جغرافیایی فضای گردشگری
سال:1391 | دوره:1 | شماره:3 |تعداد مقالات:8

امروزه گردشگری درمانی با هدف بهره گیری از فواید درمانی و تاثیرات جسمی و روانی مورد توجه گردشگران قرار گرفته است. کشور ایران در زمینه گردشگری درمانی دارای توانمندی های بسیاری نظیر داروهای نو ترکیب، سلول های بنیادین، چشم پزشکی، هزینه ها کم پزشکی و اقامتی، اشتراکات دینی و پتانسیل های طبیعی همچون لجن درمانی، ماسه درمانی، گل فشان ها و وجود هزاران چشمه آب معدنی است، اما توسعه این حوزه از گردشگری آن طور که باید و شاید مورد توجه نهادهای متولی امر قرار نگرفته است و به تبع آن در سطح کسب و کار نیز مجموعه های خصوصی و موفقی در این زمینه بوجود نیامده است. این تحقیق با هدف بررسی چرایی توسعه نیافتگی گردشگری درمانی و عوامل مرتبط با آن در کشور به روش توصیفی- تحلیلی صورت پذیرفت. نتایج نشان داد با توجه به پتانسیل های موجود و موقعیت استراتژیک ایران در همجواری با کشورهای مسلمان، توانایی تبدیل کشور به قطب گردشگری درمانی وجود دارد.

گردشگری بخش مهمی از اقتصاد جهانی است که اقتصادهای ملی خصوصا در کشورهای در حال توسعه را تحت تاثیر خود قرار داده است. این صنعت در چهارچوب الگوهای فضایی خاصی عمل می کند که یکی از این الگوها، گردشگری روستایی است. این تحقیق با هدف بررسی پیامدهای ایجاد و گسترش خانه های دوم بر تحولات ساختار روستاهای ییلاقی جواهرده و تبیین دامنه پیامدهای حاصل از تغییرات آنها صورت پذیرفت. نتایج نشان داد که تحولات ایجاد شده در ساختارهای اقتصادی، اجتماعی و کالبدی روستاها ناشی از ایجاد و گسترش خانه های دوم بوده به نحوی که با ورود شهرنشینان به روستاها تقاضای مسکن افزایش یافته و بسیاری از ساکنان اصلی روستاها با تغییر کاربری اراضی کشاورزی به مسکونی و تجاری سبب نابودی نظام تولیدی روستاها گردیده اند. از سوی دیگر ویژگی های مسکن و الگوی معماری حاکم بر مجموعه مطالعاتی متاثر از الگوی شهری کاملا تغییر یافته و چشم انداز روستایی در حال تبدیل به نوعی چشم انداز شهری یا گذار از شکلی به شکل دیگر است. به منظور کاهش پیامدهای حاصل از گسترش خانه های دوم می بایست مطالعات جامعی در خصوص تعیین ظرفیت تحمل حوزه های گردشگری در روستاها تهیه و نظارت اجرایی بر ساخت و سازها در محدوده بافت مسکونی روستاها به منظور حفظ سیما و هویت معماری آن انجام شود.

امروزه با گسترده تر شدن علم و صنعت گردشگری، زوایای جدیدی فرآروی مطالعه آن قرار گرفته است. این گستردگی تا حدی است که تقریبا تمام احتیاجات و نیازهای بشر مورد توجه واقع می شوند. معماری، خود برای برطرف نمودن بسیاری از نیازهای بشر بوجود آمده است اما از دیدگاه گردشگری، معماری دو نقش اصلی را دارا است که عبارتند از لازمه و جاذبه. لازمه در حوزه زیر ساختهای صنعت گردشگری قرار می گیرد درحالیکه جاذبه، جزئی از جاذبه های فرهنگی است که در آن دسته بندهای متفاوتی به منظور جاذبه های معماری در نظر گرفته شده است. این تحقیق با هدف بررسی ارتباط بنیادی دو صنعت عظیم معماری و گردشگری در بستر جغرافیایی ایران به روش تحلیلی- توصیفی صورت پذیرفت. نتایج نشان داد که معماری نقش اساسی در بین جاذبه های گردشگری ایران بازی می کند و بخش عمده ای از گردشگران به جهت دیدار از آثار معماری وارد ایران می شوند.

گردشگری در محیط های روستایی با توجه به توسعه شهرنشینی، بهبود سیستم حمل و نقل و ارتباطات، افزایش اوقات فراغت و غیره در حال گسترش است و می تواند موجبات اشتغال و توسعه خدمات و امکانات را در روستاها فراهم سازد. روستاهای طول آرام، زنگلاب و ده نالاج در دهستان چهل چای از توابع شهرستان مینودشت یکی از نواحی مستعد گردشگری بوده که در دو دهه گذشته تحولات زیادی را در این زمینه تجربه نموده اند. این تحقیق با هدف بررسی اثرات و پیامدهای اقتصادی- اجتماعی گردشگری در این روستاها و با استفاده از پرسشنامه همراه با مصاحبه انجام شد. نتایج نشان داد که صنعت گردشگری تا به امروز نوعی از تنوع شغلی را بویژه در بخش خدمات روستا ایجاد نموده است ضمن اینکه دگرگونی هایی را در فعالیت های اقتصادی- اجتماعی خصوصا در بخشهای کشاورزی و دامداری، اجتماعی و درآمد روستائیان در پی داشته است. با توجه به توانمندی های روستا در بخش منابع و جاذبه های بکر طبیعی و نیز محدودیت های آن در بخش های اقتصادی بویژه کشاورزی و دامپروری، این ضرورت ایجاب می کند تا تصمیم سازان و برنامه ریزان روستایی، چشم انداز آتی آن را در گرو بالندگی صنعت گردشگری جستجو نمایند.

هر چه میزان امکانات، خدمات، تسهیلات گردشگری و جاذبه های شهری بیشتر باشد، فضا و ساختار فضای شهری به گردشگری تمایل پیدا خواهد کرد. شهر اصفهان با اتکاء به اصول شهرسازی و نظام برنامه ریزی شهری اصیل، معاصرسازی شده و استفاده منطقی از خصوصیات شهرسازی اصفهان با شرایط مکانی و فضایی شهر ایرانی انطباق داشته و از لحاظ عملکرد نیز بسیار غنی و پرمعناست. در فرآیند توسعه شهری، به عنوان یک الگوی کاربردی و نمونه ای اصیل از شهرسازی ایرانی، افزایش و توسعه گردشگری شهری و به دست آوردن شهر پایدار به وسیله دوچرخه سواری حاکی از ضرورت و اهمیت کلی مساله است. این تحقیق به روش تحلیلی میدانی در منطقه 3 شهر اصفهان و با هدف شناخت رابطه بین ویژگیهای کالبدی در استفاده از دوچرخه و عوامل فردی (سن، جنس و میزان تحصیلات) به منظور گسترش گردشگری شهری انجام پذیرفت. نتایج نشان داد بین عوامل فردی و ویژگیهای کالبدی در استفاده از دوچرخه در منطقه مورد مطالعه جهت گسترش گردشگری شهری رابطه معنی دار وجود دارد.

سیاستگزاری ها در دهه های اخیر نگاه به فضاهای شهری را به عنوان یک ضرورت اساسی در برنامه های توسعه شهری قرار داده است. نشاط و سرزندگی یکی از مولفه های اصلی در طراحی شهری است. محیط های شهری سرزنده زمینه ساز تعاملات اجتماعی بین افراد جامعه، افزایش سرمایه اجتماعی و توسعه اقتصاد خلاق می گردند. با این وجود نقش فضاهای شهری که فرهنگ جامعه در بستر آن ارتقا می یابد، در کشور ما روز به روز در حال افول است و سرزندگی و مردم پسندی شهر نادیده گرفته می شود. از میان انواع فضاهای شهری برنامه ریزی و طراحی خیابان های شهری بیشترین حساسیت و ظرافت را داراست. بنابراین توجه به این عوامل و تاثیرگذاری آنها بر حرکت پیاده در فضاهای شهری امری اجتناب ناپذیر است. این تحقیق با هدف ارائه یک چارچوب نظری برای درک ارزش های اجتماعی و نقش فضای شهری عمومی در کیفیت زندگی شهری در خیابان بوعلی سینا همدان انجام پذیرفت. نتایج نشان داد عواملی نظیر امنیت و تنوع استفاده کنندگان در سرزندگی و مردم پسندی این خیابان تاثیر به سزایی دارند ضمن اینکه دو متغیر در دسترس بودن وسیله نقلیه و پیاده محور شدن آن مساعد ارزیابی نگردید.

امروزه صنعت گردشگری یکی از منابع مهم درآمد و از عوامل موثر در تبادلات فرهنگی بین کشورها محسوب می گردد. در این راستا نخستین گام در توسعه گردشگری هر منطقه تعیین جاذبه های گردشگری موجود آن در می باشد. در ایران روستاها با وجود داشتن منابع طبیعی، با مشکلات اقتصادی متعددی مواجه می باشند. این مسائل لزوم توجه به راهکارهای مکمل اقتصادی چون گردشگری روستایی را مطرح می سازند. این تحقیق با تکیه بر فرآیند برنامه ریزی راهبردی و فنون پیشنهادی مرتبط با فعالیت های گردشگری در روستای جواهردشت شهرستان رودسر صورت گرفت. برای این منظور داده ها به روش پیمایشی و مطالعات میدانی جمع آوری و با استفاده از ماتریس SWOT کلیه راهبردها تدوین گردید. نتایج نشان داد با توجه به ماتریس ارزیابی عوامل داخلی (2.47) و ماتریس ارزیابی عوامل خارجی (3.1)، روستای گردشگری جواهردشت می بایست تحت راهبردی محافظه کارانه مبتنی بر نگهداری و حمایت درونی واقع شود.

در خصوص اثرات عناصر اقلیمی بر فعالیت های گردشگری در نقاط مختلف جهان بررسی هایی متعددی صورت گرفته است که بیانگر تاثیر عناصر اقلیمی از جمله دما، بارش، رطوبت نسبی، سرعت و جهت باد بر سلامت گردشگران و انتخاب مقصد سفر از سوی آنها می باشد. یکی از مدل های بررسی شرایط آسایش گردشگر بر اساس عناصر اقلیمی، شاخص اقلیم گردشگری (TCI) می باشد. این تحقیق با هدف بررسی شرایط آسایش گردشگر در استان کهگیلویه و بویر احمد با استفاده از عناصر اقلیمی صورت پذیرفت. نتایج نشان داد که بخش های غربی و شرقی استان در ماه های مختلف سال شرایط کاملا متفاوتی در خصوص آسایش گردشگری دارند به نحوی که نیمه شرقی در هشت ماه از سال (ماه های می، ژوئن، ژولای، آگوست، سپتامبر، اکتبر، نوامبر و دسامبر) از شرایط اقلیمی مطلوبتری به منظور فعالیت های گردشگری نسبت به غرب استان برخوردار است.