علوم آزمایشگاهی (Medical Laboratory Journal)
سال:1392 | دوره:7 | شماره:1 |تعداد مقالات:14

زمینه و هدف: انتروکوکوس ها باکتری های گرم مثبتی هستند که به عنوان فلور نرمال در روده انسان، محصولات لبنی و محیط اطراف حضور دارند ولی در سال های اخیر به عنوان یک بیماریزای مهم فرصت طلب در عفونت های بیمارستانی ظهور کرده اند. در این مطالعه به بررسی و مقایسه کارآمدی روش نوین طیف سنجی جرمی MALDI-TOF در انتروکوکوس فکالیس و انتروکوکوس فسیوم پرداخته شده است و با روش های بیوشیمیایی و ملکولی مورد استفاده در تشخیص مقایسه شده است.روش بررسی: 75 نمونه کلینیکی مشکوک به انتروکوکوس جهت بررسی بیوشیمیایی، ملکولی و طیف سنجی جذبی انتخاب شدند و با آزمون های بیوشیمیایی هیدرولیز اسکولین، کاتالاز، وجود پیرولیدونیل آمینوپپتیداز، رشد در مجاورت 6.5 درصد نمک، حرکت، رشد در محیط حاوی 0.04 درصد تلوریت، و تست قندهای ال-آرابینوز و سوربیتول مورد بررسی قرار گرفتند. سپس با استفاده از پرایمرهای اختصاصی بوسیله واکنش زنجیره ای پلیمراز مورد بررسی و با استفاده از دستگاه طیف سنجی جرمی و نرم افزار بیوتایپر مورد تحلیل قرار گرفتند.یافته ها: در 30 نمونه انتروکوکوس فسیوم، در 42 نمونه انتروکوکوس فکالیس و در 3 نمونه عفونت با هر دو باکتری شناسائی شدند. در روش های بیوشیمیایی 2 نمونه انتروکوکوس فسیوم تست آرابینوز منفی و در یک نمونه انتروکوکوس فکالیس تست تلوریت منفی بود. در بررسی با استفاده از واکنش زنجیره ای پلیمراز تمامی نمونه ها به درستی تشخیص داده شدند ولی در 2 نمونه با وجود تکرار، باندهای قابل افتراق مشهودی نداشتند. در بررسی با استفاده از طیف سنجی جرمی در تمامی نمونه ها تمامی آزمون ها و تکرارها با قابلیت افتراق بالا و به درستی شناسائی شدند.نتیجه گیری: با توجه به نتایج این بررسی روش طیف سنجی جرمی MALDI-TOF روش قابل اطمینان و دقیقی می باشد که در شناسائی انتروکوکوس فکالیس و انتروکوکوس فسیوم قادر به تشخیص با حساسیت 100 درصد می باشد و با روش های بیوشیمیایی و ملکولی از نظر سرعت اجرا و دقت قابل مقایسه می باشد.

زمینه و هدف: یکی از بیماری های گوارشی شایع سندرم روده تحریک پذیر(IBS)  است. این بیماری یک اختلال عملکردی دستگاه گوارش می باشد. از علایم بارز آن تغییرات اجابت مزاج و درد شکم بدون هرگونه اختلال ساختاری است. شیوع این اختلال 10-20 درصد در جها ن تخمین زده شده است. به دلیل اختلال در جذب مواد غذایی در این افراد، احتمال داده می شود جذب ویتامین ها نیز دچار مشکل شده باشد. هدف از انجام این مطالعه بررسی سطح سرمی ویتامین های A و E در بیماران IBS بود.روش بررسی: این مطالعه موردی- شاهدی روی 94 بیمار IBS که بیماری آنان توسط متخصص گوارش تایید شده بود در استان گلستان انجام گردید. گروه کنترل از بین افراد سالمی که در دو سال گذشته هیچگونه علائم ناشی از مشکلات گوارشی نداشتند، و از نظر سن و جنس با بیماران همسان سازی شده بودند، انتخاب گردید. سطح سرمی ویتامین های A و E به روش HPLC اندازه گیری گردید.یافته ها: میانگین سطح سرمی ویتامین A در بیماران 114.8±57.0 mg/dl IBS و در گروه کنترل 23.8±55.9 و میانگین سطح سرمی ویتامین E در بیماران 0.24±0.50 mg/dl و در گروه کنترل 1.93±1.86 بود. کمبود ویتامین E و A در مردان به ترتیب 70.7 و 10.7 در صد و در زنان به ترتیبب 76.6 و 7.3 درصد بود(P<0.05) . به طور کلی، 1.1 درصد از بیماران IBS کمبود ویتامین A و93.6 درصد از آنان کمبود ویتامین E داشتند(P<0.05) .نتیجه گیری:در این مطالعه کاهش معنی داری در سطح ویتامین E در بیماران IBS مشاهده شد. با توجه به عملکرد آنتی اکسیدانی این ویتامین، کمبود این ویتامین می تواند موجب افزایش فاکتورهای اکسیداتیو و افزایش آسیب بافت روده و به دنبال آن کاهش بیشتر ویتامین ها گردد.

زمینه و هدف: برخی از مطالعات نشان دهنده ارتباط بین کاهش سطح منیزیم سرم با مقاومت انسولینی در افراد با دیابت نوع 2 می باشند. مطالعه حاضر به منظور بررسی سطح سرمی منیزیم در بیماران دیابتی نوع 2 و مقایسه آن با افراد غیر دیابتی طراحی و انجام شد.روش بررسی: 35 نفر از افراد دیابتی نوع 2 و 35 نفر از گروه کنترل از بین افراد مراجعه کننده به درمانگاه بیمارستان امام علی (ع) شهرستان اندیمشک که دارای سن بالاتر از 35 سال بودند، به طور تصادفی انتخاب شدند.یافته ها: میزان Mg در گروه دیابتی نوع 2 و گروه غیر دیابتی به ترتیب 0.27±1.33 و 0.21±1.62 میلی گرم در دسی لیتر به دست آمد که اختلاف موجود از نظر آماری معنی دار بود p<0.001)). در افراد دیابتی نوع 2، یک ارتباط معنی دار معکوس بین سطح سرمی گلوکز خون ناشتا و Mg به دست آمد، در حالی که در این بیماران، هیچ گونه ارتباط معنی دار آماری بین Mg از متغیرهای تری گلیسرید،کلسترول و HDL مشاهده نشد. در گروه افراد غیر دیابتی، بین کلسترول و Mg ارتباط معنی دار آماری معکوس مشاهده شد. این گروه، بین Mg با دیگر متغیرها، ارتباطی مشاهده نشد.نتیجه گیری: در افراد دیابتی با افزایش میزان گلوکز خون ناشتا، سطح سرمی منیزیم به طور معنی داری کاهش یافته و همچنین سطح سرمی منیزیم در این بیماران نیز به طور معنی داری پایین تر از افراد غیر دیابتی بود.

زمینه و هدف: سالمونلوزیس یک مشکل جهانی بوده و گاستروانتریت شایع ترین شکل بیماری است. خاصیت تهاجم باکتری های روده ای یکی از مکانیسم های بیماریزائی آنهاست که به خوبی با تکنیک کشت سلولی قابل بررسی است. در این مطالعه با استفاده از کشت سلولی HEp-2 ویژگی تهاجمی تعدادی از سروگروه های سالمونلا مورد بررسی قرار گرفت.روش بررسی: سوآپ رکتال های تهیه شده از 280 بیمار مبتلا به اسهال (140 بیمار با اسهال خونی، 140 بیمار با اسهال آبکی به عنوان گروه مقایسه) مراجعه کننده به بیمارستان های امام خمینی و مرکز طبی کودکان را قبل از دریافت آنتی بیوتیک و 140 نمونه از افراد سالم به عنوان گروه کنترل، در محیط های افتراقی و انتخابی هکتون و XLD آگار تلقیح نموده و پس از 24 ساعت انکوباسیون در 37 درجه سانتی گراد آن ها را از نظر ویژگی های ظاهری بررسی و با استفاده از آزمایش های بیوشیمیایی و سرولوژی شناسایی شدند. با استفاده از روش کشت سلول HEp-2 ویژگی تهاجمی سروگروه های سالمونلا مورد بررسی قرار گرفت. همچنین الگوی مقاومت آنتی بیوتیکی آن ها طبق دستورالعمل CLSI تعیین گردید.یافته ها: 35 سوش سالمونلا (8.3%) از نمونه های مورد بررسی جدا گردید .فراوانی سالمونلا در افراد مبتلا به اسهال آبکی 5.2 درصد، در مبتلایان به اسهال خونی1.7  درصد و در گروه کنترل 1.4% بوده است. بیشترین سروگروه جدا شده و با خاصیت تهاجمی بر روی کشت سلولی HEp-2 سروگروه B به ترتیب با 22 62.9)%) و6 (17.2%) بود.نتیجه گیری: نتایج بدست آمده نشان می دهد اکثر ایزوله های سالمونلا، فاقدخاصیت تهاجمی بودند.

زمینه و هدف: اثر سویه های لاکتو باسیلوس ها (و متابولیت های آن ها) در محصولات لبنی به عنوان پروبیوتیک روی باکتری های پاتوژن ثابت شده است. هدف از این مطالعه جداسازی لاکتوباسیلوس ها از فرآورده های لبنی (ماست، پنیر، شیر، کشک و دوغ) و بررسی فعالیت ضد میکروبی آنها علیه باکتری های پاتوژن (اشریشیاکلی، سالمونلاتیفی موریوم و هلیکوباکترپیلوری) بود.روش بررسی: نمونه های لبنی جمع آوری و در محیط کشت پپتون براث تهیه رقت گردید. برای جداسازی لاکتوباسیلوس ها رقت ها بر روی محیط کشت MRS Agar کشت داده و به مدت 48-72 ساعت در شرایط بی هوازی و در دمای 37 درجه سانتی گراد گرمخانه گذاری گردید. شناسایی لاکتوباسیلوس ها بر اساس رنگ آمیزی، مورفولوژی، محیط کشت، خصوصیات بیوشیمیایی و فیزیکی صورت گرفت. اثر بازدارندگی لاکتوباسیلوس های جدا شده روی رشد باکتری های پاتوژن با دو روش چاهک و دیسک صورت گرفت.یافته ها: از 50 نمونه لاکتوباسیلوس جداشده از فرآورده های لبنی (شامل 11 گونه لاکتوباسیلوس تعیین هویت شده) 19 مورد، دارای اثر بازدارندگی رشد علیه باکتری های پاتوژن سالمونلا تیفی موریوم، اشریشیا کلی و هلیکوباکتر پیلوری بود. بیشترین سویه های شناسایی شده دارای اثر بازدارندگی، لاکتوباسیلوس بولگاریس، لاکتوباسیلوس سالیواریوس و لاکتوباسیلوس دلبروکی بود.نتیجه گیری: با توجه به این تحقیق برخی از سویه های لاکتوباسیلوس جدا شده از فرآورده های لبنی برای درمان اسهال و سایر بیماری های گوارشی می تواند مناسب باشد. همچنین اگر از این باکتری ها در محصولات لبنی استفاده شود در پیشگیری و درمان سودمند می باشد.

زمینه و هدف: وقوع پوسیدگی های زودرس دوران کودکی یکی از مشکلات شایع و نگران کننده در دندانپزشکی کودکان می باشد. استرپتوکوکوس موتانس و لاکتوباسیل ها از شایع ترین عوامل باکتریایی موثر در پیشرفت پوسیدگی های اولیه در دوران کودکی هستند. در این مطالعه بر آن شدیم تا وضعیت کودکان 5-3 ساله شهرستان بابل را از لحاظ فراوانی حضور باکتری استرپتوکوک موتانس و لاکتوباسیل در گروه های دارای پوسیدگی و بدون پوسیدگی مورد بررسی قرار دهیم.روش بررسی: این مطالعه مورد-شاهدی روی 60 کودک 5-3 ساله،که سابقه بیماری سیستمیک نداشته و حداقل یک ماه گذشته آنتی بیوتیک دریافت نکرده بودند و فلوراید تراپی هم نشده بودند، انجام شد. افراد به سه گروه مساوی شامل: پوسیدگی زودرس، پوسیدگی معمولی و بدون پوسیدگی تقسیم شدند. سپس از عاج پوسیده ناحیه سرویکال در گروه Early Childhood Caries (ECC) و ناحیه پروگزیمال در گروه پوسیدگی معمولی نمونه گیری بعمل آمد و در هر سه گروه نمونه گیری از سطح باکال دنداﻥ ها بعمل آمد و درون محیط (Brain Heart Infusion broth) BHI، قرار داده شد. پس از تهیه رقت های مورد نظر برروی محیط کشت Mitis Salivarius agar جهت تشخیص استرپتوکوکوس موتانس Rogosa Agar جهت تشخیص لاکتو باسیل کشت داده شد. اطلاعات توسط نرم افزار آماری SPSS-18 آنالیز و جهت تجزیه و تحلیل داده ها از تست های آماری Chi-Squre و Anova استفاده شد.یافته ها: در نمونه های گرفته شده از پلاک دندانی، استرپتوکوکوس موتانس از 90 درصد موارد ECC،80  درصد پوسیدگی پروگزیمال و 25 درصد افراد فاقد پوسیدگی جدا گردید. نتایج نشان داد که استرپتو کوکوس موتانس در گروه های دارای پوسیدگی بطور معنی داری نسبت به گروه بدون پوسیدگی بیشتر بوده ولی در دو گروه دارای پوسیدگی تفاوت معنی داری وجود نداشت. همچنین یافته ها گویای آن بود که فراوانی باکتری لاکتوباسیل در 60 درصد نمونه های جدا شده وجود داشت ولی بین گروه های با پوسیدگی دندانی نسبت به گروه بدون پوسیدگی رابطه معنی دار مشاهده نشد. میانگین شاخصDMFT (Decayed, Missing and Filled Teeth) ، در دو گروه دارای پوسیدگی معمولی و پوسیدگی زودرس به ترتیب 1.10±5.80 و 1.572±6.95 بود که تفاوت معنی داری را بین دو گروه نشان می داد. نتایج حاصل از آزمون همبستگی پیرسون حاکی از آن بود که بین تجربه پوسیدگی افراد و میزان استرپتوکوکوس موتانس رابطه معنی داری وجود دارد ولی این ارتباط در مورد لاکتوباسیل وجود نداشت.نتیجه گیری: نتایج این مطالعه نشان داد که کودکان مبتلا به پوسیدگی زودرس دارای سطح بالاتری از استرپتوکوکوس موتانس در سطح پلاک دندانی خود هستند. همچنین شایع ترین سویه جدا شده از عاج دندان بدون در نظر گرفتن محل پوسیدگی استرپتوکوکوس موتانس بوده است.

زمینه و هدف: استافیلوکوک اورئوس یکی از عوامل مهم عفونت های بیمارستانی است. به طور معمول30-25  درصد از افراد سالم جامعه ناقل این باکتری در بخش پیشین حفره بینی خود هستند. پزشکان، پرستاران و کارکنان بخش های مختلف بیمارستانی به ترتیب 50، 70 و 90 درصد ناقل این باکتری هستند لذا می توانند موجب انتقال آلودگی به بیماران بستری شده شوند. ظهور سویه های استاف اورئوس مقاوم به انتی بیوتیک های مختلف به ویژه سویه های مقاوم به متی سیلین و ونکومایسین مشکلات فراوانی را در درمان عفونت های حاصل از این ارگانیسم ها ایجاد کرده است. هدف از این مطالعه تعیین میزان فراوانی حاملین استافیلوکوک اورئوس والگوی مقاومت آنها در میان پرسنل درمانی بخش جراحی بیمارستان شهید رجایی تنکابن بوده است.روش بررسی: در این مطالعه توصیفی – مقطعی تعداد 120 نفر از پرسنل درمانی بخش جراحی این بیمارستان با نمونه گیری از بینی و کشت نمونه ها در محیط های انتخابی مورد بررسی قرار گرفتند. سپس مقاومت آنتی بیوتیکی نمونه های استافیلوکوک جدا شده به روش آنتی بیوگرام و دیسک دیفیوژن مطابق با روش استاندارد CLSI بررسی شدند.یافته ها: 34 نفر (33.28%) حامل استافیلوکوک اورئوس در بینی بودند. 12 نفر بالای 30 سال و 24 نفر زیر 30 سال داشتند. بر اساس نتایج آنتی بیوگرام، 1.97 درصد سویه ها به جنتامیسین و کوتریموکسازول، 1.94 درصد به سیپروفلوکساسین، 2.88 درصد به ونکومایسین و 6.20 درصد به متی سیلین حساس بودند. 100 درصد نمونه ها به آمپی سیلین، 1.97 درصد به پنی سیلین و 2.88 درصد به آموکسی سیلین مقاومت نشان دادند. 4 مورد از ایزوله ها نیزهم به متی سیلین و هم به ونکومایسین مقاوم بودند.نتیجه گیری: در این مطالعه طیف سویه های مقاوم و حساس استافیلو کوک ارئوس به بعضی از آنتی بیوتیک ها مشابه مطالعات دیگر بود ولی افزایش هشدار دهنده ای در میزان MRSA و موارد غیر حساس به ونکومایسین دیده شد. میزان اثربخشی پنی سیلین، آموکسی سیلین و آمپی سیلین همچنان بر روی نمونه های استاف اورئوس بسیار پایین بود.

زمینه و هدف: هر سازمان نیازمند ارزیابی مداوم شرایط موجود می باشد. هدف از این مطالعه بررسی و تجزیه و تحلیل استانداردها و معیارهایی که هر سیستم آزمایشگاهی نیازمند رعایت و ارتقا آن است و تعیین فاصله و شکاف موجود بین وضع ایده آل و اهداف با وضع موجود و در نهایت ارایه راهکار و برنامه اجرایی در راستای رسیدن به وضع مطلوب می باشد.روش بررسی: این مطالعه در یک آزمایشگاه تشخیص طبی در گرگان با استفاده از چک لیست ارزیابی سیستم کیفیت در آزمایشگاه های تشخیص طبی ویرایش 2/2/1388 انجام گرفت .در این بررسی با استفاده از ماتریس ارزیابی درونی (INTERNAL FACTOR EVALUATION) به بررسی عوامل مهم در چارچوب استقرار سیستم مدیریت کیفیت در یک آزمایشگاه تشخیص پزشکی پرداخته شد. پس از بررسی عوامل و تعیین وضعیت آزمایشگاه و ثبت نتایج پایش در قالب نقاط ضعف، قوت و تعیین شکاف بین وضع موجود و مطلوب به ارایه راهکارهای مناسب و موثر در راستای استاندارد تعریف شده پرداخته شد.یافته ها: از 164 موردی که باید در آزمایشگاه انجام می شد، در ارزیابی اولیه 111 مورد (67.7%) انجام شده بود، 53 مورد (32.3%) انجام نشده بود. پس از تدوین و اجرای برنامه از 164 مورد 147 مورد (89.6%) صورت پذیرفته بود، 15 مورد (9.2%) نیازمند اقدام اصلاحی و دو مورد (1.2%) کماکان انجام نشده بود. تفاوت معنی دار و اصلاح محسوس مشکلات موجود در استقرار کیفیت در این آزمایشگاه پس از اجرای برنامه دیده شد (p<0.05). در بخش های تجهیزات آزمایشگاه، فضا و تاسیسات آزمایشگاه، فرایند قبل از انجام آزمایش، فرایند انجام آزمایش و فرایند پس از انجام آزمایش تمام موارد خواسته شده پس از تدوین و اجرای برنامه انجام شد. در بخش های ایمنی و بهداشت در آزمایشگاه، تجهیزات آزمایشگاه، فضا و تاسیسات آزمایشگاه، فرایند قبل از انجام آزمایش، فرایند انجام آزمایش و فرایند پس از انجام آزمایش تفاوت معنی دار آماری پس از اجرای برنامه مشاهده شد.نتیجه گیری: تفاوت و اصلاح محسوس مشکلات در استقرار کیفیت در آزمایشگاه پس از تدوین و اجرای برنامه استراتژیک، بیانگر اهمیت برخورد با مشکلات به صورت هدفمند و تدوین و اجرای برنامه استراتژیک می باشد.

لیشمانیوز احشایی (کالاآزار) نوعی بیماری عفونی سیستمیک است که روش های تهاجمی بیوپسی طحال، کبد ویا آسپیراسیون مغز استخوان بعنوان روش استاندارد طلایی برای تشخیص آن تعیین شده اند. در حال حاضر روشهای تشخیصی غیر تهاجمی مختلفی با ویژگی و حساسیت های متفاوت برای تشخیص کالاآزار وجود دارد. دراین میان روش سرولوژی آگلوتیناسیون مستقیم (DAT) به شرط تهیه آنتی ژن مطلوب، روش مناسبی بوده و به آسانی و در شرایط فیلد انجام پذیر می باشد. همچنین تست نواری و سریع rK39 (به منظور شناسایی آنتی بادی) که برای تشخیص اشکال حاد بیماری کالاآزار کاربرد دارد، در شرایط میدانی قابل انجام است. از روشهای دیگری که اخیرا برای تشخیص و برآورد پیش آگهی بیماری لیشمانیوز احشایی طراحی شده اند می توان به تست نواری KATEX (به منظور شناسایی آنتی ژن) و روش های ملکولی ساده، ارزان و قابل دسترس در فیلد اشاره نمود. در این مقاله مروری به انواع روش های تشخیصی رایج و نوین لیشمانیوز احشایی اشاره شده است.

زمینه و هدف: پره اکلامپسی یکی از عمده ترین علل مرگ و میر نوزاد و مادر به شمار می رود. به تازگی برخی مطالعات ارتباط احتمالی بین عدم تنظیم مناسب hCG و ایجاد پره اکلامپسی را مطرح نموده اند. هدف از این مطالعه بررسی سطح سرمی bhCG پس از هفته 28 بارداری در زنان باردار مبتلا به پره اکلامپسی و زنان باردار سالم بود.روش بررسی: در این مطالعه مورد-شاهدی، سطح bhCG در 26 زن باردار مبتلا به پره اکلامپسی و 26 زن باردار سالم اندازه گیری شد. اختلاف بین دو گروه با تست آماری من-ویتنی یو مقایسه شد. مقدار P کمتر از 0.05 از نظر آماری معنی دار در نظر گرفته شد.یافته ها: یک اختلاف معنی دار بین گروه مورد و شاهد از نظر سطح bhCG دیده شد (P=0.001). میانگین سطح βhCG در گروه مورد 73192±42956 IU/L و شاهد 34038±21272IU/L بود. یک اختلاف معنی دار بین دو گروه با توجه به سن مادر، سن بارداری و تعداد زایمان دیده شد (P=0.001).نتیجه گیری: نتایج این مطالعه نشان داد که سطوح بالاتر bhCG با خطر بیشتری از پره اکلامپسی همراه است.

زمینه و هدف: هلیکو باکتر پیلوری مهم ترین عامل ایجاد زخم و التهاب در معده می باشد، یکی از آنتی بادی هایی که علیه آن تولید می شود از کلاس IgG می باشد که تیتر آن در سیر بیماری و تشخیص مبتلایان قبلی دارای اهمیت می باشد. آگاهی از شیوع این بیماری می تواند به پزشکان در انتخاب نحوه درمان بیماران کمک نماید.روش بررسی: در این مطالعه مقطعی تعداد 516 نفر از بیماران مراجعه کننده به آزمایشگاه مورد بررسی قرار گرفتند، پس از جداسازی سرم افراد، آزمایش آنتی بادی IgG هلیکوباکترپیلوری به روش الایزا انجام شد.یافته ها: ا ز تعداد کل بیماران 156 نفر (30.2%) دارای نتیجه مثبت بودند که 51 نفر (32.7%) مرد و 105 نفر (%67.3) زن بودند. درصد موارد مثبت در بین مردان 43.5 درصد به تنهایی بیشتر از زنان 26.5 درصد به دست آمد. و زنان بالای 45 سال با 9.8 درصد بیشترین درصد موارد مثبت را داشتند.نتیجه گیری: درصد موارد مثبت در مردان بیش از زنان بود. همچنین زنان بالای 45 سال در بین گروه های سنی بیشترین درصد موارد مثبت را داشتند.