پژوهش های به زراعی(تنش های محیطی در علوم گیاهی)
سال:1392 | دوره:5 | شماره:2 |تعداد مقالات:8

به منظور بررسی اثر تاریخ کاشت و تراکم بوته بر عملکرد و اجزای عملکرد ارقام کلزا، آزمایشی به صورت اسپلیت پلات- فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در سال زراعی 91-1390 در شهرستان اقلید اجرا شد. تاریخ کاشت به عنوان عامل اصلی در سه سطح (اول شهریور، دهم شهریور و بیستم شهریور) و تراکم و رقم به صورت فاکتوریل به عنوان عامل فرعی لحاظ شدند. ارقام در سه سطح (طلایه، اکاپی و لیکورد) و تراکم در سه سطح (44، 67 و 133 بوته در متر مربع) بودند. نتایج نشان داد تاخیر در تاریخ کاشت موجب کاهش معنی دار همه شاخص های مورد بررسی شد. افزایش تراکم بوته نیز ارتفاع بوته، تعداد غلاف در مترمربع، عملکرد بیولوژیک و دانه را افزایش و درصد روغن را کاهش داد. برهمکنش تاریخ کاشت و تراکم نشان داد در تاریخ کاشت های اول و دوم، تراکم 67 بوته در مترمربع و در تاریخ کاشت سوم تراکم 133 بوته در متر مربع، بالاترین عملکرد دانه را داشت. رقم اکاپی در تراکم 67 بوته در مترمربع بیشترین و رقم لیکورد در تراکم 44 بوته در متر مربع کمترین عملکرد دانه را داشت. به طور کلی رقم اکاپی با تراکم 67 بوته در مترمربع در تاریخ کاشت دهم شهریور در این منطقه و مناطق با آب و هوای مشابه قابل توصیه می باشد.

به منظور بررسی اثر اکولوژیکی و تعیین بهترین غلظت و زمان کاربرد علفکش جهت کنترل علف های هرز ذرت دانه ای، آزمایش مزرعه ای در شرایط آلودگی طبیعی به علف های هرز در زمین های کشاورزی جعفر آباد منطقه شهرری و ورامین در سال 90- 89 به اجرا در آمد. طرح آزمایشی مورد استفاده به صورت کرت های خرد شده در قالب بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار بود که در آن زمان های مختلف کاربرد علفکش (بعد از کاشت و قبل از جوانه زنی، 3 هفته بعد از کاشت و 6 هفته بعد از کاشت) به عنوان عامل اصلی و غلظت های مصرف علفکش آترازین در 4 سطح (صفر، یک، دو و سه کیلوگرم در هکتار) به عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شد. براساس نتایج جدول تجزیه واریانس اثرات زمان و مقدار کاربرد علفکش و همچنین اثر متقابل این دو عامل بر روی تمامی صفات اندازه گیری شده (ارتفاع بوته، قطر ساقه، طول بلال، قطر بلال، تعداد ردیف در بلال، تعداد دانه در ردیف، تعداد دانه در بلال، وزن خشک دانه و کل و عملکرد دانه ذرت) معنی دار بود. دو زمان استفاده از علفکش بعد از کاشت و قبل از جوانه زنی و 3 هفته بعد از کاشت، اثر معنی دار مثبتی، نسبت به زمان سوم کاربرد علف کش ایجاد کردند. در مورد میزان کاربرد علفکش، در بین سطوح دو و سه کیلوگرم در هکتار تفاوت معنی داری ایجاد نشد. بجز در صفات وزن خشک دانه و عملکرد دانه که در زمان استفاده بعد از کاشت و قبل از جوانه زنی کاربرد سه کیلوگرم علفکش نتیجه بهتری را ایجاد کرده و بالاترین میزان این صفات را به خود اختصاص داده بود، نتایج حاکی از آن بود که هر چه علفکش پس از کاشت دیرتر استفاده شود، نتیجه مثبت کمتری خواهد داشت ولی کاربرد پس از کاشت و قبل از جوانه زنی به میزان دو یا سه کیلوگرم در هکتار، نتیجه مثبتی در کنترل علف های هرز ذرت که در طول روزهای اول رشد نسبت به علفکش ها حساس می باشد را ایجاد کرد.

این آزمایش به منظور بررسی تاثیر مصرف سموم علفکش های دو منظوره توتال، آسرت، آپیروس و شوالیه و ارزیابی کارایی آنها با علفکش های متداول تاپیک+ گرانستار بر عملکرد و اجزای عملکرد گندم رقم پیشتاز در منطقه ایلام با توجه به بروز پدیده مقاومت در شهرستان چرداول ایلام در سال زراعی 90-1389 اجرا گردید. آزمایش در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 6 تیمار و 6 تکرار انجام گردید. تیمارهای آزمایش شامل شاهد بدون مصرف علفکش، آپیروس با دز مصرفی 26.6 گرم در هکتار، شوالیه با دز مصرفی 400 گرم در هکتار، آسرت با دز مصرفی 2.5 لیتر در هکتار، توتال با دز مصرفی 40 گرم در هکتار، تاپیک+گرانستار با دز مصرفی 0.8 لیتر+25 گرم در هکتار و شاهد بدون مصرف علفکش بود. همراه آپیروس و شوالیه و توتال سیتوگیت به صورت دو در هزار مصرف گردید، بر اساس نتایج حاصل از این آزمایش بیشترین و کمترین درصد کنترل علف های هرز پهن برگ به ترتیب به تیمارهای توتال و آپیروس متعلق بود. همچنین بیشترین و کمترین درصد کنترل علف های هرز کشیده برگ به ترتیب به تیمارهای توتال و آسرت تعلق داشت و در مجموع بیشترین و کمترین درصد کنترل کل علف های هرز پهن برگ و کشیده برگ به ترتیب به تیمارهای توتال و آسرت اختصاص یافت. گندم در تیمار توتال بیشترین و در تیمار آسرت کمترین عملکرد دانه، وزن هزار دانه و شاخص برداشت را دارا بود. بنابراین با توجه به این که استفاده مداوم از اختلاط دو علفکش تاپیک+گرانستار باعث بروز بیوتیپ های مقاوم به این علفکش ها در بین علف های هرز در استان شده است، لذا با توجه به نتایج این آزمایش به منظور کاهش بیوتیپ های مقاوم و همچنین کاهش اثرات مضر بر محیط زیست می توان به ترتیب علفکش های توتال و شوالیه را جایگزین مناسبی برای مخلوط دو علفکش تاپیک+گرانستار دانست.

به منظور مقایسه تاثیر دمای پایین و مطلوب بر صفات مورفولوژیک و عملکرد ارقام برنج در مراحل مختلف رشد، آزمایشی به صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملا تصادفی، در گلخانه معاونت موسسه تحقیقات برنج کشور (آمل) در سال زراعی 1389 در سه تکرار اجرا گردید. پنج رقم V1 تا V5 به عنوان عامل اصلی به ترتیب شیرودی، فجر، طارم محلی، هیبرید و لاین 843، و دو سطح تیمار دمای T1 و T2 به ترتیب 13oc و 32oc و پنج مرحله رشدی G1 تا G5 به ترتیب از نشا تا پنجه دهی، طویل شدن ساقه، آبستنی، گل دهی و پر شدن دانه به عنوان عوامل فرعی بودند. در هر گلدان از هر رقم سه تک بوته نشاکاری شد. در ابتدا همه گلدان ها در دمای 32oc نگهداری شدند و در هرمرحله رشدی به مدت 15 روز در تیمار دمایی 13ocقرار گرفتند و سپس به دمای 32oc منتقل و نگهداری شدند. بعد از اعمال تیمار تنش دمایی در هر مرحله رشد ارتفاع بوته، تعداد پنجه و تعداد برگ در کپه و وزن خشک ساقه و برگ در کپه و بعد از برداشت طول خوشه و عملکرد اندازه گیری شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثرات رقم، مراحل رشدی و دما بر کلیه صفات مورفولوژیک مورد بررسی در سطح احتمال یک درصد معنی دار است. اثرات متقابل رقم با دما نشان داد که متحمل ترین رقم نسبت به تنش با کمترین درصد کاهش عملکرد (19 درصد) رقم شیرودی و حساسترین رقم با بیشترین درصد کاهش عملکرد (29 درصد) رقم طارم محلی می باشد. با کاهش دما از 32oc به 13oc ارتفاع گیاه، تعداد پنجه در کپه، تعداد برگ سبز در کپه، وزن خشک ساقه و وزن خشک برگ، طول خوشه و عملکرد کاهش می یابد.

این آزمایش به صورت طرح کرت های خرد شده و در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه پژوهشی ایستگاه تحقیقاتی دشت ناز ساری در سال 1388 اجرا شد. تاریخ های کاشت تاخیری 25 مرداد، 2، 9 و 16 شهریور به عنوان عامل اصلی و فواصل بین ردیف 65، 75 و 85 سانتی متر به عنوان عامل فرعی بودند. نتایج نشان داد که حداکثر ارتفاع بوته و وزن خشک گیاه در تاریخ کاشت 25 مرداد حاصل شد. بیشترین قطر بلال، تعداد دانه در ردیف، تعداد دانه در بلال، وزن دانه قابل کنسرو، عملکرد بلال سبز و شاخص برداشت، در تاریخ کاشت دوم شهریور ماه حاصل شد. بیشترین ارتفاع بوته، طول بلال و وزن خشک گیاه در فاصله بین ردیف 65 سانتی متر و بیشترین تعداد ردیف دانه در بلال، وزن دانه قابل کنسرو، عملکرد بلال سبز و شاخص برداشت در فاصله بین ردیف 75 سانتی متر به دست آمد. حداکثر ارتفاع بوته و وزن خشک گیاه تحت اثر متقابل تاریخ کاشت 25 مرداد در فاصله بین ردیف 65 سانتی متر و بیشترین عملکرد بلال سبز و عملکرد دانه تحت اثر متقابل تاریخ کاشت دوم شهریور در فاصله بین ردیف 75 سانتی متر حاصل شد. بنابراین تاریخ کاشت دوم شهریور به دلیل افزایش قطر بلال، تعداد دانه در ردیف، تعداد دانه در بلال، وزن دانه قابل کنسرو، عملکرد بلال سبز و شاخص برداشت که از مهم ترین صفات ذرت شیرین هستند، به عنوان تاریخ کاشت مناسب و فاصله بین ردیف 75 سانتی متر به علت افزایش وزن دانه قابل کنسرو، عملکرد بلال سبز و شاخص برداشت به عنوان بهترین فاصله کاشت تعیین گردید.

به منظور بررسی تاثیرکاربرد خارجی اسید سالیسیلیک و تنش خشکی بر عملکرد و اجزای عملکرد آفتابگردان رقم هایسون 25، آزمایشی به صورت کرت های یک بار خردشده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار انجام گرفت که در آن تنش خشکی در 3 سطح (دور آبیاری 50، 100 و 150 میلیمتر تبخیر از سطح تشتک تبخیر کلاس A) به عنوان عامل اصلی و زمان محلول پاشی اسید سالیسیلیک با غلظت 0.724 میلی مولار در 4 سطح (بدون محلول پاشی، محلول پاشی در مرحله رویشی، محلول پاشی در مرحله گل دهی و محلول پاشی در مرحله رویشی+گل دهی) به عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد که افزایش دور آبیاری از 50mm به 150mm به صورت معنی داری عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیکی، تعداد دانه در طبق و وزن هزار دانه را کاهش داد در صورتی که درصد روغن واکنش خاصی به دور آبیاری نشان نداد. آبیاری با دور 150mm بالاترین عملکرد و اجزای عملکرد را تولید کرد. عملکرد و اجزای عملکرد آفتابگردان واکنش متفاوتی به زمان محلول پاشی نشان داد. بالاترین ارتفاع گیاه، عملکرد بیولوژیکی و دانه در طبق در محلول پاشی با اسید سالیسیلیک در مرحله رویشی به دست آمد در حالیکه محلول پاشی در مرحله گلدهی بالاترین عملکرد اقتصادی، وزن دانه و درصد روغن را داشت. در مجموع نتایج نشان داد که یکبار محلول پاشی با اسید سالیسیلیک در مرحله رویشی یا زایشی اثرات تنش خشکی را کاهش داد.

به منظور بررسی اثر روش مصرف نانو کود پتاسیم بر عملکرد و اجزای عملکرد گندم رقم چمران، آزمایش مزرعه ای در سال زراعی 92-1391 در شهرستان سبزوار انجام شد. آزمایش به صورت اسپلیت پلات، در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار انجام شد. عامل های مورد بررسی شامل مصرف خاکی پتاسیم در سه سطح عدم مصرف، مصرف 150 کیلوگرم در هکتار سولفات پتاسیم و مصرف 10 کیلوگرم در هکتار نانو کود پتاسیم و محلول پاشی نانو کود پتاسیم در چهار سطح عدم محلول پاشی، محلول پاشی در مرحله پنجه زنی، محلول پاشی در مرحله ساقه دهی و دو مرحله محلول پاشی در مراحل پنجه زنی و ساقه دهی بودند. نتایج نشان داد که مصرف خاکی پتاسیم بر ارتفاع بوته، تعداد پنجه بارور در بوته، وزن هزار دانه، عملکرد اقتصادی و عملکرد بیولوژیک اثر معنی دار داشت، اما طول خوشه و تعداد دانه در خوشه را تحت تاثیر قرار نداد. مصرف خاکی سولفات پتاسیم و نانو کود پتاسیم باعث بهبود رشد رویشی و افزایش عملکرد و اجزای عملکرد گندم گردید. محلول پاشی نانو کود پتاسیم کلیه ویژگی های مورد مطالعه به استثنای وزن هزار دانه گندم را تحت تاثیر قرار داد. محلول پاشی نانو کود پتاسیم در مرحله پنجه زنی و پنجه زنی+ساقه دهی گندم باعث افزایش قابل توجه عملکرد اقتصادی گردید. با توجه به نتایج، مصرف خاکی سولفات پتاسیم یا نانو کود پتاسیم همراه با یک مرحله محلول پاشی نانو کود پتاسیم در مرحله پنجه زنی گندم، برای تولید حداکثر عملکرد اقتصادی قابل توصیه است.

به منظور بررسی اثر زمان و غلظت محلول پاشی برگی متانول بر رشد و عملکرد گیاه لوبیا چشم بلبلی آزمایشی در سال 1388 بصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در شهرستان رشت اجرا گردید. عامل غلظت محلول پاشی متانول در چهار سطح: شاهد، 10، 20 و 30 درصد حجمی متانول و عامل زمان محلول پاشی متانول در سه سطح: محلول پاشی در صبح (ساعت 8-10)، محلول پاشی در ظهر ساعت (13-15) و محلول پاشی در بعد از ظهر (ساعت 17-19) در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد که غلظت و زمان محلول پاشی متانول بر عملکرد دانه و غلاف لوبیا چشم بلبلی اثرگذار بود. بیشترین عملکرد غلاف و دانه به ترتیب با میانگین 1743.81 و 930.54 کیلوگرم در هکتار در تیمارهای 20 و 30 درصد حجمی متانول بدست آمدند. علاوه بر این محلول پاشی متانول در بعد از ظهر بیشترین عملکرد غلاف و دانه را به ترتیب با میانگین ها 1649.56 و 902.42 کیلوگرم در هکتار نشان داد.