اخلاق پزشکی
سال:1390 | دوره:5 | شماره:17 |تعداد مقالات:10

منشور حقوق بیمار برای این تدوین شده است که از یک طرف بیماران با حقوق خود آشنا شوند و از سوی دیگر اصولا این منشور توسط بیمارستان ها رعایت گردد. در کشور ما به رغم تصویب منشور حقوق بیماران توسط وزارت بهداشت و درمان آموزش پزشکی در سال 1381 ش.، هنوز به درستی شناخته و پذیرفته نشده است. این مطالعه توصیفی و به روش مقطعی صورت گرفته است. در این مطالعه 150 نفر از بیماران که طول مدت بستری آن ها بیش از 24 ساعت بوده و در بخش های زنان و زایمان، داخلی I، داخلی II، جراحی و سرطان بیمارستان شهید صدوقی یزد بستری بودند به روش نمونه گیری تصادفی آسان انتخاب گردیدند. بیشترین میزان آگاهی از بند 1 که مربوط به درمان به موقع و یا احترام بدون توجه به عوامل نژادی، فرهنگی و مذهبی بوده و کمترین میزان آگاهی مربوط به بند 9 یعنی آگاهی بیمار از نوع فعالیت های آموزشی و پژوهشی بوده است. لذا پژوهشگران با توجه به نتایج این پژوهش و مطالعات دیگر در این زمینه پیشنهاداتی را برای افزایش آگاهی بیماران از حقوق خود ارائه می دهند که شامل: ارائه منشور حقوق بیمار به بیمار هنگام پذیرش در بیمارستان و توضیح مفاد آن توسط کارکنان بیمارستانی، اجرای برنامه های آموزشی (پمفلت، بروشور، پوستر و ...) برای بیماران در زمینه حقوق بیمار می باشد.

جو اخلاقی نشانگر درک افراد از سازمان خویش است و بر نگرش و رفتار آ نها تاثیر می گذارد. از آنجا که جو اخلاقی با عوامل بسیاری مانند عملکرد، رضایت شغلی و تعهد سازمانی مرتبط است این مطالعه به منظور بررسی دیدگاه پرستاران در مورد جو اخلاقی بیمارستان های آموزشی شهر کرمان طراحی شده است. پرسش نامه ها بین 275 نفر از پرستاران توزیع شدند و اطلاعات با پرسش نامه جو اخلاقی جمع آوری شد. بر اساس یافته های این پژوهش، جو اخلاقی غالب بر بیمارستان های آموزشی شهرکرمان به ترتیب اولویت عبارتند از: حرفه گرایی، مقرراتی، علاقه مندی، مستقل و ابزاری هرچند که جو حرفه گرایی به عنوان یکی از جوهای مناسب غالب است اما پیشنهاد می گردد برنامه ریزی هایی جهت ایجاد علاقه مندی در سازمان اجرا گردد.

حقوق بیمار همان نیازهای جسمی، روانی و اجتماعی مشروع و معقول وی در شرایطی است که فرد تحت درمان قرار می گیرد. هدف از انجام این پژوهش، تعیین رابطه بین رشته و مقطع تحصیلی دانشجویان و میزان آگاهی آن ها از حقوق بیمار است. در این پژوهش مقطعی ابزار گردآوری داده ها پرسش نامه ای با دو بخش حاوی 40 سوال و مطابق با منشور حقوق بیمار بود. نمونه ها 192 دانشجوی علوم پزشکی بودند. بین متغیرهای رشته و مقطع تحصیلی با میزان آگاهی از حقوق بیمار رابطه معنی دار وجود داشت. به گونه ای که دانشجویان رشته هوشبری (P=0.03) و دانشجویان مقطع کارشناسی (P=0.02) نسبت به سایر افراد میزان آگاهی بیشتری داشتند. یافته های این مطالعه، می تواند به عنوان معیاری مناسب برای ارزیابی دانشگاه های مختلف در زمینه رعایت حقوق بیماران مورد استفاده قرار گیرد.

نیاز به افزایش آگاهی مدیران پرستاری از حقوق بیماران و قوانین مرتبط با این حقوق در جهت ارتقای تعامل بین کارکنان پرستاری و محققین پزشکی و افزایش همکاری پرستاران در تحقیقات، کاملا مشهود است.هدف: این پ‍‍ژوهش به منظور تعیین درک مدیران پرستاری در بیمارستان های دانشگاه علوم پزشکی شهر کرمان در زمینه رعایت حقوق بیماران به عنوان آزمودنیهای تحقیق و میزان مشارکت آنان در فعالیت های پژوهشی، اجرا گردید.روش: نمونه پژوهش مدیران پرستاری شاغل در 4 بیمارستان آموزشی (107=n)، بودند. گردآوری داده ها توسط پرسش نامه پژوهشگر ساخته صورت گرفت.نتایج: میانگین نمره کل مدیران پرستاری از درک حقوق بیماران به عنوان آزمودنی های تحقیق، 13.22 (44.1% نمره کل و SD±6.61) بود. بالاترین نمره مربوط به سناریوی اخذ رضایت آگاهانه از فرد سالمند دارای صلاحیت و کمترین نمره مربوط به سناریوی جبران خسارت به آزمودنی بود. بیشترین فعالیت پژوهشی مدیران پرستاری، مشارکت به عنوان آزمودنی (73.8%)، و کمترین آن شرکت در همایش های اخلاق در پژوهش و اخلاق زیستی (%1.9) بود. از 255 آنالیز انجام شده در زمینه رتبه کسب شده در هر یک از سناریوها بر اساس ویژگی های فردی و سوابق پژوهشی مدیران پرستاری تنها در 17 مورد اختلاف معنی دار آماری (P£0.05) مشاهده گردید.نتیجه گیری: کسب میانگین نمره کل کمتر از 50 درصد مدیران پرستاری در زمینه درک آنان از حقوق آزمودنی های تحقیق این امر را محرز می سازد که آنان باید به طور منظم در آموزش های مدون روش تحقیق و اخلاق در پژوهش مشارکت داشته و ارتباط بیشتر بین محققین و مدیران پرستاری در اجرای پژوهش ها، برقرار گردد تا از نقض حقوق بیماران در هنگام اجرای تحقیقات در بیمارستان ها جلوگیری گردد.

مقدمه: ارتباط پزشک با بیمار فقط بر رضایت بیمار از فرایند درمان اثر ندارد بلکه بر یادآوری اطلاعات، پیروی از دستورات، میزان فشار و سطح گلوکز خون بیماران نیز اثر دارد و ارتباط موثر می تواند باعث کاهش شکایت های ناشی از اقدامات غلط گردد.روش: در این پژوهش توصیفی عملکرد ارتباطی 39 دانشجوی علوم پزشکی که به روش سرشماری انتخاب شدند، با 200 مددجوی بستری در بخش لیبر 5 بیمارستان منتخب شهر تهران که این افراد به روش نمونه گیری در دسترس وارد مطالعه شدند، مورد بررسی قرار گرفت. ابزار مطالعه یک چک لیست مشاهده ای پژوهشگر ساخته و دو فرم اطلاعات دموگرافیک دانشجو و مددجو بود. اطلاعات با کمک آمار توصیفی و نرم افزار Spss نسخه 17 مورد بررسی قرار گرفتند.بحث: برقراری ارتباط مناسب می تواند نقش مهمی در فرایند ایجاد اطمینان به کادر درمان، سرعت تشخیص و درمان کارآمدتر داشته باشد، این نکته توجه خاص اساتید و برنامه ریزان تحصیلی، در راستای توجه بیشتر به آموزش مهارت های ارتباطی به دانشجویان گروه علوم پزشکی را بیان می نماید.نتیجه گیری: نمره عملکرد دانشجویان در حیطه برقراری ارتباط با مددجو 24.45 بود که در این پژوهش بیانگر عملکرد ارتباطی در حد متوسط است.

رعایت حقوق بیماران، مهمترین ویژگی اخلاقی در یک بیمارستان می باشد که لازم است در راستای بهبودی و آرامش بیماران بستری مورد توجه جدی قرار گیرد. بیماران بایستی از همه مراحل درمان آگاه و به حقوق و وظائف خود واقف باشند. پژوهش حاضر با هدف تعیین دیدگاه پرستاران و بیماران در خصوص رعایت حقوق بیماران صورت گرفته است. این پژوهش یک مطالعه توصیفی تحلیلی است که طی آن کلیه پرستاران و بیماران بخش های داخلی و جراحی بیمارستان های آموزشی دانشگاه علوم پزشکی ایلام جامعه پژوهش را تشکیل داده اند. نمونه گیری با روش سرشماری انجام شد. ابزار پژوهش پرسشنامه ای مشتمل بر 29 سوال برای جامعه بیماران و 25 سوال برای جامعه پرستاران بود. برای تعیین اعتبار پرسشنامه از اعتبار محتوی و اعتبار صوری و برای تعیین پایایی از روش آزمون مجدد استفاده شد. جمع آوری اطلاعات بیماران، از طریق مصاحبه پژوهشگر با واحدهای مورد پژوهش کامل گردید و در جامعه پرستاران توسط خود آن ها تکمیل گردید. اطلاعات به دست آمده توسط نرم افزار «اس.پی.اس.اس» نسخه 16 مورد تحلیل قرارگرفت. نتایج این پژوهش نشان داد، تقریبا نیمی از واحدهای مورد پژوهش در گروه پرستاران (48.3 درصد) از مفاد منشور حقوق بیمار اطلاع داشتند در حالی که اکثریت بیماران (82.5 درصد) از مفاد منشور حقوق بیمار اطلاع نداشتند. 70 درصد پرستاران موافق این بودند که در مجموع حقوق بیمار رعایت می شود و این در حالی است که 45 درصد بیماران موافق با این عبارت بودند. یافته های پژوهش حاضر نشان می دهد که بین دیدگاه پرستاران و بیماران مورد مطالعه از مفاد منشور حقوق بیمار و نیز رعایت حقوق بیمار تفاوت وجود دارد.

سازمان ها برای ارتقا و بهبود مستمر به بهره وری بالا نیازمندند و با توجه به آنکه ارزشمندترین سرمایه سازمان، سرمایه انسانی آن است، این پژوهش با هدف تعیین رابطه بین عدالت سازمانی و بهره وری کارکنان در بیمارستان های شهرستان زابل صورت پذیرفت. مطالعه به صورت مقطعی (1389 ش.)، توصیفی تحلیلی انجام شد. پرسش نامه ای با مقیاس پنج گزینه ای لیکرت به صورت خود پاسخ گویی ابزار مطالعه بود که توسط جامعه پژوهش تکمیل شد. آزمون آماری تی و آنالیز واریانس یک طرفه استفاده گردید. بین عدالت سازمانی با بهره وری رابطه معناداری وجود داشته و از ابعاد عدالت، عدالت تعاملی با بهره وری رابطه معناداری داشت. مدیران می توانند با ایجاد جوی عادلانه موجب افزایش بهره وری کارکنان و کل بیمارستان شوند.

شتاب فزاینده پیشرفت فن آوری های زیست پزشکی در دهه های اخیر، با افزایش گرایش به مباحث اخلاقی همراه گردیده است. پرستاران نیز از جمله پرسنل سلامت هستند که به طور مداوم در شرایطی قرار می گیرند که مستلزم تصمیم گیری می باشند. آنان هر روزه در محیط کاری خود در حین کشمکش با انواع گوناگونی از تنش های روحی روبه رو هستند. در این میان، پریشانی اخلاقی بر تمام ابعاد زندگی حرفه ای و شخصی آن ها تاثیر می گذارد. هدف از این مطالعه تعیین میزان پریشانی اخلاقی پرستاران شاغل در مراکز درمانی بم در سال 1390 می باشد.روش کار: این مطالعه از نوع توصیفی مقطعی است. نمونه ها شامل 140 نفر از پرستاران شاغل در مراکز درمانی شهر بم می باشند و داده ها با استفاده از پرسش نامه پریشانی اخلاقی که روایی و پایایی آن در مطالعات دیگر اندازه گیری شده (آلفاکرونباخ 86%)، جمع آوری گردید. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آمار توصیفی و آزمون واریانس یک طرفه انجام یافته است.یافته ها: یافته ها نشان داد که میزان پریشانی اخلاقی پرستاران مورد پژوهش 5.041 می باشد. همچنین ارتباط معنی داری بین سن (p=0.00)، سابقه کار (p=0.01)، میزان تعامل و همکاری علمی بین پزشک و پرستار (p=0.00)، تصمیم گیری در مورد استعفا (p=0.00)، احساس امنیت شغلی (p=0.00)، میزان برخورداری از حمایت مدیران بیمارستان (p=0.00) با پریشانی اخلاقی وجود دارد.بحث و نتیجه گیری: با توجه به این که میزان پریشانی اخلاقی پرستاران شرکت کننده در مطالعه در حد بالایی می باشد. به نظر می رسد راه کارهایی جهت کاهش آن ضروری است از جمله: عضویت پرستاران در کمیته اخلاق بیمارستان، ایجاد تمهیداتی جهت مشاوره و بیان موقعیت های استرس زای اخلاقی و آموزش راهبردهای مقابله ای با پریشانی اخلاقی می تواند در این زمینه کمک کننده باشد.

مهمترین دغدغه و نگرانی در مراکز مراقبتی، کیفیت ارایه مراقبت می باشد و جستجوی هدف و معنا در کار برای پرستاران ممکن است بر کیفیت مراقبت از بیماران موثر باشد. هنوز مطالعات کمی در ارتباط با معنویت پرستاران بر میزان رضایت مندی بیمار وجود دارد. بر همین اساس، پژوهش حاضر با هدف تعیین ارتباط بین معنویت کارکنان پرستاری بر میزان رضایت بیمار از مراقبت ها انجام گرفت. این مطالعه از نوع همبستگی توصیفی بود. 100 پرستار و 100 بیمار بستری در بیمارستان های منتخب علوم پزشکی اردبیل به روش تصادفی انتخاب شدند. داده ها با استفاده از ابزار استاندارد سلامت معنوی (swbs) و ابزار رضایت بیمار از مراقبت پرستاری گردآوری شد. یافته ها نشان داد که میزان رضایت بیماران بستری شرکت کننده در این تحقیق با میانگین 157.2 با انحراف معیار 19.5 می باشند. و سلامت معنوی پرستاران شرکت کننده در این تحقیق با میانگین 101.3 با انحراف معیار 9.3 می باشند. همچنین ارتباط معناداری بین سطح معنویت پرستاران و میزان رضایت بیماران وجود دارد. معنویت پرستاران در حد بالا و مثبت قرار دارد، ارتباط بین معنویت پرستاران و رضایت بیماران معنادار است (p<0.05) و معنویت قسمتی از مراقبت پرستاری است که بر میزان رضایت بیماران بسیار موثر است لازم است که تحقیقات بیشتری در این ارتباط انجام شود و آموزش پرستاری تاکید بیشتری بر این جنبه از مراقبت ها داشته باشد.

امروزه موضوع سلول بنیادی جنینی، علاوه بر متخصصان علوم زیستی و پزشکان، گروه های دیگر از جمله دانشمندان علم اخلاق، حقوق، سیاسیون و حتی دولت مردان را نیز درگیر کرده است. تولید و استفاده پژوهشی از این سلول های منحصر به فرد، با طیف وسیعی از مباحث اخلاقی و حقوقی همراه است. بدیهی است که قانونمند کردن تحقیقات سلول بنیادی جنینی به لحاظ ضمانت پیشگیری و رفع پیامدهای ناگوار احتمالی و ممانعت از استفاده ابزاری از رویان؛ حافظ شأن و جایگاه رویان است.روند کند قانونمند کردن فرایند استفاده از سلول های بنیادی در مقایسه با شتاب استفاده از این سلول ها در پزشکی؛ ایجاد یک شکاف قانونی خواهد کرد، که به واسطه آن کرامت و حق حیات انسان خدشه دار خواهد شد و جبران مضرات آن بسیار دشوار خواهد بود. لذا قبل از توسعه این تحقیقات، ضرورت قانونمندکردن آن اجتناب ناپذیر است.ایران جزو نخستین کشورهایی بود که به این فناوری دست یافته است، با وجود این؛ هنوز راهنمای اخلاقی مصوب و قوانین مدون مرتبط در کشورمان وجود ندارد و این در حالی است که سایر کشورهای پیشرو در این حوزه علمی، از همان سال های اول شروع این تحقیقات و حتی قبل از آن، فعالیت های قانون گذاری را با صرف وقت و دقت کارشناسانه آغاز کرده اند.این مقاله ضمن تبیین جوانب و پیامدهای این فناوری، سیری کوتاه بر وضعیت قانون گذاری در سطح مجامع بین المللی و چند کشور پیشرفته داشته و در نهایت ضمن عنایت به نکات کلیدی در این قوانین، ضرورت ساختارمند کردن این تحقیقات در ایران را با تدوین قوانین مرتبط؛ یادآور می شود.