مهندسی مالی و مدیریت اوراق بهادار (مدیریت پرتفوی)
سال:1390 | دوره:2 | شماره:7 |تعداد مقالات:10

سیستم های غیرخطی پویا، رفتارهای مختلفی از خود بروز می دهند که می تواند در توجیه بسیاری از پدیده های مالی و اقتصادی، که به نظر تصادفی می رسند، بکار گرفته شود. تئوری آشوب یک راه جدید برای بررسی روند تغییرات سیستم های غیرخطی پویا در بازارهای مالی و پویا پیشنهاد می کند. این تحقیق با استفاده از تئوری آشوب و بزرگترین توان لیاپونوف رفتار قیمت سهام 31 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران را که دارای بالاترین حجم معاملات و ارزش بازار در طی سال های 1380 تا 1388 می باشد را از لحاظ آشوبگونگی مورد بررسی قرار می دهد. این پژوهش جهت تخمین توان لیاپونوف از دو الگوریتم رزن اشتاین و الگوریتم تیلور بهره جسته و نتایج حاصل از این دو الگوریتم بیانگر وجود آشوبگونگی در سری زمانی قیمت ها است. این نتیجه بر ناکارایی بازار سهام و در نتیجه قابلیت پیش بینی آن دلالت می کند.

تحقیق حاضر با مطالعه رابطه بین سودهای ناپایدار فعلی شرکت ها با قابلیت پیش بینی سودهای آتی سعی دارد، تعیین نمایید ناپایداری سود به چه صورت بر انتظارات سرمایه گذاران در مورد سودهای آتی اثر می گذارد. به عبارت دیگر، آیا می توان از سودهای ناپایدار فعلی جهت پیش بینی سودهای آتی استفاده نمود؟ بطور منطقی انتظار می رود، که روند فعلی شرکت ها در آینده نیز ادامه خواهد یافت.برای انجام این تحقیق، از داده های 120 شرکت، از شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، طی سال های 1382 تا 1387 استفاده شده است. برای تجزیه و تحلیل داده ها، از تجزیه و تحلیل رگرسیونی استفاده شده است.نتایج تحقیق بیانگر آنست، که بین سودهای ناپایدار فعلی و قابلیت پیش بینی سودهای آتی رابطه معنی دار و معکوسی وجود دارد. نتایج همچنین حاکی از آنست، با کسر اقلام تعهدی از سود عملیاتی، قابلیت پیش بینی افزایش می یابد.

هدف این مقاله بسط و توسعه روش هایی مبتنی بر ساختارهای شبکه ای و اقتصادسنجی است که توانایی تشخیص قیمت های دستکاری شده در بورس اوراق بهادار تهران را داشته باشد. در این مطالعه هدف ارائه مدلی برای تخمین دستکاری قیمت در بورس اوراق بهادار تهران است. به همین منظور به روش غربالگری نمونه ای به حجم 397 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران انتخاب گردید و اطلاعات مربوط به قیمت و حجم معاملات آنها طی سال های 1380 تا 1388 گردآوری شد و سپس از طریق آزمون های تسلسل، کشیدگی و آزمون وابستگی دیرش، شرکت های منتخب به دو دسته دستکاری شده و دستکاری نشده تقسیم بندی شدند. در گام بعد با بررسی روند بازدهی تجمعی و حجم معاملات شرکت های دستکاری شده، تاریخ شروع دستکاری قیمت تعیین گردید و از طریق مدل های لاجیت و شبکه عصبی مصنوعی و با استفاده از اطلاعات مربوط به اندازه شرکت، شفافیت اطلاعات، نسبت P/E و نقدشوندگی سهام یکسال قبل از دستکاری قیمت آنها، مدلی برای پیش بینی دستکاری قیمت سهام شرکت ها در بورس اوراق بهادار تهران طراحی گردید. در پایان نیز قدرت پیش بینی مدل ها با استفاده از داده های گروه های آزمایش مورد بررسی قرار گرفت. با توجه به اینکه قدرت پیش بینی مدل لاجیت برای گروه آزمایش 92.1% و در مدل شبکه های عصبی مصنوعی 94.1% بوده است. بنابراین هر دو مدل از فدرت بالایی در پیش بینی دستکاری برخوردار بوده و تفاوت چندانی بین قدرت پیش بینی این دو مدل وجود ندارد.

در این پژوهش به تحلیل کارایی مدیریت پرتفوی شرکت های سرمایه گذاری فعال در بورس اوراق بهادار تهران در بین سال های 1384-1387 به کمک معیارهای شارپ، ترینر، جنسن،M2  و نسبت ارزیابی پرداخته شده است. همچنین بمنظور تحلیل بهتر، اثر عوامل اقتصادی نیز که در گزارشات ماهانه بانک مرکزی ذکر می شوند بر پرتفوی آنها بررسی شده است. نتایج تحلیل های آماری با در نظر گرفتن پیش فرض های لازمه نشان داد که برخی از شرکت های سرمایه گذاری توانسته اند کارایی بهتری در مدیریت پرتفوی خود نسبت به بازار کسب کنند، بطوری که می توان بیان داشت در شرایطی که بازار تحت تاثیر بحران مالی قرار دارد سرمایه گذاری در اینگونه شرکت ها بهتر از تحصیل سهام سایر شرکت ها و تشکیل پرتفوی سرمایه گذاری بصورت انفرادی است. در ارتباط با اثر عوامل اقتصادی نیز تحلیل رگرسیون پیشرونده نوسانات نرخ ارز را موثرترین عامل بر بازده اینگونه شرکت ها شناسایی کرد.

رقابت در حمل و نقل هوایی همواره رو به افزایش بوده و این تغییرات موجب گردیده تا شناسایی وضعیت کارایی خطوط هوایی و آگاهی از وضعیت آنها نسبت به رقبا مساله بسیار مهمی بشمار رود. هدف این تحقیق شناسایی و تبیین شاخص های اندازه گیری کارایی خطوط هوایی و بدست آوردن کارایی نسبی آنها با استفاده از مدل مناسب تحلیل پوششی داده ها (DEA)، می باشد. در این روش برای افزایش قدرت تمایز بین واحدهای کارا و ناکارا باید تعداد واحدهای مورد ارزیابی متناسب با تعداد متغیرهای ورودی و خروجی باشد. بدین منظور ابتدا شاخص های کمی و کیفی جهت ارزیابی تعیین و سپس به وسیله روش تحلیل مولفه های اصلی (PCA)، تعداد این شاخص ها کاهش یافته و موثرترین شاخص ها، متناسب با تعداد واحدهای تحت بررسی تعیین شده و با وارد کردن ورودی ها و خروجی های جدید در مدل تحلیل پوششی داده ها، ضمن محاسبه کارایی نسبی 26 شرکت هواپیمایی و رتبه بندی آنها، شرکت های مرجع جهت افزایش کارایی شرکت های ناکارا نیز مشخص گردیده اند.

ارزیابی عملکرد بعنوان موضوعی پراهمیت همواره با تئوری نمایندگی معنا و مفهوم پیدا نموده است. بطوریکه بر اساس این تئوری مدیران پاداش خود را مطابق با عملکردشان دریافت می دارند. در نتیجه سهامداران می توانند مطمئن باشند چنانچه مدیران محرک های لازم به آنها داده شود و کنترل شوند تصمیمات مطلوب در جهت حداکثر کردن ثروت اتخاذ خواهند کرد. لذا با توجه به اهمیت مساله روش های مختلفی جهت ارزیابی عملکرد مانند تجزیه و تحلیل پوششی داده ها (DEA)، فرایند سلسله مراتبی (AHP)، تجزیه و تحلیل روابط خاکستری (GRA)، ارزیابی متوازن (BSC) و تجزیه و تحلیل صورت های مالی (FSA) به منظور تعیین پاداش مدیران مورد استفاده قرار می گیرند. در این پژوهش با هدف معرفی و کاربرد برخی از مدل های ارزیابی عملکرد به فاصله سال های 1381 الی 1386 شرکت های پذیرفته شده بورس اوراق بهادار تهران گروه صنایع فلزی، بیست و چهار شرکت مورد مطالعه قرار گرفت سپس با استفاده از تکنیک TOPSIS با استفاده از متغییرهای مالی شامل OCFC6, ROE1, 2ROI, 3ROS, 4EPS, 5P/E، ارزیابی انجام گرفته و با تکنیک DEA کارایی این شرکت ها را نیز بر مبنای متغیرهای دیگری که از مبنای نظری بیشینه تری برخوردار بوده اند مانند هزینه های عملیاتی و حقوق صاحبان سهام (سرمایه در هر دوره) و سود خالص، جریانات وجه نقد عملیاتی ارزیابی نموده ایم. برای بررسی سنجش متغییرهای مالی در دو دسته مذکور از آزمون رگرسیون استفاده شده است که نتایج نشان می دهد طی سال های 1383، 1384 و 1385 دو معیار ارزیابی عملکرد مبتنی بر این تکنیک ها ارتباط معنی داری دارند لیکن برای سال های 1381، 1382 و 1385 و 1386 ارتباط معنی داری را نشان نمی دهند. لذا بر اساس نتایج به دست آمده استفاده از متغییرهای مالی عملکرد در دو دسته مذکور برای سه سال ارتباط معنی داری داشته و به منظور ارزیابی عملکرد بنگاه های اقتصادی تمامی متغییرها در دو دسته نتایج مناسب و مفیدی را برای سرمایه گذاران بطور توام به همراه خواهد داشت لیکن برای سایر سال ها دو دسته متغییر مالی نمی توانند از تمامی جوانب و ابعاد عملکرد مالی را بطور مطلوبی نشان دهند زیرا ارتباط معنی داری با یکدیگر نداشته و مناسبتی برای سنجش عملکرد مابین آنها وجود ندارد.

در این پژوهش عوامل موثر بر به کارگیری اوراق مشتقه در بازار مالی ایران بررسی شده و با استفاده از فرایند تحلیل سلسله مراتبی فازی مورد رتبه بندی و اولویت گذاری قرار گرفته است. در بازارهای معتبر دنیا، اوراق مشتقه بسیار مورد توجه سرمایه گذاران بوده و حجم بالایی از معاملات به این ابزارها مربوط می باشد. مهمترین کارکرد این ابزارها، علاوه بر کسب بازدهی، کمک به مدیریت ریسک سرمایه گذاران و واحدهای تجاری است. در بازار مالی ایران اوراق مشتقه در سطح بسیار محدود و اندک مورد معامله قرار گرفته و عملا بازار مالی و سرمایه ایران از منافع بسیار فراوان این ابزارها محروم است. در این پژوهش عوامل مورد سنجش در چهار گروه قرار گرفت که به ترتیب میزان اهمیت بر اساس نتایج حاصله شامل عوامل قانونی، عوامل ساختاری و فنی، عوامل فقهی و عوامل مربوط به سرمایه گذاران می باشند. توجه به این عوامل و برطرف نمودن عوامل محدودیت باعث رونق در به کارگیری ابزارهای مالی می شود.

هدف اصلی این مقاله بررسی اثرات تقویمی بر بازده بورس اوراق بهادار تهران می باشد. برای این منظور اثرات تقویمی در دو بخش، اثر ماه های سال و اثر روزهای هفته تقسیم بندی گردیده اند. سپس با استفاده از دو روش آمار تست علامت و آزمون فریدمن به آزمون داده های مرتبط با بازده بورس اوراق بهادار تهران بر مبنای (7) شاخص قیمت کل، مالی، صنعت، پنجاه شرکت برتر و سه صنعت با بالاترین ارزش بازار در دوره زمانی 1380 لغایت 1387 پرداخت شده است.نتایج حاصل از به کارگیری روش های آماری مذکور، حاکی از وجود اثرات ماهانه در بعضی از ماه های سال شمسی بر مبنای برخی از شاخص های مورد محاسبه در بورس اوراق بهادار تهران می باشد به طور خاص وجود اثر مفنی ماه مهر در برخی از شاخص ها و وجود اثر مثبت در ماه فروردین نیز در برخی از شاخص های بکار گرفته شده تایید گردیده است. اما نتایج اثر ماه های سال قمری به صورت معنی داری مورد تایید قرار نگرفته اند. و در پایان در خصوص اثر روزهای هفته نیز در برخی از شاخص های بکار گرفته شده وجود یک شنبه منفی و شنبه و چهارشنبه مثبت به تایید رسیده است.

در این پژوهش با استفاده از سیستم استنتاج عصبی - فازی انطباقی اقدام به طراحی مدلی برای کشف روند موجود در قیمت سهام شرکت ایران خودرو در بورس اوراق بهادار تهران شده است. دوره زمانی مورد مطالعه این پژوهش سال های 1388-1381 است که به دو دوره تقسیم شده است: دوره بلندمدت شامل اطلاعات 8 سال و دوره کوتاه مدت شامل اطلاعات فصلی 8 سال. برای دوره بلندمدت با بررسی انواع توابع عضویت یک مدل عصبی - فازی با دو تابع عضویت مثلثی و چهار متغیر مستقل شامل حجم معامله، سود تقسیمی هر سهم، نسبت قیمت به سود هر سهم و آخرین قیمت هر روز سهم به عنوان مدل بهینه انتخاب شد. برای دوره کوتاه مدت نیز مدل عصبی - فازی با دو تابع عضویت مثلثی برای سه ماهه اول، دو تابع عضویت ذوزنقه ای برای سه ماهه دوم، دو تابع عضویت گوسی نوع دوم برای سه ماهه سوم و دو تابع عضویت ذوزنقه ای برای سه ماهه چهارم انتخاب شدند. شناخت روند کلی قیمت سهام نیز با یک مدل عصبی - فازی با دو تابع عضویت مثلثی و چهار متغیر مستقل مزبور صورت گرفت. در نتیجه با استفاده از این مدل روند قیمت سهام شرکت ایران خودرو با سطح خطای پایینی پیش بینی شد.

یکی از الزامات برای سرمایه گذاران در بازار سهام و اوراق بهادار داشتن اطلاعات کافی در مورد روش مطلوب خرید و فروش سهام می باشد. مهمترین نکته در اینجا انتخاب سهام مناسب (پرتفوی) برای خرید و فروش سهام و انتخاب بهترین روش برای اطمینان از بیشترین بازده است. فقدان دانش مناسب در خصوص روش های مطلوب در بازار سهام مهمترین نگرانی در بین سرمایه گذاران در بازار سهام می باشد. در پژوهش حاضر به مقایسه سه روش فیلتر، خرید و نگهداری و میانگین متحرک بازار برای پیش بینی قیمت در بازار سهام برای دوره بلندمدت از سال 1380 الی 1387 برای شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار ایران پرداخته شده است. نتایج تحقیق نشان داد بازده سهام محاسبه شده در روش فیلتر در دوره بلندمدت بیشتر از روش های خرید و نگهداری و میانگین متحرک بازار و بازده روش خرید و نگهداری بیشتر از روش میانگین متحرک می باشد.