به زراعی کشاورزی (مجله کشاورزی پردیس ابوریحان)
سال:1388 | دوره:11 | شماره:2 |تعداد مقالات:9

به منظور تعیین تحمل به افزایش شوری آب آبیاری شش رقم گندم نان(Triticum aestivum L.) ، اثر سه سطح شوری آب آبیاری (چهار،‏ هشت و 12 دسی زیمنس بر متر) بر ارقام پیشتاز،‏ شیراز،‏ مهدوی،‏ مرودشت،‏ کویر و روشن در ایستگاه رودشت اصفهان،‏ در دو سال زراعی 79-1378 و 81-1380 طی آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار مورد مطالعه قرار گرفت. کرت های اصلی به سه سطح شوری آب آبیاری (شامل چهار،‏ هشت و 12 دسی زیمنس بر متر) و کرت های فرعی به شش رقم گندم (پیشتاز،‏ شیراز،‏ مهدوی،‏ مرودشت،‏ کویر و روشن) اختصاص یافت. افزایش شوری باعث کاهش عملکرد دانه،‏ تعداد سنبله در مترمربع،‏ تعداد روز تا رسیدگی فیزیولوژیکی،‏ ارتفاع بوته و طول دوره پر شدن دانه گردید. کاهش عملکرد دانه دو رقم روشن و شیراز در تیمار 12 دسی زیمنس بر متر به ترتیب کمترین مقدار و میزان عملکرد دانه آنها به ترتیب با 3987 و 3607 کیلوگرم در هکتار،‏ بیشترین مقدار بود. در این آزمایش،‏ رقم روشن با داشتن بیشترین میانگین حسابی،‏ میانگین هندسی بهره وری و شاخص تحمل به تنش (به ترتیب 4257،‏ 4248 و(1.20  و کمترین مقادیر شاخص تحمل و شاخص حساسیت به تنش (به ترتیب 539 و (0.66،‏ متحمل ترین رقم نسبت به تنش تعیین شد. بر اساس این شاخص ها،‏ مرودشت حساس ترین رقم به افزایش شوری آب آبیاری تشخیص داده شد.

عملکرد ارقام مختلف کتان روغنی در پاکدشت، منطقه شمال ورامین، در الب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در مزرعه تحقیقاتی پردیس ابوریحان، دانشگاه تهران در سال 1385 بررسی شد. صفات مورد بررسی شامل مقدار پروتئین، روغن و اسیدهای چرب (اسید پالمیتیک، اسید استئاریک، اسید اولئیک، اسید لینولئیک و اسید لینولینک) و عملکرد دانه بود. نتایج نشان داد که تفاوت بین ارقام از لحاظ کلیه صفات مورد بررسی معنی دار بود. بیشترین عملکرد دانه (3000 کیلوگرم در هکتار) و مقدار اسید چرب لینولینک (45.1 درصد) مربوط به رقم LEGINA بود. همچنین مقدار اسید پالمیتیک رقمRH 14.05 ، درصد روغن و اسید استئاریک رقم GOLDA، مقدار پروتئین و عملکرد رقم بومی اردبیل بیشتر از سایر ارقام بود ((P≤0.05. رقم RH 14.05 را می توان به دلیل داشتن اسید لینولنیک کم و اسید اولئیک زیاد در تولید لاین های اصلاحی برای تهیه روغن های خوراکی استفاده نمود.

بیولوژی و فنولوژی گل جالیز روی بادام رقم مامایی در باغ های امامیه شهرکرد در سال 1383 مطالعه شد. تعداد 20 درخت از باغ های دارای سابقه آلودگی زیاد به انگل انتخاب و مطالعات مختلف بیولوژیکی و فنولوژیکی روی آنها انجام گرفت. نتایج نشان داد که بادام رقم مامایی برای تکمیل مراحل مختلف فنولوژی خود (از شروع گل دهی تا رسیدگی میوه) نیاز به 2120.5 درجه - روز رشد دارد. بر اساس دمای پایه 9.5 درجه سانتی گراد،‏ گل جالیز برای تکمیل دوره های جوانه زنی بذر،‏ سبز شدن ساقه،‏ گل دهی و بذردهی به ترتیب به 209،‏ 1125.5،‏ 1414.5 و 961 درجه - روز رشد نیاز دارد. حداکثر عمق جوانه زنی بذر گل جالیز روی ریشه های بادام در عمق 18 سانتی متری بود و بیشترین آلودگی مربوط به ریشه هایی بود که در عمق نه تا 12 سانتی متری خاک قرار داشتند. بیشترین آلودگی روی ریشه های دارای قطر معادل نه تا 11.9 میلی متر مشاهده شد.

به منظور بررسی اثر تنش آبیاری در مرحله گل دهی بر شاخص های زراعی کلزا و نیز شناسایی ارقام مقاوم و حساس به خشکی،‏ در سال 1385 یک آزمایش مزرعه ای در موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار اجرا شد. آبیاری به عنوان عامل اصلی در دو سطح آبیاری معمولی یا شاهد (بر اساس 80 میلی متر تبخیر از تشتک کلاس (A و تنش کم آبیاری (قطع آبیاری از مرحله گل دهی به بعد) و 12 رقم کلزا،‏ به عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد که بیشترین میانگین های شاخص برداشت ( 29.9درصد) و عملکرد (3228 کیلوگرم در هکتار) مربوط به رقم RG 4403 بود. در شرایط تنش،‏ وزن هزار دانه و درصد روغن رقم  19-Hبیشترین بود. همچنین با مقایسه شاخص های مقاومت به خشکی،‏ رقم RG 4403 مقاوم ترین رقم بود. در شرایط تنش،‏ عملکرد و اجزای عملکرد دو رقم Sarigol و Hyola 330 کمترین مقدار و ORS 3150-3006 حساس ترین رقم به تنش خشکی بود.

محلول پاشی ازت از مهمترین برنامه های کودی مرکبات در ایران به شمار می رود و نتیجه آن کاهش شستشوی نیترات می باشد. هدف از این تحقیق،‏ تعیین بهترین غلظت محلول پاشی کود اوره روی درختان پرتقال تامسون ناول جهت رسیدن به حداکثر محصول در واحد سطح می باشد. محلول پاشی در سه غلظت 0.4،‏ 0.8 و  1.2درصد در طی دو مرحله با توجه به مقدار نیتروژن در کود اوره انجام شد. مرحله اول در فروردین ماه (0.25، 0.5 و 0.75 درصد) و مرحله دوم در اواخر تیر ماه (0.15،‏ 0.30 و0.45  درصد) انجام شد. تیمار اوره با غلظت 1.2 درصد تاثیر معنی داری را در افزایش میانگین وزن میوه داشت. میانگین قطر میوه و نسبت درصد مواد جامد محلول در آب به اسیدیته به طور معنی داری تحت تاثیر تیمار اوره 0.4 درصد قرار گرفت. تیمار اوره در غلظت 1.2 درصد تاثیر معنی داری بر میزان ویتامین ث و نسبت طول به قطر نداشت. در مجموع تیمار کودی اوره با غلظت 1.2 درصد با بهترین پاسخ در اکثر موارد اندازه گیری شده،‏ به عنوان بهترین غلظت محلول پاشی معرفی گردید.

اثر تنش خشکی تدریجی به صورت قطع آبیاری به مدت چند روز متوالی و بهبود تدریجی آن بر فتوسنتز،‏ هدایت روزنه ای و پتانسیل آب برگ دو گونه دارویی بارهنگ تخم مرغی و بارهنگ کتانی به صورت آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار در دانشگاه ملبورن استرالیا در سال 2006 بررسی شد. تیمارها شامل دو گونه بارهنگ و پنج دوره تنش خشکی (دوره آبیاری دو،‏ چهار،‏ شش،‏ هشت و 10 روز) بودند. نتایج نشان داد که سرعت فتوسنتز و هدایت روزنه ای با اعمال تنش،‏ به سرعت کاهش یافتند. بعد از آبیاری مجدد،‏ سرعت بهبود فتوسنتز و هدایت روزنه ای در سطوح مختلف تنش خشکی به طور نسبتا مشابهی تحت تاثیر قرار گرفتند،‏ هرچند نتایج نشان دهنده توان بهبود بالاتر سرعت فتوسنتز در مقایسه با سرعت بهبود هدایت روزنه ای بود. گونه بارهنگ کتانی دارای هدایت مزوفیلی و سرعت بهبود هدایت روزنه ای بالاتری نسبت به گونه بارهنگ تخم مرغی بود،‏ با این حال در گونه بارهنگ تخم مرغی دارای سرعت بهبود فتوسنتز بالاتری از گونه بارهنگ کتانی بود. نتایج به دست آمده از این تحقیق بیان گر همبستگی مثبت بین پتانسیل آب برگ و میزان بهبود سرعت فتوسنتز و هدایت روزنه ای بود و همبستگی سرعت فتوسنتز با پتانسیل آب برگ،‏ هدایت روزنه ای و محتوای آب نسبی بالا بود.

این پژوهش روی درختان بادام شش ساله رقم شاهرود شماره 18 در مرکز تحقیقات کشاورزی خراسان رضوی طی سال های 83-1381 انجام شد. در سال 1381 اتفن با غلظت های صفر تا 600 میلی گرم در لیتر و در سال 1382 با غلظت های صفر تا 900 میلی گرم در لیتر به ترتیب 15 و 20 روز قبل از زمان برداشت،‏ در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار روی درختان انتخابی محلول پاشی شد. علاوه بر آن در طی هر یک از سال های 1382 و 1383 تیمار پاییزه اتفن 900 میلی گرم در لیتر به منظور تاخیر در گلدهی رقم شاهرود شماره 18 و همچنین رقم بومی شماره 1 مورد بررسی قرار گرفت. در شرایط این تحقیق در هر سال،‏ با غلظت های بالاتر اتفن درصد میوه های رسیده (با پوسته سبز شکاف خورده) افزایش و نیروی لازم برای جدا نمودن میوه به طور معنی داری در رقم شاهرود شماره 18 کاهش یافت. بر اساس نتایج تحقیق،‏ غلظت اتفن باید حداقل 600- 500میلی گرم در لیتر باشد تا رسیدن میوه های بادام تسریع گردد. در هر سال تیمار پاییزه اتفن 900 میلی گرم در لیتر به طور معنی داری گل دهی هر دو رقم را بدون ایجاد گموز (بافت پارگی در پوست شاخه ها و تنه) و خزان زود هنگام به تاخیر انداخت. با تیمارهای تابستانه اتفن به ویژه در غلظت های بالاتر،‏ درختان دچار آسیب دیدگی (عمدتا گموز) شدند.

به منظور بررسی تاثیر زمان برداشت بر جوانه زنی بذر و رشد اولیه گیاهچه در شش رقم کلزا،‏ یک آزمایش در سال زراعی 84-1383 به صورت کرت های خرد شده بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در موسسه تحقیقات برنج کشور در رشت اجرا شد. بذرهای رقم های کلزا در سه زمان مختلف بر اساس میزان رطوبت دانه خورجین های یک سوم پایین ساقه اصلی (بیش از 40،‏ 40-30 و 30-20 درصد رطوبت) برداشت شدند. آزمایش استاندارد جوانه زنی نیز بر اساس همان طرح قبلی در سه تکرار برای هر تیمار اجرا شد. بذرهای جوانه زده در یک ساعت معین به مدت هفت روز شمارش شدند. در روز هفتم،‏ شاخص های جوانه زنی اندازه گیری و محاسبه شدند. تفاوت صفات درصد جوانه زنی،‏ شاخص قدرت بذر،‏ شاخص جوانه زنی،‏ سرعت جوانه زنی،‏ انرژی جوانه زنی و میانگین مدت جوانه زنی بذرها،‏ در زمان های مختلف برداشت معنی دار بود. شاخص های جوانه زنی و رشد گیاهچه در برداشت سوم برتر از سایر زمان های برداشت بود و شاخص های جوانه زنی رقم هایولا 401 نسبت به سایر ارقام کلزا بهتر بود.

برای بررسی اثر بقایای گیاه توتون بر جوانه زنی و رشد اولیه کلزا،‏ این آزمایش در آزمایشگاه و گلخانه دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری در سال 1386 به صورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار انجام شد. عصاره بقایای ریشه و ساقه دو رقم توتون ویرجینیا و باسما با غلظت های صفر،‏ 40 و 80 درصد به کار برده شدند. اثر عصاره توتون بر سرعت و درصد جوانه زنی،‏ طول ریشه چه و ساقه چه کلزا در آزمایشگاه و طول ریشه و ساقه،‏ نسبت ریشه به ساقه،‏ وزن خشک گیاه،‏ سطح برگ،‏ درصد ظهور اولیه،‏ شاخص بنیه گیاهچه و محتوی کلروفیل کلزا در شرایط گلخانه معنی دار شدند. در بررسی آزمایشگاهی مشخص شد که،‏ عصاره ریشه ویرجینیا به دلیل دارا بودن میزان بالاتری از آلکالوئیدها بیشترین و ساقه باسما کمترین تاثیر را در درصد جوانه زنی و طول ریشه چه در بذور کلزا داشتند. در بررسی گلخانه ای میزان کاهش وزن خشک و محتوی کلروفیل گیاهچه کلزا نیز در حضور عصاره های 80 درصد ریشه توتون ویرجینیا بیش از سایر عصاره ها بود. غلظت 80 درصد عصاره ریشه باسما و عصاره ریشه و ساقه ویرجینیا به طور معنی داری طول ریشه چه را کاهش داد. طول ساقه چه کلزا نیز در حضور غلظت 80 درصد عصاره ریشه باسما و غلظت های 40 و 80 درصد ساقه ویرجینیا به طور معنی داری کاهش یافت. بنابراین،‏ این بررسی حاکی از اثرات بازدارنده عصاره آبی ارقام توتون مخصوصا تیپ غربی بر رشد گیاهچه کلزا بوده و این موضوع توجه به اصول صحیح مدیریت آنها در تناوب را روشن می سازد.