شباک
سال:1400 | دوره:7 | شماره:4 (پیاپی 61) |تعداد مقالات:21

در دوران قاجاریه نوعی تحول در سطح جامعه روی داد که باعث تغییر و رشد در تولید، تجارت و در نتیجه نوآوری در کاربرد و نقوش قالی ها شد. از جمله این نوآوریها، قالیهای تصویری هستند، که برخلاف نقوش انتزاعی قالیهای ایرانی، دارای مضمون بوده و به دیوار آویخته میشدند. این پژوهش به دنبال این مساله است که هنرمندان و بافندگان قالی چگونه مولفههای هویت و فرهنگی را در این قالیهای تصویری به نمایش در آوردهاند؟ هدف اصلی پژوهش حاضر، دستیابی به شیوه چگونگی نوآوری بافندگان و هنرمندان در این قالیها برای استمرار هویت و فرهنگ ایرانی است. بنابراین روش تحقیق پژوهش حاضر توصیفی-تحلیلی بوده و شیوه گردآوری اطلاعات با استفاده از منابع کتابخانهای صورت گرفته است. در این راستا از مجموعه نمونه های موجود در حوزه پژوهش، پنج مضمون پادشاهی انتخاب و هر یک با رویکرد تحلیل ساختارگرایانه سوسور برای بررسی جانشینی و همنشینی نقوش تصویری به جای نقوش انتزاعی قالیها پرداخته شده است. در نهایت این نتیجه حاصل شد که هنرمندان و بافندگان علاوه بر نمادها و نشانههای هم عصر دوره قاجار، از نشانههای اسطورهای، تاریخی و بینافرهنگی استفاده کرده و با جانشینی نقوش روایی با استفاده از متنهای مختلف به جای نقوش سنتی و همنشینی آنها با حاشیه و ساختار کلی قالی ایرانی منجر به تداوم هویت و فرهنگ ایرانی در این نوع از قالیها شدهاند و بدین شکل با نوآوری در جانشینی و همنشینی آنها موفق به استمرار هویت فرهنگی در این قالیها شدهاند.

ملیله کاری ظریف ترین رشت هی فلزکاری و یکی از برجسته ترین صنایع دستی ایران است. این هنر همواره جزو جداناشدنیِ هنرهای صناعی کشور ایران بوده و معرف فرهنگ، هویت ملی و ارزشهای جمعیِ ایرانی-اسلامی میباشد. پرسش اصلی این تحقیق ویژگیهای ملیله اردبیل و زنجان، از جمله تکنیک و روشِ ساخت این هنر و تفاوت ملیلهکاری این دو استان میباشد. این پژوهش به صورت میدانی (پرسشنامه ای، مصاحبه ای و مشاهده ای) و کتابخانه ای گردآوری شده است و به شیوهی توصیفی-تحلیلی در جستوجوی شناخت و ویژگی های تکنیکی ملیله اردبیل و زنجان و بررسی وضعیت کنونی این هنر میباشد. با بررسیهای انجام شده، در نهایت این نتیجه حاصل شد که طرح های استفاده شده در زیورآلات اردبیل، طرحی کاملاً نو و حاصل ابتکار استادان این شهر بوده است؛ و همچنین در ساخت ملیله این استان، نوآوری و تفاوتهایی نسبت به شهر زنجان وجود دارد که میتوان به ساخت ملیله روی صفحه فلزی بدون موم و ساخت ظروف ملیله با ابزاری به نام دسته آپارات اشاره کرد. عمده ویژگی ملیله کاری اردبیل هنر تلفیق سنگ و ملیله، تلفیق چوب و ملیله و تلفیق ورق و ملیله میباشد. این هنر به علل مختلف در حال حاضر وضعیت متفاوت و نگران کنندهای پیدا کرده است، به صورتی که اکنون در اردبیل، افراد انگشت شماری در زمینه هنر ملیله کاری فعالیت میکنند.

اگزیستانسیالیسم از مشهورترین مکاتب فلسفی و یکی از مهم ترین حرکت های فکری قرن بیستم است که ترجمان دلهره، یأس، بدبینی و پوچی بعد از جنگ های جهانی است؛ به طوری که تأثیرات عمیقی بر ساختار ادراک فضا در علوم مختلف چون معماری، جامعه شناسی، روانشناسی و همچنین ادبیات داشته است. هایدگر برای نخستین بار از موضوع فضا به عنوان یک اگزیستانس پرده برمی دارد و با انگاره هایی مانند «دازاین» و «خاطره»، تعریف نوینی از رابطه ی انسان و فضا را ارائه می کند. پژوهش حاضر برآن است تا به روش توصیفی-تحلیلی و با کنکاش در یکی از شاخص ترین آثار صادق هدایت؛ بوف کور، به تطبیق نگرش خاص وی در فضاسازی و خلق شخصیت؛ در تطابق با نظریه های مرتبط با مفاهیم مکان و فضای اگزیستانسیال حاکم بر عصر خود بپردازد. این پژوهش با کنکاش در یکی از شاخص ترین آثار صادق هدایت؛ بوف کور، و مروری بر نقاط عطف زندگی وی، در راستای پاسخ گویی به این سؤالات است که معیارها و فرآیندهای فضاسازی و شخصیت سازی در آثار هدایت چگونه رویکردهای فلسفه ی اگزیستانسیالیسم را القا می کند؟ و نمود مؤلفه های دازاین، فضا و زیست جهان هایدگر در فضای استعاری داستانی از چه جهاتی قابل مطالعه و بررسی هستند؟

ایرانیان بیش از سه هزار سال است که شب یلدا-زاد شب ایزد فروغ را در شب 1 دیماه-21 دسامبر جشن می گیرند. این روز در مسیحیت مقارن با تولد مسیح است که در سده چهارم میلادی بر اثر اشتباه در محاسبه سال های کبیسه، به 25 دسامبر تغییر یافت. در کلیساهای سرتاسر اروپا نشانه های بسیاری از دین مهر در سده های آغازین مسیحیت برجای مانده است. آیین مهر قرن ها نام فراموش شده ای در اروپا بوده و حتی در سده های پانزدهم و شانزدهم میلادی، باستان شناسان یادمان های کشف شده مهری را نمایانگر خدایان و قهرمانان افسانه ای رم می پنداشتند. لیکن در سالهای اخیر با مطالعه آیین مهر اشتراکات زیادی میان ویژگی های نمادین این آیین با دین مسیحیت به دست آمده است. این مقاله با این سوال که ویژگی های نمادین مشترک میان آیین مهر و مسیحیت در چیست؟ به این نتیجه نایل شد که اشتراکات این دو دین نه تنها در ظواهر نمادین که بعضا در مفاهیم پایه ای و مراحل سیر و سلوک نیز بسیار است. لیکن از آنجا که آباء کلیسا جهت رواج هرچه بیشتر مسیحیت راهی جز برانداختن و نابودی آیین مهری و عناصر آن نداشتند، از این رو بسیاری از نمادها و شعایر این آیین را با اندکی تغییر در شکل و یا در مفهوم وارد دین مسیحی کردند تا بتواند طرفداران پرشمار آیین مهری را به سوی خود جذب کند. از این رو برخی از شعایر کم کم چنان در مسیحیت رسوخ کرد که بخش لاینفک آن گردید. این پژوهش با استفاده از شیوه توصیفی-تحلیلی و با استفاده از فنون مطالعات اسنادی-کتابخانه ای و مشاهده انجام پذیرفته است.

نیچه هنرمند را برتر از دیگران و حضور او را برای گذر از بی معنایی در زندگی ضروری می داند. در دوره پست مدرن بی معنایی و پوچی بر زندگی بشر سایه می اندازد و ارزش های زندگی کم و بیش معنای خود را از دست می دهند. پژوهش فعلی در راستای تحلیل مفهوم هنرمند در اندیشه نیچه و در نهایت تبیین عملکرد او در دوره پست مدرن از منظر نیچه به شیوه تحلیلی از نوع تحلیل محتوا و با استناد بر منابع کتابخانه ای به انجام رسیده و به این سوالات که «هنرمند چه مفهومی در اندیشه نیچه دارد؟ » و «هنرمند نیچه در دوره پست مدرن چگونه عمل می کند؟ » پاسخ داده است. یافته ها نشان می دهد هنرمند نیچه با خلق اثر هنری والا و کنش گر که نمودی از احساسات و ویژگی های خود هنرمند است و با ارائه ارزش های جدید، زندگی را برای مخاطبین خود پذیرفتنی و معنادار می کند و با توجه به اینکه هنرمند در دوره پست مدرن آزادی عمل و اختیارات بیشتری دارد، با خلق اثر والا در بستر فرهنگ خود زمینه ساز جامعه و فرهنگ برتر می شود و بر سایر فرهنگ ها و جوامع نیز می تواند تاثیر بگذارد.

عکاسی از شگفت انگیزترین اختراعات بشر است و با به وجود آمدن این هنر، آشنایی با این رسانه ی جدید و پی بردن به ویژگی های آن به یکی از دغدغه های هنرمندان این عرصه تبدیل شده است. با این که این هنر قدمت زیادی ندارد، ولی دیدگاه ها و نقطه نظرهای متفاوت، شیوه های جدیدی را در این هنر به وجود آورده است. یکی از این شیوه ها، عکاسی فاین آرت می باشد. فاین آرت در عکاسی یک رویکرد است؛ نه ژانر و نه سبک. هدف از این پژوهش، تبیین نقش اندیشه و مفهوم در عکاسی فاین آرت است. این سوال مطرح است که نقش اندیشه و مفهوم در عکاسی فاین آرت چیست و هنرمندان این عرصه با چه تفاوت های بینشی و فرهنگی جدا از نمایش بصری آثار به این شیوه عکاسی پرداختند. ماهیت تحقیق تاریخی و شیوه پردازش اطلاعات توصیفی-تحلیلی است. شیوه گردآوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای، مشاهده ای می باشد. جامعه ی آماری پژوهش آثار منتشر شده ی شرمن و کروگر بوده و نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد، که عکاسی فاین آرت در آثار دو هنرمند با یکدیگر متفاوت است. شرمن از چهره پردازی، گریم و طراحی صحنه بهره گرفته و کروگر از هنر گرافیک و ترکیب آن با عوامل موثر در اثر مانند نوشتار، ترکیب بندی و اولویت رنگ گذاری بهره برده است.

آوانگارد اصطلاحی استعاری است که در نظریه هنر و فلسفه سیاسی به کار می رود. در زبان فرانسه، آوانگارد به طور تحت اللفظی به معنای طلایه دارِ ارتش است. هدف اصلی از این تحقیق شناخت فیلم تجربی یا فیلم آوانگارد است. فیلم آوانگارد، نوعی از فیلم سازی است که برخلاف فیلم های دیگر، بسیاری از قوانین سنتی و قواعد عرفی سینمایی در آن رعایت نمی شود و از روش های غیرمعمول و جدید برای گفتن داستان استفاده می شود. بسیاری از فیلم های تجربی ارتباط زیادی با هنرهای دیگر همچون نقاشی، شعر و ادبیات دارند. آوانگارد قرار است به معنای «فراتر از زمان» باشد. در پژوهش حاضر، با استفاده ازروش اسنادی و رویکرد توصیفی-تحلیلی، به تحلیل فیلم تجربی یا سینمای آوانگارد پرداخته شد. نتیجه تحقیق نشان می دهد که فیلم اوانگارد نوعی تمایز نخبه گرایانه و دیدگاه فیل سازان تجربی و جوان در ساخت فیلم بدون در نظر گرفتن طبقه یا گروه خاصی بدون قواعد عرفی و سنتی در جامعه است.

در قرن حاضر ارتباط میان معماری و سینما به عنوان رویکردی جدید مطرح است. سینما و معماری به عنوان علوم دارای چهارچوب ساختاری منسجم، علیرغم تمایزاتی که با هم دارند؛ دارای تشابهاتی نیز می باشند؛ که البته متون مختلفی از جنبه انتقادی به بحث پیرامون این موضوع پرداخته اند. در یک نگاه کل نگر می توان به وجود ارتباط تعاملی بین فضای سینما و فضای معماری اشاره کرد. لذا هدف این مقاله شناسایی و تدقیق مولفه های ارتباط دهنده سینما و معماری است. در این پژوهش از روش تحقیق توصیفی– تحلیلی مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای استفاده گردیده است. در این راستا ابتدا به مطالعه روش های نقد سینما و معماری پرداخته شد. سپس نحوه ارتباط سینما و معماری مورد مطالعه قرار گرفت و در نهایت مولفه های مشترک سینما و معماری شناسایی و تدقیق شد. نتایج تحقیق حاکی از شناسایی پنج مولفه مشترک میان سینما و معماری است. پیشنهاد می شود نتایج حاصل از این تحقیق مورد استفاده اندیشمندان حوزه سینما و معماری قرار بگیرد تا بتوانند با ایجاد رابطه تعاملی میان سینما و معماری به ایجاد معماری مفهومی بر پایه سینما تاثیرگذار باشند.

مقاله حاضر با عنوان "مطالعه بیش متن های ادبی در آثار هانیبال الخاص با توجه به نظریه ترامتنیت" است و در آن 6 اثر هانیبال الخاص که متن شعر را در کادر نقاشی آورده، باهدف کاربردی و به روش توصیفی و تحلیلی موردبررسی قرارگرفته است. پژوهش حاضر بر اساس نظریه ترامتنیت و رویکرد بیش متنیت با مطالعات کتابخانه ای، انجام شده و در آن شعر به عنوان پیش متن و نقاشی به عنوان بیش متن بررسی شده است. بیش متنیت از اقسام ترامتنیت است که رابطه برگرفتگی و تأثیرپذیری متن را با متون قبل از آن بررسی می کند. تحقیق به دنبال جوابی برای چگونگی ارتباط شعر و نقاشی در آثار الخاص و چگونگی یافتن معنای آثار او با استفاده از رویکرد بیش متنیت است. یافته های پژوهش نشان می دهد که طبق فرضیه تحقیق، گرایش الخاص به ادبیات باعث خلق آثاری با درون مایه ادبی و برقراری پیوندی دوباره بین نقاشی و ادبیات در هنر معاصر شده است. وی مضامین شعری را با المان های نمادین، رنگ ها، فرم ها و حالات چهره نشان داده و حتی در برخی آثار با استفاده از فضای منفی، طراحی خطی و کاستن رنگ ها سعی در انتقال حس، عواطف و تصویرسازی شعر را داشته است.

در این مقاله ابتدا به بررسی انسان و اسطوره و سپس شخصیت امام علی (ع) به عنوان اسطوره ای مذهبی پرداخته شده است؛ و در آخر به بررسی نگاره هایی که، این حوادث را بازگو می کند می پردازیم. انتخاب تصویر برمبنای اعمال قهرمانانه ای که امام علی را در قالب شخصیتی اسطوره ای نشان می دهد از چهار کتاب: خاوران نامه، احسن الکبار، حبیب السیر و روضه الصفا انتخاب شده است. روش تحقیق مقاله توصیفی-تحلیلی است همچنین فنون جمع آوری اطلاعات به صورت متن خوانی،-که بیشتر بر پایه کتاب علی حقیقتی بر گونه اساطیر نوشته دکتر علی شریعتی-انجام گرفته است. سوالاتی که در این پژوهش دنبال می شود به این گونه است که: چرا انسان همواره به دنبال تصویرسازی شخصیتهای اسطوره ای است؟ و چرا امام علی به عنوان انسانی بزرگ در تاریخ اسلام همچون شخصیتی اسطوره ای شناخته شد؟ نتایج بدست آمده نشان میدهد که انسان روزمرگی ها و اضطراب های این عالم را با ستایش و پرستش دنیای اساطیر چهره های مورد علاقه خود را آن گونه که دلش می خواهد تصویرسازی می کرده است. یک شخصیت مذهبی و یا ملّی در طول تاریخ با اعمال پهلوانی خود حماسه هایی را پدید آورده، و به مرور زمان داستان هایی فراواقع و خارق العاده از خود به جا می گذارد؛ تا جایی که به شخصیتی اسطوره ای که ریشه در واقعیت دارد تبدیل می شود. در نگارگری دوره های تیموری و علل خصوص صفوی، این علاقه را به صورت تصویرسازی های در کتب مختلف می توان دید.

تمدنهای ایران و چین از دیرباز با هم تبادل فرهنگی داشته و اشتراکات هنری قابل توجهی میان دو کشور در ادوار مختلف تاریخی مشهود است. یکی از جلوههای مشترک هنری میان این دو تمدن با پیشینه فرهنگی غنی، سفالگری است. در این میان اژدها یکی از نقوش نمادینی است که سابقه حضور آن در قدیمیترین منابع ادبی ایران و چین دیده می شود. از طرفی هم، نقش اژدها از جایگاه ویژهای در دوران اسلامی در ایران و دوره مینگ و دوره یوآن در چین در بین هنر سفالگری برخوردار است. اژدها در دورهی تیموری و صفوی بیشتر روی سفال به کار رفته است و میتواند تقلیدی از نمونههای گذشته باشد. از مهمترین ضرورت پژوهش بررسی تطبیقی طرح و نقش و شناخت نمادین اژدها در ایران و چین میباشد. که تا الان تحقیق مستقلی به آن پرداخته نشده است. لذا هدف از این پژوهش آن است که مشخص شود نقش اژدها در مفاهیم نمادین هنر ایران و چین چگونه است؟ نقش اژدهای چینی به طور مستقیم و بدون تغییر ماهیت چگونه وارد هنر سفالگری ایرانی شدهاند؟ از آنجایی که هنر و فرهنگ چین به نوعی با اژدها عجین شده و اساسا چین زادگاه اژدهاست، با بررسی نقش اژدها بر روی سفالینهای دوره تیموری، صفوی و مینگ میتوان به شناخت بیشتر و بررسی دلایل افتراق و اشتراک در سفال پی برد. پژوهش پیش رو با رویکردی تطبیقی و بر مبنای روش توصیفی-تحلیلی انجام شده است و جمعآوری اطلاعات آن به شیوه کتابخانهای صورت پذیرفته است. نتایج پژوهش نشان میدهد که در ایران نقش اژدها شبیه به هم هستند همچنین با استفاده از عناصر تزئینی و نقوش گیاهی در سفالهای این دوره از لحاظ شکل و اندازه با هم فرق دارند. هنرمند ایرانی به مفهوم و معنای چینی آن توجه نشان داده است و در آثار سفال این دوره اژدها گاه به تنهایی تصویر شده و گاه به تنهایی تصویر نشده است. ولی در دوره مینگ شکل اژدها متفاوتتر است و هنرمند اژدها را به عنوان نقش اصلی به تنهایی روی سفال به تصویر کشیده است.

امروزه هنر یکی از نافذترین بیان ها برای انتقال فرهنگ و دانسته های بشری می باشد و در واقع اصالت های جوامع بستگی مستقیم به هنر دارد. در این میان معماری به عنوان یکی از هنرهای بصری، از مهم ترین وسایل برای انتقال فرهنگ و هنر می باشد و هنر مجسمه سازی مقدمه ای است بر فهم آنچه معماری قادر به بیان آن نیست. معماری، علم و هنر شکل بخشی به فضا است و مجسمه سازی هنر شکل دهی به اشیاء، و ممکن است در هر اندازه یا با هر مصالحی انجام گیرد. تبلور ایده های یک معمار و یک مجسمه ساز با حجم، عینیت یافته و بیان می شود، لذا چنانچه خاستگاه این ایده ها از سرچشمه های واحدی نشأت بگیرد، بی گمان به نتایجی شبیه به هم منجر خواهد شد. در این راستا با بررسی مفاهیم مشترک میان معماری و مجسمه-سازی به عنوان دو هنر بصری که در عین داشتن رابطه ای تنگاتنگ از هم دورمانده اند و همراه با آن برخی از آثار سانتیاگو کالاتراوا معمار و مجسمه ساز اسپانیایی تحلیل خواهد شد. هدف از این پژوهش شناساندن جوهره معماری و مجسمه سازی و تبیینی مؤثر در راستای ترویج و تثبیت فرهنگ در جامعه و همچنین تأثیرگذاری در معماری و مجسمه سازی معاصر است. روش تحقیق، توصیفی-تطبیقی و روش گردآوری اطلاعات کتابخانه ای می باشد که با روش کیفی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند. نتیجه این پژوهش تبیین چگونگی تأثیرگذاری هنر معماری و مجسمه سازی می باشد که به سبب عوامل درونی و بیرونی، در طول تاریخ تعاملاتی با هم داشته-اند و شناسایی آنها می تواند در تعریف نظریه های جدیدتر و ارائه دستورالعمل های کاربردی مفید باشد. می توان گفت رابطه فرم و فضا مفهوم کلی مجسمه سازی و معماری است. با بررسی آثار کالاتراوا به این نتایج دست یافتیم که وی از فرم های ساده، کره و مکعب، حرکت های طبیعی، حالات انسان ها و حیوانات به روش قیاسی، تلفیق فرم های آزاد هنری و شبیه به ساختار مجسمه سازی همراه با هندسه های پیچیده و مصالح مدرن استفاده می کرده است.

در تاریخ برگزاری نمایشگاه جهانی، اهداف، برنامهها، ویژگیها و بهطور کلی روند معماری، تحولاتی بنیادین را به خود دیدهاست. تا جاییکه در برخی آثار و دورههای خاص، طراحی غرفهها بهعنوان ابزاری درراستای ارائه سبکها و رویکردهای جدید معماری یا تقویت آنها مورداستفاده قرار گرفتهاند. در این راستا، پژوهش حاضر در قالب کیفی، به روش تحلیلی-تبیینی و با مطالعات کتابخانهای، در تلاش برای ارائه مسیری روشن از تحولات معماری نمایشگاههای جهانی از طریق بررسی غرفههای شرکتکننده و نیز تبیین دورههای تاریخی معماری در این رویداد است. نتایج نشان میدهد که معماری غرفهها، باتوجه به ویژگیهای مشابه، دورههای تاریخی ویژهای را روشن ساختهاند که متناسب با محتوای خود؛ در پژوهش حاضر، تحلیل، بررسی و سازماندهی شدهاند. چهار دوره تاریخی بر رویکردها و راهبردهای طراحی معماری نمایشگاه جهانی حاکم بودهاست که شامل: 1. نوآوریهای علمی و فنی ساختمانی در غرفهها (1889-1851)، 2. ترکیب صنعت و هنر و بهکارگیری سبکهای نوظهور و ارجاعات مختلف تاریخی در طراحی غرفهها (1939-1893)، 3. به-کارگیری آخرین دستاوردهای سازهای، مصالح و ساختارهای جدید ساختمانی برای حل مسائل جهانی (1970-1958) و 4. پیگیری رویکردهای معماری پایدار (2015-1992) میباشند.

در عرصه شهری، دو فرایند "گرافیک محیطی" و "تبلیغات محیطی" نقش اثر گذاری را درجذب مخاطبان دارند و بیلبوردها که از مهم ترین عناصر تبلیغی درگرافیک شهری می باشند، سعی بر معرفی جدی محصول، جذب مخاطب و مانایی در ذهن دارند. نقش عکاسی در بازار تبلیغات مواد غذایی بیلبوردهای شهر تهران بسیار حائز اهمیت می باشد. در تبلیغات بیلبوردها استفاده از عکس تاثیر به سزایی در جلب توجه مخاطبان داشته، آن چنان که حتی عکس ها زودتر از متن دیده می شوند و در ذهن ماندگارترند. هدف از نگارش این مقاله، تحلیل ویژگی های بصری و خلاقانه بیلبوردهای تبلیغ مواد غذایی با حجم نمونه ای در منطقه 5 تهران می باشد. نوع تحقیق، کیفی، روش در بررسی داده ها، توصیفی-تحلیلی و شیوه گردآوری، پیمایشی (مشاهده و ثبت اثر) می باشد. نگارندگان در پی پاسخ گویی به سوال اصلی تحقیق می باشند. ویژگی های بصری و خلاقانه عکس تبلیغی در فرایند اثرگذاری بر مخاطب چیست؟ نتایج تحقیق نشان می دهد که عکس های خلاقانه بیلبوردهای تبلیغاتی به شدت در معرض دید و مرکز توجه قرار دارند و بسیاری از مخاطبین بر اثر مواجهه با این بیلبوردها، تحت تاثیر قرارگرفته و محصولات تبلیغ شده را خریداری و احساس رضایت مندی در ذهن خود دارند.

هنر ریتون سازی یکی از برجسته ترین و ارزشمندترین هنرهایی است که در دوره هخامنشی و اشکانی وجود داشته است. این ظروف به شکل های مختلفی خود را در دوره های هخامنشی و اشکانی نشان می دهند. هدف این مقاله، با روشی توصیفی-تحلیلی و با استفاده از منابع کتاب خانه ای، اگر فرض بر این باشد که؛ این ریتون ها، بنا به اعتقادات و روش اداره کشور در هر یک، ممکن است استفاده های متفاوتی داشته باشند، به دنبال دست یابی به وجوه افتراق و اشتراک ریتون های هخامنشی و اشکانی است تا آن ها را از لحظ فرم، تزئینات و کاربرد، مورد تطبیق و بررسی قرار دهد که ضرورت پرداختن به این امر را دو چندان می کند. نتایج بر این اساس بود که؛ از لحاظ 1-فرمیک، شکل مخروطی، استفاده از حیوانات و سر انسان، تنوع اندازه، از لحاظ 2-تزئینات، استفاده از گل نیلوفر، شاخ و برگ انگور و برگ کنگردار، تاثیر بومیان ایرانی و آرایه های هلنی، و از لحاظ 3-کاربرد، جنبه کاربردی در رسومات غیر مذهبی (تاج گذاری شاه) و غیر مذهبی و آیینی داشته اند. هنر ریتون سازی در دوره هخامنشی و اشکانی نشان دهنده جایگاه اجتماعی و نمادی از قدرت صاحبان خود محسوب می شدند و به واسطه رابطه خود با آشامیدنی های آیینی از اهمیتی ویژه برخوردار هستند.

تراش شیشه از شیوههای تزیین شیشه محسوب میشود که پس از ساخت بدنه، به روش سرد انجام میگیرد. که پیشاز اختراع میلهدم رواج داشته است. اولین نمونهها متعلق به دوران هخامنشیان است که در دوره ساسانی به اوج رسید، در دوران بعد از اسلام نیز مورد توجه بوده است. این پژوهش با هدف مطالعه تاثیر نقوش تراش ایرانی بر آثار هنرمندان معاصر درصدد پاسخ به این پرسش است که امروزه نقوش تراش ایرانی چه میزان در خلق آثار شیشه معاصر تاثیرگذار بوده است؟ این پژوهش براساس هدف، کاربردی و براساس ماهیت و روش، توصیفی-تطبیقی است که گردآوری اطلاعات بهصورت کتابخانهای و میدانی انجام شده است. در نتایج حاصل، میتوان گفت تراش از اصیلترین شیوههای تزیین سرد روی شیشه است که از دوره هخامنشی تاکنون در اغلب آثار ایرانی قابل مشاهده است. قبل از اسلام، تنوع و گستردگی نقوش و شیوههای اجرا در دوره ساسانی به اوج رسید و پس از اسلام در سدههای پنج و شش با اندک تغییراتی در نوع طراحی نقوش تراش تداوم مییابد. نقوش تراش ایرانی تاثیرات آشکاری بر آثار هنرمندان معاصر داشته که در این پژوهش به برخی از اینان اشاره گردید. بکارگیری گسترده نقوش تراش ایرانی در هنرمندان کشورهای دیگر، علیرغم هنرمندان شیشه ایرانی بسیار مشهود است.

کارگردانی و هدایت بازیگر در تصویر نسبت به نمایش، از اندازه کمتری برخوردار است و متفاوت است. در حقیقت به دلیل نوع برخورد با مخاطب که گستره ارائه آن هاست با یکدیگر اختلاف ایجاد می کنند. برای تحقیق در این گستره باید هر دو (نمایش، تصویر) جداگانه بررسی شده تا به تفاوت ها پی برده شود و این در بدن و بیان و کادر شکل می گیرد و هدایت آن ها در جاهایی یکسان و در بسیاری متفاوت است. آموزش و شناسایی جایگاه های برخورد این دو گستره نیازمند دانش و تجربه ی فراوان و تحلیل و چالش و کاوش است تا بتوان در این دو گستره به خطا نرفت.

نمایشنامه ی گوریل پشمالو یکی از جلوههای هنر اکسپرسیونیستی در نمایشنامهنویسی قرن بیستم با نگاهی سوبژکتیو دنیای شخصیتی عصیانگر و فرودست به نام ینک از طبقه ی کارگر آمریکا را ترسیم میکند که در برابر صورت-بندیهای اجتماعی طبقه ی سرمایهدار تاب نیاورده و به دنبال هویّت خود است. یوجین اونیل به عنوان نویسندهای تیزبین نسبت به دگرش اجتماعی دهههای اخیر، فضای دو قطبی بورژوا-پرولتاریایی را خلق میکند که از یک طرف، طبقه ی بورژوازی و طرف دیگر طبقهای است که باید حق خود را از بورژواها بگیرد. به پیامد این کنش معنادار، «ینک» با «رگرسیون» به فرجام میرسد. در طرف دیگر اکبر رادی در هاملت با سالاد فصل به تأسی از دگرشهای اجتماعی در دهه ی 40 و 50 ایران به آفرینش این اثر دست میزند. رادی در این نمایشنامه با خلق شخصیت «پروفسور دماغ چُخ بختیار» فروپاشی شخصیت و رگرسیون وی را در برابر طبقة مسلّط اجتماعی به نمایش میگذارد. این پژوهش بر آن است تا با استفاده از نظریات انتقادی کارل مارکس، گرامشی، پولانی و دیگر منتقدان امر مدرن دو نمایشنامه ی گوریل پشمالو و هاملت با سالاد فصل را با توجه به بستر فرهنگی به مثابه عملکردهای معنادار بازنمایی بررسی نماید و به تفاوتها و شباهتهای این دو اثر بپردازد.

مقوله نقد معماری در کشور ما به شکل نظام مند و سازمان یافته، کمتر مورد بررسی واقع شده و مطالعات نقد معماری موجود نیز نشان دهنده ضعف در مبانی و چارچوب نظری است و این حاکی از کمبود آگاهی نسبت به داده ها، منابع و فلسفه نظری وابسته به نقد است. بنا به گفته صاحب نظران این حوزه، نیاز امروز به نقد و نظریه، به این دلیل است که مسئله کیفیت معماری، تبدیل به مسئله ای اساسی شده. پژوهش حاضر با هدف شناسایی وجه اشتراک نحله های متناظر "نقد ادبی" و "نقد معماری" و پی بردن به کانون توجهات مربوط به هر یک از نحله های نقد مذکور، تنظیم گردیده است. از لحاظ روش تحقیق، توصیفی (غیرآزمایشی و در دسته اقدام پژوهی) و از حیث هدف، از نوع کاربردی می باشد. دستاورد پژوهش رسیدن به جدولی است که نشان دهنده وجوه اشتراک نحله های متناظر نقد ادبی و نقد معماری به صورت تجمیع شده است. امید است دانشجویان رشته معماری به هنگام تحلیل آثار، با استفاده از جدول مذکور، بتوانند از تعامل میان این دو روش نقد با یکدیگر، در نهایت به نقدی جامع دست یابند.

تحلیل نغماتِ موسیقیِ عامیانه که آمیخته با ادبیات عامیانه ی یک منطقه ی جغرافیایی هستند، راهی برای شناخت هرچه بیشترِ فرهنگِ عامیانه ی اقوام مختلف محسوب شده و در چگونگیِ پیوندِ موسیقیِ عامیانه و ادبیات عامیانه ی آن منطقه نقشِ مهمی ایفا می کند. این پژوهش به مطالعه ی آواز «لالایی سرکوهی» از فرهنگ عامیانه ی استان فارس پرداخته که با داشتنِ ادبیات به ظاهر عامیانه دارای تِمی است که تداعی گر گوشه ی حاجیانی در آواز دشتی است. علت اصلی انتخاب این آواز، پژوهش در فرهنگ عامیانه ی منطقه ی فارس و همچنین موجود بودنِ آوانگاریِ دقیق آن از میان بسیاری از آوازهای سرکوهی های این منطقه است. برای تجزیه و تحلیلِ موسیقیِ این قطعه به الگوی ارائه شده توسط جان دِیوید. وایت در کتابِ «تجزیه و تحلیلِ جامع موسیقایی» و همچنین برای چگونگیِ تقطیعِ هجایی و پیوندِ شعر و موسیقی در آن به کتابِ «پیوند شعر و موسیقیِ آوازیِ» حسین دهلوی ارجاع شده است. بررسی های انجام شده نشان داد که آواز منتخب در بحر هزج مسدّس محذوف (مفاعیلن مفاعیلن فعولن)، که ویژه ی اشعار دوبیتی است، قرار دارد. در واقع متن این آواز ترکیبی از ادبیات عامیانه و ادبیات رسمی است؛ به صورتی که به یک دوبیتیِ منسوب به باباطاهر و فائز دشتستانی، بیت دیگری اضافه شده و همچنین دچار تغییر در کلمات آن شده و بیت اضافه شده نیز همواره در همان بحر دوبیتی سروده شده است. ملودیِ این آواز نیز در آواز دشتی و در ابتدایش نزدیک به گوشه ی حاجیانی در آواز دشتی است. این ملودی با حرکت متغیر در انتهای جملاتش بیانگر یکی از بارزترین مشخصه های موسیقی فارس است.

ایوان از دوره ی پیش از مادها تا عهد ساسانی، با خصوصیاتی کم و بیش متفاوت، در سازماندهی فضاها، ارتباطات و ساختار نمای بناهای شاخص، به کار رفته است. استفاده از ایوان ستون دار از سده های نهم تا یازدهم پیش از میلاد، متداول بوده است. نمونه هایی از ایوان در خانه ها و کاخ های دوره ی هخامنشی در آپادانای شوش، پارسه و خانه های پارسوماش قابل بررسی اند. طاق زنی و ایوان سازی در هنر اشکانی را می توان در خانه های شهر نسا، شهر هترا و کاخ آشور مشاهده نمود. که نسبت به دوران پیش از خود به اوج رسیده است. ساخت ایوان در معماری درباری و دینی ساسانیان نیز رواج داشته و گنبدخانه با تهرنگ چهارگوش نیز به ایوان افزوده شده و در کلیه بناهای مهم این دوره نمود یافته و عناصر معماری دیگر را تحت الشعاع خود قرار داده است. در این مقاله سعی شده، سیر شکل گیری کالبدی ایوان در دوران ایران باستان، بالاخص در عهد مادها، هخامنشیان، پارت ها و ساسانیان مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد. در این پژوهش از شیوه ی تحقیقی، توصیفی تحلیلی استفاده شده و گردآوردی مطالب از منابع کتابخانه ای مراکز علمی و دانشگاهی و وبسایت های اینترنتی علمی پژوهشی مرتبط با موضوع تحقیق، انجام گردیده است.