اقتصاد و توسعه منطقه ای (دانش و توسعه)
سال:1390 | دوره:3 | شماره:2 |تعداد مقالات:12

این آزمایش بمنظور بررسی تاثیر مدیریت تلفیقی علف های هرز بر پویایی بانک بذر چغندرقند (Beta vulgaris L.) طی سال های 87-1385 در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه فردوسی مشهد انجام شد. تیمارهای مورد بررسی شامل دیسک+ علف کش فن مدیفام، دیسک+ علف کش فن مدیفام+ تناوب، دیسک+ کوالتیواسیون بین ردیف، دیسک+ کوالتیواسیون بین ردیف+ تناوب، علف کش متامیترون+ علف کش فن مدیفام، علف کش متامیترون+ علف کش فن مدیفام+ تناوب، علف کش متامیترون+ کولتیواسیون بین ردیف، علف کش متامیترون+ کولتیواسیون بین ردیف+ تناوب و شاهد (عدم کنترل علف های هرز) بود. تمامی عملیات کاشت، داشت و برداشت چغندرقند طبق عرف منطقه انجام شد. نمونه برداری از جمعیت بانک بذر به روش خوشه ای و در دو عمق 10-0 و 20-10 سانتی متر در دو مرحله (قبل از کاشت و قبل از برداشت چغندرقند) انجام گرفت. در سال اول آزمایش بیشترین تراکم بذر علف های هرز در تیمار شاهد (383.8 بذر در کیلوگرم خاک) و کمترین آن در تیمار وجین+ فن مدیفام (52.5 بذر در کیلوگرم خاک) دیده شد. در سال دوم آزمایش، بیشترین تراکم بذر علف هرز بعد از شاهد (1080 بذر در کیلوگرم خاک) در تیمار متامیترون+ فن مدیفام با 941.2 بذر در کیلوگرم خاک مشاهده شد. کمترین تراکم بذر نیز در تیمار وجین 319 بذر در کیلوگرم خاک دیده شد. در هر دو سال آزمایش تراکم علف های هرز در عمق 10-0 بیش از عمق 20-10 سانتی متر بود. در سال زراعی اول تراکم بذور در مرحله دوم 2.2 برابر مرحله اول و در سال زراعی دوم تراکم بذور در مرحله دوم 1.7 برابر مرحله اول بود. در هر دو سال آزمایش، همبستگی معنی داری بین ذخیره بانک بذر در ابتدا و انتهای فصل رشد وجود داشت (به ترتیب در سال اول و دوم، R2=0.76 و (R2=0.65 همچنین بین ذخیره بانک بذر سال اول و دوم آزمایش (R2=0.71) و فراوانی بانک بذر و فراوانی گیاهچه  (R2=0.77)نیز همبستگی بالایی وجود داشت.

مدیریت بقایای گیاهان زراعی یکی از ارکان اصلی پایدارسازی سیستم های کشاورزی است. به کارگیری بقایای گیاهی در عرصه کشاورزی به عنوان کودآلی، نقش به سزایی بر مقدار عناصر در خاک و قابلیت دسترسی عناصر برای گیاه در خاک و در نهایت افزایش عملکرد محصولات کشاورزی دارد. به منظور بررسی تاثیر مدیریت مختلف بقایای گیاهی در تامین پتاسیم مورد نیاز گندم (Triticum aestivum L.)، آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار و هفت تیمار شامل پنج تیمار بقایای گیاهی (پنبه، ذرت، گندم، سویا و یونجه)، کود اوره به میزان 90 کیلوگرم در هکتار و شاهد انجام گرفت. بقایای گیاهی پس از تعیین نسبت کربن به نیتروژن (C:N) به اندازه کوچکتر از پنج میلی متر خرد و با خاک مخلوط شدند. پتاسیم قابل عصاره گیری خاک در فاصله 49، 83، 99، 127 و 165 روز پس از شروع آزمایش با استفاده از روش عصاره گیری استات آمونیوم استخراج شد. نتایج تحقیق نشان داد که اثر تیمار بقایای مختلف در آزادسازی پتاسیم تنها در مرحله گرده افشانی معنی دار بود. بیشترین غلظت پتاسیم در مرحله خوشه رفتن مربوط به تیمار بقایای یونجه، گندم و ذرت به ترتیب 1663، 1637.6 و 1592.3 کیلوگرم در هکتار خاک و کمترین غلظت پتاسیم مربوط به تیمار بقایای پنبه، اوره و شاهد به ترتیب 1472.6، 1425.4 و 1215 کیلوگرم در هکتار خاک مشاهده شد. با بررسی روند جذب پتاسیم در گیاه مشخص شد که بیشترین میزان پتاسیم جذب شده در گیاه (36.62 گرم در کیلوگرم ماده خشک) در طی 83 روز اول (مرحله ساقه رفتن) و در تیمار بقایای یونجه که بیشترین آزاد سازی پتاسیم (2375.7 کیلوگرم در هکتار) نیز از این بقایا صورت گرفت، رخ می دهد. از آن جا که بخش عمده پتاسیم جذب شده توسط گیاه در کاه و کلش باقی می ماند، لذا به نظر می رسد که استفاده از بقایای گیاهی می تواند به عنوان یک نهاده آلی و درون مزرعه ای با قابلیت های متفاوت مدنظر قرار گیرد. به طور کلی، نتایج تحقیق نشان داد که بقایای یونجه در تامین پتاسیم برای گیاه گندم در بین بقایای مورد مطالعه بهتر بوده و بقایای گندم و ذرت (بدون اختلاف معنی دار) در رده بعدی قرار گرفتند.

تغییرات کمی و کیفی نور خصوصیات رشدی گیاه را تحت تاثیر قرار می دهد. بطوریکه جهت انجام فتوسنتز مناسب، نور با شدت زیاد لازم است. تاثیر کمیت و کیفت نور بر برخی صفات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی ارقام ذرت(Zea maize L.) ، در آزمایشی گلخانه ای در سال 1387 مورد بررسی قرار گرفت. تیپ های رشدی ذرت شامل هیبرید زودرس (370) و هیبرید دیررس (704) در سه شرایط نوری شامل نور طبیعی، نور اضافی به مدت دو ساعت و شرایط کاهش کمی و کیفی نور (شرایط پرده) در طول مدت رشد در یک آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار و در جعبه هایی به ابعاد 50×30 و ارتفاع 30 سانتی متر انجام شد. نتایج نشان داد که در هر دو رقم سطح برگ با طولانی تر شدن دوره نور تا 28 روز پس از کاشت افزایش یافت و پس از آن نسبت به شرایط نور طبیعی کاهش نشان داد، ولی وزن خشک برگ و ساقه با طولانی تر شدن دوره نور تا مرحله زایشی افزایش یافت. نسبت طول به عرض برگ در تیمار نور اضافی تا برگ هفتم افزایش یافت ولی سپس کاهش نشان داد. و در شرایط شدت نور کم نسبت طول به عرض برگ بیشتر شد. میزان کلروفیل با طولانی تر شدن دوره نور تا ظهور برگ ششم (42 روز پس از کاشت) افزایش یافت، ولی پس از آن تا مرحله زایشی کاهش نشان داد، البته میزان کلروفیل در هر دو رقم در شرایط پرده نسبت به دو شرایط نوری دیگر کم شد. ارتفاع گیاه و شاخص ورس در هر دو رقم با ازدیاد نور افزایش یافت. بطور کلی، سطح برگ، وزن خشک برگ و ساقه، ارتفاع و شاخص ورس در هر سه تیمار نور در رقم زودرس کمتر بود. این بررسی نشان داد که افزایش نور بیش از حد طبیعی منجر به افزایش وزن خشک گیاه ذرت می شود. به طوری که رقم دیررس با طول دوره رشد طولانی تر نور بیشتری جذب کرده که منجر به افزایش وزن خشک شد.

علم سنجش از دور و تولیدات ماهواره ای حاصل از این تکنیک نوین از جایگاه خاصی در علوم کشاورزی و منابع طبیعی برخوردار می باشد. در این تحقیق، میزان تولیدات گیاهی گندم در استان اصفهان برای یک سال تر (84-1383) و یک سال خشک (80-1379) از داده های ماهواره ای مادیس استخراج گردید. بدین منظور 68 تصویر تولیدات ماهواره ای مودیس مربوط به انعکاس سطحی زمین (MOD09GA) و دمای سطح زمینLST (MOD11A2)  با فواصل زمانی هشت روزه استخراج گردید. با استفاده از اطلاعات ماهواره ای شاخص گیاهی NDVI و دمای سطح زمین، میزان تنش آبی در هر فاصله زمانی برآورد گردید. همچنین توزیع مکانی جذب فعال تابش فتوسنتزی (APAR)، با استفاده از شاخص گیاهی NDVI و داده های هواشناسی برآورد گردید. در نهایت ماده خشک تجمعی، بعنوان بازخوردی از عملکرد گندم، پس از محاسبه APAR، راندمان استفاده از نور خورشید و نیز تنش آبی در دوره های زمانی مورد نظر محاسبه گردید. سپس ماده خشک بدست آمده با کمک شاخص برداشت به عملکرد تبدیل شد. نتایج بدست آمده حاکی از آن است که بطور کلی در دوره تر سالی تولیدات گندم در سطح استان اصفهان 1.4 برابر نسبت به دوره خشکسالی افزایش یافته است. نتایج نشان داد که شهرستان های آران و بیدگل، فلاورجان، اردستان بیشترین کاهش و اصفهان بیشترین افزایش ماده خشک را در این مدت داشته اند. با تعمیم این الگوریتم به سایر استان های کشور می توان نسبت به ارائه الگوهای پیش بینی عملکرد گندم قبل از برداشت محصول در مقیاس کشوری اقدام نمود.

کوشیا گیاهی یکساله، شورزی و مقاوم به تنش خشکی است که می تواند با آب شور آبیاری شده و منبع ارزشمندی برای تولید علوفه در اکوسیستم های تحت تنش خشکی و شوری باشد. به منظور ارزیابی رفتار جوانه زنی بذر کوشیا (Kochia scoparia L. Schard) مطالعه ای تحت شرایط کنترل شده در آزمایشگاه فیزیولوژی گیاهان زراعی دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار انجام شد. ارزیابی واکنش جوانه زنی در دماهای ثابت 5، 10، 20، 15، 25، 30، 35 و 40 درجه سانتی گراد در ژرمیناتور تاریک با متوسط رطوبت نسبی 50- 60 درصد صورت گرفت. نتایج نشان داد بیشترین و کمترین درصد جوانه زنی به ترتیب در دمای 20 تا 30 و 40 درجه سانتی گراد مشاهده شد. طولانی ترین و کوتاه ترین زمان رسیدن به 20 و 50 درصد جوانه زنی به ترتیب در دماهای 10- 5 درجه سانتی گراد و دماهای 20 تا 30 درجه سانتی گراد بدست آمد. طولانی ترین و کوتاه ترین زمان رسیدن به 80 درصد جوانه زنی نیز به ترتیب در دمای 15 و 30 درجه سانتی گراد مشاهده شد. بر اساس تخمین مدل 5- پارامتری بتا، دماهای کمینه، بهینه و بیشینه برای کوشیا به ترتیب 3.4، 25 و 43.7 درجه سانتی گراد بدست آمد. به طور کلی بذرهای این گیاه در محدوده دمایی وسیعی قادر به جوانه زنی می باشد.

تحقیق حاضر با هدف بررسی شاخص های رشدی و قدرت رقابتی دو رقم گندم (Triticum aestivum L.) در شرایط تداخل با دو گونه علف هرز باریک برگ و پهن برگ به صورت دو آزمایش فاکتوریل مجزا، در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 88-1387 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا همدان انجام شد. در هر دو آزمایش، ارقام گندم الوند و سایسون با تراکم ثابت 450 بوته در مترمربع کشت شدند. در آزمایش اول، بذور علف هرز چاودار (Secale cereale L.) با تراکم های 0، 20، 40، 60 و 80 بوته در مترمربع در بین ردیف های گندم کشت شد. در آزمایش دوم، سطوح تراکم علف هرز خردل وحشی (Sinapis arvensis L.) 0، 8، 16،24  و 32 بوته در مترمربع بود. نتایج آزمایش نشان داد که افزایش تراکم هر دو گونه علف هرز سبب کاهش شاخص سطح برگ، تجمع ماده خشک، سرعت رشد محصول، دوام سطح برگ، دوام ماده خشک و عملکرد ارقام گندم شد. صفات یاد شده و عملکرد دانه رقم الوند در رقابت با هر دو گونه علف هرز کاهش کمتری نشان داد. ارتفاع رقم سایسون با افزایش تراکم علف هرز کاهش نشان داد، اما در رقم الوند چنین نبود. در تراکم های مورد بررسی علف هرز، تک بوته خردل وحشی نسبت به چاودار، خسارت بیشتری بر هر دو رقم گندم وارد کرد. به طور کلی، رقم الوند در تداخل با هر دو گونه علف هرز، از قدرت رقابتی بالاتری در مقایسه با سایسون برخوردار بود.

تلخه (Acroptilon repens L.) علف هرزی چندساله از خانواده کاسنی است که در صورت مناسب بودن شرایط، به علف هرز غالب تبدیل می شود. بمنظور دست یابی به روش غیرشیمیایی مبتنی بر اصول اکولوژیک و امکان سنجی کنترل بیولوژیکی آن با استفاده از کنه گلخوار (Aceria acroptiloni Shevchenko & Kacalev) (Acarina: Eriophyidae) مطالعات صحرایی و مزرعه ای به ترتیب در مناطق مختلف استان خراسان شمالی و مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی شیروان در بهار سال 1389 انجام شد. مطالعات مقدماتی شامل جمع آوری، شناسایی و ارزیابی تاثیر حشرات، نماتدها و عوامل بیماری زا بر رشد رویشی و زایشی گیاه هرز تلخه بود. در آزمایش های صحرایی، مناطق طبیعی آلوده به کنه گلخوار شناسایی و در پایان فصل رشد، 20 بوته آلوده و 20 بوته سالم انتخاب و ارتفاع، تعداد گل، وزن خشک و وزن تر آنها اندازه گیری شد. در آزمایش مزرعه ای، 40 بوته دارای مرحله رشدی نسبتا یکسان و فاصله حدود یک مترمربع از یکدیگر در قطعه زمینی آلوده به تلخه انتخاب شدند. همچنین 40 بوته شامل 20 بوته سالم و 20 بوته آلوده دارای ریشه از منطقه آلوده به کنه گلخوار جمع آوری و در داخل گلدان کاشته و با حفظ فاصله یک متر در بین بوته های موجود به طور تصادفی کاشته شدند. پس از استقرار، بوته های شاهد با استفاده از کنه کش سمپاشی و سایر بوته ها طی سه مرحله با کنه هایی که از منطقه آلوده طبیعت جمع آوری شده بودند آلوده شدند. بعد از استقرار بوته های انتقال یافته و قبل از آلوده سازی، ارتفاع و قطر ساقه و بعد از پایان فصل رشد و رسیدن بذر نیز ارتفاع بوته، قطر ساقه، تعداد گل، وزن تر و وزن خشک بوته اندازه گیری و ثبت شد. داده ها بر اساس طرح پایه بلوک های کاملا تصادفی تجزیه شدند. نتایج بررسی دامنه میزبانی نشان داد که کنه گلخوار از هیچ کدام از گیاهان خانواده کاسنی بجز تلخه تغذیه نکرده و بر روی آنها تخمریزی هم نمی کند. اثر کنه گلخوار بر خصوصیات رویشی و زایشی تلخه در شرایط طبیعی و مزرعه معنی دار (p≤0.01) بود. بطوریکه حمله کنه گلخوار باعث کاهش تعداد گل تلخه برابر با 68 درصد در شرایط طبیعی شد. در شرایط مزرعه ای، درصد کاهش تعداد گل بوته های تلخه در شرایط طبیعی 59 درصد و برای بوته های انتقال یافته 11 درصد بود. کنه گلخوار با کاهش خصوصیات رویشی و زایشی تلخه، باعث کاهش تعداد گل این علف هرز شد. بدین ترتیب، چنین بنظر می رسد که در راستای دستیابی به اصول کشاورزی اکولوژیک، بتوان از پتانسیل کنه گلخوار برای کاهش آلوده سازی و کنترل بیولوژیکی علف هرز تلخه در مزارع بهره جست.

به منظور بررسی عکس العمل گیاه دارویی اسفرزه (Plantago ovata Forsk.) نسبت به مصرف شاخساره ای عناصر ریزمغذی در شرایط کم آبیاری، آزمایشی در سال زراعی 87-1386 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه زابل بصورت طرح کرت های خرد شده در قالب بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار اجرا شد. رژیم آبیاری در سه سطح ( :I1شاهد یا آبیاری معمول، :I2 قطع یک نوبت آبیاری قبل از گلدهی و:I3  قطع یک نوبت آبیاری بعد از گلدهی) بعنوان کرت های اصلی و محلول پاشی عناصر ریزمغذی در پنج سطح ( :S1شاهد یا عدم محلول پاشی، S2: آهن با غلظت چهار در هزار،S3 : روی با غلظت سه در هزار، S4: منگنز با غلظت چهار در هزار وS5 : مخلوط کامل آنها) بعنوان کرت های فرعی مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که عملکرد دانه و بیولوژیک، تعداد دانه در سنبله، تعداد سنبله در بوته و وزن هزار دانه بطور معنی داری تحت تاثیر رژیم آبیاری قرار گرفتند. بیشترین عملکرد دانه از رژیم آبیاری کامل بدست آمد، بطوری که کاهش عملکرد دانه در تیمارهای قطع یک نوبت آبیاری قبل و بعد از گلدهی نسبت به تیمار شاهد به ترتیب 14.9 و 20.1 درصد بود. تاثیر محلول پاشی عناصر ریزمغذی بر عملکرد بیولوژیک و دانه، عملکرد موسیلاژ، تعداد دانه در سنبله و وزن هزار دانه معنی دار بود و تیمار محلول پاشی با روی بیشترین عملکرد دانه را تولید کرد، بطوری که عملکرد آن 22.12 درصد بیشتر از شاهد بود. اگر چه درصد موسیلاژ و شاخص تورم از نظر آماری تحت تاثیر رژیم آبیاری و محلول پاشی عناصر ریزمغذی قرار نگرفتند، ولی بیشترین درصد و عملکرد موسیلاژ به تیمار قطع یک نوبت آبیاری قبل از گلدهی و بیشترین میزان شاخص تورم به تیمار قطع یک نوبت آبیاری بعد از گلدهی تعلق داشت. محلول پاشی عناصر ریزمغذی سبب افزایش عملکرد دانه و بیولوژیک و عملکرد موسیلاژ اسفرزه گردید، بطوری که بیشترین عملکرد دانه از تیمار آبیاری کامل و محلول پاشی با عناصر ریزمغذی بدست آمد.

این مطالعه تلاش دارد تا با محاسبه شاخص اهمیت دهی به خصوصیات پایه ای بذر، میزان اهمیت و توجه کشاورزان به خصوصیات محیطی، زراعی و بازاری بذر گندم (Triticum aestivum L.) بررسی و عوامل اقتصادی و اجتماعی موثر بر این شاخص مورد ارزیابی قرار گیرد. داده ها مربوط به 102 کشاورزان گندمکار مشهد است. برای انجام برازش ها از رگرسیون پواسن بهره گرفته شده است. نتایج این مطالعه نشان داد که در مجموع ویژگی های بذر، بازارپسندی و ظاهر محصول دارای بیشترین اهمیت می باشد. همچنین میزان تحصیلات، درآمد از منابع کشاورزی و غیر کشاورزی، سابقه کشاورز، مساحت مزرعه و اخذ وام با علامت مثبت موثر بوده اند.

همزیستی قارچ میکوریزا با ریشه گیاهان از طریق بهبود جذب عناصر غذایی می تواند باعث واکنش مثبت گیاهان به ویژه در شرایط تنش شوری شود. به منظور بررسی تاثیر قارچ میکوریزا و کود فسفر بر میزان غلظت رنگیزه های فتوسنتزی و عناصر غذایی لوبیا (Phaseolus vulgaris L.) در شرایط آبیاری با آب شور، آزمایشی گلدانی در سال 1388 به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه شهید باهنر کرمان انجام شد. فاکتورهای آزمایش شامل شوری آب آبیاری با چهار سطح (500 [شاهد]، 2000، 4000 و 6000 میکروزیمنس بر سانتی متر)، کود سوپر فسفات تریپل در سه سطح (0، 100 و 200 میلی گرم در کیلوگرم خاک) و قارچ میکوریزا در سه سطح (قارچ های گونه Glomus mosseae و Glomus intradices و شاهد بدون قارچ) بود. نتایج نشان داد که همراه با افزایش شوری، غلظت کلروفیل های a و b، کلروفیل کل، کاروتنوئیدها، پتاسیم، کلسیم و فسفر برگ در مرحله گلدهی کاهش یافت، اما در مقابل غلظت سدیم و نسبت Na/K افزایش پیدا کرد. در بین صفات مورد بررسی، قارچ های میکوریزا بر غلظت کلسیم برگ و کلروفیل a تاثیر معنی داری نداشتند. اثر متقابل کود فسفر و شوری نیز بر غلظت کلروفیل b، غلظت سدیم و فسفر برگ معنی دار بود. در بین دو گونه قارچ مورد استفاده، گونه G. intraradices عملکرد بهتری در افزایش غلظت کلرفیل و بهبود تغذیه ای گیاه لوبیا در شرایط تنش شوری داشت. در نتیجه می توان چنین بیان داشت که در شدت های پایین تنش شوری، مصرف کود فسفر به همراه قارچ های میکوریزا در لوبیا می تواند از طریق افزایش جذب عناصر غذایی و غلظت رنگیزه های فتوسنتزی در کاهش اثرات منفی تنش شوری موثر باشد.

به منظور مطالعه اثر تیمارهای مختلف کودهای آلی و شیمیایی بر شاخص های کمی و کیفی گیاه علوفه ای شنبلیله (Trigonella foenum-graecum L.)، آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار و شش تیمار در سال زراعی 85-1384 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل چهار نوع کود آلی (کود گاوی به میزان 40 تن در هکتار، کود گوسفندی به میزان 30 تن در هکتار، کود مرغی به میزان 20 تن در هکتار و کمپوست به میزان 30 تن در هکتار)، کود شیمیایی (100 کیلوگرم در هکتار نیتروژن با استفاده از کود اوره و 250 کیلوگرم فسفات آمونیوم) و تیمار شاهد بود. نتایج مقایسه میانگین ها نشان داد که بیشترین عملکرد علوفه تر (5618 کیلوگرم در هکتار) و خشک (565 کیلوگرم در هکتار) در تیمار کاربرد کود شیمیایی به دست آمد. تیمار کود مرغی بیشترین درصد قابلیت هضم ماده خشک و ماده آلی برگ و کمترین مقدار قابلیت هضم ماده خشک و ماده آلی ساقه را دارا بود. کمترین درصد قابلیت هضم ماده خشک و ماده آلی برگ و بیشترین مقدار قابلیت هضم ماده خشک و ماده آلی ساقه در تیمار کود شیمیایی مشاهده شد. بطور کلی نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که تیمار کود شیمیایی در مقایسه با سایر تیمارهای کودی دارای برتری نسبی در صفات کمی مورد ارزیابی بود.

به منظور بررسی واکنش قارچ های میکوریزا به انواع قارچ کش و تغییر تعادل هورمونی گیاه سویا (Glycine max L.) در پاسخ به آن، آزمایشی در سال زراعی 88-1387 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار با دو عامل شامل انواع قارچ کش ها در چهار سطح: شیمیایی، نانوسیلور، بیولوژیک (Bacillus subtilis) و عدم مصرف، سه گونه قارچ میکوریزا شامل G. mosseae، G. etunicatum و G. intraradices و عدم مصرف به عنوان شاهد انجام گرفت. بر اساس نتایج به دست آمده، دو عامل قارچ کش و گونه های قارچ میکوریزا تاثیر معنی دار بر میزان هورمون های جیبرلین، اکسین و سیتوکنین و درصد کلونیزاسیون ریشه نشان دادند .(p≤0.01) اثر متقابل قارچ کش و میکوریزا در تغییر هورمون ها نیز معنی دار  (p≤0.01)بود. در تلقیح سویا با هر سه گونه قارچ های میکوریزا اکسین، جیبرلین و سیتوکنین افزایش قابل توجهی نسبت به شاهد نشان دادند. درصد کلونیزاسیون نیز با تلقیح گونه G. intraradices نسبت به شاهد 35.33 درصد افزایش یافت. با کاربرد انواع قارچ کش ها سطح هورمون ها کاهش معنی دار در مقایسه با شاهد نشان داد. کاربرد باکتری Bacillus subtilis به عنوان قارچ کش بیولوژیک، سبب کاهش کلونیزاسیون ریشه به میزان 44.12 درصد در مقایسه با شاهد شد. با کاربرد هر یک از انواع قارچ کش ها و تلقیح توام با گونه های مختلف قارچ میکوریزا، غلظت هورمون ها کاهش یافت. که ناشی از اثر سوء قارچ کش ها بر همزیستی میکوریزایی است. با این وجود گونه G. intraradices بیشترین مقاومت را در برابر قارچ کش بیولوژیک نشان داد و سطح سیتوکنین در این ترکیب تیماری نسبت به تیمار تلقیح این گونه و عدم مصرف قارچ کش دو درصد افزایش داشت. مقدار هورمون های اکسین، جیبرلین و سیتوکنین با تلقیح گونه G. etunicatum و مصرف قارچ کش بنومیل به ترتیب با 53.58، 63 و 85.23 درصد کاهش در مقایسه با تیمار تلقیح این گونه و عدم مصرف قارچ کش در پایین ترین سطح بود. با کاربرد قارچ کش نانوسیلور، گونه G. mosseae حساسیت بیشتری را در مقایسه با دو گونه دیگر نسبت به این قارچ کش نشان داد. در کل، سنتز فیتوهورمون ها در گیاه که به واسطه همزیستی با قارچ میکوریزا تحریک می گردد، تحت تنش کاربرد قارچ کش ها به شدت کاهش یافت.