اکوبیولوژی تالاب (تالاب)
سال:1388 | دوره:1 | شماره:2 |تعداد مقالات:9

تالاب استیل آستارا با وسعتی بالغ بر 138 هکتار یکی از مناطق حفاظت شده استان گیلان می باشد. این بررسی از بهار 87 تا زمستان 87 به مدت یکسال به منظور شناسایی فیتو پلانکتونهای تالاب استیل آستارا و بررسی تغییرات فصلی آنها صورت گرفت. با توجه به موقعیت جغرافیایی تالاب و مساحت آن 13 ایستگاه نمونه برداری در نظر گرفته شد. نمونه برداری در اواسط هر فصل یکبار و با توجه به عمق آب تالاب با استفاده از از تیوب (لولهP.V.C ) و تور پلانکتون انجام شد. خصوصیات فیزیکوشیمیایی آب نظیر دما، اکسیژن محلول،pH ، نیتریت، نیترات، آمونیوم، فسفات و  ECنیز در هر بار نمونه برداری در 5 ایستگاه اندازه گیری شد. .در این بررسی در مجموع 10 شاخه و 42 جنس از فیتو پلانکتون ها شناسایی شدند که از این میان 6 جنس متعلق به شاخه Cyanophyta، 17 جنس متعلق به شاخهChlorophyta ،1  جنس متعلق به شاخه Chrysophyta،8  جنس متعلق به شاخه Bacillariophyta، 4 جنس متعلق به شاخه Euglenaophyta، 1 جنس متعلق به شاخه Heterokontophyta، 1 جنس متعلق به شاخه Cryptophyta، 1 جنس متعلق به شاخه Phyrrophyta، 2 جنس متعلق به شاخه Charophyta و 1 جنس متعلق به شاخه Cyanobacteria می باشد. همچنین بررسی تغییرات فصلی این فیتو پلانکتون ها نشان داد که فصل تابستان با دارا بودن 10 شاخه و 25 جنس و فصل پاییز با دارا بودن 5 شاخه و 10 جنس به ترتیب بیشترین و کمترین تنوع فیتوپلانکتونی را دارا بودند.

این مطالعه به منظور بررسی وضعیت و کیفیت آب تالاب شادگان صورت گرفته است. نمونه برداری به صورت ماهانه و از شهریور 1386 تا مرداد 1387 صورت گرفت. پارامترهای دما، هدایت الکتریکی و pH در محل اندازه گیری شد و سایر پارامترها بر اساس روشهای استاندارد اندازه گیری گردیدند. طبق نتایج، روند تغییرات پارامترهای درجه حرارت، pH، فسفات، سختی کل، کل جامدات حل شده، نیترات و نیتریت در ایستگاههای مختلف تقریبا یکسان بوده و مقدار شوری، هدایت الکتریکی، سختی و جامدات حل شده در ایستگاههای خروجی دورق و مالح در ماههای تیر و مرداد افزایش زیادی یافته است. در سطح اطمینان 95 درصد، به غیر از پارامترهای درجه حرارت، سختی کل، یونهای نیترات، نیتریت و فسفات، سایر پارامترها در ایستگاههای مختلف دارای اختلاف معنی دار آماری هستند. همچنین درجه حرارت، شوری، هدایت الکتریکی، سختی کل، TDS و فسفات در ماههای مختلف دارای اختلاف معنی دار هستند. مقادیر شوری، هدایت الکتریکی و TDS نشان می دهد که طبق تقسیم بندی فاست، آب تالاب شادگان جزء آبهای لب شور تا شور محسوب شده و از نظر میزان سختی نیز جزء آبهای سخت طبقه بندی می شود. با توجه به تقسیم بندی آبها از نظر میزان BOD5 نیز می توان هور شادگان را در حد آبهای نسبتا پاک تا مشکوک دانست. مقایسه کیفیت آب تالاب شادگان با سالهای قبل نشان می دهد که مقادیر pH، درجه حرارت، اکسیژن محلول، BOD5، نیتریت، فسفات، آمونیاک و TSS نسبت به مطالعات قبلی کاهش و شوری، هدایت الکتریکی، سختی کل،TDS  و نیترات افزایش یافته است. افزایش این پارامترها احتمالا به دلیل کم آبی اخیر و وجود خشک سالی در منطقه صورت گرفته است.

اهداف این مقاله برآورد ارزش تفرجی تالاب بین المللی چغاخور، بررسی خصوصیات اقتصادی-اجتماعی و محاسبه تمایل به پرداخت بازدیدکنندگان (WTP) با استفاده از دو روش هزینه سفر منطقه ای و ارزشگذاری مشروط است. نتایج اجرای روش هزینه سفر منطقه ای نشان داد که متغیرهایی مانند سن، سطح سواد و مقدار درآمد ماهانه بازدیدکنندگان دارای تاثیر چشمگیری بر استفاده از تفرجگاهها داشتند. بررسی سطح درآمد ماهانه بازدیدکنندگان نشان داد که میان این متغیر و تعداد روزهای بازدید از تالاب و نیز تمایل به پرداخت ورودیه، همبستگی بالایی وجود داشت. نتایج اجرای روش ارزشگذاری مشروط نشان داد که مقدار متوسط و حداکثر WTP برای هر بازدیدکننده WTP به ترتیب 1825 و 10000 ریال است. کیفیت زیست محیطی تالاب بین المللی چغاخور عاملی تاثیرگذار بر میزان WTP بازدیدکنندگان است به طوریکه از نظر آماری در سطح یک درصد معنادار شده است. هزینه هر بار رفت و برگشت به تالاب با علامت منفی، مدت زمان پرداختن به کارهای هنری و مدت زمان مطالعه در هفته و نیز نوع مسکن بازدیدکننده متغیرهای دیگری هستند که در مدل Logit با علامت مثبت معنادار شده اند. ارزش تفرجی تالاب بین المللی چغاخور با استفاده از روش هزینه سفر منطقه ای و روش ارزشگذاری مشروط به ترتیب برابر با 440 و 220 میلیون ریال برآورد گردید.

تحقیق حاضر، در پاییز 1388، به منظور تعیین غلظت فلزات سنگین مس و روی در بافت عضله ماهی بیاح (Liza abu) در رودخانه های کارون، دز و بهمنشیر استان خوزستان انجام گرفت. جهت استخراج فلزات از بافت های مورد مطالعه، از روش هضم مرطوب و تعیین غلظت فلزات سنگین به وسیله دستگاه جذب اتمی Perkin Elmer 4100 صورت پذیرفت. بالاترین غلظت مس و روی 0.364±0.037 و 10.70±0.45 میلی گرم در کیلوگرم و پایین ترین غلظت مس و روی 0.289±0.033 و 9.74±0.26 میلی گرم در کیلوگرم به دست آمد. در این تحقیق غلظت فلزات مس و روی در عضله ماهی بیاح بین رودخانه دز و بهمنشیر و کارون و دز اختلاف معنی داری نداشت (P≥0.05). همچنین روی در ماهی بیاح بین رودخانه های کارون و بهنشیر اختلاف معنی داری نداشت (P≥0.05) اما مس اختلاف معنی داری داشت .(P≤0.05)

در این تحقیق به منظور بررسی تنوع گونه ای پرندگان آبزی و کنار آبچر زمستان گذر تالاب کافتر استان فارس، از اطلاعات مربوط به سرشماری یک دوره 11 ساله (از سال 1377 تا سال 1387) استفاده شد. اطلاعات خام از اداره کل حفاظت محیط زیست استان فارس تهیه و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. بر اساس نتایج این تحقیق، 50 گونه پرنده آبزی و کنار آبچر متعلق به 12 خانواده و 6 راسته در تالاب کافتر مورد شناسایی قرار گرفته است. خانواده مرغابیان با 66.26 درصد، بیشترین فراوانی و خانواده اکراسیان با 0.02 درصد، دارای کمترین فراوانی در تالاب کافتر بوده است. بیشترین تعداد و فراوانی پرندگان شناسایی شده متعلق به خانواده های پرندگان آبزی با 67.09 درصد فراوانی و کمترین فراوانی مربوط به خانواده پرندگان کنارآبچر با 32.91 درصد فراوانی بود. نتایج حاصل از کاربرد شاخص های تنوع  زیستی در بین سالهای مختلف مورد بررسی نشان داد که بیشترین تنوع زیستی با توجه به بیشترین غنای گونه ای بیشترین تنوع گونه ای و بیشترین یکنواختی در سال 2003 بوده است. از سویی دیگر سال های 1379 (2001) و 1380 (2002) با توجه به شاخص های تنوع زیستی، با دارا بودن کمترین غنای گونه ای ((Rfm=0 کمترین تنوع گونه - ای (0= (H′و کمترین یکنواختی (J′=0) دارای کمترین تنوع زیستی پرندگان آبزی و کنارآبچر بوده است.

گیاهان آبزی به عنوان حلقه ای از زنجیره غذایی به واسطه جذب عناصر سنگین می توانند نشانگر افزایش نسبی غلظت این عناصر در آب یا ر سوبات اکوسیستم های مورد نظر در این مقاله در ابتدا جمع آوری گونه های آبزی از تالاب های شمال ایران انجام گردیده و پس از شناسایی آن ها، با استفاده از تحقیقات گسترده کتابخانه ای از منابع لاتین، مکانیسم، اندام و نوع عناصر مورد جذب در گونه های موجود تعیین شد. در نهایت با استفاده از نرم افزار Excel، تجزیه و تحلیل داده های به دست آمده از بررسی های اولیه و نتیجه گیری نهایی صورت گرفت. نتایج حاکی از آن بود که گونه های گیاهی قابلیت های متفاوتی در جذب عناصر از خود نشان می دهند به طوری که تیره گندمیان دارای بیشترین فراوانی گونه ای بوده و ریشه نسبت به ساقه و برگ، سهم بیشتری را به عنوان اندام جذب کننده به خود اختصاص داده است. همچنین از بین عناصر جذب شده، روی با 13.97 درصد، بیشترین فراوانی جذب را توسط گونه های مورد مطالعه داشته و مکانیسم فیتواکسترکشن فرآیند غالب جذب بوده است.

به منظور بررسی تنوع زیستی ماهیان در تالاب های شمال ایران، در زمستان 87 اقدام به گردآوری مطالعات و پژوهش های انجام شده گردید. تنوع زیستی در تالاب های انزلی، بوجاق کیاشهر، امیرکلایه لاهیجان و تالاب های 3 گانه گمیشان (آلاگل، آجی گل، آلما گل) بررسی گردید. تعداد 60 گونه و زیرگونه ماهی در این تالاب ها گزارش گردید، که بیشترین میزان تنوع در تالاب انزلی با 60 گونه و زیر گونه و کمترین آن در تالاب های 3 گانه گمیشان با مجموع 10 گونه و زیر گونه بوده است. بر اساس وضعیت مهاجرتی 28.33 درصد ماهیان صرفا مهاجر، 46.67 درصد صرفا ساکن آب شیرین، 13.33 درصد صرفا مصبی و 11.67 درصد دارای دو فرم مهاجر و ساکن آب شیرین بوده اند. از مجموع 60 گونه شناسایی شده 48 گونه جزء گونه های بومی و 12 گونه جزء گونه های غیر بومی می باشند. طبقه بندی سازمان جهانی حفاظت از منابع طبیعی (IUCN) نشان می دهد که 3 گونه از ماهیان شناسایی شده با نامهای: ماهی آزاد دریای خزرSalmo trutta caspius ، سس ماهی دریای خزر Luciobarbus brachycephalus و شمشیر ماهی آب شیرین Pelecus cultratus به شدت در معرض خطر انقراض قرار دارند. از نظر ارزش اقتصادی 21 گونه از این ماهیان که شامل 35 درصد کل ماهیان می باشند دارای ارزش اقتصادی می باشند. نتایج این مطالعه نشان می دهد هر چه از سمت غرب به سمت شرق دریای خزر پیش می رویم از تعداد و تنوع گونه ها کاسته می شود. مطالعه ماهیان تالاب های شمال نشان دهنده این موضوع بود که هیچ کدام از این تالاب ها از حضور گونه های غیر بومی در امان نبوده اند. بیشترین فراوانی گونه های غیر بومی در تالاب های 3 گانه گمیشان با 40% و کمترین آن در تالاب امیر کلایه لاهیجان با 13.3 درصد مشاهده گردیده است. عوامل متعددی بر تنوع زیستی ماهیان در تالاب های شمال کشور تاثیر گذارند که مهمترین این عوامل عبارتند از: ارتباط با دریای خزر، آب و هوا و اقلیم منطقه، ورود گونه های غیربومی، هیدرولوژی تالاب، فعالیت های انسانی، برداشت آب و ...

این تحقیق در آزمایشگاه پژوهشکده تحقیقات آبزی پروری جنوب کشور (اهواز) در سال 1386 انجام شد. 5 عدد هامور از خور موسی تهیه شد .نمونه های از بافت عضله و کبد هر ماهی بعد از 72 ساعت نگهداری در آون 70 درجه سانتی گراد خشک و سپس پودر شدند. نمونه های پودر شده با استفاده از مخلوط اسید نیستریک و اسید هیدروکلریک غلیظ هضم شدند.برای سنجش غلظت سرب، روی و مس در محلول های هضم شده از دستگاه پلاروگراف استفاده شد و نتایج زیر بدست آمد: میزان سرب در عضله هامور معمولی 8.85ppm و در کبد6.06ppm  بود،که اختلاف معنی دار نبود (p>0.05)، میزان روی در عضله ماهی هامور 26.01ppm و در کبد 44.76ppm بود و اختلاف معنی داری وجود داشت (p< 0/05) و میزان مس در این ماهی 4.71ppm و در کبد57.8ppm  بود و اختلاف معنی داری بود (P<0.05).