فیزیولوژی محیطی گیاهی
سال:1388 | دوره:4 | شماره:2 (پیاپی 14) |تعداد مقالات:8

استان تهران علیرغم وسعت و سهولت دسترسی، از نظر شناسایی میکروفلور مورد بی عنایتی قرار گرفته است. در این پژوهش خاک ها و آب های این استان مورد مطالعه قرار گرفته و چهار گونه جدید از ریزجلبک های این استان متعلق به تیره های Nostocaceae و Oscillatoriaceae از جلبک های سبز آبی و نیز Chlorellaceae از جلبک های سبز برای اولین بار از این استان گزارش گردیده اند. نمونه برداری این پژوهش از سطح استان تهران در تابستان و پاییز سال 1387 صورت گرفت. نمونه های خاک با استفاده از محیط های کشت Allen & Arnon، BG110، BBM و N8 کشت گردیدند. جداسازی نیز با استفاده از پلیت آگار صورت گرفت. نمونه های به دست آمده با استفاده از کلیدهای شناسایی معتبر و از طریق مورفولوژیک مورد شناسایی قرار گفتند. در نتیجه این تحقیق چهار نمونه Microcheate tenera, Oscillatoria foreaui, Nostoc entophytum, Chlorella ellipsoida متعلق به جلبک های سبز و سبزآبی برای اولین بار از استان تهران جدا و معرفی گردیدند.

در این پژوهش، از نشانگر مولکولی چندشکلی قطعات تکثیر شده تصادفی (RAPD) DNA برای تعیین تنوع ژنتیکی 10 جمعیت Agropyron cristatum (L.) Garetn. استفاده شد. قطعات چندشکلی بوسیله 10 آغازگر اختیاری 10 نوکلئوتیدی از میان 50 آغازگر تولید گردید. در مجموع 58 نوار چندشکل که دارای تکرارپذیری بالایی بودند، انتخاب و وارد محاسبات شدند. ضرایب تشابه ژاکارد بر اساس حضور و عدم حضور باندها محاسبه گردید. دامنه ضرایب تشابه از 0.17 تا 0.37 متغیر بود. بیشترین تشابه ژنتیکی بین جمعیت های 7844 (بافت) با 3029 (بجنورد) و کمترین تشابه ژنتیکی بین 4336 (کرمان) با 4056 (چادگان) و 208 (اصفهان) با 1727 (گرگان) مشاهده شد. نتایج تجزیه واریانس مولکولی نشان داد که تنوع بین جمعیت ها و درون جمعیت ها معنی دار و از مجموع تنوع کل، سهم بین جمعیت ها و درون جمعیت ها به ترتیب  13.46و 86.54 درصد بود. میانگین درجه تمایز ژنی ((FST=0.15 نشان داد که درصد بالایی از تنوع کل مربوط به تنوع درون جمعیت ها بود. تجزیه کلاستر با استفاده از ضرایب تشابه ژاکارد مبتنی بر روش ادغام بر حسب متوسط گروه ها (UPGMA) انجام گرفت و جمعیت ها در سه گروه مجزا قرار گرفتند. نتایج تجزیه به مولفه های هماهنگ اصلی به طور قوی نتایج تجزیه کلاستر را تایید کرد. گروه بندی جمعیت ها با استفاده از تجزیه کلاستر با الگوی جغرافیایی محل رویش آنها مطابقت زیادی نداشت ولی با نتایج مطالعات مورفولوژیکی که قبلا بر روی جمعیت ها انجام شده بود همخوانی خوبی داشت و با توجه به نتایج این تحقیق در شرایط آزمایش کنترل شده، نشانگرهای RAPD می توانند وسیله ای مناسب و موثر در ارزیابی تنوع ژنتیکی بین جمعیت های A. cristatum باشند.

جنس Satureja با نام فارسی مرزه، در ایران 15 گونه گیاه علفی یک ساله و چند ساله دارد که 9 گونه از آنها انحصاری هستند. در این پژوهش سر شاخه های هوایی و گلدار گیاه S. bachtiarica Bunge. در مرحله گلدهی از استان اردبیل جمع آوری گردید و پس از خشک شدن در محیط آزمایشگاه، به روش تقطیر با آب مورد اسانس گیری قرار گرفت. ترکیب های تشکیل دهنده اسانس ها با استفاده از کروماتوگرافی گازی تجزیه ای و گاز کروماتوگراف متصل به طیف سنج جرمی (GC/MS) و محاسبه اندیس های بازداری، مورد شناسایی قرار گرفت. نتایج نشان داد که مهمترین ترکیب های گیاه شامل کارواکرول (26.4 درصد)، تیمول (20.6 درصد)، لینالول (14.19 درصد)، آلفا- ترپینن (5.94 درصد)، میرسن (3.56 درصد) و گاما- ترپینن (2.3 درصد) می باشد. با توجه به خواص ضدمیکروبی ترکیب های فنلی تیمول و کارواکرول، اثرات ضدمیکروبی اسانس با روش دیسک دیفیوژن علیه چهار باکتری گرم مثبت  Micrococcus loteus،Bacillus cereus،Bacillus subtilis  و Staphylococcus areous و سه باکتری گرم منفیKellebsiella oxytoca, Kellebsiella pneumonia  و Pseudomonas aeroginosa بررسی شد. نتایج نشان داد که اسانس گیاه مورد مطالعه دارای اثر ضدباکتریایی با درجات متفاوت علیه سویه های باکتری می باشد. ضمنا باکتری Pseudomonas aeroginosa به عنوان حساس ترین سویه و Bacillus subtiliss به عنوان مقاوم ترین سویه نسبت به اسانس و آنتی بیوتیک های بکار رفته شناخته شد.

در این پژوهش تاثیر کی لیت مصنوعی HEDTA در محلول کردن سرب در خاک هایی که به طور مصنوعی آلوده شده اند و نیز توانایی آنها در استخراج سرب توسط گیاه تربچه با نام علمی Raphanus sativus L. متعلق به تیره کلمیان (Brassicaceae) مورد تحقیق و بررسی قرار گرفت. این آزمایش با استفاده از یک طرح فاکتوریل در قالب بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. تیمارهای غلظت برای سرب با استفاده از نمک کلرید سرب دارای غلظت 0، 50، 100، 600 و 1000 میلی گرم در کیلوگرم خاک بودند. پس از رشد نهایی گیاهان، کی لیت HEDTA با غلظت های 1.5 mMkg-1به هر گلدان اضافه شد. یک تیمار شاهد بدون کی لیت نیز درنظر گرفته شد. 10 روز پس از افزودن کی لیت، برای به دست آوردن شدت جذب آلاینده ها در پایان فصل رشد، از گیاهان و خاک گلدان ها نمونه برداری و غلظت سرب در آنها اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که در تمام تیمارها، سرب محلول خاک در مقایسه با تیمار شاهد که کی لیت به آن اضافه نشده، بیشتر بوده است. در تمام تیمارهایی که HEDTA به آنها اضافه شده تجمع سرب در ساقه و ریشه های تربچه بیشتر از تیمار شاهد است. همچنین مقدار جذب سرب توسط ریشه های تربچه بیشتر از ساقه های آن بوده است.

به منظور بررسی اثر سطوح مختلف کود نیتروژن و پیریدوکسین و اثرات متقابل آنها بر روی فیزیولوژی رشد، عملکرد و اجزای عملکرد ذرت دانه ای رقم سینگل کراس 704 آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح پایه بلوک های کاملا تصادفی و در سه تکرار در سال زراعی 1385 انجام گرفت. کرت های اصلی سطوح مختلف کود نیتروژن در سه سطح (90 شاهد، 140 و 190 کیلوگرم ازت خالص در هکتار) و کرت های فرعی مقادیر مختلف پیریدوکسین در سه سطح (صفر (شاهد)، 0.01 و 0.02 درصد) در نظر گرفته شد. تیمار پیریدوکسین به صورت تلقیح با بذر صورت پذیرفت و برای این امر ابتدا بذور ذرت 704 را قبل از کشت به مدت 8 ساعت در آزمایشگاه با پیریدوکسین آغشته نموده (تیمار شاهد در آب مقطر قرار گرفت) و سپس کشت انجام شد. نتایج این تحقیق نشان می دهد که نیتروژن و پیریدوکسین بر افزایش عملکرد و اجزای عملکرد ذرت اثر معنی داری دارد. پیریدوکسین احتمالا با تاثیر مثبت بر روی روند رشد ریشه باعث افزایش جذب مواد غذایی به ویژه نیتروژن گردیده و این افزایش جذب کود نیتروژن موجب افزایش وزن ماده خشک اندام های مختلف گیاهی شده است. به استناد نتایج بدست آمده مشخص گردید که 0.02 درصد تیمار پیریدوکسین و 190 کیلوگرم ازت خالص در مقایسه با دیگر تیمارها بیشترین عملکرد و اجزای عملکرد (تعداد دانه و وزن هزار دانه) را برای ذرت موجب گردیده است. استفاده از پیریدوکسین همچنین باعث بهبود وضعیت شاخص های فیزیولوژیکی رشد اندازه گیری شده در این آزمایش گردید.

جنس Dianthus متعلق به تیره Caryophyllaceae دارای بیش از 300 گونه در جهان می باشد. این جنس به لحاظ داشتن گونه های زینتی، تفاوت در سطح پلوئیدی و تنوع در فرم، شکل و اندازه گل حایز اهمیت می باشد. این جنس در خراسان رضوی دارای دو گونه اندمیک به نام های D. polylepis, D. binaludensis و گونه D. crinitus می باشد. به منظور بررسی کاریوتیپ، مطالعه بر روی نه جمعیت از این سه گونه در استان خراسان رضوی صورت گرفت. تعداد کروموزوم پایه برای Dianthus، X= 15 گزارش شده است. سطح پلوئیدی برای D. polylepis, D. binaludensis دیپلوئید (2n=30) و D. crinitus تتراپلوئید ((2n=60 بدست آمد. در تحقیق حاضر، برای اولین بار در ایران، کاریوتیپ سه گونه Dianthus تهیه و با مشخصات مورفولوژی مقایسه شده است.

این تحقیق با هدف بررسی اثر اندازه بذر و زوال آن بر جوانه زنی و رشد گیاهچه گندم در سال زراعی 1386-87 در آزمایشگاه کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی گرگان به صورت آزمایش فاکتوریل (5×3) و در قالب طرح کاملا تصادفی در 3 تکرار انجام شد. فاکتور اول آن اندازه بذر و شامل 3 سطح بذور درشت، بذور متوسط و بذور ریز رقم کوهدشت گندم و فاکتور دوم مدت زمان فرسودگی بذر شامل 5 سطح 0، 10، 20، 30 و 40 روز در دمای 40 درجه سانتی گراد بود. نتایج این آزمایش نشان داد که بین سطوح مختلف زوال بذر از نظر حداکثر درصد جوانه زنی، روز تا رسیدن به 50 درصد جوانه زنی بذور، طول ریشه، وزن ریشه، وزن ساقه و وزن هتروتروفی اختلاف معنی داری در سطح احتمال 1 درصد وجود داشته است. افزایش دوره زوال بذر بر بسیاری از فاکتورهای اندازه گیری شده اثر منفی گذاشت. همچنین بین اندازه های مختلف بذر نیز از نظر روز تا رسیدن به 50 درصد جوانه زنی بذور، طول ریشه، وزن ریشه، وزن ساقه، وزن باقی مانده بذر و وزن هتروتروفی اختلاف معنی داری در سطح احتمال 1 درصد مشاهده شد. افزایش اندازه بذر در بهبود بسیاری از فاکتورهای اندازه گیری شده موثر بود.

جنس Chenopodium L. با حدود 15 گونه در ایران به دلیل دشواری های مطالعات تاکسونومیک، یکی از جنس های پیچیده تیره Chenopodiaceae است. لذا هدف از این تحقیق بررسی، مقایسه ساختار تشریحی و ارزیابی آن صفات در تاکسونومی جنس مورد نظر است. به این منظور صفات تشریحی مختلف ساقه، مانند ویژگی های ریختی، تنوع کرک، تعداد لایه های کلانشیم زیر اپیدرمی، پارانشیم پوستی و تعداد دستجات آوندی با میکروسکپ نوری مورد مطالعه قرار گرفت. با استفاده از نتایج بدست آمده می توان گونه ها و زیرگونه های این جنس را به کمک صفات تشریحی از یکدیگر جدا نمود.