اقیانوس شناسی
سال:1399 | دوره:11 | شماره:43 |تعداد مقالات:10

در این پژوهش دیرینه بوم شناسی سازند بغمشاه در برش ریزو برمبنای نانوپلانکتون های آهکی مورد بررسی قرار گرفته است. سازند بغمشاه بخشی از مگاسکانس رسوبی مگو در بلوک طبس است که در بازه ی زمانی ژوراسیک-کرتاسه، در حاشیه شمالی اقیانوس نئوتتیس قرار داشته است. سازند بغمشاه در این برش با ضخامت 270 متر عمدتا شامل تناوب مارن-شیل سبزرنگ با میان لایه های نازکی از ماسه سنگ آهکی می باشد. مطالعه نانوفسیل های آهکی و گونه های شاخص نانوفسیلی نشان دهنده ی سن بریازین-هوتروین پیشین برای سازند بغمشاه در این برش است. بررسی فراوانی نانوفسیل های آهکی در برش مورد مطالعه نشان می دهد که حوضه ی رسوبگذاری سازند بغمشاه در برش ریزو، در عرض جغرافیایی پایین با آبهای سطحی گرم واقع بوده و سازند در شرایط الیگوتروفیک با عمق کم نهشته شده است.

با توجه به اهمیت سواحل تخم گذاری لاک پشت در سواحل شمالی دریای عمان این پروژه با هدف مطالعه، پایش زیستگاه های تخم گذاری لا ک پشت در سواحل دریای عمان در سال 1397 اجرا گردید. سواحل مورد نظر توسط تیم اجرایی و افراد محلی و بومی پایش گردید. بررسی سواحل استان سیستان و بلوچستان به طول حدود سیصد کیلومتر در سواحل شمالی دریای عمان نشان دهنده ی وجود سیزده سایت مهم مراجعه لاک پشتان در این ناحیه است. گونه ای که برای لانه سازی در خلال این پروژه به سواحل مختلف مراجعه کردند، گونه سبز (Chelonia mydas) بود. نتایج این بررسی نشان می دهد که درصد موفقیت لانه گزینی در سواحل تنگ، لیپار، رمین و کچو به ترتیب 3/44%، 63%، 4/81% و 6/52% بود. نتایج حاصل از بررسی سواحل نشان دهنده تنوع ریخت شناسی و رسوب شناسی سواحل می باشد. نتایج این بررسی نشان می دهد که ساحل رمین بیشترین تعداد حضور و تخم گذاری لاک پشت سبز (C. mydas) داشته است. بررسی نتایج فوق نشان می دهد که زیستگاه های تخم گذاری لاک پشت سبز (C. mydas) در سواحل استان سیستان و بلوچستان دارای تنوع و می تواند جزو مناطق حساس ساحلی تقسیم بندی شود که اجرای برنامه های حفاظتی ضروری است.

یکی از آلاینده هایی که اخیرا مورد توجه قرار گرفته است ذرات میکروپلاستیک می باشد. برای بررسی وضعیت این آلاینده 15 نمونه رسوب از خور موسی برداشت شد. نمونه ها در کیسه های پلاستیکی ضخیم برای استخراج و شمارش ذرات میکروپلاستیک به آزمایشگاه منتقل شدند. حذف مواد آلی در نمونه ها با استفاده از H2O2 و جداسازی ذرات میکروپلاستیک از ذرات رسوب به روش جدایش چگالشی و شناسایی و شمارش با استفاده از میکروسکوپ نوری دو چشمی انجام شد. میانگین غلظت ذرات میکروپلاستیک در منطقه مورد مطالعه 67/11 عدد در 250 گرم رسوب بود و بیشینه و کمینه غلظت آن به ترتیب 22 و 1 عدد بود. در این پژوهش حدود 49 درصد از میکروپلاستیک های یافت شده رشته ای، 36 درصد چند وجهی و 14 درصد کروی بودند. رنگ غالب این ذرات سفید/شفاف و سیاه/خاکستری بود که به ترتیب 32 و 36 درصد از کل میکروپلاستیک ها را تشکیل می دادند. همچنین حدود 13، 14 و 5 درصد از میکروپلاستیک ها به ترتیب زرد/نارنجی، قرمز/صورتی و آبی/سبز بود. به طور کلی حدود 52، 33، 8، 3 و 3 درصد از میکروپلاستیک ها به ترتیب مربوط به ذرات میکروپلاستیک با اندازه های کمتر از 100، از 100 تا 250، از 250 تا 500، از 500 تا 1000 و از 1000 تا 5000 میکرومتر بود. نتایج این پژوهش نشان داد که ذرات میکروپلاستیک در رسوبات خور موسی حضور دارند و اغلب این ذرات رشته ای و با اندازه هایی کمتر از 100 میکرومتر هستند. این به معنای زیاد بودن ظرفیت جذب این ذرات برای آلاینده ها می باشد.

اکتشاف منابع ژنتیکی دریایی منجر به افزایش تعداد ادعاهای بین المللی در زمینه ثبت اختراعات ژن دریایی شده است. با توجه به ویژگی های منحصر به فرد این موجودات، منابع ژنتیک حاصل از آن، ظرفیت خوبی در زمینه پزشکی دارند و برای تحقیقات در زمینه های آنتی اکسیدان، درمان قارچ، ایدز، سرطان، سل و آنتی بیوتیک از ارزش ویژه ای برخوردارند. با توجه به اینکه اکثر منابع ژنتیک دریایی در مناطق خارج از حوزه صلاحیت ملی وجود دارند اما تاکنون در عرصه حقوق بین الملل سازکار لازم و کامل برای قاعده مندی دسترسی و مدیریت این منابع وجود ندارد. به همین دلیل مجمع عمومی با صدور قطعنامه 69/292 در سال 2015 بر لزوم انعقاد موافقتنامه بین المللی جدید مطابق کنوانسیون حقوق دریاها در حوزه حفاظت و استفاده پایدار از تنوع زیستی اذعان داشت. در این مقاله ضمن بررسی جایگاه منابع ژنتیک دریایی در نظام حقوق بین الملل، به لزوم توجه به دانش سنتی و حقوق مردمان بومی در جریان بهره برداری و نظام ثبت اختراع می پردازیم و نوآوری های جدید حقوق بین الملل برای رفع تعارض های موجود بررسی می کنیم.

با فرض وقوع سناریوی محتمل پیش رو (ICCP RCP8. 5)، تا سال 2100 میلادی، pH آب دریا در آبسنگ مرجانی هنگام در خلیج فارس با کاهش 0. 46 نسبت به سال 1880 به مقدار کمتر از 7. 72 خواهد رسید. مقدار کربن معدنی محلول از µ mol/kg 2006 به مقدار µ mol/kg 2263 افزایش خواهد یافت. غلظت یون بی کربنات 24 درصد افزایش و یون کربنات 51 درصد کاهش خواهد یافت. حالت اشباع یا سیرشدگی کلسیم کربنات در آب دریا بیش از 50 درصد کاهش خواهد یافت که این کاهش احتمالا منجر به تاثیر کاهشی حدود 38 درصدی در نرخ کلسیفیکاسیون مرجان های جزیره هنگام در مقایسه با زمان قبل از انقلاب صنعتی می شود. با توجه به اینکه نرخ فرسایش و کلسیفیکاسیون در مرجان های خلیج فارس تا حدودی نزدیک به هم است، در انتهای قرن حاضر با کاهش نرخ کلسیفیکاسیون و افزایش سرعت فرسایش مرجان ها، احتمالا، برآیند ناگواری عاید ساختارهای کربناتی مرجانی در خلیج فارس خواهد شد.

رنگ و ویژگی های ظاهری و حسی آبزیان از جمله پارامتر های کلیدی تاثیر گذار بر روی انتخاب محصولات آبزی توسط مصرف کننده می باشد. از این رو در مطالعه حاضر تاثیر دو روش پیش کشتار و کشتار شامل شوک الکتریکی و خفگی بروی رنگ گوشت و ویژگی های حسی ماهی کپور نقره ای در شرایط پرورشی طی 5 روز نگهداری در یخ بررسی شد. نتایج بدست آمده در ارتباط با شاخص های رنگ سنجی نشان داد کلیه ویژگی های رنگ سنجی در پایان آزمایش به طور معنی داری تغییر یافت (0. 05>p). با این حال مقایسه نتایج نشان داد که در پایان آزمایش بجز شاخص a* (شاخص قرمزی) و b* (شاخص زردی) اختلاف معنی داری بین تیمارها مشاهده نشد. میزان شاخص های a* و b*به ترتیب در در تیمارهای شوک الکتریکی و خفگی به طور معنی داری بالاتر بودند (0. 05>p). همچنین نتایج بدست آمده نشان داد شاخص کیفی این ماهی در تیمار های خفگی و شوک الکتریکی با افزایش مدت ماندگاری به طور معنی داری افزایش نشان داد و در پایان آزمایش میزان این شاخص به ترتیب به 10 و 9. 33 رسید. با این حال نتایج حاصل در طول دوره نگهداری نشان دهنده کم بودن سرعت تغییرات شاخص های کیفی در روش شوک الکتریکی الکتریکی نسبت به روش خفگی از نظر شاخص های حسی بود.

سیگنال های دور پیوندی جوی اقیانوسی یکی از مهم ترین پیشرانه های آنومالی های منطقه ای اقلیم است. این الگوهای دور پیوند اقلیمی می توانند با تغییر در ویژگی های دمایی سطح آب هر منطقه، نقش اساسی در رخداد سفید شدگی و مرگ ومیر کلونی های مرجانی داشته باشند. هدف اصلی این تحقیق ارزیابی تأثیر سیگنال های کلان مقیاس جوی اقیانوسی بر اپیزودهای سفید شدگی آبسنگ های مرجانی خلیج فارس است. در این راستا دادهای مربوط به 35 شاخص دور پیوند اقلیمی طی دوره آماری 1980-2015(دوره 36 ساله) از مرکز پیش بینی های اقلیمی پایگاه جوی اقیانوسی ایالات متحده(NOAA)، اخذ گردید. اپیزودهای سفید شدگی آبسنگ های خلیج فارس نیز از پایگاه جهانی پایش جهانی مرجان ها، استخراج شد. نتایج حاصل از آنالیز همبستگی بیانگر آن بود که از بین 35 شاخص دور پیوند جوی اقیانوسی عمده تأثیرگذار در اقلیم زمین، دو شاخص دور پیوندی نوسان چند دهه ای اقیانوس اطلس (AMO) و شاخص تغییرات دمای سطح آب اقیانوس آرام استوایی در منطقه NINO3. 4، با آنومالی های دمایی سطح دریا در منطقه خلیج فارس، همبستگی معنی داری در سطح اطمینان 95/0 ارائه کرده است. همبستگی آشکارشده دمای سطح آب در منطقه خلیج فارس در ماه های فصل گرم(ژوئن تا سپتامبر) که بیشترین ریسک سفید شدگی آبسنگ ها وجود داشته است، بیانگر آن بود که دو شاخص AMO و NINO3. 4، توانسته اند، به صورت معنی داری اپیزودهای سفید شدگی را توجیه کنند. نتایج حاصل از تحلیل فراوانی رخدادهای سفید شدگی مرجان های خلیج فارس، بیانگر آن بود که همه رخدادهای ثبت شده در ارتباط با فاز مثبت AMO بوده است. در مورد شاخص NINO3. 4 نیز نتیجه مشابهی به دست آمد که فاز مثبت این الگوی دور پیوند باعث ایجاد دماهای مخاطره آمیز بالا در خلیج فارس شده و رخدادهای سفید شدگی عمومی در صخره های مرجانی این منطقه را ایجاد کرده است به طوری که از 12 رخداد در منطقه، 7 مورد در فاز مثبت این شاخص ثبت شده است و تنها 3 مورد در فاز منفی آن بوده است. با آگاهی از اینکه این دو الگوی دور پیوند در بین 35 الگوی دور پیوند اصلی کنترل کننده اقلیم، پیشرانه های اصلی ایجاد رخدادهای سفید شدگی و مرگ ومیر مرجان ها در خلیج فارس هستند، لذا با آگاهی و پایش دقیق این الگوهای دور پیوند، می توان تا حدود زیادی اقدامات محافظتی را برای کلنی های مرجانی منطقه با کارایی بالاتری انجام داد.

هدف از این پژوهش ارائه روشی دقیق­ تر و کاربردی­ تر از روش­ های استاتیکی و طیفی، جهت ارزیابی پاسخ سکوهای توربین بادی، تحت بارگذاری تاریخچه زمانی توامان موج و باد می­ باشد و با افزایش شدت بارگذاری در گام های متوالی، سکو تا مرحله خرابی پیش رفته و عملکرد سکو تحت بارگذاری های مختلف امواج مورد ارزیابی قرار می­ گیرد. در این تحقیق از آنالیز باد – موج افزایشی استفاده شده است، که مشابه روش IDA در زلزله است، در خاتمه مشاهده می شود پاسخ های سازه تحت بارگذاری های مختلف امواج اختلاف بسیار کمی خواهند داشت، امواج نامنظم کوتاه مدت در این تحقیق به صورت موج نو مقید شده می­ باشد، که جایگزین بسیار مناسبی برای امواج نامنظم با تاریخچه زمانی طولانی مدت می­ باشد، همچنین بار باد نیز به صورت وابسته به دیتاهای موج، به سازه وارد می­ شود، کلیه مدل سازی ها و روابط اندرکنشی موج و سازه و نیروی باد در نرم افزار opensees انجام شده است.

این مقاله به بررسی و برآورد تغییرات شوری سطحی آب خلیج فارس با استفاده از مدل عددی FVCOM می پردازد. شوری سطح دریا (SSS ) یکی از پارامترهای مهم در مطالعات اقیانوس شناسی است. خلیج فارس دریای نیمه بسته و کم عمق است که به دلیل قرار گرفتن در محدوهی کم بارش، شوری و چگالی آب خلیج فارس زیاد است. یکی از محدودیت های این منطقه کمبود داده های میدانی در ارتباط با شوری سطحی آب دریا است. هدف اصلی این تحقیق بررسی شوری سطحی آب با استفاده از مدل عددی FVCOM است که در عمق 1 متری از سطح مورد بررسی و مطالعه قرار گرفته است. در این مدل، از داده های باد، جزرومد، شار گرمایی، دما و شوری در مدل اعمال شده اند. ابتدا برای 5 سال (2005-2009 )، مدل اجرا شد و نتایج بدست آمده توسط مدل با مشاهدات میدانی در خلیج فارس مقایسه شده که دارای تطابق بسیار خوبی هستند.

در این مطالعه با استفاده ازایزوتوپ های پایدار کربن و اکسیژن، دمای محیط رسوب گذاری و درنتیجه تغییرات عمده اقلیمی دربخش جنوب شرقی دریای خزر بررسی گردید. بدین منظور دو مغزه رسوبی (K, N1) به طول های 170و 712 سانتی متری از بخش شرقی و جنوبی خلیج گرگان برداشت گردید. جهت تعیین دمای محیط رسوب گذاری نمونه ها به روش آنالیز طیف سنجی آنالیز گردیدند. محدوده تغییرات ایزوتوپ اکسیژن در مغزه K1 بین ‰ 04/4-تا ‰ 90/1-با میانگین ‰ 26/3-و محدوده تغییرات ایزوتوپ کربن برای این مغزه بین ‰ 66/2-تا ‰ 73/1-و میانگین ‰ 21/2-به دست آمد. مقادیر 18o δ در مغزه N1‰ ، 22/4-تا ‰ 17/1-با میانگین ‰ 34/3-و محدوده δ 14c برای این مغزه بین ‰ 66/2-تا ‰ 94/0-با میانگین ‰ 11/2-به دست آمد. بر اساس نتایج به دست آمده از سن سنجی کربن 14 و ایزوتوپ های پایدار، تغییرات دمایی 15 درجه در بازه حدود 22000 سال به وقوع پیوسته است. بر این اساس 8 دوره گرم و سرد شناسایی گردید که سردترین زمان مربوط به آخرین دوره یخبندان (Wurm) با دمای 7/13 درجه سانتی گراد و گرم ترین زمان مربوط به دوره قبل از یخبندان بزرگ و عهد حاضر در محدوده 27-4/27 درجه سانتی گراد می باشد. همچنین نتایج داده های رسوب شناسی و پذیرفتاری مغناطیسی نیز نتایج به دست آمده فوق را تأیید نمودند.