روانشناسی بالینی و شخصیت
سال:1391 | دوره:19 | شماره:7 |تعداد مقالات:10

هدف اساسی پژوهش کنونی تعیین تفاوت تاثیر آموزش نوروفیدبک و دارو درمانی بر کاهش نشانه های اختلال اضطراب فراگیر و سطح کیفیت زندگی بیماران بوده است. بدین منظور 16 نفر از مراجعه کنندگان به یکی از درمانگاه های روان پزشکی شهر تهران که بر اساس مصاحبه روان پزشک و ملاک های تشخیصی متن تجدید نظر شده راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی- ویرایش چهارم (DSM-IV-TR) (انجمن روان پزشکی آمریکا، 2000)، تشخیص اختلال اضطراب فراگیر دریافت کرده و فاقد ابتلاء به اختلالات دیگر روان شناختی بودند (8 نفر در گروه آموزش نوروفیدبک و 8 نفر در گروه دارو درمانی) مورد مطالعه قرار گرفتند. بیماران هر دو گروه در مرحله پیش آزمون و پس آزمون از طریق مقیاس 7 سوالی اضطراب فراگیر (GAD-7) و پرسشنامه کیفیت زندگی (PWI-A) مورد سنجش قرار گرفتند. به گروه دریافت کننده آموزش نوروفیدبک طبق پروتکل درمانی پانزده جلسه 30 دقیقه ای آموزش نوروفیدبک (سه جلسه در هفته) افزایش موج آلفا داده شد و گروه گیرنده دارو نیز زیر نظر روان پزشک معالج با داروهای ضد اضطراب (SSIRs) به مدت یک سال تحت درمان قرار گرفت. ثبت و آموزش فعالیت موج آلفا در ناحیه O1 یا O2 انجام گرفت و بیماران برای افزایش دامنه آلفای بالاتر از آستانه تعیین شده، فیدبک صوتی دریافت می کردند. برای تحلیل داده ها از روش توصیفی، آزمون ویلکاکسون و آزمون یومن ویتنی استفاده گردید. یافته های پژوهش بیانگر آن است که آموزش نوروفیدبک منجر به افزایش موج آلفا در گروه دریافت کننده این روش گردید. همچنین تاثیر آموزش نوروفیدبک در کاهش نشانه های اختلال اضطراب فراگیر در این گروه به طور معنا دار بیش از گروه دارو درمانی بوده است. در زمینه تغییر شاخص کیفیت زندگی بیماران، بین دو روش تفاوت معنا دار مشاهده نگردید.

هدف پژوهش حاضر مقایسه علایم مثبت و منفی اسکیزوتایپی و ابعاد شخصیت اسکیزوتایپال در میان دانشجویان دختر و پسر بود. بدین منظور تعداد 150 دانشجوی دختر و 150 دانشجوی پسر دانشگاه تبریز به روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی انتخاب شدند. پرسشنامه شخصیت اسکیزوتایپال (راین، 1991) در مورد دانشجویان اجرا گردید. برای تحلیل داده های پژوهش از شاخص های آمار توصیفی و تحلیل واریانس چند متغیره (MANOVA) استفاده شد. یافته های پژوهش حاضر نشان داد که بین دانشجویان دختر و پسر در شاخص کلی شخصیت اسکیزوتایپال تفاوت معنی دار وجود دارد (P<0.05). بعلاوه، بین دانشجویان دختر و پسر در علایم منفی اسکیزوتایپی و ابعاد تجربیات ادراکی غیر معمول، عاطفه محدود، نداشتن دوستان نزدیک و گفتار عجیب و غریب تفاوت معنی دار وجود دارد (P<0.05). در مقابل، تفاوت معنی داری بین آنها در علایم مثبت اسکیزوتایپی و ابعاد تفکر جادویی، تفکر عطفی، سوء ظن یا بدگمانی، اضطراب اجتماعی بیش از حد و رفتار عجیب و غریب وجود ندارد (P>0.05). در مجموع، نتایج پژوهش حاضر نشان داد که دانشجویان پسر در مقایسه با دانشجویان دختر علایم غیر بالینی بیشتر و شدیدتری در شاخص کلی شخصیت اسکیزوتایپال و علایم منفی اسکیزوتایپی تجربه می کنند، موضوعی که می تواند نشان دهنده آمادگی جهت ابتلا به اختلال های روان پریشی باشد.

هدف از انجام پژوهش حاضر، تعیین اثر بخشی درمان شناختی- رفتاری به شیوه گروهی بر افسردگی و اضطراب بیماران زن مبتلا به آسم شهر اصفهان بود. بدین منظور 28 بیمار مبتلا به آسم بصورت تصادفی خوشه ای از مراکز درمانی شهر اصفهان انتخاب و در دو گروه آزمایش و گواه قرار گرفتند. این دو گروه در مرحله پیش آزمون با استفاده از زیر مقیاس های اضطراب و افسردگی آزمون SCL-90-R مورد ارزیابی واقع شدند. سپس گروه آزمایش طی هشت جلسه هفتگی تحت درمان شناختی- رفتاری به شیوه گروهی قرار گرفت و گروه گواه هیچگونه مداخله روانشناختی دریافت نکرد. در پایان هشت جلسه درمانی، دو گروه آزمایش و گواه در مرحله پس آزمون بار دیگر توسط زیر مقیاس های اضطراب و افسردگی آزمون SCL-90-R مورد ارزیابی قرار گرفتند. همچنین زیر مقیاس عملکرد تنفسی از پرسشنامه کیفیت زندگی بیماران مبتلا به آسم (AQLQ)، به منظور بررسی تاثیر احتمالی میزان اضطراب و افسردگی بر علائم و نشانه های این بیماری، توسط گروه های گواه و آزمایش قبل و بعد از مداخله درمانی تکمیل گردید. نتایج حاصل تحلیل کوواریانس نشان داد که میانگین نمرات اضطراب و افسردگی گروه آزمایش، در مرحله پس آزمون به میزان معناداری نسبت به گروه گواه کاهش پیدا کرده است (P<0.05). همچنین میانگین نمرات عملکرد تنفسی گروه آزمایش در مرحله پس آزمون به میزان معناداری نسبت به گروه گواه افزایش یافته است (P<0.05). بر اساس یافته های فوق می توان گفت درمان شناختی- رفتاری به شیوه گروهی می تواند به عنوان یک درمان مفید جهت بهبود اختلالات روانی همراه با بیماری آسم و عملکرد تنفسی (علائم و نشانه ها) به کار گرفته شود.

روان شناسان برای رفع مشکلات رفتاری کودکان، شیوه های گوناگونی را در طول سالیان متعدد طراحی کرده اند. برخی از روش ها بر خود کودک، برخی بر والدین و برخی بر محیط آموزشی متمرکز بوده است. بارزترین شیوه تغییر رفتار در کودکان، به بازی درمانی باز می گشته است. این روش درگذشته بیشتر بر تعامل درمانگر با کودک متمرکز بوده است، در حالی که برخی الگوها به آموزش این شیوه به والدین و تکیه بر آنها به عنوان واسطی برای ترمیم و بهبود رفتارهای کودکان نزدیک شده اند. یکی از این روش ها الگوی بازی درمانی مبتنی بر رابطه والد- کودک (CPRT) است. بر این اساس مساله تحقیق حاضر اینست که آیا آموزش مهارت های بازی درمانی مبتنی بر رابطه والد-کودک به مادران، باعث کاهش مشکلات رفتاری درکودکان می شود؟ به منظور بررسی این امر، کودکان پیش دبستانی7- 6 ساله در دو مرحله مورد ارزیابی قرار گرفتند. در مرحله اول 73 کودک توسط سیاهه رفتاری کودک (CBCL) مورد بررسی قرار گرفتند که 25 نفر از آنها دارای مشکلات رفتاری بوده اند و 13 نفر از مادران آنها آماده شرکت در طرح حاضر شدند. از این 13 نفر 6 نفر در گروه آزمایش و 7 نفر در گروه کنترل، بطور تصادفی جایگزین شدند. تمامی این والدین در دو مرحله پیش و پس آزمون، پرسش نامه CBCL را پر نمودند. افراد گروه کنترل در انتظار درمان ماندند و گروه آزمایش طی 10 جلسه 2 ساعته، در برنامه آموزش مهارت های بازی درمانی شرکت کردند. داده های مرحله پیش و پس آزمون با استفاده از آزمون آماری یومن ویتنی مورد مقایسه قرار گرفت. یافته ها نشان دادکه آموزش مهارت های بازی درمانی به مادران موجب کاهش مشکلات رفتاری در کودکان گروه آزمایش نسبت به گروه کنترل شده است.

هدف این پژوهش مقایسه میزان خشم و احساس گناه در مبتلایان به اختلال افسردگی اساسی و اختلال استرس پس از سانحه با افراد عادی بود. جامعه آماری این پژوهش کلیه افراد مبتلا به اختلال افسردگی اساسی و اختلال استرس پس از سانحه بودند که به مراکز خدمات بهداشت روانی در شهر اراک در سال 1387 مراجعه نمودند. جامعه افراد عادی نیز کلیه کارکنان مراکز خدمات بهداشت روانی شهر اراک بودند. نمونه این پژوهش شامل 30 نفر از افراد مبتلا به اختلال افسردگی اساسی MDD))، 30 نفر از افراد مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) که به تشخیص روانپزشک و روانشناس بالینی دارای این اختلال ها بودند و 30 نفر از افراد عادی به عنوان گروه مقایسه (جمعا 90 نفر) بودند که به روش تصادفی ساده از بین افراد مراجعه کننده به چهار مرکز خدمات روانشناختی در شهر اراک انتخاب شدند و در مرحله بعد پرسشنامه های حالت صفت بیان خشم (STAXI-2) و پرسشنامه احساس گناه (TOSCA-3) بر روی آنها اجرا و پس از نمره گذاری داده های بدست آمده با نرم افزار SPSS و روش تحلیل واریانس یک راهه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها نشان داد که بین میزان خشم در افراد مبتلا به PTSD و افراد مبتلا به MDD با افراد عادی تفاوت وجود داشته و تفاوت در هر سه گروه معنا دار بود (P<0.001). همچنین بین میزان احساس گناه در افراد مبتلا به PTSD و افراد مبتلا به MDD با افراد عادی تفاوت وجود داشت که این تفاوت در بین افراد مبتلا به PTSD با افراد مبتلا به MDD معنا دار نبود (P>0.001). ولی در بین افراد مبتلا به PTSD با افراد عادی و همچنین بین افراد مبتلا به MDD با افراد عادی تفاوت معنا دار بود (P<0.001).

هدف از این پژوهش تعیین رابطه بین عاطفه مثبت و منفی با رضایت از زندگی دانشجویان بود. نمونه پژوهش 140 نفر (69 مرد و 71 زن) از دانشجویان دانشگاه اصفهان بودند که با روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند.برای ارزیابی عاطفه مثبت و منفی از «مقیاس عاطفه مثبت و منفی» (PANAS) استفاده شد و رضایت از زندگی نیز به وسیله «مقیاس رضایت از زندگی» (SWLS) مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج حاصل از ضریب همبستگی پیرسون نشان داد که هر اندازه عاطفه مثبت در زمان های گذشته، حال و آینده و عاطفه مثبت کلی دانشجویان بیشتر باشد، رضایت از زندگی آنها نیز بیشتر است. همچنین افزایش عاطفه منفی در زمان های گذشته و حال و عاطفه منفی کلی، به کاهش رضایت از زندگی دانشجویان منجر می شود (P<0.05). با این حال، عاطفه منفی آینده با رضایت از زندگی رابطه ندارد. نتایج تحلیل رگرسیون نیز حاکی از آن بود که عاطفه مثبت کلی و عاطفه منفی گذشته به ترتیب 11.6 درصد و 7 درصد، و در مجموع 18.1 در صد نمرات رضایت از زندگی را به طورمعنی داری پیش بینی می کند (P<0.01). سن، جنسیت و وضعیت تاهل نتوانست رضایت از زندگی را به طور معنی داری پیش بینی کند. به نظر می رسد حالات عاطفی بر ارزیابی ما در مورد رضایت از کل زندگی تاثیرگذار می باشد.

پژوهش حاضر با هدف تعیین ارتباط دینداری و سلامت روان دانشجویان شاهد و غیر شاهد و مقایسه وضعیت دینداری و سلامت روان در دو گروه انجام شد. نمونه مورد بررسی شامل 100 نفر دانشجوی شاهد و 100 نفر دانشجوی غیرشاهد بود که با روش نمونه گیری تصادفی از بین دانشجویان دانشگاه تهران انتخاب گردید. در این پژوهش از مقیاس نگرش مذهبی خدایاری فرد و همکاران (1385) و پرسشنامه سلامت عمومی (گلدبرگ، 1972) برای جمع آوری اطلاعات استفاده گردید. برای تحلیل داده ها شاخص های آماری همبستگی پیرسون، آزمون Z فیشر و تحلیل واریانس چند متغیری به کار رفت. یافته ها نشان داد که بین سلامت عمومی و دینداری در هر دو گروه شاهد و غیرشاهد ارتباط معنادار وجود دارد، در بین دو گروه شاهد و غیرشاهد از نظر میزان دینداری تفاوت معنا داری وجود دارد، ولی از نظر نمرات سلامت عمومی در بین دو گروه هیچ تفاوتی یافت نشد. بنابراین می توان بیان کرد تقویت باورها و رفتارهای دینداری در دانشجویان منجر به ارتقای سلامت در آنها شود.

هدف از پژوهش حاضر تعیین تاثیر آموزش مهارتهای ابراز وجود بر افزایش جرات ورزی وعزت نفس دانش آموزان کم جرات دختر پایه سوم تا پنجم ابتدایی شهر تهران بود. بدین منظور، با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای، از میان مناطق تهران یک منطقه به صورت تصادفی انتخاب، و سپس از میان مدارس ابتدایی دخترانه آن منطقه، دو مدرسه به صورت تصادفی انتخاب شد. در نهایت از 27 دانش آموز کم جرات شناسایی شده از میان دانش آموزان پایه سوم تا پنجم آن مدارس (با استفاده از مصاحبه تشخیصی محققین و نمره آزمون گمبریل و ریچی)، 20 نفر به صورت تصادفی انتخاب و در دو گروه آزمایش و کنترل به صورت تصادفی جایگزین شدند. طرح پژوهش از نوع پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل بود. پرسشنامه جرات ورزی گمبریل و ریچی برای سنجش میزان جرات ورزی و پرسشنامه عزت نفس کوپراسمیت برای سنجش میزان عزت نفس این دانش آموزان مورد استفاده قرار گرفت. پس از انجام پیش آزمون برنامه آموزش ابراز وجود طی 10 هفته، هر هفته 1 جلسه، به مدت 1.5 ساعت اجرا شد و در پایان از دانش آموزان پس آزمون گرفته شد. به منظور پیگیری تاثیر آموزش مهارت های ابراز وجود، پس از گذشت 25 روز، آزمون روی هر دو گروه مجددا اجرا شد. داده های بدست آمده با استفاده از آزمون آماری تحلیل واریانس دوعاملی همراه با اندازه گیری های مکرر روی یک عامل تحلیل شد. نتایج نشان داد که میزان جرات ورزی و عزت نفس آزمودنیها در پایان برنامه درمانی افزایش یافت. نتایج آزمون پیگیری نشان داد که تاثیر آموزش، 25 روز بعد از اجرای آن نیز حفظ شده است. با توجه به یافته های پژوهش حاضر می توان نتیجه گرفت که آموزش مهارتهای ابراز وجود، می تواند موجب ارتقاء میزان جرات ورزی و عزت نفس دانش آموزان کم جرات شود.

هدف پژوهش حاضر تعیین تاثیر آموزش رفتارهای سالم جنسی در کاهش نشانه های اختلال اضطرابی وسواس- بی اختیاری بود. جامعه در این پژوهش شامل تمام درمانجویان مبتلا به اختلال وسواس مراجعه کننده به انجمن وسواس بود. نمونه ای بیست نفری به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب و با همین روش در دو گروه آزمایش و گواه قرار داده شد. آموزش رفتارهای سالم جنسی را برای گروه آزمایشی اجرا کردیم و میزان شدت اختلال وسواس هر آزمودنی بوسیله مقیاس وسواس- بی اختیاری ییل بروان (YBOCS) در پیش آزمون و پس آزمون اندازه گیری شد. نتایج نشان داد: 1- آموزش رفتارهای سالم جنسی در کاهش نشانه های اختلال اضطرابی وسواس- بی اختیاری تاثیر مثبت دارد. 2- آموزش رفتارهای سالم جنسی در کاهش نشانه های اختلال اضطرابی وسواس- بی اختیاری در بین زنان و مردان تاثیر متفاوتی ندارد.

یکی از ویژگی های اصلی ناگویی هیجانی، تمرکز بر احساسات بدنی است. افراد مبتلا به ناگویی هیجانی این احساسات را اشتباها به عنوان علایم بیماری جسمی تفسیر می کنند. پژوهش ها نشان داده اند که بیماران مبتلا به درد مزمن، احساسات خود را از طریق نشانه های جسمی آشکار می سازند. عواطف مثبت و منفی به عنوان ابعاد اصلی تجربه های هیجانی، از جمله هیجان های مرتبط با درد، هستند. پژوهش حاضر با هدف تعیین نقش تعدیل کننده عاطفه مثبت و منفی بر رابطه بین ناگویی هیجانی و شدت درد در بیماران مبتلا به درد مزمن انجام گرفت. 100 آزمودنی (67 زن و 33 مرد) در این پزوهش شرکت کردند. از شرکت کنندگان خواسته شد که مقیاس های ناگویی هیجانی تورنتو (TAS-20)، فهرست عواطف مثبت و منفی (PANAS) و مقیاس دیداری شدت درد (VAS) را تکمیل کنند. نتایج پژوهش نشان داد که عاطفه مثبت و عاطفه منفی، در دو جهت متضاد، در رابطه بین ناگویی هیجانی و شدت درد نقش تعدیل کننده دارند. عاطفه مثبت باعث کاهش تاثیر ناگویی هیجانی بر شدت درد و عاطفه منفی، بر عکس، باعث افزایش تاثیر ناگویی هیجانی بر شدت درد شد. بر اساس نتایج این پژوهش می توان نتیجه گرفت که رابطه بین ناگویی هیجانی و شدت درد در بیماران مبتلا به درد مزمن تحت تاثیر نقش تعدیل کننده عواطف مثبت و منفی قرار دارد. افزایش اثربخشی برنامه های درمانی درد مزمن، مستلزم مداخله های روانشناختی همزمان به منظور تعدیل ناگویی هیجانی و عواطف منفی و تقویت عواطف مثبت است.