پژوهش نامه کشاورزی
سال:1387 | دوره:1 | شماره:1 |تعداد مقالات:8

تاثیر تنش آبی بر تعدادی از صفات زراعی ارقام مختلف گندم پائیزه در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان بررسی شد. تیمارها شامل تنش آبی در دو سطح شامل آبیاری کامل و عدم آبیاری و عامل رقم شامل 25 رقم گندم پائیزه بودند که در یک طرح اسپلیت بلوک با طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان دادند که در بین ارقام تنوع ژنتیکی بسیار بالایی از لحاظ صفات مورد بررسی وجود داشت. بر اساس نتایج تجزیه علیت مرحله ای به منظور افزایش عملکرد در شرایط فاقد تنش کمبود آب می توان از صفات تعداد روز تا گلدهی، تعداد روز تا ظهور سنبله، طول ریشک و ارتفاع بوته استفاده کرد. در شرایط تنش خشکی نیز می توان از صفات تعداد روز تا ظهور سنبله، طول پدانکل و طول ریشک برای افزایش عملکرد دانه بهره برد.

اثر تراکم گیاهی بر تغییرات عملکرد ارقام سویا در مزرعه تحقیقاتی ایستگاه تحقیقات چای استان گیلان مطالعه شد. عامل رقم در چهار سطح شامل ساری، زان، ال 17 و ویلیامز و تراکم در چهار سطح شامل 20، 30، 40 و 50 گیاه در مترمربع در آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در نظر گرفته شدند. نتایج بدست آمده نشان دادند که اثر تیمارهای تراکم و رقم بر تعداد غلاف در گیاه، تعداد غلاف در مترمربع، تعداد دانه در گیاه، تعداد دانه در مترمربع، عملکرد تک گیاه، عملکرد دانه در مترمربع، وزن صد دانه و شاخص برداشت معنی دار بود. اما اثر متقابل آنها فقط بر تعداد غلاف در گیاه، تعداد دانه در گیاه و وزن صد دانه معنی دار نشان داد. تلاش بازآوری تنها تحت تاثیر تیمار رقم قرار گرفت. عملکرد دانه، وزن صد دانه، شاخص برداشت و تلاش بازآوری در رقم زان بیشتر از ارقام دیگر بود. اما در تعداد غلاف و تعداد دانه در گیاه رقم ساری برتر از سایرین بود. با افزایش تراکم، وزن صد دانه، شاخص برداشت، تعداد غلاف و تعداد دانه در گیاه کاهش پیدا کرد. از نظر عملکرد دانه رقم زان با 523 گرم در مترمربع بیشترین و رقم ساری با 446 گرم در مترمربع کمترین عملکرد را نشان دادند. اگر چه با افزایش تراکم از تعداد غلاف و تعداد دانه در تک گیاه کاسته شد، اما به دلیل افزایش تعداد گیاه در واحد سطح، بین عملکرد، تعداد غلاف و دانه در گیاه همبستگی مثبت و معنی دار مشاهده گردید.

اثر تنش کم آبی بر میزان آبسیزیک اسید و نشت یون های کلسیم و پتاسیم در ارقام زردآلو(Prunusarmeniaca L.)  بررسی شد. به این منظور آزمایشی بصورت کرت های خرد شده بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار از سال 1383 تا 1384 در کرج انجام شد. ارقام مورد آزمایش شامل شاهرودی، جهانگیری، نصیری، نوری و شماره 35 بودند. ارقام به عنوان عامل اصلی و تیمار تنش کم آبی به عنوان عامل فرعی بودند. نتایج تحقیق نشان داد که اثر تنش کم آبی بر میزان فرم آزاد، باند و کل آبسیزیک اسید در سطح احتمال %1 معنی دار بود و باعث افزایش میزان آن در ارقام زردآلو گردید. نشت یون های کلسیم و پتاسیم از جوانه های گل (تحت تاثیر تنش سرما در بهار) در شرایط تنش کمتر از شاهد بود. رقم نوری نسبت به سایر ارقام دارای کمترین و رقم شماره 35 دارای بیشترین میزان نشت یون بود که در رقم شماره 35 بیشترین میزان خسارت سرما و در رقم نوری کمترین میزان خسارت مشاهده شد. میزان تشکیل نهایی میوه در رقم نوری بیشتر از سایر ارقام بود.

در این آزمایش، چهار گونه نعناع از شرایط آب و هوایی مختلف، جمع آوری و در مرحله گلدهی مورد ارزیابی قرار گرفتند. گونه ها شامل Mentha longifolia L. var amphilema از قزوین و اردبیل،Mentha spicata L.  از تهران و یزد، Mentha piperita L. از تهران و اردبیل، Mentha aquatica L. از گیلان و اردبیل بودند. نتایج حاصل نشان دادند که بین گونه های مختلف به لحاظ ارتفاع گیاه، تعداد ساقه فرعی، عرض برگ، عملکرد گل، درصد اسانس گل، عملکرد اسانس گل، عملکرد برگ، درصد اسانس برگ، عملکرد اسانس برگ، عملکرد اسانس کل و عملکرد سرشاخه گلدار در سطح یک درصد و به لحاظ طول برگ و قطر ساقه در سطح پنج درصد اختلاف معنی دار وجود داشت. مقایسه میانگین های سطوح گونه تیمار ها نشان داد که  Mentha longifolia L. var amphilemaاز قزوین بیشترین ارتفاع گیاه (70.67cm)، بیشترین قطر ساقه (4.1mm)، بیشترین عملکرد گل خشک (292.1kg/ha) و بیشترین عملکرد سرشاخه گلدار (2056kg/ha) را داشت. همچنین گونه Mentha piperita L. از تهران بیشترین عملکرد برگ (914.4kg/ha) و بیشترین عرض برگ (2.132cm) را داشت. گونه Mentha aquatica L. از گیلان بیشترین تعداد ساقه فرعی (39 عدد) و Mentha spicata L. از یزد بیشترین درصد اسانس گل (%1.592) را داشتند. تجزیه اسانس ها نشان داد که ماده Carvone بجز گونه Mentha spicata L. که از یزد جمع آوری شده بود، در بقیه گونه ها، بیشترین درصد ترکیب را به خود اختصاص داد. حداقل Carvone با %53.2 مربوط به Mentha aquatica L. از اردبیل و بیشترین آن با %77 و %76.4 به ترتیب به Mentha aquatica L. و Mentha piperita L. از تهران تعلق داشت.

به منظور بررسی اثر آرایش کاشت و رقم بر عملکرد و اجزای عملکرد دانه ارقام کلزای بهاره در منطقه اصفهان، آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان (اصفهان) به صورت طرح کرت های دوبار خرد شده در قالب بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار انجام گردید. عوامل آزمایشی شامل فواصل بین ردیف بعنوان عامل اصلی در دو سطح شامل فاصله 50 و 60 سانتیمتر بین ردیف ها به عنوان عامل اصلی، الگوی کاشت به عنوان عامل فرعی در دو سطح شامل کاشت در یک طرف و یا دو طرف پشته و رقم به عنوان عامل فرعی فرعی شامل ارقام آر جی اس 003، ساری گل و آپش 500 بودند. نتایج نشان دادند که اثر الگوی کاشت بر صفت تعداد کپسول در بوته در سطح 5 درصد معنی دار شد. اما بر سایر صفات اثر معنی داری نداشت. اثر رقم بر صفات وزن هزار دانه، عملکرد روغن دانه، تعداد خورجین در گیاه، عملکرد بیولوژیک و عملکرد دانه در سطح یک درصد معنی دار گردید. اثرات متقابل سه گانه بر هیچ یک از صفات مورد نظر اثر معنی دار نبود. با توجه به نتایج بدست آمده از این تحقیق رقم آر جی اس 003 با فاصله بین ردیف 50 سانتیمتر و با الگوی کشت در دو طرف پشته به منظور دستیابی به حداکثر عملکرد دانه و روغن دانه در منطقه اصفهان پیشنهاد می گردد.

اثر خاکورزی بر عملکرد و اجزای عملکرد گلرنگ در شرایط دیم سال زراعی 83-82 در شهرستان خرم آباد ارزیابی شد. آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار به اجرا درآمد. تیمارها در 6 سطح شامل بدون شخم و بدون سمپاشی، بدون شخم و یکبار سمپاشی، بدون شخم و دوبار سمپاشی، شخم برگرداندار، شخم پنجه غازی و شخم قلمی اعمال گردید. سمپاشی در تیمار بدون شخم - یکبار سمپاشی و بدون شخم - دوبار سمپاشی بوسیله علف کش انتخابی گالانت بر علیه علف های هرز باریک برگ اعمال گردید. تاثیر هر یک از این تیمارها بر برخی خصوصیات فیزیکی خاک از قبیل درصد رطوبت وزنی خاک، وزن مخصوص ظاهری خاک و برخی صفات مرفولوژیکی گلرنگ از قبیل عملکرد دانه، تعداد طبق در بوته، تعداد دانه در طبق، وزن هزار دانه، ارتفاع بوته و عملکرد بیولوژیک مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان دادند که عملیات خاکورزی بوسیله گاوآهن قلمی موجب افزایش نفوذ و ذخیره سازی رطوبت خاک، کاهش جرم مخصوص ظاهری خاک، افزایش ارتفاع بوته، افزایش تعداد طبق در بوته، افزایش تعداد دانه در طبق، افزایش وزن هزار دانه و نهایتا افزایش عملکرد شد. در تیمار بدون شخم - بدون سمپاشی، شاهد افت معنی داری در عملکرد و اجزای عملکرد نسبت به سایر تیمارها داشت. همچنین اندازه گیری وزن مخصوص ظاهری خاک در هر یک از مراحل مختلف سه گانه نمونه برداری بین تیمارهای مختلف خاکورزی اختلاف معنی داری نشان داد. بررسی درصد رطوبت وزنی خاک در مرحله گلدهی نشان دهنده وجود اختلاف معنی دار بین تیمارها در زمان های مختلف بود و تیمار شخم قلمی در کلیه نمونه برداری ها برتری معنی داری نسبت به بقیه تیمارها داشت.

جهت ارزیابی تاثیر الگوی کاشت و روش کاربرد کود نیتروژن بر خصوصیات زراعی و فیزیولوژیک ذرت شیرین هیبریدKsc403su  آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در سال 1383 در ایستگاه فیض آباد مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع قزوین انجام شد. تیمارهای الگوی کاشت شامل دو الگوی کاشت یک ردیف و دو ردیف روی پشته به عرض 75 و 57 سانتیمتر با تراکم 80000 بوته در هکتار و تیمارهای روش کوددهی شامل پنج روش کوددهی مرسوم (پخش سطحی)، نواری، 15، 30 و 45 درصد کمتر از میزان توصیه شده به صورت نواری بودند. نتایج نشان داد که الگوی کاشت بر عملکرد دانه، تعداد ردیف دانه و تعداد دانه در ردیف بلال در سطح یک درصد و بر عملکرد اقتصادی (وزن بلال، پوست و چوب بلال) در سطح 5 درصد معنی دار بودند. بیشترین میزان عملکرد دانه با میانگین 7470 کیلوگرم در هکتار و عملکرد اقتصادی با میانگین 24113 کیلوگرم در هکتار با حداکثر شاخص سطح برگ به میزان 3.54 از الگوی کاشت یک ردیفه به دست آمد. همچنین الگوی کاشت دو ردیفه بیشترین عملکرد علوفه را تولید کرد. روش کوددهی بر تعداد دانه، تعداد دانه در ردیف، عملکرد علوفه، تعداد برگ فعال در سطح 1 درصد و بر عملکرد اقتصادی در سطح پنج درصد تاثیر معنی داری داشت. در روش کوددهی نواری به میزان توصیه شده بیشترین عملکرد علوفه با میانگین 29160 کیلوگرم در هکتار، عملکرد اقتصادی با میانگین 24810 کیلوگرم در هکتار،سرعت رشد محصول به میزان 2.18 گرم در مترمربع در درجه روز رشد بدست آمد. روش کوددهی نواری 15 درصد کمتر از میزان توصیه شده بیشترین تعداد دانه در ردیف، تعداد دانه در بلال و سطح برگ متصل به بلال را داشت. با توجه به این نتایج، استفاده از الگوی کاشت یک ردیفه و کوددهی نواری به میزان 100 درصد توصیه شده سبب دستیابی به حداکثر عملکرد خواهد شد.

خشکی از مهمترین عواملی است که تولیدات کشاورزی را در ایران با محدودیت روبرو ساخته است. به منظور بررسی تاثیر تنش خشکی بر ویژگی های زراعی و فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانت سوپراکسید دیسموتاز و کاتالاز در ارقام مختلف لوبیا قرمز، پژوهشی در سال 1384 در مزرعه آموزشی دانشکده کشاورزی واحد کرج انجام پذیرفت. طرح آماری به صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار بود که تیمارهای آبیاری در دو سطح (نرمال و تنش) در کرت های اصلی و ارقام لوبیا در سه سطح (گلی، اختر و صیاد) و تیمار سلنیوم در دو سطح (صفر و 18 گرم در هکتار) به صورت فاکتوریل در کرت های فرعی قرار گرفت. نتایج نشان داد که بین تیمارهای آبیاری از لحاظ کلیه صفات اندازه گیری شده به استثنا صفت شاخص برداشت اختلاف معنی داری وجود داشت. به این ترتیب که تنش خشکی موجب کاهش عملکرد دانه، وزن خشک کل، تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف و وزن هزار دانه شد و فعالیت آنزیم سوپراکسید دیسموتاز تحت شرایط تنش خشکی افزایش یافت. همچنین در بین ارقام مورد بررسی رقم گلی بیشترین میزان وزن خشک کل، عملکرد دانه و تعداد غلاف در بوته را ایجاد نموده و از نظر میزان فعالیت آنزیم سوپراکسید دیسموتاز نیز بیشترین فعالیت را داشت و به عنوان رقم برتر از نظر مقاومت به خشکی شناسایی شد.