آسیب شناسی درمانگاهی دامپزشکی (دامپزشکی تبریز)
سال:1398 | دوره:13 | شماره:3 (پیاپی 51) |تعداد مقالات:8

در سال های اخیر توجهی ویژه به واسطه های مقاومت انسولینی نظیر ادیپونکتین شده است که در دوران آبستنی در بافت جفت تولید و بیان شده و از این طریق اثرات خود را بر جنین در حال رشد و سلامت مادر القاء می کنند. در این مطالعه برای اولین بار، تأثیر نانوذره سلنیم و سلنیت سدیم بر میزان نسخه برداری ژن ادیپونکتین بافت جفت در دوره انتقالی مورد مطالعه قرار گرفت. به این منظور، 20 رأس میش 4 ماهه آبستن، به صورت تصادفی انتخاب و در زمان 10 روز منتهی به زایمان، هر روز تجویز خوراکی مکمل های سلنیت سدیم (به میزان 1/0 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن) و نانوذره سلنیوم (در دو دوز 05/0 و 1/0 میلی گرم به ازای هرکیلوگرم وزن بدن) به آن ها صورت گرفت. به گروه شاهد هم آب مقطر با حجم مشابه خورانده شد. پس از زایمان با نمونه برداری از جفت، میزان نسخه برداری از ژن ادیپونکتین به روش real-time RT-PCR و بر اساس روش مقایسه ای Δ Δ Ct-2 تعیین شد. نتایج حاصله نشان داد که اضافه نمودن مکمل های سلنیومی به جیره غذایی میش های آبستن، موجب کاهش معنی دار در میزان نسخه برداری ژن ادیپونکتین می شود که در این خصوص، عملکرد سرکوب گری نانوذره سلنیوم به مراتب برتر از سلنیت سدیم بود.

تک یاخته های جنس کریپتوسپوریدیوم و ژیاردیا از جمله شایع ترین انگل های موثر بر ناهنجاری های روده باریک سگ ها محسوب می شوند. در این مطالعه تعداد 200 نمونه مدفوعی از سگ های گله و نگهبان به صورت کاملاً تصادفی از مناطق مختلف روستایی اطراف شهر مهاباد جمع آوری و پس از تثبیت در محلول های فرمالینه و پلی وینیل الکل به آزمایشگاه ارجاع داده شد. نمونه ها با استفاده از روش های تغلیظی و رنگ آمیزی به روش های تری کروم گوموری و زیل نیلسن اصلاح یافته مورد بازرسی میکروسکوپی با بزرگ نمایی 1000 برابر از لحاظ وجود تروفوزوئیت، کیست و اووسیست تک یاخته ها قرار گرفتند. در مجموع تعداد 9 قلاده (5/4 درصد) و 31 قلاده (5/15 درصد) از سگ های مورد مطالعه به ترتیب به تک یاخته های جنس کریپتوسپوریدیوم و ژیاردیا آلوده بودند. بالاترین میزان شیوع کریپتوسپوریدیوم در گروه سنی پایین تر از 6 ماه (34/10 درصد) و کمترین میزان شیوع در گروه سنی بالای 4 سال (54/1 درصد) مشاهده گردید. همچنین بیشترین میزان آلودگی به ژیاردیا در گروه سنی 6 تا 12 ماه (25 درصد) و کمترین میزان در گروه سنی 1 تا 4 سال (62/8 درصد) یافت شد. میزان شیوع عفونت با کریپتوسپوریدیوم و ژیاردیا در سگ های نر به ترتیب 67/4 درصد و 95/14 درصد و در سگ های ماده به ترتیب 30/4 درصد و 13/16 درصد ثبت گردید. میزان شیوع هر دو تک یاخته در سگ های نر و ماده و همچنین در گروه های مختلف سنی از لحاظ آماری معنی دار نبود. همچنین علی رغم این که میزان آلودگی با هر دو تک یاخته کریپتوسپوریدیوم و ژیاردیا در سگ های با وضع بهداشتی نامناسب بیشتر از گروه واجد وضع مناسب بهداشتی بود ولی این اختلاف از لحاظ آماری معنی دار نبود.

حفظ تحرک و زنده مانی اسپرم قوچ هنگام استفاده از اسپرم منجمد شده برای به دست آوردن میزان آبستنی بالا مهم است. هدف از این مطالعه بررسی اثر سانتریفیوژ و کلسترول بارگذاری شده با سیکلودکسترین در لیسیتین سویا به عنوان رقیق کننده، بر کیفیت اسپرم بعد از فرایند انجماد-ذوب بود. نمونه های منی از 5 رأس قوچ قزل 5-4 ساله به مدت 3 هفته جمع آوری شدند. بعد از ارزیابی اولیه و تائید کیفیت، نمونه ها به 8 قسمت مساوی تقسیم شدند. پلاسمای منی 4 نمونه در دمای 30 درجه سلسیوس به وسیله سانتریفیوژ حذف گردید. نمونه های باقی مانده بدون سانتریفیوژ به وسیله بافر تریس و غلظت های مختلف کلسترول لودشده با سیکلودکسترین (0، 75/0، 5/1 و 3 میلی گرم در 108×2/1 اسپرم) و 7 درصد گلیسرول مشابه با گروه اول رقیق سازی شدند. سپس نمونه ها تا دمای 5 درجه سلسیوس سردسازی شده و در پایوت های 25/0 میلی لیتری ذخیره شدند. نتایج نشان دهنده بهبود معنی دار پارامترهای تحرک کل و پیش رونده، سرعت در مسیر مستقیم، سرعت در مسیر منحنی، تناوب عرضی زنش، یکپارچگی غشای آکروزومی، یکپارچگی غشای پلاسمایی، ظرفیت تام آنتی اکسیدانی و فعالیت آنزیم های سوپراکسید دیسموتاز، گلوتاتیون پراکسیداز و مالون دی آلدئید، بعد از ذوب در گروه دریافت کننده 5/1 میلی گرم سیکلودکسترین در مقایسه با سایر گروه ها بود (05/0p <). همچنین تحرک کل و پیش رونده، سرعت در مسیر منحنی، یکپارچگی غشای پلاسمایی، ظرفیت تام آنتی اکسیدانی و فعالیت آنزیم های سوپراکسید دیسموتاز و گلوتاتیون پراکسیداز به طور معنی داری در گروه بدون سانتریفیوژ نسبت به گروه با سانتریفیوژ، بالاتر بود (05/0p <). به طورکلی نتایج نشان داد که افزودن 5/1 میلی گرم کلسترول بارگذاری شده با سیکلودکسترین باعث بهبود اغلب پارامترهای مورد ارزیابی نسبت به سایر گروه ها شد.

طاعون نشخوارکنندگان کوچک (peste des petits ruminants; PPR) بیماری ویروسی واگیردار مهم گوسفند و بز می باشد. با توجه به اهمیت PPR در سیستان، مضرات اقتصادی ناشی از تلفات و هزینه های درمانی، مصرف بالای گوشت دام به شیوه ذبح سنتی و عدم نظارت کافی بر سلامت دام ها، مطالعه حاضر با هدف آسیب شناسی بافتی بیماری مذکور در جمعیت گوسفند و بز منطقه سیستان صورت گرفت. از 30 رأس گوسفند و بز گله های مشکوک به بیماری، نمونه های بافتی از دهان، ریه، روده ها و غدد لنفاوی جمع آوری و پس از تهیه مقطع مورد مطالعه میکروسکوپی قرار گرفتند. تعداد 9 نمونه دارای آسیب های بافتی بودند. داده ها با نرم افزار SPSS و آزمون کاپا مورد تحلیل آماری قرار گرفت. میزان آلودگی در گوسفند و بز به ترتیب 25/33 و 88/38 درصد بود که ارتباط آماری معنی-داری بین گونه دامی و آسیب های بافتی همچون تجمع سلول های آماسی چندهسته ای و تشکیل سلولهای سینسیتیا مشاهده شد (05/0>p). همچنینمیزان عفونت در سنین زیر دو سال و بالای دو سال به ترتیب 18/35و 8/22 درصدبود و ارتباط آماری معنی-داری از نظر سن دام و شدت تجمع سلول های آماسی تک هسته ای هم وجود داشت (05/0>p). میزان آلودگی در جنس نر و ماده هم به ترتیب 98/49و 5/12 درصدبود و ارتباط آماریمعنی داری از نظر جنسیت دام و میزان بروز آسیب هایی چون تجمع سلول های آماسی چندهسته ای، تشکیل سلول های سینسیتیا وگنجیدگی های درون سیتوپلاسمی نیز مشاهده شد (05/0>p). این مطالعه نشان داد که PPRدر منطقه سیستان در بزهای زیر دو سال با احتمال وقوع بیشتر و ضایعات پاتولوژیک شدیدتری همراه است.

لیستریامونوسایتوژنزباسیلی کوتاه، گرم مثبت، انگل اختیاری داخل سلولی وفاقد اسپور است که ازطریق سبزیجات آلوده، شیر، پنیروگوشت آلوده به انسان منتقل می شود. ایمونوگلوبولین Y (IgY) به دست آمده از زرده تخم مرغ مرغ های ایمن شده منبع سرشار و ارزانی از آنتی بادی های پلی کلونال می باشد. این آنتی بادی ها می توانند به عنوان یک جایگزین مناسب به جای آنتی بادی های تولیدشده در سایر حیوانات آزمایشگاهی مطرح باشند. در سال های اخیر، IgYدر تحقیقات علوم پزشکی جهت تشخیص، پیشگیری و درمان بیماری ها کاربرد گسترده ای داشته است. در مطالعه حاضر تعداد 12 قطعه مرغ تخم گذارسویه های-لاین در دو گروه تیمار (10 قطعه) و شاهد (2 قطعه) انتخاب و گروه تیمار در 3 نوبت و با فاصلة زمانی هفته ای یک بار توسط تزریق آنتی ژن تهیه شده از لیستریا مونوسایتوژنز ایمن گردید. سپس با جمع آوری تخم مرغ ها و اندازه گیری میزان پروتئین تام و گلوبولین های زرده در هفته های 9، 10 و 11 بعد از تزریق اول، مشخص شد که مقدار این دو پارامتر در هفته های 9 و 10 با یکدیگر تفاوت آماری معنی داری نداشته ولی در مقایسه با مقادیر آن ها در گروه شاهد، افزایشی معنی داری ( 05/0p<) مشاهده گردید. از طرفی مقدار گلوبولین و پروتئین تام زرده در هفته یازدهم افت قابل توجهی داشت ولی مقادیر آن ها در مقایسه با گروه شاهد، تفاوت آماری معنی داری نشان نداد. بر اساس یافته های مطالعه حاضر می توان نتیجه گیری کرد که ایمن سازی مرغ ها توسط آنتی ژن تهیه شده از لیستریا مونوسایتوژنز موجب افزایش میزان گلوبولین زرده در هفته های نهم و دهم پس از تزریق شده است و بنابراین می توان از زرده تخم مرغ، به عنوان منبعی برای تولید آنتی بادی های پلی کلونال علیه باکتری لیستریا مونوسایتوژنز استفاده نمود.

اسید سیالیک (sialic acid; SA) یک مشتق استیله از اسید نورآمینیک می باشد که به طور گسترده ای در بافت های پستانداران توزیع می شود، ولی ازآنجاکه معمولاً به گلیکوپروتئین ها، گلیکولیپید ها، الیگوساکارید ها و پلی ساکارید ها متصل می شود، مقدار کمی از آن در سرم به شکل آزاد وجود دارد. علاوه بر این، SA یک جزء ساختاری مهم در غشا های بیولوژیکی است و به طور گسترده ای در باکتری ها و بافت های حیوانی یافت می شود ولی غلظت آن به سرعت در نتیجه التهاب و آسیب های بافتی افزایش می یابد. در این مطالعه اثر جفت ماندگی بر میزان اسید سیالیک سرم در 60 رأس گاو شیری هلشتاین در دو گروه برایر سالم و جفت مانده توسط آزمایش ساندویچ الایزا، از 3 هفته قبل از زایش تا یک هفته پس از آن که دوره انتقال نامیده می شود، مورد بررسی قرار گرفت. داده-های به دست آمده در گروه گاوهای جفت مانده و سالم در پنج تکرار مختلف و در هر هفته مورد مقایسه قرار گرفت. اختلاف آماری معنی داری از لحاظ مقادیر SA سرم بین گروه های جفت مانده و سالم در دو هفته مانده به زایش و همچنین یک هفته پس از زایش مشاهده گردید (05/0p<). همچنین در روند تغییرات غلظت SA پلاسمای گاوهای بررسی شده طی هفته های مختلف در هر گروه، اختلاف آماری معنی داری مشاهده گردید (05/0p<). نتایج مطالعه حاضر نشان داد که غلظت بالای SA سرم در دوره انتقالی با جفت ماندگی در ارتباط است و می توان از آن به عنوان یک پارامتر در کنار سایر روش های پیشگویی و تشخیص جفت ماندگی برای تشخیص این عارضه استفاده کرد.

در لیپولیز ناشی از بالانس منفی انرژی، میزان چربی شیر افزایش و میزان پروتئین آن کاهش می یابد و بدین ترتیب نسبت چربی به پروتئین افزایش پیدا می کند. هدف مطالعه حاضر، استفاده از داده های موجود در هر رکورد شیر مانند چربی، پروتئین و نسبت آن ها ، شمارش سلول های سوماتیک (somatic cell count; SCC) و نیز استفاده از سابقه گاوهای شیری، جهت پیش بینی وضعیت آبستنی 120 روزه پس از زایش بود. بنابراین، رکورد 1279رأس گاو هلشتاین یک شکم زا و چند شکم زا در روزهای 30 و 60 شیردهی و نیز در حوالی زمان تلقیح جمع آوری شد. یافته ها نشان داد در ارزیابی آبستنی تا روز 120 پس از زایش، میزان چربی، پروتئین و نسبت آن ها (همگی برحسب درصد) در روز 30 شیردهی در گروه های غیر آبستن و آبستن به ترتیب (2/1± 67/2، 04/1± 62/2 و 4/0± 01/1) و (16/1± 87/2، 95/0± 76/2 و 36/0± 03/1)، در روز 60 شیردهی به ترتیب (06/1± 87/2، 86/0± 7/2 و 35/0± 06/1) و (15/1± 97/2، 9/0± 73/2 و 36/0± 08/1) و در حوالی تلقیح به ترتیب (2/1± 62/2، 04/1± 53/2 و 4/0± 03/1) و (24/1± 8/2، 01/1± 63/2 و 5/0± 06/1) بود که اختلاف آماری آن ها در دو زمان معنی دار برآورد شد (05/0>p). تأثیر SCCدر روز 60 شیردهی بر نرخ آبستنی 120روزه معنی دار گزارش شد (023/0=p)، اما در آزمون رگرسیون لجستیک هیچ کدام از فاکتورهای شیر و SCC رابطه معنی داری با آبستنی 120روزه نداشتند. مدل آماری کاکس در بررسی رابطه فصول زایش (02/0=p)، تلقیح (00/0=p)، روزهای شیردهی (001/0=p) و میزان تولید شیر (016/0=p) در دوره قبل با نرخ آبستنی 120روزه نشان داد که تنها تعداد روزهای شیردهی قبلی دام (985/0=Odds ratio، 021/0=p) و فصل تلقیح (5/7=Odds ratio، 040/0=p)در آبستنی 120روزه تأثیر دارند. نتایج این مطالعه نشان داد که فاکتورهای مربوط به شیر شامل چربی، پروتئین و نسبت آن هابر نرخ آبستنی 120روزه تأثیر نداشته و استراتژی های مدیریتی از جمله تعداد روزهای شیردهی قبلی دام و فصل تلقیح بر آن تأثیر معنی دار دارند.

گاوزبان اروپایی (Borago officinalis L. ) گیاهی از خانواده ی ﺑ ﻮ راژﯾ ﻨ ﺎ ﺳ ﻪ بوده که اغلب برای مصارف دارویی استفاده می گردد. روغن موجود در این گیاه، سرشار از ترکیبات ضروری بوده و این امکان وجود دارد که الگوی تخمیر شکمبه ای را دستخوش تغییراتی نماید. بدین منظور، این مطالعه با هدف استخراج روغن خام گیاه کامل گاوزبان اروپایی در زمان گلدهی با دستگاه سوکسله و بررسی تأثیر سطوح مختلف آن (صفر، 15/0، 30/0 و 45/0 میلی گرم/میلی لیتر) بر برخی پارامترهای تخمیر شکمبه ای در یک محیط کشت ثابت آزمایشگاهی انجام شد. یافته ها نشان داد که تغییری در فراسنجه های تولید گاز (به استثنای نرخ ثابت تولید گاز)، توده ی میکروبی تولیدی، راندمان سنتز توده ی میکروبی، ضریب تفکیک پذیری (partitioning factor) و جمعیت پروتوزوآی محیط کشت در اثر افزودن روغن، وجود ندارد. همچنین pH آن به طور معنی داری (خطی، 04/0=p) نسبت به تیمار شاهد کاهش، ولی اسیدهای چرب فرار کل (خطی، 0006/0=p) افزایش نشان دادند. از طرف دیگر، با افزایش سطح روغن در محیط کشت، تولید متان به طور معنی داری (خطی، 0005/0=p) کاهش یافته ولی در مقابل تجزیه پذیری ماده خشک، ماده آلی و الیاف نامحلول در شوینده ی خنثی افزایش یافتند. نتایج کلی نشان داد که روغن استخراج شده از گاوزبان اروپایی می تواند الگوی تخمیر شکمبه ای مسئول در عملکرد دام ها را تغییر داده و تولید متان را کاهش دهد. به نظر می رسد که سطح 45/0 میلی گرم بر لیتر از روغن مذکور، بیشترین تأثیرگذاری بر شرایط تخمیر را دارد.