زیست شناسی ایران
سال:1384 | دوره:18 | شماره:3 |تعداد مقالات:13

آلودگیهای انگلی 105 عدد لای ماهی تالاب امیر کلایه لاهیجان در طی سال 1380 مورد بررسی قرار گرفت. بر طبق نتایج بدست آمده 8 گونه انگل شامل دو گونه نماتود بنامهای Raphidascaris acus (شیوع 71/5 درصد، میانگین شدت آلودگی 5/2 عدد)، Camallanus lacustris (شیوع 9/1%، میانگین شدت آلودگی 1 عدد)، دوگونه ترماتود دی ژن شامل Asymhylodora tincae (شیوع 09/18 درصد، میانگین شدت آلودگی 37/16 عدد) وDiplostomum spathaceum (شیوع 76/4 درصد، میانگین شدت آلودگی 2/1 عدد)، یک گونه ترماتودمونوژن، Dactylogyrus sp. (شیوع 95/0 درصد، میانگین شدت آلودگی 20 عدد)، یک گونه سستود، Caryophyllaeus fimbericeps (شیوع 95/0 درصد، میانگین شدت آلودگی 35 عدد)، یک گونه سخت پوست، Learnaea sp.  (شیوع 7/25 درصد، میانگین شدت آلودگی 63/8 عدد)، و یک گونه تک یاخته، Tricodina sp. (شیوع 95/0 درصد، میانگین شدت آلودگی 4 عدد) از لای ماهی تالاب امیرکلایه جدا سازی شدند. از بین اینها انگل C. lacustris ، C. fimbericeps و مرحله پاروپایی Lernaea sp. برای اولین بار از لای ماهی ایران گزارش می شود.

متابولیتهای اکسیژن، ROS، به عنوان اصلی ترین عامل ایجاد عقیمی در اسپرمها مورد توجه قرار گرفته است. در پژوهش حاضر، اثرات غلظت های متفاوت از اسکوربات یا ویتامین C (2000 -300 میکرومولار)، بر ساختار غشاء، واکنش آکروزومی، و درصد سلولهای اسپرم زنده گاو هولشتاین در محیطهای حاوی یونهای آهن دو ظرفیتی، به عنوان محرک پراکسیداسیون چربیها (LPO) بررسی گردید. LPO به عنوان یکی از نتایج هجوم ROS به غشاهای زیستی مطرح بوده که ضمن آسیب رسانی به استحکام غشا، موجب غیر فعال شدن بسیاری از آنزیمهای غشایی موثر در تحرک و فعالیت اسپرم ها نیز می شود. نتایج این پژوهش نشان داد، اسکوربات در غلظتهای کمتر از 1000 میکرومولار سبب محافظت از سلولها در مقابل آسیبهای ناشی از رادیکالهای آزاد محیط می شود که نتیجه آن بهبود وضعیت استحکامی غشاء، افزایش واکنشهای آکروزومی، و نیز بالا رفتن درصد اسپرمهای زنده در محیط است. همچنین اضافه سازی این محدوده غلظت اسکوربات باعث کاهش معنی دار میزان MDA (به عنوان یکی از محصولات نهایی روند LPO) محیط می گردد. از سوی دیگر، اسکوربات در محدوده غلظتی1000 میکرومولار و بیشتر از آن نه تنها نقش حفاظتی و آنتی اکسیدانی نداشته بلکه ضمن ایجاد کمپلکس بایونهای آهن، به عنوان یک پرواکسیدان عمل نموده و موجب بروز آسیبهای فراوان در ساختار غشا (با افزایش میزان MDA محیط)، و کاهش درصد واکنشهای اکروزومی و اسپرمهای زنده می شود. بطور کلی چون اسکوربات درغلظتهای مختلف اثرات متفاوتی دارد محققین با عنایت به این رویکرد منفی اسکوربات، می بایست در زمینه هایی نظیر لقاح آزمایشگاهی، کشت سلولی و نگهداری و ذخیره سازی سلولهای جنسی، بطور جدی این مساله را مد نظر قرار داده تا اثرات مخرب آنرا در سیستمهای زیستی به حداقل رسانند.

بررسیهای متعددی پیرامون اثرات پروتئین سویا بر کاهش لیپیدها و برخی لیپوپروتئینهای خون و بدین ترتیب کاهش خطر بیماریهای قلبی عروقی در انسان وجود دارد. در این پژوهش اثر تغذیه پروتیین تخلیص شده تجاری سویا بر تغییرات پارامترهای سرمی کلسترول تام، تری گلیسرید، HDL، LDL، VLDL در موشهای صحرایی نر هیپرکلسترولمیک بررسی شد. نخست موشهای صحرایی (رت) به منظور ایجاد حالت هیپرکلسترولمی مدت هشت هفته تحت رژیم غذایی پرکلسترول شامل غذای پایه همراه با 2 درصد کلسترول و 5/0درصد اسید کولیک قرار گرفتند. پس از خونگیری اول و سنجش پارامترهای مورد نظر بمنظور اثبات حالت هیپرکلسترولمی، مدت هشت هفته دیگر با رژیم غذایی پایه بهمراه پروتیین تخلیص شده تجاری سویا بمیزان 10درصد ، 20درصد و30 درصد تغذیه شدند. درپایان دوره دوباره خونگیری و سنجش پارامترهای مذکور انجام شد. بر اساس نتایج آماری تغذیه موشهای صحرایی هیپرکلسترولمیک با 20درصد و 30 درصد پروتیین سویا سبب کاهش معنی دار میزان کلسترول تام، تری گلیسرید، HDL، LDL، VLDL و اندیس آتروژنیک شده است. کاهش کلسترول درارتباط باحضور برخی از اسیدآمینه ها و همچنین ایزوفلاونهای موجود در سویا مورد بحث قرار گرفت .

غار کانی میکاییل با وسعتی در حدود 712 متر مربع در شمال شرقی شهرستان سنندج در زاگرس واقع است. با توجه به کاوشهای باستان شناسی انجام شده توسط بخش پژوهشهای پارینه سنگی ایران در سال 1380 مقادیر فراوانی از استقرار های موقت هزاره سوم وچهارم پیش از میلاد نهشته های این غار بدست آمده است. چندین گمانه در بخشهای مختلف غار حفر گردیده، رسوبات این گمانه ها بطور سیستماتیک سرند خشک شده و مقادیر قابل توجهی استخوانهای ریز مهره داران از این پلتها بدست آمده این نهشته ها احتمالا متعلق به اواخر پلیستوسن تا نیمه اول هولوسن بوده و حداکثر 20000 سال را پوشش می دهد. برای درک بهتر شرایط اقلیمی و شناخت جوندگان منطقه در ادوار مختلف یک گمانه در رسوبات طبیعی غار حفر گردیده که جوندگان این مجموعه در بخش جونده شناسی دانشکده علوم دانشگاه فردوسی مشهد مورد مطالعه قرارگرفت و بخش دیگری از این بقایا در موزه تاریخ طبیعی پاریس مطالعه می گردد. جوندگان کانی میکایئل شامل همسترها، جرد ها، موشهای دو پا، موش صحرایی، ولها و خرگوش موشها است. در این تحقیق، به ارایه بقایای همسترها پرداخته می شود. شناسایی، اندازه گیری و مطالعات مورفولوژیکی دندانها وجود دو گونه cf. auratus Cricetulus cf. migratorius & Mesocricetus را نشان می دهد. تغییرات کمی صفات در لایه های مختلف مورد بحث قرار می گیرد.

دو جورپایان غذای اصلی بسیاری از گونه های ماهی هستند و نسبت به آلودگی محیطی حساسیت بالایی دارند، بنابراین دارای اهمیت اقتصادی و اکولوژیکی می باشند. بدلیل تفاوت در ویژگیهای فیزیولوژیکی و اکولوژیکی گونه های مختلف، گام اول در امر تکثیر و پرورش این جانوران شناسایی گونه های آنهاست. جمع آوری و شناسایی گونه های جنس Gammmarus در رودخانه زاینده رود هدف اصلی این مطالعه می باشد. در این تحقیق هشت ایستگاه در بخشهای مختلف رودخانه زاینده رود از سرچشمه تا درچه انتخاب شد. نمونه برداری به صورت فصلی از اسفندماه 1380 تا آبان ماه 1381 انجام شد. از هر ایستگاه سه نمونه با استفاده از نمونه بردار درج (dredge) جمع آوری، در فرمالین 5 درصد تثبیت، و برای انجام مراحل بعدی به آزمایشگاه منتقل،و شناسایی با استفاده از کلیـدهای شناسایی موجود (Stock 1998, Karaman 1977) تا سطح گونه انجام شد. پس از انجام عملیات آزمایشگاهی تعداد چهار گونه شناسایی شد: apseudosyriacus Gammraus، Proiectus G.، G. komareki وG. bakhteyaricus که از خانواده Gammridae می باشند.

در این تحقیق بعلت اهمیت شناسایی اثرات ناشی از مسمومیت فلزات سنگین از جمله سرب در گیاهان ،اثر غلظتهای مختلف 25/0، 0.5، 1 و 2 میلی مولار نیترات سرب با pH 6 بر روی دانه رستهای چهار روزه ذرت هیبرید سینگل کراس (تک آمیزش) 704 مورد مطالعه قرارگرفت. آزمایش در شرایط کنترل شده به مدت 72 ساعت در سه تکرار انجام گردید. پس ازاین مدت ریشه و اندام هوایی دانه رستها بطور جداگانه برداشت ،و وزن تر، وزن خشک و طول آنها اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که مسمومیت سرب در درجه اول بر روی ریشه اثر کرده و موجب کاهش طول، وزن تر و وزن خشک ریشه می شود. ولی تغییر طول، وزن تر وخشک ساقه جز در تیمارهای بالاتر از 1 میلی مولار معنی دار نمی باشد. اندازه گیری میزان سرب با دستگاه جذب اتمی (AA) نیز نشان داد که اولا جذب سرب با افزایش غلظت آن در محیط رشد افزایش می یابد. ثانیا تجمع آن در ریشه بیشتر از اندام هوایی می باشد. افزایش قندهای محلول (اندازه گیری با روش فنل سولفوریک) در ریشه متناسب با شدت تنش در محیط رشد و معنی دار است، در حالیکه تغییرات آنها در اندام هوایی معنی دار نیست. آزمایش همچنین کاهش معنی دار میزان پروتئین کل را نشان می دهد. بررسی باند های پروتیینهای تفکیک شده با الکتروفورزSDS-PAGE افزایش پروتئینهای 56، 60 و 74 کیلو دالتونی را در ریشه دانه رستها نشان می دهد. (با توجه به Rm های بدست آمده و مقایسه باندهای هم سطح با پروتیینهای استاندارد احتمال دارد پروتئین 56 کیلو دالتونی مربوط گلوتامات دهید روژناز باشد). آنچه در این تحقیق قابل توجه است تحمل دانه رستهای ذرت نسبت به تنش سرب در غلظتهای اعمال شده و توانایی آن درجذب مقادیر زیاد سرب در 6 pH محیط کشت می باشد. این امر نشان می دهد که خطر مسمومیت گیاه در محیطهای آلوده مانند مناطق نزدیک کارخانجات ذوب فلزات، مسیرهای ترافیک جاده ای و شهری جدی است لذا اهمیت بررسی اثرات این آلودگی ومکانیسمهای تحمل گیاه را بیشتر جلوه گر می سازد.

تفاوت تشریحی بین گونه های Aegilops در جداسازی گونه هایی با شباهت ریختی زیاد، بدلیل دشواریهای موجود در تشخیص آنها از یکدیگر،کارآیـــی دارد. این زوج گونـــه ها عبارتنــد از A. caudata, A. cylindrica و A. umbellulata, A. geniculata. صفات تشریحی چون شکل سلولهای همراه روزنه، وضعیت تمایز یافتگی مزوفیل، حضور کرکهای خاری، فراوانی سلولهای کوتاه در نواحی رگبرگی و بین رگبرگی، تعداد ردیف روزنه، فراوانی روزنه، سلول کوتاه در واحد سطح برگ و پاره ای دیگر از صفات در تشخیص گروه گونه های نزدیک بهم مانند A. triuncialis, A. columnaris, A. kotschyii و A. neglecta کارآمد هستند. صفات مربوط به ساختار تشریحی برگ از اهمیت زیادی در رده بندی سرده (جنس) Aegilops برخوردار بوده و با کمک آن می توان به حل مشکلات رده بندی در گونه های این سرده پرداخت.

در ایـن پژوهش اثر آلودگی و عدم آلودگی بذرهای گندم بـه باکـتـری آزوسپیریلوم برازیلنس (Azospirillum brasilense)، میزان محصول، مقدار پروتیین و درصد رسوب پروتئین دانه ارقام گندم تحت تیمار  آب آبیاری با اسیدیته قلیائی مورد بررسی قرار گرفت. برای این منظور با استفاده از طرح آماری کرتهای خرد شده در سه تکرار که شامل سه رقم گندم زراعی (قدس، امید و روشن) در دو حالت تلقیح بذرها با آزوسپیریلوم و بدون آزسپیریلوم بود این پژوهش انجام گرفت. در طول دوره رشد نیز از آب آبیاری با اسیدیته قلیایی (مقادیر اسیدیته 7، 9 و 11) آبیاری انجام گرفت. در پایان فصل زراعی میزان عملکرد دانه، مقدار ازت و پروتئین در ماده خشک دانه و درصد رسوب پروتیین هر نمونه اندازگیری شد. نتایج پژوهش حاکی از اثر معنی دار فاکتورهای آزوسپیریلوم و اسیدیته قلیایی آب آبیاری بر عملکرد دانه، مقدار پروتیین و میزان رسوب پروتیین دانه در ارقام گندم بود. افزایش اسیدیته آب آبیاری باعث کاهش میزان عملکرد گندم،  مقدار پروتیین و میزان رسوب پروتیین شد. حداکثر کاهش عملکرد (22/17 درصد کاهش عملکرد به ازای یک واحد افزایش در اسیدیته قلیایی)، پروتیین و رسوب پروتیین در رقم امید مشاهده گردید و کمترین کاهش (7/10 درصد به ازای افزایش یک واحد در اسیدیته قلیایی) در رقم روشن اندازه گیری شد. در نمونه های آلوده به آزوسپیریلوم کلیه شاخصهای اندازه گیری شده در مقایسه با نمونه های غیر آلوده افزایش معنی داری را نشان داد. نتایج این پژوهش مشخص نمود که آزوسپیریلوم می تواند با تعدیل شرایط نامناسب (اسیدیته قلیایی) در بالا بردن عملکرد دانه (7/10 درصد)، میزان پروتیین (5/15 درصد) و میزان رسوب پروتیین (9/7 درصد) ارقام گندم نقش مثبت و معنی داری را ایفا کنند. از لحاظ آماری اثر متقابل آزوسپیریلوم، رقم گندم و اسیدیته بر میزان عملکرد معنی دار بود اما بر میزان پروتئین و رسوب پروتیین معنی دار نبود. در همین راستا اثر متقابل هر دو تیمار روی شاخصهای اندازه گیری شده معنی دار بود و لذا لازم است در هنگام انتخاب آزوسپریلوم و رقم گندم برای تلقیح توجه بیشتری صورت گیرد.

بتاگلوکان هموپلیمر خطی از واحد های دی گلوکز است که با پیوند های بتاگلیکوزیدی به یکدیگر متصل شده اند. این ترکیب یکی از اجزاء اصلی تشکیل دهنده دیواره سلولی قارچها است و به همراه ترکیباتی همچون کیتین و انواع پروتیینها باعث حفظ استحکام دیواره سلولی قارچها می شود. آنزیمهای بتاگلوکاناز این پلیمر را با شکستن اتصالات بتاگلیکوزیدی میان زیر واحد ها، به اجزای سازنده آن تجزیه می کنند. قارچ رشته ای تریکودرما بدلیل ترشح آنزیم بتا 1و3 گلوکاناز، به عنوان عاملی قوی در کنترل بیولوژیک بیماریهای قارچی مورد استفاده قرار می گیرد. در این تحقیق جهت دستیابی به جدایه قارچی با توان تولید آنزیمی مناسب تعداد 30 جدایه قارچ از گونه های مختلف تریکودرما مورد مطالعه قرار گرفت. جهت مطالعه شرایط بهینه تولید آنزیم بتا 1و3 گلوکاناز نقش عوامل مختلف محیطی نظیر تغییرات pH، دما، طول مدت کشت و شرایط هوادهی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که شرایط بهینه تولید این آنزیم عبارت است از pH برابر 5، مدت کشت 48 ساعت، دما 22 درجه سانتیگراد و در حالت سکون می باشد. شرایط مناسب برای فعالیت این آنزیم عبارت از pH برابر 5 و دمای 50 درجه سانتیگراد تعیین گردید. مقایسه جدایه های مختلف قارچ تریکودرما از نظر تولید این آنزیم در شرایط بهینه نشان داد که جدایه T. reesei با فعالیت ویژه آنزیمی 22.07 U/mg و جدایه T. viridaei با فعالیت ویژه آنزیمی 4.71 U/mg بترتیب فعالترین و ضعیفترین جدایه ها می باشد.