علوم اجتماعی
سال:1388 | دوره:3 | شماره:7 |تعداد مقالات:9

پژوهش حاضر با هدف شناخت و تبیین جامعه شناختی عوامل موثر بر میزان انسجام اجتماعی در بین روستائیان مناطق روستایی سه شهرستان ایلام، شیروان چرداول و ایوان، استان ایلام، اجرا گردیده است. به این منظور پس از بررسی اجمالی تاریخچه موضوع و مکاتب و نظریه های مختلف موجود در این زمینه، با استفاده از روش پیمایش و تدوین پرسشنامه ای مشتمل بر 44 سوال در نمونه ای به حجم 165 نفر از زنان و مردان بالای 15 سال مناطق روستایی سه شهرستان ایلام، چرداول و ایوان اقدام به جمع آوری اطلاعات گردید. پس از استخراج و پردازش داده های جمع آوری شده و تهیه شاخص های آماری مناسب برای متغیرهای مستقل و وابسته تحقیق، سه روش آماری تحلیل رگرسیون، آزمون T و آزمون تحلیل واریانس مورد استفاده قرار گرفت. نتایج بدست آمده حاکی از آن است که متغیرهای «تقدیرگرایی»، «قوم گرایی» تاثیر معنی دار مثبت و « تعداد اعضای خانواده» نیز تاثیر معنی دار منفی بر روی میزان انسجام داشته اند. همچنین هیچگونه تفاوت معنی داری بین دو گروه زنان و مردان و شهرستان ها در رابطه با متغیر انسجام اجتماعی (به عنوان متغیر وابسته) در جوامع روستایی استان وجود نداشت. اما میزان انسجام اجتماعی در بین روستائیان برحسب افراد متاهل و مجرد، نوع کشت آبی و دیمیو قومیت ها متفاوت بود.

بخش مهمی از توسعه اقتصادی ، اجتماعی صنعتی، فرهنگی و سیاسی هر کشور متاثر از سطح پیشرفتهای علمی و فرهنگی آن جامعه است. به همین جهت آموزش بطور اعم و آموزش عالی بطور اخص اهمیت فراگیر خود را از حدود مرزها و محدوده های جغرافیایی فراتر برده و حتی در بعضی از موارد سیاستهای بین المللی را نیز تحت الشعاع خود قرار می دهد. دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی ایران نیز مانند سایر مراکز آموزش عالی دنیا، دارای رسالت و وظیفه سنگینی برای تربیت اصولی دانشجویان بر اساس نیازهای کشور هستند. لازمه عهده دار شدن چنین مسوولیت خطیری، تلاش، کوشش و پیگیری در زمینه شناخت مشکلات، برنامه ریزی، تدوین برنامه های اجرایی و نهایتا اصلاح آنها می باشد. ولی می توان خاطرنشان ساخت انجام صحیح این وظیفه و رسالت خطیر و ایفای صحیح آن مورد تردید واقع شده و به عقیده بعضی از صاحب نظران، دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی، عمده هدفهای خود را در تربیت نیروهای متخصص، آن هم بدون پیش بینی در زمینه نیازهای تخصصی آینده کشور خلاصه نموده اند. به عبارت دیگر دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی به رشد کمی دانشگاه ها بسنده کرده اند و به همین خاطر مساله عدم امکان جذب موثر و مفید فارغ التحصیلان دوره های آموزش عالی در بازارکار، عدم تناسب بین رشته های تحصیلی، فعالیت شغلی، جذب بیشتر فارغ التحصیلان در بخشهای غیرتولیدی و غیرفعال، دفع فارغ التحصیلان و جذب آنها در سایر کشورهای صنعتی و بسیاری از مسائل دیگر از جمله مشکلاتی است که آموزش عالی ایران را علیرغم سرمایه گذاری های سنگین ناموفق معرفی کرده و به عبارتی باعث شده است تا دستاوردهای مورد نظر نظام آموزش عالی محقق نگردد، یا میزان نیل به آن اهداف و دستاوردها را ضعیف معرفی کرده است. و دانشگاه آزاد اسلامی نیز از این رهگذر مستثنی نیست. ارزیابی بازدهی فعالیتهای علمی و آموزشی قشر تحصیل کرده یا فارغ التحصیلان دانشگاه آزاداسلامی در مقطع دکتری نیز می تواند وسیله ای برای سنجش و ارزیابی میزان نیل به اهداف و تحقق دستاوردهای دانشگاه تلقی گردد، و غفلت از این مساله نیز می تواند پیامدهای ناشناخته و نامطلوبی را به همراه داشته باشد.در این پژوهش میزان ارتباط بین خروجی نظام آموزشی دانشگاه آزاد اسلامی (فارغ التحصیلان مقطع دکتری رشته های مدیریت ) و دستاوردهای عمده آموزشی، پژوهشی، اجرایی، تعهد، تخصص و اقتصادی فارغ التحصیلان (میزان توانمندی های ایجادشده) با توجه به متغیرهای ملاک جنسیت، وضعیت تحصیلی، سال ورود و سن افراد و پاسخگویان با ثابت فرض نمودن متغیرهای کنترل کننده همانند امکانات و وسایل آموزشی، قوانین و مقررات آموزشی ، مدرسین روشهای مورد استفاده در تدریس، اهداف و ساختار سازمانی دانشگاه، سبک مدیریت و غیره مورد بررسی و تحلیل علمی قرار می گیرد و از آنجایی که دانشگاه آزاد اسلامی همگام با دانشگاه های دولتی، وظیفه تربیت نیروی انسانی متخصص و مورد نیاز جامعه را بر عهده دارد لازم است تا همسویی هرچه بیشتری بین توان نیروهای تحصیل کرده و نیازهای بازارکار برقرار گردد.

این پژوهش با هدف شناسایی نقش اثرگذار و تاثیرپذیر مهاجرین کاری بر تنوع همسرگزینی در شهر مبارکه صورت گرفته است.نوع پژوهش تلفیقی از نوع توضیحی می باشد .به منظور سنجش نگرش ساکنین شهر مبارکه در مورد تنوع همسرگزینی از روش کمی با شیوه پیمایشی با استفاده از پرسش نامه بر روی 382 نفر انجام شده است. روش تجزیه و تحلیل داده های کمی با استفاده از جداول فراوانی، آزمون T، آزمونF ، آزمون ناپارامتری کراسکال والیس و صورت گرفته است. در بخش کیفی که به منظور توضیح و تکمیل بخش کمی صورت گرفته است با استفاده از مصاحبه نیمه ساختار یافته از 21 نفر از بومیان و مهاجرینی که پرسشنامه را تکمیل نموده اند با توجه به فرضیات آزمون سوالاتی پرسیده شد است. روش تجزیه و تحلیل در بخش کیفی تجزیه و تحلیل موضوعی بوده است که بر اساس فرضیات و مصاحبه های انجام شده هر موضوع به ریز موضوعاتی تقسیم شده است.نتایج تحقیق در بخش کمی نشان دهنده حرکت افراد به سمت انتخاب همسر خارج از قوم، قبیله و به عبارتی دامنه انتخاب آنها برون همسری می باشند و در بخش کیفی نیز تایید کننده همین موضوع می باشد.در کل نتایج تلفیقی نشان می دهد همسرگزینی نسل دوم و سوم مهاجرین، با نسل اول مهاجرین متفاوت هستند و دامنه همسرگزینی آنها در مقایسه با نسل اول که درون همسری می باشند گسترده تر می باشد این را در بین بومیانی که با مهاجرین ارتباط بیشتری دارند هم می توان دید.

این تحقیق که از زمره مطالعات پیمایشی بوده و به بررسی رابطه عوامل فردی و اجتماعی موثر بر پذیرش ICT در سازمان جهاد کشاورزی استان چهارمحال بختیاری در سال 1386 پرداخته است. در تحقیق حاضر از شیوه نمونه گیری مطبق خوشه ای استفاده و حجم نمونه با استفاده از رابطه کوکران 189 نفر محاسبه شد. مدیریت، خدمات ترویجی و مرکز تحقیقات واحدهای مشاهده و کاربران ICT واحدهای تحلیل هستند. بر اساس ضرایب همبستگی پیرسون، اسپیرمن، تتا کرامر، فی لاندا بین متغیر های مستقل فردی و اجتماعی سن، جنسیت، محل خدمت، پست سازمانی، میزان آشنایی همسر، میزان آشنایی فرزند اول، میزان آشنایی دوست شماره یک، دوست شماره دو، دوست شماره سه، میانگین استفاده هفتگی خانواده از کامپیوتر و اینترنت، نگرش همسر نسبت به فایده مندی کامپیوتر و اینترنت، تحصیلات همسر، میزان آشنایی فرزند دوم، نگرش دوست شماره یک نسبت به فایده مندی کامپیوتر و اینترنت، نگرش دوست شماره دو، درصد وجود افراد تحصیل کرده، میزان آشنایی پدر، مادر، خواهر و برادر، تحصیلات پدر و مادر با متغیر وابسته میزان پذیرش ICT رابطه خطی معنی داری وجود دارد. و بر اساس ضرایب همبستگی اسپیرمن، پیرسون و تتا کرامر بین متغیرهای مستقل وضعیت تاهل و تحصیلات سطح دوره آموزشی، نگرش دوست شماره سه، درصد باسوادی اعضای خانواده، میزان آشنایی فرزند سوم، وجود افراد تحصیل کرده و شرکت در دوره آموزشی با متغیر وابسته (میزان پذیرش (ICT رابطه خطی معنادار یافت نشد. با توجه به مدل رگرسیون چندگانه با متد گام به گام با حضور متغیر های مستقل تنها سه متغیر مستقل بر متغیر وابسته تاثیر داشتند. که از بین همه متغیر ها، میانگین ساعات استفاده هفتگی خانواده بیشترین تاثیر را داشت.

هدف این مقاله بررسی ساخت قدرت در خانواده های ساکن شهر شیراز و عوامل موثر بر آن است. تحقیق به روش پیمایشی انجام شده و داده ها از یک نمونه 400 نفری از زنان متاهل آموزگار ساکن شهر شیراز در بهار 1388 گردآوری شده است.در این تحقیق ساخت قدرت در خانواده با دو مفهوم الگوی تقسیم کار و الگوی تصمیم گیری قدرت زن و شوهر در خانواده اندازه گیری شد.واکاوی داده ها با به کارگیری فن رگرسیون چندمتغیره انجام شد. الگوی تصمیم گیری در خانواده بیشتر تحت تاثیر درآمد زن، سابقه کار شوهر و درآمد شوهر بود. الگوی تقسیم کار در خانواده به طور عمده تحت تاثیر میزان سابقه کار شوهر و درآمد شوهر بود. در نتیجه متغیرهای مهمی که در شکل دهی ساخت قدرت در خانواده های شیرازی موثر بودند به این شرح شناسایی شدند: تحصیلات، درآمد شوهر، محل تولد زن، بیشترین دوره زندگی شوهر، تحصیلات شوهر.

سرمایه اجتماعی از مهمترین متغیرهای جدید در حوزه ادبیات جامعه شناسی است. در این مقاله به بررسی تئوری های سرمایه اجتماعی و تعامل و تاثیر آن با دیگر انواع سرمایه پرداخته شده است. از جمله تاثیر سرمایه انسانی بر اجتماعی و برعکس و نیز سرمایه مالی خواهیم پرداخت و رابطه آن با برخی متغیرها از جمله امید به زندگی، تولید ناخالص داخلی، برابری قدرت خرید، تعداد روزنامه به ازای هر 1000 نفر، حقوق سیاسی، آزادیهای مدنی، ثبات سیاسی، نقش قانون، کارآمدی دولت مورد کنکاش علمی قرار داده و با استفاده از آماره های متناسب با سطوح سنجش داده ها آزمون شده اند.روش مورد استفاده در این بررسی تحلیل داده های ثانویه است مطالعات میدانی گوناگون در کشورهای مورد اشاره این مقاله از جمله نتایج مطالعه در ایتالیا، بورکینافاسو، نروژ، امریکا و در نهایت این مطالعه در ایران و نیز مطالعات بین کشوری نشانگر رابطه مثبت و تسریع گر میزان و کیفیت سرمایه اجتماعی و نقش مهم این متغیر در بهبود سطح زندگی و بهبود سایر شاخص های توسعه بویژه تسهیل رشد و توسعه اقتصادی دارد.

هدف پژوهش حاضر، بررسی رابطه بین دینداری و کارکرد خانواده می باشد. بدین منظور 400 دانشجو از بین دانشجویان دانشکده های دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز به صورت تصادفی خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شده و ابزارهای مربوطه را تکمیل نمودند. ابزارهای مورد استفاده عبارت بودند از پرسشنامه معبد و ابزار سنجش خانواده. تحلیل داده های به دست آمده نشان داد که از بین سه بعد نگرش دینی، دخالت دادن دین در انتخابها و تصمیم ها با همه ابعاد کارکرد خانواده به جز ارتباط همبستگی معناداری داشت، اما مولفه های عمل به واجبات و مستحبات، به ترتیب تنها با دو و یک بعد از کارکرد خانواده رابطه معنادار نشان داد. تحلیل رگرسیون چندگانه نشان داد که دخالت دادن دین در انتخابها و تصمیم ها به صورت معناداری مولفه های کارکرد کلی، نقشها، حل مساله، پاسخدهی عاطفی، آمیزش عاطفی و کل مقیاس کارکرد خانواده در دانشجویان را پیش بینی کرده است، در حالیکه عمل به مستحبات فقط در پیش بینی حل مساله سهم داشته است. نتایج به دست آمده حاکی از این هستند که دخالت دادن دین در تصمیم ها و انتخابها بیشتر از دیگر ابعاد دین در کارکرد خانواده تاثیر دارد. نتایج مطالعه حاضر به صورت تلویحی به این مساله اشاره دارد که دین اسلام هم دارای رهنمودهای فردی و هم اجتماعی است.

رسانه های جمعی به دلیل ماهیت و محتوایی که دارند، تقریبا با تمامی ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی جوامع ارتباط دارند، و می توان مدعی شد که از جمله متغیرهای تاثیرگذار بر جوامع امروزی می باشند. با توجه به روند تحولات بسیار سریع در حوزه تکنولوژی رسانه ای در دهه ها و سالهای اخیر می توان تاثیر این رشد چشمگیر را بر آرایش فرهنگی - دینی و اجتماعی جوامع مشاهده کرد. سرعت، سهولت و گستردگی روزافزون رسانه های جمعی، پیامدهای متفاوتی را در حوزه فرهنگی - دینی و ملی در جوامع داشته است که هویت را به خصوص در بعد زبانی - ادبی می توان به عنوان یکی از حوزه های تاثیرپذیر از آن دانست. شاید بتوان گفت که پیام های یکسان از سوی این دسته از رسانه ها، در جوامع مختلف اغتشاش - آشفتگی و بحران هویت دینی را می تواند به دنبال داشته باشد. تعابیری نظیر جهانی شدن – یکپارچگی - تهاجم فرهنگی و آمریکایی شدن فرهنگ، که در ادبیات اجتماعی و فرهنگی جوامع مختلف رایج شده است، بیانگر تهدید هویتی از سوی این رسانه ها می باشد. مقاله حاضر که نتیجه پژوهشی تجربی در این حوزه می باشد، به دنبال بررسی تاثیر استفاده از رسانه های جمعی بر هویت زبانی - ادبی می باشد. بعبارت دیگر سوالات اساسی این است که آیا استفاده از رسانه ها جمعی بر روی هویت زبانی - ادبی جوانان و احساس تعلق به آن تاثیر می گذارد یا خیر؟ این تاثیرات از طریق چه مکانیسم هایی صورت می پذیرد؟ و نهایتا اینکه ما از زاویه استفاده از رسانه، دچار مشکله هویتی در حوزه زبان و ادب فارسی هستیم یا خیر؟ جهت پاسخ به سوالات فوق، پس از بررسی ادبیات موضوع، مدل علی تحقیق شامل متغیرهای مکانیسمی، ترسیم شد. جامعه آماری این پژوهش، کلیه دانش آموزان سال سوم دبیرستانهای شهر شیراز می باشد. حجم نمونه تحقیق بر اساس فرمول کوکران شامل 400 نفر دانش آموز، 200 دانش آموز پسر و 200 دانش آموز دختر از 20 دبیرستان پسرانه و دخترانه است؛ که پس از حذف پرسشنامه های مخدوش در نهایت 385 پرسشنامه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. روش مورد استفاده، میدانی و از تکنیک پیمایش به منظور جمع آوری داده ها استفاده گشت. اعتبار متغیرها با استفاده از اعتبار عاملی (سازه ای) و صوری و روایی متغیرها با استفاده از آلفای کرونباخ مورد ارزیابی قرار گرفت. آزمونهای مورد استفاده در این تحقیق شامل همبستگی پیرسون، تحلیل واریانس، رگرسیون چندمتغیره و تحلیل مسیر می باشد. نتایج تحلیل همبستگی نشان داد، میزان استفاده از رسانه های گروهی یک رابطه معنی دار منفی با هویت زبانی - ادبی دارد بدین معنی که با افزایش استفاده از رسانه های گروهی از میزان هویت زبانی - ادبی افراد کاسته می شود.

عنوان پژوهشی است که با اهداف: 1- همه گیری شناسی نابهنجاری های رفتاری - اجتماعی دانشجویان دانشگاه های آزاد اسلامی منطقه دو 2- مشخص کردن نابهنجاری های رفتاری - اجتماعی دانشجویان به تفکیک مقطع تحصیلی، جنسیت، رشته تحصیلی، متاهل و مجرد، شاغل و غیر شاغل 3- تعیین رابطه بین عوامل دانشگاهی و بروز نابهنجاری در دانشجویان 4- مشخص ساختن تاثیرات خانواده بر نابهنجاری های رفتاری - اجتماعی دانشجویان.به منظورتحقق اهداف فوق چهار سوال و یازده فرضیه تدوین شد. جامعه مورد مطالعه به لحاظ مکانی دانشگاه های آزاد اسلامی منطقه 2 و آزمودنی ها دانشجویان بودند. برای تعیین نمونه آماری به دلیل گستردگی جغرافیایی روش نمونه گیری چندمرحله ای و به لحاظ عدم تجانس آزمودنی ها و دانشگاه ها و جنسیت و رشته های تحصیلی از روش طبقه ای نامتناسب استفاده و از هر طبقه (مقطع تحصیلی، گروه آموزشی و جنسیت) بیشترین تعداد یعنی 51 نفر به تصادف انتخاب گردید. (رفیع پور: 1373، ص 289).روش تحقیق کاربردی، توصیفی زمینه یاب و اطلاعات مورد نیاز از طریق اجرای پرسشنامه با مقیاس 5 درجه ای لیکرت برای هر گروه آزمودنی به طور جداگانه (بعد از سنجش روایی و اعتبار) بدست آمد. برای توصیف و تحلیل داده ها از روشهای آمار توصیفی از جمله: (جدول توزیع فراوانی، نمودار، میانگین، چارکها، انحراف معیار، واریانس و ضریب همبستگی) و آمار استنباطی از جمله: (آزمون F و (X2 با بهره گیری از نرم افزار Excel استفاده شد. از این طریق به سوالات پاسخ داده و فرضیه ها آزمون شد.