سطح (شکوفا، دانشکده) به عنوان عامل اصلی در نظر گرفته شد. در این آزمایش صفات تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در بوته، تعداد دانه در غلاف، تعداد شاخه در بوته، ارتفاع بوته، وزن صد دانه، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت مورد مطالعه قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر رقم بر صفات عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، وزن صد دانه، تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در بوته، تعداد دانه در غلاف و ارتفاع بوته معنی دار شد ولی بر سایر صفات اثرگذار نبود. اثر سیستم های غذایی نیز بر صفات شاخص برداشت، تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در بوته معنی دار گردید. گرچه اثر متقابل رقم بر سیستم های غذایی نیز بر صفات شاخص برداشت، تعداد شاخه در بوته، تعداد دانه در بوته، تعداد دانه در غلاف و تعداد غلاف در دانه معنی دار شد ولی بر سایر صفات اثرگذار نبود. نتایج میانگین اثرات متقابل نشان داد که بالاترین عملکرد دانه به اثر متقابل سیستم غذایی ارگانیک با رقم شکوفا متعلق می باشد. هم چنین بالاترین تعداد دانه در بوته، تعداد دانه در غلاف، تعداد شاخه در بوته، وزن صد دانه و ارتفاع نیز به اثر متقابل سیستم غذایی ارگانیک با رقم شکوفا تعلق داشت. اما تعداد غلاف در بوته و شاخص برداشت به اثر متقابل سیستم غذایی ارگانیک با رقم دانشکده متعلق می باشد. بنابراین نتیجه نهایی آزمایش بر مناسب بودن سیستم غذایی ارگانیک با رقم شکوفا تاکید دارد. جهت حصول نتایج و دقت بهتر برش دهی اثر متقابل سطوح سیستم غذایی برای هر رقم صورت گرفت، که رقم شکوفا با سیستم های غذایی بر تعداد دانه در غلاف و ارتفاع بوته دارای اثر معنی داری می باشند.