مطالعات مدیریت شهری
سال:1392 | دوره:5 | شماره:15 |تعداد مقالات:8

مقدمه و هدف پژوهش: از جمله سیاست های موثر و حساس توسعه شهری برای بافت های باارزش را می توان طرح های مداخله در بافت های تاریخی- فرهنگی دانست که در ابعاد مختلف اجتماعی، فرهنگی، سیاسی، اقتصادی، زیست محیطی و کالبدی قابل تحلیل هستند. عدم مداخله بهینه در بافت های تاریخی باعث فرسودگی در سکونت، کالبد و عملکرد در بافت تاریخی می شود. از این رو شناسایی صحیح پهنه های بحرانی نیازمند مداخله و اولویت بندی بین پهنه ها و در نهایت تعیین الگوها و روش های مداخله صحیح در بافت های تاریخی که از اهداف اصلی پژوهش حاضر است، می تواند موجب تعادل چرخه رشد و توسعه و همچنین باز زنده سازی بافت گردد.روش پژوهش: روش تحقیق با توجه به ماهیت پژوهش «توصیفی- تحلیلی» است، بدین منظور در مدل سازی منطق بولین در انتخاب شاخص ها و منطق فازی در درجه بندی داده ها به کمک تکنیک Spatial Statistic در نرم افزار GIS مورد استفاده قرار گرفته است.یافته ها: اصلی ترین و عمده ترین خروجی این فرآیند کاهش تعداد متغیرهای مورد استفاده در مدل و واقعی تر نمودن نتایج آن است. در انجام مدل سازی اشاره شده، جهت دستیابی به پهنه های نیازمند مداخله و اولویت بندی بین این پهنه ها 3 مرحله تعیین لایه های مورد سنتز معیارها، الگوی تلفیق لایه های هر معیار و تعیین الگوی منتخب جهت تلفیق نهایی گرفته است.نتیجه گیری: نتایج پژوهش برای بافت تاریخی شیراز، سه پهنه را به عنوان پهنه های اصلی مداخله و عرصه های بحرانی نشان می دهد. میزان حساسیت و دقت الگوهای مداخله از حاشیه به درون بافت افزایش می یابد در نتیجه پیشنهاد می گردد، مرکز بافت به عنوان عرصه حفاظت مطلق در نظر گرفته شود و انجام کمترین تغییرات و مداخلات در روند برنامه ریزی ملاک قرار گیرد. در همین راستا پیشنهاد می گردد الگوی مداخله در قسمت عمده ای از منطقه که عموما در حاشیه بیرونی محدوده واقع شده است، نوسازی با حفظ روحیه بافت تاریخی باشد.

مقدمه و هدف پژوهش: شهر ها از تاریخ پیدایش همواره دست خوش تغییرات متعددی بوده اند که باعث توسعه و حتی نابودی آن ها گردیده و شهر تهران نیز به عنوان پایتخت کشور ایران از این موضوع مستثنی نبوده است. منطقه شش شهرداری تهران، به عنوان یکی از مرکزی ترین مناطق، از ویژگی خاصی در این رابطه برخوردار است. تجمع مراکز اداری، تجاری و دولتی، شمار بالای جمعیت شناور و کانون توجه مناسبات سیاسی سبب منحصر به فرد شدن منطقه شده و لذا شناخت دقیق تر آن بسیار ضروری است. این پژوهش به منظور، بررسی علل تغییر کالبدی در مرکز شهر تهران و راهکارهای تعدیل آن از نظر مدیریت شهری (مورد منطقه شش) انجام پذیرفت.روش پژوهش: از نظر هدف کاربردی و از نظر روش جمع آوری داده ها توصیفی از نوع پیمایشی است. جامعه آماری این تحقیق ساکنین منطقه شش می باشند؛ که بر اساس روش کرجسی و مورگان و انتخاب نمونه 386 نفری به صورت تصادفی، توزیع پرسشنامه در هجده محله منطقه و استفاده از روش آمار توصیفی- استنباطی و به کارگیری نرم افزار SPSS و آزمون t. انجام گرفته است.یافته و نتیجه پژوهش: رابطه معناداری بین عوامل اجتماعی، زیست محیطی و اقتصادی و تغییر کالبدی منطقه مشاهده و نتیجه گیری گردید، مدیریت شهری می تواند نقش بسزایی در تغییر کالبدی داشته و در راستای تعدیل مشکلات موجود نیاز به انجام راهکارهای مناسب، از جمله توجه بیشتر به عوامل اجتماعی، موثر دانستن عوامل فرهنگی در اداره شهر، سیاست گذاری های نوین اجرایی در امور اقتصادی و زیست محیطی آشکار می باشد.

مقدمه و هدف پژوهش: مناظر موقت شهری به کاربردهای موقت اراضی و فضاهای بدون استفاده در شهر اطلاق می شود که می توانند به عنوان عرصه و تجلی گاه رخدادهای فرهنگی- اجتماعی شهر و مکان بروز رفتارهای شهروندی مورد استفاده قرار گیرند. فضاهایی که نقشی مهم در افزایش همبستگی های اجتماعی، بهبود و ارتقاء رفتار شهروندان و کیفیت محیط زندگی آنان را بر عهده دارند. منطقه 8 کلان شهر مشهد به واسطه مجاورت بلافصل با محدوده پیرامونی حرم مطهر رضوی و به عنوان مرکزی مهم در برگزاری مناسک، آیین ها و مراسم مذهبی در مناسبت های مختلف و حرکت دسته جات مذهبی به سوی حرم مطهر رضوی و همچنین فضاهای رها شده، فراموش شده و نیز متعدد شهری ظرفیت بالایی در برنامه ریزی برای مکان یابی مناظر موقت شهری دارد. از این رو هدف این مقاله مکان یابی بهینه مناظر موقت شهری در منطقه 8 شهرداری مشهد با استفاده از AHP است که بر اساس چهار شاخص فرهنگی- اجتماعی، کالبدی، عملکردی و دسترسی و 19 زیر معیار انجام شده است.روش پژوهش: فرایند انجام این تحقیق در چارچوب شناسایی وضع موجود، تعریف معیارها و زیر معیارهای مناسب و استفاده از تکنیک تحلیل سلسله مراتبی صورت گرفته است. روش جمع آوری اطلاعات در این پژوهش به صورت کتابخانه ای و میدانی (تکمیل پرسشنامه توسط کارشناسان و خبرگان شهری) صورت گرفته است.یافته ها: در این پژوهش وزن نهایی معیارهای مکان یابی برگرفته از دیدگاه خبرگان و کارشناسان شهری در مکان یابی مناظر موقت به صورت معیار کاربری (0.550)، معیار دسترسی (0.314)، معیار کالبدی (0.069) و معیار اجتماعی- فرهنگی (0.066) محاسبه شد.نتیجه گیری: یافته های این پژوهش نشان داد حوزه شمالی منطقه مشتمل بر خیابان بهار، خیابان امام خمینی تا میدان امام خمینی در اولویت نخست، محدوده کوهسنگی و پایانه مسافربری در اولویت دوم؛ محدوده نامجو و حاشیه جاده سنتو در اولویت سوم و در نهایت قسمت جنوبی محدوده در اولویت چهارم مکان یابی مناظر موقت شهری قرار دارند.

مقدمه و هدف پژوهش: با توجه به افزایش روزافزون جمعیت کره زمین ضرورت توسعه کشاورزی شهری مطرح می شود. توسعه کشاورزی شهری به عنوان یک مقوله مهم نیازمند اخذ استراتژی های اساسی و منطقی است. بنابراین هدف مطالعه حاضر تدوین استراتژی های توسعه کشاورزی شهری است.روش پژوهش: پژوهش حاضر از نوع هدف، کاربردی و شیوه گرد آوری داده ها پیمایشی و از لحاظ میزان کنترل، غیرآزمایشی است. جامعه مورد مطالعه این تحقیق کارمندان شهرداری شهر دوگنبدان مرکز شهرستان گچساران بود که تعداد آن ها 129 نفر می باشد. در مرحله اول با کمک روش مصاحبه نیمه ساختار نقاط قوت، نقاط ضعف، فرصت ها و تهدید ها مشخص و در مرحله دوم با تهیه پرسشنامه، جمع آوری داده ها صورت گرفت. سپس با روش SWOT به بررسی نقاط قوت و نقاط ضعف و فرصت ها و تهدیدها پرداخته شد و تدوین استراتژی در راستای توسعه کشاورزی شهری به صورت گرفت.یافته ها: یافته های تحقیق در دو جدول ارزیابی عوامل درونی و ارزیابی بیرونی و 36 راهبرد استراتژیک است.نتیجه گیری: نتایج نشان داد سازمان در مقابل تهدیدها و فرصت ها، توانایی واکنش قابل اتکا را ندارد و استراتژهای گذشته توانایی بهره‎برداری مناسب از فرصت ها و مقابله موفق با تهدیدهای محیطی را ندارد. همچنین، ادامه وضع موجود، تضمین کننده آینده روشن برای توسعه کشاورزی شهری نیست. از این رو تغییر در راهبردهای توسعه کشاورزی شهری برای بهبود بهره برداری از فرصت‎ها و اجتناب از تهدیدها ضروری است.

مقدمه و هدف پژوهش: هدف آرمانی این پژوهش ارتقاء سطح امنیت اجتماعی در شهرها به کمک طراحی سازمان فضایی و نفوذپذیری شهر به عنوان یکی از مولفه های اصلی طراحی شهری می باشد. هدف ویژه، تعیین رابطه این مولفه با میزان امنیت اجتماعی است و بدین جهت فرض گردیده است که بین این مولفه با میزان امنیت اجتماعی رابطه وجود دارد.روش پژوهش: جامعه آماری، شهر کرج می باشد و حجم جامعه آماری 1732275 نفر می باشد. روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای می باشد که با استفاده از روش تصادفی طبقه ای نمونه گیری شده است. با توجه به جدول کرجسی- مورگان، حجم نمونه n=384 می باشد. نهایتا با استفاده از روش های مطالعه کتابخانه ای و میدانی به جمع آوری داده ها پرداخته شده و داده ها با استفاده از نرم افزار تحلیل آماری SPSS مورد تجزیه و تحلیل و روابط بین آن ها مورد سنجش قرار گرفته است.یافته ها: نتایج پژوهش نشان می دهد که میان شاخص های سازمان فضایی و نفوذپذیری شهر با میزان امنیت اجتماعی رابطه ای قوی وجود دارد. علاوه بر این، بهبود شاخص های سازمان فضایی و نفوذپذیری شهری، منجر به کاهش میزان جرائم رخ داده و در نتیجه افزایش میزان امنیت اجتماعی شده است.نتیجه گیری: با توجه به تایید فرضیه های، به نظر می رسد که می توان با بهبود و طراحی مجدد شاخص های سازمان فضایی و نفوذپذیری شهری، بسترهای وقوع جرم در جامعه را کاهش داده و در نتیجه میزان امنیت اجتماعی را افزایش داد.

مقدمه و هدف پژوهش: برنامه ریزی منطقه ای یکی از مباحث مهم و از ضروریات توسعه مناطق است که در دهه های اخیر از سوی پژوهشگران مورد توجه قرار گرفته است. یکی از روش های مختلف درجه بندی مناطق از نظر توسعه یافتگی به کارگیری شاخص های اجتماعی و اقتصادی و استفاده در مدل تاپسیس می باشد.در این مقاله با بهره گیری از روش فوق به مطالعه و ارزیابی میزان توسعه یافتگی اجتماعی- اقتصادی شهرستان های استان خراسان شمالی پرداخته می شود و با تعیین درجات توسعه هر یک از شهرستان ها، تشخیص جهت و نوع توسعه نیز امکان پذیر می شود. نتایج این تحقیق می تواند برای تصمیم سازی مسئولان موثر واقع شده و در نهایت، توسعه عدالت اجتماعی را محقق سازد.روش پژوهش: روش پژوهش جهت تبیین وضع موجود و استدلال و تجزیه و تحلیل مفاهیم مورد استفاده، مبتنی بر رویکرد توصیفی- تحلیلی است که در یک کلیت منطقی در قالب فرآیند علمی پژوهش صورت می پذیرد. به منظور تعیین درجه توسعه یافتگی شهرستان های استان مورد مطالعه، با توجه به اهمیت شاخص ها، ابتدا شاخص های اجتماعی و اقتصادی مرتبط با موضوع پژوهش بر اساس اطلاعات استخراج شده از سالنامه آماری 1390 جمع آوری شده، آن گاه با بهره گیری از مدل تاپسیس رتبه شهرستان ها تعیین گردیده و سپس نتایج، مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است.یافته ها: نتایج یافته های پژوهش حاکی از آن است که در سال 1392 شهرستان بجنورد دارای رتبه نخست به لحاظ میزان توسعه یافتگی است. این شهرستان به دلیل مرکزیت اداری- سیاسی به عنوان قطب رشد منطقه، امکانات، خدمات و نیروی انسانی متخصص را از نواحی پیرامونی استان به سمت خود جذب کرده و به این ترتیب برتری آن بر ساختار فضایی استان حفظ شده است. همچنین شهرستان مانه و سملقان رتبه هفت را در بین هفت شهرستان کسب کرده است که بیانگر وجود تفاوت و شدت نابرابری در میزان بهره مندی از مواهب توسعه است.نتیجه گیری: در این مطالعه به این نتیجه رسیده شد که رویکرد حاکم بر ساختار فضایی استان خراسان شمالی، الگوی توسعه مرکز- پیرامون است. حجم بیشتر سرمایه گذاری های زیربنایی و صنعتی را شهر بجنورد به عنوان مرکز استان از آن خود نموده است و مقدار اندکی از آن نصیب شهرستان های پیرامونی و مرزی استان می شود؛ بنابراین توجه به برنامه ریزی فضایی به منظور نیل به توسعه و پیشرفت متعادل منطقه ای، ضرورتی اجتناب ناپذیر است.

مقدمه و هدف پژوهش: در این مقاله به نقش شهرداری در ارتقا اخلاق شهروندی پرداخته شده است. مهم ترین مساله ای که مورد پیگیری قرار می گیرد این است که برنامه های شهرداری (آموزشی، خدماتی، تبلیغات و اطلاع رسانی و شیوه های مدیریتی) و اجرای آن در مناطق مختلف و سرای محلات تهران تا چه اندازه در ارتقای سطح اخلاق شهروندان تاثیرگذار است؟ و ابزارهای ارتقا اخلاق شهروندی از دیدگاه مردم چیست؟در راستای این اهداف و سوالات به شناسایی مفهوم اخلاق شهروندی در ایران و جهان و بررسی مبانی نظری پژوهش اقدام نموده و نظرات و ایده های اندیشمندان دوره های مختلف تاریخی و مکاتب مختلف بیان شده است.روش پژوهش: به منظور اجرای پژوهش چهار فرضیه با استفاده از روش میدانی و تکنیک پرسشنامه با حجم 45 سوال در نمونه ای به تعداد 384 نفر از شهروندان شهر تهران در شهرداری منطقه 17 نمونه گیری در نظر گرفته شده است.یافته ها: بیش از نیمی از جامعه مورد مطالعه (شهروندان منطقه 17) رضایت خود را از برنامه های شهرداری ابراز نمودند میزان رضایت از برنامه های آموزشی شهرداری 66.5 درصد می باشد که بالاترین رضایت را در بین دیگر برنامه ها دارد شیوه های خدماتی 63.3 درصد، شیوه های تبلیغاتی و اطلاع رسانی با 56.4 و شیوه های مدیریتی 59.9 درصد میزان رضایت شهروندان را به میزان زیاد در برداشته است. در مورد شاخص های اخلاق شهروندی، شاخص همزیستی در محله زمزم بیش ترین میانگین را دارد اما در محله جلیلی، وصفنارد و باغ خزانه زیر میانگین است. شاخص مقررات شهری در ابوذر غربی، جلیلی و باغ خزانه زیر نمره میانگین قرار دارد اما در زمزم بالاترین نمره را آورده است، شاخص مسوولیت پذیری در جلیلی کمترین نمره و در زمزم بیش ترین نمره را آورده است، امانت داری در زمزم و سجاد بالاترین نمره و در جلیلی و باغ خزانه کمتر از میانگین نمره آورده است و درنهایت نوع دوستی در زمزم بیش ترین نمره و در محله جلیلی کمترین نمره و زیر نمره میانگین نمره آورده است.نتیجه گیری: شیوه های برنامه های شهرداری موجب ارتقای اثربخشی و کارایی شهرداری و ارتقای اخلاق شهروندی می شود. مردان در مقابل زنان منطقه 17 تاثیر برنامه های آموزشی، تبلیغاتی و مدیریتی را بیشتر دانسته اند و در مقابل زنان تاثیر شیوه های خدماتی را موثرتر از مردان ارزیابی کردند. در نهایت با پیشنهاد ارائه سند جامع ارتقا اخلاق شهروندی و با توجه به تنوع نظریات و تئوری های ارائه شده در قالب القا اخلاق شهروندی نیازمند یک برنامه جامع با تعیین یک سازمان متولی جهت اجرای سند پیشنهادی می باشد.

مقدمه و هدف پژوهش: آموزش شهروندی عبارت است از رشد و پرورش دادن ظرفیت های افراد و گروه ها برای مشارکت در تصمیم گیری و عمل آگاهانه و مسوولانه در زندگی اجتماعی و سیاسی و اقتصادی و فرهنگی است. این پژوهش با هدف مطالعه نقش آموزش شهروندی بر میزان پذیرش اجتماعی مدیران فرهنگی در سازمان های آموزشی اجرا گردید.روش پژوهش: روش پژوهش حاضر پس رویدادی از نوع توصیفی است. جامعه آماری کلیه مدیران فرهنگی در واحدهای آموزشی شهر کرج به تعداد 2498 نفر و نمونه آماری تعداد 331 که با روش تصادفی سیستماتیک با استفاده از جدول تعیین حجم نمونه مورگان انتخاب گردید. ابزار جمع آوری اطلاعات یکی، پرسشنامه محقق ساخته آموزش شهروندی و دیگری آزمون پذیرش اجتماعی کراون و مارلو بود.یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد بین آموزش شهروندی در ابعاد، دانایی محوری، مسوولیت پذیری، وطن دوستی، قانون مداری، مشارکت، انتقادگری و انتقادپذیری و میزان پذیرش اجتماعی مدیران فرهنگی در سازمان های آموزشی رابطه مثبت و معناداری وجود دارد.نتیجه گیری: به منظور انطباق رفتار مدیران فرهنگی با انتظارات جامعه و افزایش میزان پذیرش اجتماعی آنان اجرای دوره های آموزش شهروندی در ابعاد دانایی محوری، مسوولیت پذیری، وطن دوستی، قانون مداری، مشارکت، انتقادگری و انتقادپذیری، توصیه می گردد.