پایش
سال:1381 | دوره:2 | شماره:1 |تعداد مقالات:9

هدف اصلی این بررسی مقایسه وضعیت کم خونی در زنان باردار و غیر باردار روستاهای شهرستان گرگان است. مطالعه از نوع توصیفی- مقطعی بوده و حجم نمونه بر اساس مطالعات قبلی حداقل 368 نفر برآورد گردید که در مجموع 415 نفر از زنان 35-18 سال با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای و تصادفی ساده از 20 روستای شهرستان گرگان انتخاب گردیدند. در این مطالعه 48 زن باردار و 361 زن غیر باردار در2 گروه جهت مقایسه دسته بندی شدند. پس از نمونه برداری، آزمایشات خون شناسی به کمک کولتر کانتر مدل 9000 و اندازه گیری آهن سرم و ظرفیت کل پیوند آهن (Total Iron Binding Capacity – TIBC) به کمک اسپکترو فتومتری انجام شد. نقطه کم خونی در مورد زنان باردار، آهن سرم کمتر از 30 میکروگرم در دسی لیتر، هموگلوبین کمتر از 11 گرم در دسی لیتر و اشباع ترانسفرین (Transferin-Saturation) کمتر از 16 درصد و در زنان غیر باردار، آهن سرم کمتر از 40 میکروگرم در دسی لیتر، هموگلوبین کمتر از 12 گرم در دسی لیتر و اشباع ترانسفرین کمتر از 16 درصد در نظر گرفته شده است.شیوع کم خونی در زنان باردار بر اساس شاخص آهن سرم، اشباع ترانسفرین و هموگوبین به ترتیب2/24 درصد، 4/42 درصد و 2/18 درصد و در زنان غیر باردار، 2/21 درصد، 55/34 درصد و 98/20 درصد مشاهده گردید که از نظر آماری این اختلاف معنی دار نبود. بین تعداد زایمان های قبلی مادر و میزان ترانسفرین سرم مادر ارتباط آماری معنی دار مشاهده شد (P<0.05). همچنین آنالیز واریانس، اختلاف آماری معنی داری بین میانگین هموگلوبین سلولی (Mean Corpuscular Hemoglobin - MCH) و میانگین حجم سلولی (Mean-Corpuscular-Volume---MCV) بین زنان باردار و غیر باردار در سه ماهه اول، دوم و سوم بارداری نشان می دهد (P<0.005).در نهایت آن که بر اساس نتایج بررسی اگرچه اختلاف آماری معنی داری از نظرکم خونی بین زنان باردار و غیر باردار مشاهده نمی شود ولی کم خونی یکی از مشکلات تغذیه ای زنان روستایی شهرستان گرگان است و با توجه به عوارض کم خونی در زنان باردار، مکمل یاری آهن در زنانی که علایم کم خونی دارند توصیه می شود.

یائسگی، قطع شدن دایمی قاعدگی در نتیجه قطع فعالیت فولیکول های تخمدان است. اگر چه علایم یائسگی زندگی را تهدید نمی کند ولی اثرات دراز مدت کمبود استروژن از جمله پوکی استخوان و حملات مغزی و قلبی می تواند حیات را به مخاطره اندازد. مطالعه حاضر به منظور تعیین اثر ورزش بر سن وقوع یائسگی انجام شده است. علاوه بر آن ارتباط بین سن وقوع یائسگی با نوع ورزش، میزان انجام ورزش در هفته، سن شروع اولین قاعدگی و منظم یا نامنظم بودن آن جزو اهداف فرعی این مطالعه بوده است.مطالعه به صورت مورد- شاهد و بر روی 90 زن یائسه (45 نفر ورزشکار و 45 نفر غیر ورزشکار) انجام گرفته و نحوه نمونه گیری در گروه مورد به صورت تصادفی و در گروه شاهد به صورت آسان بوده است. اطلاعات توسط تکمیل پرسشنامه جمع آوری و سپس مورد تجزیه و تحلیل آماری (آزمون تی، ضریب همبستگی) قرار گرفته است.نتایج این مطالعه نشان داد انجام ورزش بر سن وقوع یائسگی موثر نیست. همچنین میزان ورزش در هفته و سن شروع اولین قاعدگی ارتباط معنی داری با سن وقوع یائسگی نداشته است. تنها به نظر می رسد در افرادی که قاعدگی منظم داشته اند انجام ورزش وقوع یائسگی را به تاخیر انداخته است.با توجه به نتایج این مطالعه نشان داد و علی رغم عدم تاثیر ورزش بر تغییر زمان وقوع یائسگی، ورزش در تثبیت گردش خون طبیعی و سایر فعالیت های فیزیولوژیک بدن در خلال دوران یائسگی نقش بسیار مهمی دارد. لذا به بانوان پیشنهاد می گردد جهت کاهش عوارض ناشی از یائسگی، ورزش را در برنامه روزانه خود قرار دهند.

در سالیان اخیر در تعریف کیفیت ارایه خدمات، به حقوق «ارایه دهندگان خدمت» و حقوق «گیرندگان خدمت» توجه ویژه ای شده است. همگام با این تعریف از کیفیت ، انتظار می رود که شیوه پایش و ارزشیابی خدمات نیز متناسب با آن طراحی شوند. هدف این مقاله، معرفی شیوه ای از «پایش» است که با تعاریف مشتری گرایانه کیفیت انطباق داشته باشد. در مرحله اول از این مطالعه، ابزارهای «پایش»، بر اساس روش Client Oriented Provider Efficient (COPE) طراحی شدند. این ابزار ها به شیوه «خود ارزیابی» در گروه هایی متشکل از کارکنان، قابل استفاده هستند. در مرحله دوم، طریقه استفاده از این ابزار ها به کارکنان چهار مرکز بهداشتی- درمانی شهرستان سمنان آموزش داده شده و میزان آموزش پذیری و قابلیت اجرایی این ابزار ها از نظر کارکنان (42 نمونه) مورد بررسی قرار گرفت. بیش از 5/87 درصد از کارکنان (فاصله اطمینان 95 درصد: 8/75 تا 9/99) با استفاده از این روش موافق بوده و نکات مثبت ذکر شده بیش از نکات منفی بود. مطابق دستاورد این مطالعه، جهت افزایش قابلیت اجرایی این شیوه، به طور همزمان نیاز به برنامه ریزی جهت ارتقای فرهنگ سازمانی و بستر سازی برای فعالیت های مشارکتی در مراکز است. همچنین جهت استقرار و بقای این شیوه نوین در نظام سلامت و توسعه آن به تمامی برنامه ها و توسعه آن به سایر سطوح نظام شبکه، به مطالعات گسترده تری نیاز است.

در این مطالعه پایش به شیوه «خود ارزیابی» در برنامه مراقبت مادران باردار (که بر اساس نگرش به کیفیت خدمات از دیدگاه گیرندگان خدمت طراحی شده) با «پایش (نظارت) معمول» مقایسه شده است. برای مقایسه خودارزیابی و نظارت معمول، ابتدا هشت مرکز بهداشتی- درمانی شهری با روش «تخصیص تصادفی طبقه بندی شده» به دو دسته تحت مداخله «خودارزیابی» و مقایسه که «نظارت معمول» در آنها صورت می پذیرفت (به ترتیب سه و پنج مرکز) تقسیم شدند. در شیوه خودارزیابی، عمده مشکلات کشف شده کمبود وسایل و مواد، نقص های فضای فیزیکی و مواد آموزشی بود، در حالی که نظارت های معمول بیشتر به فرایندهای اداری، نقص های مربوط به وسایل و امکانات و نهایتا توصیه های کلی مرتبط به ارایه خدمات (مانند پایین بودن کیفیت مراقبت) پرداخته بودند. در مقایسه با پایش معمول، خودارزیابی از عمق بیشتری در بررسی خدمات از بعد فنی و رعایت حقوق مراجعه کنندگان برخوردار است. علی رغم گذشت مدت کمی از خودارزیابی در مراکز تحت مداخله نسبت به مراکز مقایسه، نگرش کارکنان نسبت به روابط با یکدیگر (P=0.05) و رضایت کلی آنان از شرایط کار (P=0.04) ارتقا یافته بود که به نظر می رسد مربوط به اثرات کار گروهی باشد. در پایان می توان نتیجه گرفت که «خود ارزیابی» بر مشارکت کارکنان و نگرش آنها به گیرندگان خدمت، خلاقیت در جهت رفع مشکلات و نهایتا بر نتیجه ارزیابی کیفیت ارایه خدمات موثر بوده است. لیکن بر اساس نکات ابراز شده توسط کارکنان مراکز تحت مداخله، نکته مهم همخوانی و پشتیبانی سطوح بالاتر از این فعالیت است و در غیر این صورت تغییرات ایجاد شده پس از مدتی بی اثر خواهند شد.

بررسی رویدادهای زندگی در دستیاران پزشکی و ارتباط آن با افسردگی، می تواند علاوه بر فراهم آوردن شواهدی برای تبیین افسردگی زمینه را برای اقدامات موثر پیشگیرانه فراهم آورد. در این پژوهش مقطعی، تعداد 233 دستیار مورد بررسی قرار گرفتند. ابتدا مصاحبه ای کوتاه برای کسب اطلاعات فردی (سن، تاهل و تعداد فرزند) و سابقه شخصی و خانوادگی بیماری های روانی انجام شد و سپس پرسش نامه های افسردگی همیلتون (Hamilton Depression Inventory- HDI)، افسردگی بک (Beck Depression Inventory-BDI)، رویدادهای زندگی هولمز و راهه و پرسش نامه شخصیت مینه سوتا (MMPI -Minnesota Multiphasic Personality Inventory) تکمیل  شد.نمره میانگین آزمون بک (SD=5.74) 5.77 و نمره میانگین آزمون همیلتون (SD=4.38) 5.21 بود. با توجه به نمرات یادشده در مجموع 19 درصد بر اساس نمره بک و 5/24 درصد بر اساس نمره همیلتون، افسردگی داشتند. همچنین نمرات بک و همیلتون به طور معنی داری، با هم همبستگی داشتند، اما ارتباط معنی داری بین افسردگی با متغیرهای سن، جنس، رشته تحصیلی، تاهل، تعداد فرزند و مذهب به دست نیامد. از طرفی دستیاران مرد بیشتر به مشکلات شغلی و مالی و دستیاران زن بیشتر به رویدادهای شخصی و مشکلات در رابطه با همسر و والدین همسر واکنش نشان دادند. بنابر این به نظر می رسد افسردگی در دستیاران پزشکی با تعداد و نوع رویدادهای زندگی ارتباط دارد.

خشونت در دوران بارداری، هم مادر و هم جنین را با مکانیزم های مستقیم و غیرمستقیم تحت تاثیر قرار داده و منجربه عواقب ناگوار مادری و نوزادی می گردد. هدف از این مطالعه، تعیین فراوانی خشونت فیزیکی اعمال شده از سوی همسر در دوران بارداری و ارتباط آن با عواقب مادری و نوزادی است.مطالعه به صورت مشاهده ای- مقطعی بر روی 406 نفر از زنانی که در تابستان 81 در بیمارستان شهید اکبر آبادی تهران زایمان کرده و در بخش بعد از زایمان بستری شده بودند، انجام و داده ها با استفاده از پرسشنامه ای که حاوی 30 سؤال بود جمع آوری شد. داده هایی مربوط به عواقب مادری و نوزادی عبارتند از: زایمان به شیوه سزارین، پارگی کیسه آب قبل از شروع دردهای زایمانی، بستری شدن مادر در بیمارستان در دوران بارداری، تولد نوزاد با وزن کم و تولد قبل از موعد. سپس با استفاده از آزمون آماری Chi-square به تعیین ارتباط خشونت فیزیکی با عواقب مادری و نوزادی پرداخته شد. همچنین با تعیین نسبت خطر (Odds-ratio) شدت ارتباط متغیرهای مربوط به وضعیت عمومی زنان باردار و خشونت فیزیکی تعیین گردید.فراوانی خشونت فیزیکی از سوی همسر در دوران بارداری، 7/10 درصد تعین شد و بین خشونت فیزیکی با سطح تحصیلات پایین مادر، مصرف سیگار و دارو بدون تجویز پزشک ارتباط معنی دار به دست آمد. همچنین عدم رعایت فاصله گذاری بین تولدها، عدم مراجعه به موقع جهت مراقبت های دوران بارداری، حاملگی ناخواسته و بستری به علل عفونت کلیه، خونریزی شدید همراه با درد، تهوع، استفراغ و پارگی کیسه آب قبل از شروع دردهای زایمانی، وزن کم زمان تولد و تولد قبل از موعد در زنانی که مورد خشونت فیزیکی قرار گرفته بودند، بیش از زنان گروه مقابل بود (p<0.05).با توجه به یافته های مطالعه حاضر ضمن تایید ارتباط بین خشونت فیزیکی و عواقب نامطلوب مادری و نوزادی توصیه می شود غربالگری برای خشونت خانوادگی در ابتدای دوران بارداری انجام گردد.

آنژین صدری ناپایدار یکی از خطرناک ترین حالات ایسکمی به شمار می رود و تعدیل سبک زندگی به وسیله آموزش بهداشت در زمینه آگاهی از عوامل خطر و تغییر نگرش بیماران عامل مهمی در بهبود پیش آگهی آن است. این مطالعه به روش توصیفی برای بررسی میزان آگاهی، وضعیت نگرش و سبک زندگی این بیماران به منظور برنامه ریزی آموزشی در دو بیمارستان اصلی دانشگاهی شهر مشهد بر روی 180 بیمار و با استفاده از روش Sequential-sampling انجام شده است. شرکت کنندگان به 82 سوال پرسشنامه در زمینه آگاهی، نگرش و سبک زندگی پاسخ دادند و یافته ها بر پایین بودن سطح کلی آگاهی درباره عوامل خطر قلبی، درمان، تبعیت (Compliance) از پزشک دلالت داشتند، همچنین یافته های مطالعه حاکی از آن بود که آگاهی بیماران از رفتارهای مولد درد بسیار ناکافی است. نگرش افراد در زمینه درک شدت بیماری، حساسیت فردی برای ابتلای مجدد و میزان کنترل شخصی بر سلامتی نسبتا پایین بود و خلاصه آن که موانع مهم انجام رفتار صحیح بهداشتی عبارت بودند از؛ عدم وجود کلاس های آموزشی، غیر قابل تحمل بودن هزینه خدمات درمانی و موانع خانوادگی.این پژوهش، لزوم آموزش به بیمار توسط کارکنان مراقبت های بهداشتی، توجه پزشکان به باور های بیماران خود و ارایه توصیه های دقیق و برنامه ریزی شده به ایشان را مورد تاکید قرار می دهد.

آموزش تغذیه یکی از روش های موثر و مناسب برای حفظ و ارتقای سطح سلامتی جامعه و پیشگیری و کنترل بیماری های مرتبط با تغذیه است. یکی از مجاری مناسب برای اجرای چنین فعالیتی استفاده از رسانه های جمعی است.این مطالعه با هدف تحلیل محتوای مطالب منشره پیرامون تغذیه در روزنامه های کثیرالانتشار شامل کیهان، اطلاعات، رسالت، همشهری، صبح امروز، ایران، خراسان و ابرار ورزشی منتشر شده در سال 1378 انجام شد. تعداد کل روزنامه های نمونه 192 نسخه بود و از مجموع نسخه های مورد بررسی، 122 عنوان مطلب تغذیه ای به دست آمد. از کل مطالب به ترتیب 15.6، 27 و 4.9 درصد دارای تیتر در صفحه اول، عکس و طرح یا نقشه بودند. بیشترین درصد مطالب (64.8درصد) به صورت خبر به چاپ رسیده بود. همچنین مطالب مربوط به موضوع بهداشت مواد غذایی (35.3 درصد) از لحاظ فراوانی درصدر قرار داشت و مطالب مربوط به رژیم های غذایی (2.9 درصد) کمترین فراوانی را به خود اختصاص داده بود. 79.5، 1.6 و 18.9 درصد مطالب، به ترتیب آگاهی دهنده، آموزش دهنده و ترکیبی بود. 43.4 درصد مطالب با منابع معتبر علمی همخوانی داشت و اعتبار علمی 16.4 درصد مورد تردید بود. نویسنده 13.9 درصد مطالب، کارشناس ذیربط بود و سازمان های معتبر اجرایی و علمی و خبر گزاری جمهوری اسلامی و واحد مرکزی خبر به ترتیب منبع 23 و 18.9 درصد مطالب بودند. به ترتیب 40.3 و 1.4 درصد از مطالب از قول محققان خارجی و داخلی منتشر شده بود. مخاطب اکثر مطالب عموم مردم بودند (74.6 درصد) و 99.2 درصد مطالب با زبان ساده نوشته شده بود. به ترتیب 29.5 و 47.5 درصد مطالب نیز، جهت گیری مثبت و نفی داشت.نتایج این مطالعه نشان داد میزان و نحوه ارایه مطالب تغذیه ای علمی و مفید به خوانندگان در روزنامه های مورد بررسی، به عنوان نماینده مناسبی از روزنامه های ایران، مطلوب نیست.