تحقیقات حشره شناسی
سال:1389 | دوره:2 | شماره:1 (پیاپی 5) |تعداد مقالات:8

زنبور های خانواده Aphelinidae متعلق به بالاخانواده Chalcidoidea می باشند. این زنبورها از نظر تنوع گونه ای و میزبانی بسیار متنوع اند. حشرات راسته Hemiptera به خصوص شپشک ها و سفیدبالک ها از جمله میزبان های مهم این زنبورها بوده و مراحل مختلف رشدی آن ها مورد حمله تعداد زیادی از این پارازیتوییدها قرار می گیرند. زنبورهای پارازیتویید متعلق به خانواده Aphelinidae که در تحقیق جمع آوری و شناسایی شدند عبارتند از: Coccophagus lycimnia WalkerCoccobius varicornis (Howard)Aphytis mytilaspidis (Le Baron)Encarsia inaron WalkerEncarsia formosa Gahan در این تحقیق شپشک های نرم تن Eulecanium tiliae (L.)، Sphaerolecanium prunastri (Fonscolombe) و Didesmococcus unifasciatus (Archangelskaya) و سپردارهای  Lepidosaphes ulmi (Bouch)و Childaspis asiatica (Arch) روی درختان میوه سردسیری در مناطقی از استان های مرکزی و لرستان و سفیدبالک های Trialeurodes vaporariorum (Westwood) و ((Danzig Aleyrodes singularis روی گیاهان زینتی و علف های هرز، در مناطقی از استان مرکزی به عنوان میزبان این زنبورهای پارازیتویید شناخته شدند. گونه C. varicornis گزارش جدید برای فون زنبورهای پارازیتویید ایران می باشد. درصد فراوانی هرگونه، میزان پارازیتیسم، شاخص شباهت گونه ها (Similarity index) و شاخص تنوع گونه ای سیمپسون برای زنبورهای پارازیتویید این خانواده در مناطق مختلف نمونه برداری محاسبه گردید.

هدف از این تحقیق مطالعه اثرات ژنتیکی و اکسیداسیونی عصاره های مختلف ملخ شاخک بلند Callimenus latipes Stal, 1875 (Tettigoniidae: Bradyporinae) (در حلال های مختلف استون، اتانول و اتر) روی گلبول های سفید انسان می باشد. ما از تست میکرونوکلئوس (MN) برای مشاهده آسیب شناسی استفاده کردیم. علاوه بر این ظرفیت کلی آنتی اکسیدانی خون اندازه گیری شد تا حالت اکسیداسیونی آن ارزیابی شود. برای این منظور، خون رقیق شده با هپارین از دو مرد سالم غیرسیگاری که در معرض هیچ عامل ژنوتوگزیکی قرار نگرفته بودند مورد استفاده قرار گرفت. عصاره تمام اعضا بدن ملخ استرلیزه شده و به غلظت های 1- 160 پی پی ام به محیط کشت خون اضافه شد. نتایج نشان داد که کاربرد عصاره ها باعث بالا بردن تعداد هستک ها گردید. ولی در غلظت های بالا 80- 160 پی پی ام عصاره ها باعث کاهش سطح کلی ظرفیت آنتی اکسیدانی خون شدند. بنابراین، پیشنهاد می شود که Callimenus latipes می تواند به صورت ایمن به مصرف خوراکی برسد. با وجود این لازم است خاصیت مسمومیت سیتوپلاسمی این عصاره ها در دزهای بالاتر مورد بررسی قرار گیرد.

فون زنبور های خانواده Ichneumonidae در شهرستان یزد و مناطق اطراف در سال های 1385 تا 1387 مورد بررسی قرار گرفت. بر اساس نتایج به دست آمده 8 گونه به شرح زیر جمع آوری و شناسایی گردید. بر اساس منابع موجود، دو گونه که با ستاره مشخص شده اند برای اولین بار از ایران گزارش می شوند. 1. Diplazon laetatorius (Fabricius, 1781)2. Ophion ventricosus Gravenhorst, 1829)3. Ophion luteus (Linnaeus, 1758)*4. Ophion obscurus Fabricius, 1804*5. Ichneumon caloscelis Wesmael, 18456. Netelia arimeniaca Tolkanitz, 19717. Meringopus calescens (Gravenhorst, 1829)8. Cryptus spinosus Gravenhorst, 1829 ویژگی های مرفولوژیک، دامنه میزبانی و انتشار جغرافیایی دو گونه جدید برای فون حشرات ایران مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.

در کشور ما چغندرقند، .Beta vulgaris L، مورد حمله چندین آفت کلیدی قرار می گیرد که یکی از این آفات شب پره زمستانی، .Agrotis segetum Schiff، می باشد. یکی از روش های موثر در کنترل آفات چغندرقند استفاده از گیاهان تراریخته دارای ژن cry1Ab باکتری Bacillus thuringiensis Berliner می باشد. در این پژوهش تاثیر 16 لاین چغندرقند تراریخته نسل T1 به همراه دو لاین چغندرقند به عنوان شاهد روی میزان مرگ و میر، کاهش وزن لاروی و کاهش خسارت ایجاد شده توسط آفت مذکور روی برگ میزبان بررسی شد. بدین منظور قطعات هم وزنی از برگ های هر یک از لاین های تراریخته در داخل ظروف پتری در چهار تکرار و در هر تکرار در معرض 10 عدد لارو نئونات شب پره زمستانی در شرایط مشابه قرار داده شد. سپس در دو فاصله زمانی سه و شش روز پس از آغاز بررسی تعداد لاروهای مرده، وزن لاروهای زنده و میزان کاهش وزن برگ تعیین شد. تجزیه واریانس داده ها در قالب طرح پایه کاملا تصادفی، وجود اختلاف معنی دار بین تیمارهای مورد بررسی را در مورد تمام فاکتورهای مورد ارزیابی (به جز مرگ و میر لاروی در روز سوم)، در سطح احتمال یک درصد تایید کرد. در نهایت میانگین های حاصل در مورد هر یک از فاکتورهای ارزیابی شده توسط آزمون دانکن مورد مقایسه قرار گرفت. گروه بندی تیمارها به منظور معرفی موثرترین لاین یا لاین های چغندر تراریخته در کنترل آفت هدف نشان داد که تمام لاین های مورد بررسی نسبت به تیمار شاهد در کنترل آفت شب پره زمستانی موثر بوده اند. در بین لاین های مختلف چغندر تراریخته، لاین S36-13 با 7.5 تا 20 درصد مرگ و میر لاروی، 1.57تا 10.76 میلی گرم کاهش وزن لاروی و 39.3تا 53.6 درصد کاهش خسارت برگ، 3 تا 6 روز پس از تغذیه لاروها، با در نظر گرفتن هر سه پارامتر مورد بررسی بیشترین کارایی را در کنترل آفت اگروتیس داشت.

در این تحقیق اثر کشندگی پودر سه فرآورده گیاهی که به عنوان ادویه غذایی برای انسان محسوب می گردند، شامل دارچین (.Cinnamomum aromaticum Ness)، زردچوبه (.Curcuma longa L) و فلفل قرمز (Capsicum annuum L.) روی حشرات بالغ سوسک کشیش ارزیابی شد. آزمایشات در نسبت های 0، 0.5، 0.85، 1.5، 3 و 5 درصد وزنی در 4 تکرار، تحت دمای 28±1 درجه سلسیوس و رطوبت نسبی 70±5 درصد صورت گرفت. در هر تیمار 20 عدد حشره کامل (1-4 روزه) قرار داده شد. مرگ و میر در فواصل زمانی 1، 3، 5، 7 و 14 روز پس از شروع آزمایش ثبت گردید. پس از 14 روز همه حشرات زنده از تکرارها حذف و نمونه ها در شرایط مشابه برای برآورد نتاج به مدت 36 روز دیگر نگه داری شدند. نتایج نشان داد که هر سه ماده در مقایسه با شاهد اثرات کشندگی مطلوبی روی حشرات بالغ داشته اند. سمیت این مواد با افزایش غلظت و زمان قرار گرفتن در معرض ترکیبات گیاهی، افزایش یافت. بیشترین میزان مرگ و میر به ترتیب در بیشترین غلظت و بیشترین مدت زمان قرارگیری در معرض زردچوبه، فلفل قرمز و دارچین ثبت گردید. مقادیر LD50 پس از 14 روز از شروع آزمایش به ترتیب برای زردچوبه 1.49، فلفل قرمز 2.10 و دارچین 3 درصد وزنی محاسبه شد. هر سه ماده در بیشترین غلظت سبب کاهش قابل توجهی در تولید نتاج نسل اول (F1) شدند، به طوری که پودر دارچین در غلظت 5 درصد وزنی به طور کامل (100%) از تولید نتاج ممانعت کرده است. این تحقیق بیان گر این است که هر سه ماده می توانند در حفاظت غلات انباری از حمله سوسک کشیش موثر باشند.

شته مومی کلمL.  Brevicoryne brassicae از مهمترین حشرات زیان آور روی کلزا است که با مکیدن شیره از قسمت های مختلف گیاه کلزا موجب خسارت کمی و کیفی دانه می گردد. بر اساس بررسی های انجام شده در سال های 1380-1382، زمان ظهور شته مومی B. brassicae در مزارع کلزا متفاوت می باشد. در منطقه ورامین شته مومی کلم در مرحله چند برگی گیاه کلزا در اواخر آبان ماه استقرار یافته و از اوایل اسفند تا اواسط آن، با مساعد شدن شرایط آب و هوایی و هم زمان با رشد گیاه کلزا از مرحله پنجه زنی به ساقه دهی جمعیت شته به تدریج افزایش و کلنی شته تشکیل می شود. اوج فعالیت شته مومی هم زمان با باز شدن گل و تشکیل غلاف در اواخر فروردین و اوایل اردیبهشت ماه است. تکثیر شته مومی بستگی به عوامل محیطی غیر زنده نظیر دما، رطوبت و تعداد ساعات آفتابی در طول روز دارد. تجزیه علیت (Path coefficient analysis) اثر عوامل محیطی مذکور بر جمعیت شته مومی نشان می دهد که حداقل رطوبت نسبی، دما و تعداد ساعت های آفتابی تاثیر مستقیم بر جمعیت این آفت دارد. در این بررسی تاثیر این عوامل محیطی غیر زنده در ارتباط با جمعیت آفت مورد بحث قرار گرفت.

در این تحقیق آماره های جدول زندگی، تولیدمثل و رشد جمعیت زنبورTrichogramma brassicae (Bezdenko)  روی کرم قوره پنبه،(Hubner) Helicoverpa armigera ، به عنوان میزبان طبیعی و بید آرد، Zeller Ephestia kuehniella، و بید غلات، Sitotroga cerealella Oliver به عنوان دو میزبان آزمایشگاهی مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش در شرایط اتاق رشد با دمای 25±1 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی 50±5 درصد و دوره نوری 14 ساعت روشنایی و 10 ساعت تاریکی انجام شد. امید به زندگی زنبور در زمان ظهور حشرات کامل زنبور روی تخم های کرم قوزه پنبه، بید آرد و بید غلات به ترتیب5.65 ، 9.45 و4.95  روز بود. نرخ ناخالص باروری و میانگین تعداد تخم روزانه زنبور روی تخم های بید آرد از دو میزبان دیگر بیشتر بود. نرخ خالص تولیدمثل زنبور روی تخم های کرم قوزه پنبه، بید آرد و بید غلات به ترتیب 41.98، 55.65 و 42.17 ماده/ماده/نسل به دست آمد. نرخ ذاتی افزایش جمعیت برای زنبور روی تخم کرم قوزه پنبه، بید آرد و بید غلات به ترتیب 0.298،0.309 و 0.301 ماده/ماده/روز محاسبه گردید. متوسط زمان هر نسل زنبور روی تخم های بید آرد نسبت به دو میزبان دیگر بیشتر بود.

بقای قارچ Vuillemin Beauveria bassiana به عنوان عامل بیمارگر سوسک شپشه دندانه دار روی ارقام خرما شامل سایر، زاهدی و دیری مورد بررسی قرار گرفت. پارامترهای نرخ خطر کاهش جوانه زنی و میانه امید بقای درصد جوانه زنی قارچ برای هر رقم برآورد گردید. نتایج نشان داد که درصد جوانه زنی از ابتدا تا انتهای دوره انبارداری به تدریج ولی با شیب های متفاوتی در هر سه رقم خرما کاهش می یابد. بین دو رقم سایر و زاهدی شباهت بیشتری از نظر روند کاهش جوانه زنی عامل بیمارگر دیده شد. به طوری که در ارقام سایر و زاهدی، میانه امید زندگی بقای اسپور تا حدود ماه چهارم تغییرات اندکی نشان داد و از ماه چهارم به بعد با شیب ملایمی کاهش یافت. این در حالی است که در رقم دیری میانه امید بقای اسپور در طول دوره شش ماهه با نوسانات اندکی تقریبا یکنواخت بود. دو صفت اسیدیته و درصد رطوبت نسبی میوه خرما دارای همبستگی معنی داری با بقای قدرت جوانه زنی اسپور در طی دوره شش ماهه انبارداری در سه رقم مورد مطالعه می باشند. درجه تاثیر دو صفت میوه بر بقای اسپور در توده خرمای دیری بیشتر از دو رقم سایر و زاهدی بوده، لذا درصد جوانه زنی در این رقم با شیب تندتری نسبت به دو رقم دیگر کاهش یافت. نتایج این تحقیق نشان داد که نوع رقم، در میزان بقای عامل بیمارگر موثر است. لذا در نظر گرفتن نوع رقم میزبان و شرایط مناسب نگهداری آن در نحوه تاثیر قارچ عامل بیمارگر در کنترل شپشه دندانه دار روی خرما از اهمیت ویژه ای برخوردار است.