پژوهش مدیریت آموزش کشاورزی
سال:1399 | دوره:- | شماره:55 |تعداد مقالات:10

توسعه شرکتهای دانش بنیان کشاورزی میتواند در جهت رونق کشاورزی و افزایش اشتغال دانش آموختگان رشته-های کشاورزی مؤثر باشد. اما بررسی آمارها نشان می دهد که در سال های گذشته شرکت های دانش بنیان در غرب کشور رشد قابل ملاحظه ای نداشته اند. این پژوهش با هدف شناسایی پیش برنده و بازدارنده های آموزشی مؤثر بر مدیریت موفق شرکت های دانش بنیان کشاورزی غرب کشور جهت توسعه در تابستان سال 1399به صورت کیفی و با روش تئوری بنیانی انجام گرفت. به منظور شناسایی مؤلفه ها از مصاحبه های عمیق انفرادی با مدیرعامل شرکت-های دانش بنیان کشاورزی در غرب کشور استفاده شد (45N=) که پس از مصاحبه با 21 مدیر عامل اشباع نظری حاصل گردید. انتخاب مدیرعامل ها جهت مصاحبه به صورت هدفمند و از نوع قضاوتی بود، تحلیل داده ها با روش تحلیل خط به خط و در قالب تحلیل محتوای متعارف با استفاده از نرم افزار MAXQDA12 منجر به شناسایی26 مؤلفه اصلی در قالب 4 دسته عامل های آموزشی در زمینه بازاریابی، فرهنگی، کارآفرینی و فنی-تخصصی به عنوان پیشران شد. بازدارنده های آموزشی مؤثر بر مدیریت موفق شرکت های دانش بنیان کشاورزی نیز شامل 25 مؤلفه اصلی در قالب 4 دسته موانع آموزش حرفه ای، دانایی محوری، ارتباطی و مدیریتی بود. عمده ترین پیش برنده های آموزشی با بیشترین فراوانی تکرار از سوی پاسخگویان ایجاد مراکز تحقیقات حرفه ای جهت آموزش مدیرعامل ها در زمینه انجام پژوهش های کاربردی و آموزش در زمینه نحوه انجام پژوهش های کاربردی در شرکت های دانش بنیان کشاورزی بود؛ دو بازدارنده ی عدم وجود مهارت کارآفرینی در بین مدیرعامل ها و عدم آگاهی از فن آوری های تولید شده در دانشگاه ها نیز با بیشترین فراوانی تکرار به عنوان عمده ترین موانع شناسایی گردید، ارائه آموزش ها و کارگاه های آموزشی دوره ای متناسب با نیاز مدیرعامل ها، همچنن گنجاندن واحدهای آموزشی اختیاری در دانشکده های کشاورزی جهت آموزش کارآفرینی می تواند سبب توسعه پیش برنده ها و برطرف نمودن موانع گردد. لذا لازم است برنامه ریزان جهت توسعه شرکت های دانش بنیان کشاورزی به شاخص ها و مؤلفه های پیش برنده توجه نموده و در جهت تسهیل و برطرف نمودن موانع اقدامات لازم را مبذول دارند.

آمار کاربرد کودهای شیمیایی در شهرستان همدان نشان می دهد که کشاورزان از کود های شیمیایی به صورت غیر اصولی و بی رویه استفاده می کنند که در بلند مدت شاهد پی آمدهای زیانبار آن بر محیط زیست و سلامت انسان خواهیم بود. از سوی دیگر، رفتار کشاورزان به عنوان استفاده کنندگان کود شیمیایی، تحت تاثیر عامل های مختلفی قرار دارد. بر همین مبنا، هدف اصلی این پژوهش کاربردی، بررسی تاثیر دانش، نگرش و قصدرفتاری بر رفتار کاربرد کودهای شیمیایی به وسیله ی سیب زمینی کاران شهرستان همدان بود. جامعه آماری تحقیق، 14200کشاورز سیب زمینی کار بخش مرکزی شهرستان همدان بود که با استفاده از جدول مورگان 375تن از آنان به عنوان نمونه مشخص شدند. روش انتخاب نمونه ها به شیوه نمونه گیری تصادفی و برحسب جمعیت کشاورزان در هر روستا با انتساب متناسب انجام گرفت. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه بود. برای سنجش روایی ابزار تحقیق از روش روایی تشخیصی استفاده شد که مقدار آن برای سازه های مورد بررسی بالاتر از AVE≤ 0. 5 و قابل قبول بود. به منظور تعیین پایایی از روش پایایی ترکیبی استفاده شد که مقدار آن برای سازه های مورد بررسی بالاتر ازCR ≥ 0. 75و قابل قبول بود. داده های پژوهش با استفاده از روش مدل سازی معادله های ساختاری با رویکرد حداقل مربعات جزئی و با کمک نرم افزارSmartPLS3. 0پردازش شدند. یافته ها نشان دادند متغیر دانش با میانجی گری نگرش و قصد رفتاری بر رفتار کشاورزان تاثیر مثبت و معنی دار دارد. این نشان دهنده گرایش کشاورزان برای کسب دانش و اطلاعات برای کاربرد بهینه کودهای شیمیایی است. یافته های دیگر نیز نشان دادکه نگرش کشاورزان نسبت به کاربرد بهینه کودهای شیمیایی تاثیر مثبت و معنی داری بر رفتار کشاورزان در کاربرد کودهای شیمیایی دارد. نگرش نسبت به کاربرد کودهای شیمیایی با میانجیگری قصد رفتاری بر رفتار کشاورزان تاثیر مثبت و معنی دار دارد؛ بنابراین می توان نتیجه گرفت که با تغییر نگرش این سیب زمینی کاران درباره کاربرد کودهای شیمیایی می توان رفتار آن ها در مورد کاربرد کود های شیمیایی را اصلاح کرد.

این پژوهش با هدف بررسی اثربخشی بیرونی آموزش کشاورزی دانشجویان کشاورزی و تأثیر آن بر نگرش آنان نسبت به آینده شغلی انجام شد. جامعه ی آماری این بررسی را دانشجویان دانشکده های کشاورزی دانشگاه های دولتی کشور در سال 1399 تشکیل دادند (236973=N). حجم نمونه بنا بر جدول کرجسی و مورگان، 386 تن برآورد شد. برای نمونه گیری از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای با انتساب متناسب استفاده شد. ابزار سنجش در این مطالعه پرسشنامه ی محقق ساخته ای بود که پایایی آن با استفاده از محاسبه ضریب تتای ترتیبی ( 91/0-75/0=Ɵ ) و پایایی مرکب (91/0-74/0 =CR) انجام شد و روایی شکلی و محتوایی آن نیز با بهره گیری از نظرهای متخصصان دانشگاهی و همچنین به استناد شاخص روایی سازه (68/0-5/0 =AVE) در سطح مطلوب برآورد شد. برای سنجش متغیرها از طیف لیکرت پنج قسمتی استفاده شد (خیلی کم= 1 تا خیلی زیاد= 5). داده ها به وسیله نرم افزارهای SPSSwin23 و AMOS22 پردازش شد. برای تدوین مدل های اندازه گیری سازه های پژوهش از تحلیل عاملی تأییدی مرتبه دوم بهره گرفته شد و نشان داد که مؤلفه های مورد مطالعه قابلیت اندازه گیری سازه مورد نظر را دارا می باشند. یافته های مدل-سازی معادله های ساختاری نشان داد که فرآیند آموزشی اثر مثبت و معنی داری بر شایستگی ها، رضایت از رشته تحصیلی و نگرش دانشجویان نسبت به آینده شغلی داشته است. همچنین، شایستگی ها و رضایت از رشته تحصیلی تأثیر مثبت و معنی داری بر نگرش دانشجویان نسبت به آینده شغلی داشت. می توان نتیجه گرفت که فرآیند آموزشی می تواند شایستگی ها و رضایت دانشجویان از رشته تحصیلی را تحت تأثیر قرار دهد و منجر به نگرش مثبت نسبت به آینده شغلی شود.

یکی از مهم ترین عامل هایی که نقش بنیادین در انتشار و ترویج نوآوری ها و دیدگاه های جدید در صنعت کشاورزی بر عهده دارد، آموزش کشاورزان درزمینه ی مدیریت بهینه منابع آب در شرایط خشک سالی است. لذا در این پژوهش به بررسی نقش آموزش اثربخش بر مدیریت منابع آب از دیدگاه کشاورزان در شرایط کم آبی در دشت بیرجند واقع در استان خراسان جنوبی پرداخته شد. روش تحقیق از نوع علی-ارتباطی بود. جامعه آماری تحقیق 195 نفر از کشاورزان آبی کار دشت بیرجند استان خراسان جنوبی است. حجم نمونه با استفاده از جدول مورگان، حدود 125 نفر تعیین شد و به شیوه نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند. پایایی پرسشنامه با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ برابر 857/0 به دست آمد که نشان دهنده پایایی مناسب ایزار پژوهش داشت. روایی شکلی و محتوای پرسشنامه نیز توسط گروهی از اعضای هیات علمی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی بیرجند و سازمان جهاد کشاورزی تائید شد. این پژوهش باهدف اولویت بندی معیارها (6 عدد) و زیرمعیارهای (40 عدد) اثرگذار با استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و تحلیل شبکه (ANP) انجام شد. به منظور تجزیه وتحلیل داده های گرد آوری شده از نرم افزارهای Super Decisions، SPSSو Expert choice استفاده شد. نتایج نشان داد، کشاورزانی که در دوره های آموزشی-ترویجی درزمینه ی مدیریت آب کشاورزی شرکت داشته اند، به مراتب گرایش و آمادگی، درک، آگاهی، تعهد و باور بالاتری درزمینه ی مدیریت آب کشاورزی و استفاده از نوآوری های جدید داشتند. نتایج به دست آمده از این تحقیق را می توان به عنوان شاخصی برای اتخاذ تصمیم گیری های مدیریتی در راستای افزایش مشارکت کشاورزان در مدیریت بهینه منابع منطقه استفاده کرد.

مشارکت فعال دانشجویان سازه ای است که برای نخستین بار جهت درک و تبیین افت و شکست تحصیلی مطرح شد و به عنوان پایه ای برای اص الح روند تعلیم و تربیت مدنظر قرار گرفت. این تحقیق یک پژوهش کاربردی و در نگاه روش گردآوری اطلاعات، جزء پژوه شهای میدانی م یباشد. برای دست یابی به هدف پژوهش از روش های تحلیل سلسله مراتبی فازی و تحلیل عاملی استفاده شد. مشارکت کنندگان تحقیق در بخش تحلیل سلسله مراتبی فازی شامل 20 نفر از متخصصان در زمینه آموزش عالی کشاورزی بود که برای استخراج و تعیین اهمیت نسبی نشانگرهای سنجش مشارکت فعال دانشجویان، شرکت کردند. یافته های تحلیل سلسله مراتبی فازی نشان داد که یادگیری با همتایان، یادگیری همراه با کار، تجربه آموزی با مدرسان از اهمیت وزنی بیشتری در مشارکت فعال دانشجویان گرایش های علوم کشاورزی برخوردار بودند. در بخش میدانی از جامعه ی آماری شامل 1000 تن از دانشجویان سال سوم و چهارم دانشگاه ها و دانشکده های کشاورزی، بر مبنای جدول گرجسی و مورگان 278 دانشجو ) 128 تن دختر و 118 تن پسر( به عنوان حجم نمونه ی تحقیق با به کارگیری نمونه گیری طبقه ای با انتساب متناسب انتخاب شدند. یافته های تحلیل عاملی گویای آن است که شاخص هایی همچون ترکیب آموزه و تجربه های تخصصی در یادگیری، یادگیری انعکاسی و یک پارچه )تلفیقی(، یادگیری مشارکتی، شیوه های تدریس اثربخش، راهبردهای یادگیری و یادگیری سطح بالا از نظر دانشجویان به ترتیب بیشترین اهمیت را در مشارکت فعال دانشجویان در دانشگاه ها و دانشکده-های علوم کشاورزی دارد.

امروزه توسعه برنامه های آموزش کارآفرینی در دانشگاه ها و مرکزهای آموزش عالی بر این پیش فرض مبتنی است که مهارت های کارآفرینی اکتسابی هستند. هدف این تحقیق استخراج عامل های مؤثر بر مهارت های کارآفرینی دانشجویان مرکزهای آموزش کشاورزی استان های فارس، خراسان رضوی و البرز بود. تحقیق از نظر هدف کاربردی و دیدمان پژوهش از نوع آمیخته اکتشافی است. ابزار تحقیق پرسشنامه محقق ساخته ای بود که روایی شکلی آن بر اساس نظر متخصصان ترویج و آموزش کشاورزی تأیید شد و پایایی آن با استفاده از فرمول تتای ترتیبی 9/0= Ɵ محاسبه شد. متغیرهای مستقل تحقیق شامل متغیرهای آموزشی، روان شناختی و اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی و متغیر وابسته تحقیق مهارت های کارآفرینی بود. سنجش متغیرهای مستقل و وابسته با مقیاس ترتیبی انجام گرفت. جامعه ی آماری تحقیق (670 نفر) دانشجویان نیمسال آخر مرکز آموزش جهاد کشاورزی استان های خراسان رضوی، فارس و البرز در سال 1397 بود. حجم نمونه با استفاده از جدول مورگان 245 نفر تعیین شد و به شیوه تصادفی طبقه ای با انتساب متناسب انتخاب شدند. یافته های آزمون همبستگی اسپیرمن نشان داد که بین عامل های آموزشی، روان شناختی، اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی با مهارت های کارآفرینی ارتباط مثبت و معنی دار وجود دارد. یافته های مدل های تعاملی مدل یابی معادله ساختاری نشان داد که مهم ترین عامل مؤثر بر مهارت های کارآفرینی پاسخگویان عامل روان شناختی است که ضریب مسیر آن 63/0 محاسبه شد. عامل آموزشی به میزان 24/0 = p و عامل اقتصادی به میزان 23/0 = p در مهارت های کارآفرینی تأثیر داشتند.

امروزه دانشگاه ها در عرصه های گوناگونی باید پاسخگوی نیازهای روبه رشد جامعه باشند از جمله آموزش، پژوهش، کارآفرینی و مدیریت نیروی انسانی از جمله دانشجویان و اعضای هیات علمی در سطح ملی و بین المللی. در حقیقت دانشگاه مسئول تربیت نیروی انسانی متخصص و ماهر، به عنوان مهم ترین سرمایه جامعه است. نقش اساسی مورد انتظار از دانشگاه، پرورش انسانِ دانا، توانا و شکوفاکننده جامعه است. با توجه به نیازهای روبه رشد جامعه و شناسایی شایستگی های مورد نیاز دانشجویان برای کسب شغل پایدار، این پژوهش به دنبال طراحی مدل شایستگی های حرفه ای دانشجویان کشاورزی براساس روش کیفی است. جامعه آماری این پژوهش اعضا هیات علمی دانشگاه های کشاورزی بوعلی سینا، زنجان، رازی کرمانشاه، شیراز و تهران، متخصصان کشاورزی در بخش دولتی و خصوصی می باشند. ابزار پژوهش مصاحبه های عمیق نیمه ساختارمند بوده است که با شمار 28 تن از جامعه آماری انجام شده (11 تن اعضا هیات علمی، 8 تن کارشناسان بخش دولتی و 9 تن فعالان بخش خصوصی)، پردازش داده ها طی سه مرحله کدگذاری باز، محوری و گزینشی انجام شد. یافته ها نشان دادند که شرایط علی به وجود آمدن مقوله ی محوری (شایستگی های دانشجویان کشاورزی) شامل مهارت های ارتباطی، مهارت های تجربی و عملی، مهارت های کارآفرینی، مهارت های مدیریتی و مهارت-های کار گروهی می باشد. شرایط مداخله گر (تأثیرگذار) نیز شامل وجود مدرسان برجسته، استفاده از وسایل کمک آموزشی و شناخت ظرفیت های اقتصادی منطقه می باشد. علاوه بر این، شرایط زمینه ای و بستر لازم برای به وجودآمدن مقوله ی محوری یعنی شایستگی-های دانشجویان کشاورزی عبارت بودند از: نحوه آموزش های دانشگاهی، ایجاد علاقه و انگیزه در دانشجویان و ارتباط با فعالان کشاورزی و کشاورزان پیشرو. راهبردهای کنش و واکنش نیز شامل توجه نکردن به نیازهای بازار کار، بهره گیری از هوش هیجانی و موانع و معضلات بخش کشاورزی و آشنایی با آنها بود.

این تحقیق با عنوان بررسی متغیرهای موثر بر رضامندی دانشجویان از پروژه های کار حین تحصیل در مرکز های آموزش و تحقیقات کشاورزی انجام گردید. رویکرد این تحقیق کمّی بوده و از پرسشنامه محقق ساخته به عنوان ابزار اصلی تحقیق استفاده گردید و از نوع تحقیقات پیمایشی بود. جامعه آماری این تحقیق کلیه دانشجویان فعال در پروژه های کار حین تحصیل که تعداد آنها 102 نفر بودند. این تحقیق در مراکز فعال در اجرا ی پروژه های کار حین تحصیل انجام گردید برای این منظور این تحقیق در مراکزی انجام گردید که دارای حداقل 3 پروژه کار حین تحصیل بودند، اجرا گردید مراکز آموزش و تحقیقات استان های اصفهان-آذربایجان شرقی-سیستان وبلوچستان-قزوین-خراسان رضوئ-مازندران-همدان-بوشهرو مرکز آموزش عالی امام خمینی (ره) جز مناطق مورد مطالعه بودند با توجه به شمار محدود اعضای جامعه ی آماری همه ی آنان به شیوه تمام شماری مورد مطالعه قرار گرفتند داده های بدست آمده با استفاده از پرسشنامه با استفاده از نرم افزار pls-smart و spss پردازش شدند. پایایی ترکیبی (CR) برای هر یک از سازه ابزار تحقیق بالای 7/0 و نشان از پایداری درونی پرسشنامه بود. نتیجه مدل معادلات ساختاری حاکی از تایید مدل بوده و شاخص برازش مدل کلی (GOF) مقدار 571/0 درصد بوده و مدل کلی پژوهش برازش مناسبی دارد. این بررسی نشان داد که از دیدگاه پاسخگویان تجربه عوامل پروژه های کار حین تحصیل، نظارت مناسب اساتید ناظر پروژه ها، برنامه ریزی دقیق مراحل اجرایی پروزه ها در رضامندی دانشجویان از پروژه های کار حین تحصیل تاثیرگذار می باشد.

دانشگاه ها و مؤسسات آموزش عالی کشاورزی در مسیر پیشرفت خود با تغییرات بی شماری چون تحولات سریع تکنولوژیکی، تغییرات عمده در بازار کار، انتظارات ذینفعان، بودجه، رقابت های ملی و بین المللی و. . . مواجه هستند که تهدیدی برای شیوه های سنتی در دانشگاه ها محسوب شده و نیاز به انجام بهتر، سریع تر و کم هزینه تر فعالیت ها را ضرورت بخشیده است. هدف این پژوهش کیفی شناسایی مؤلفه های نهادینه سازی نسل چهارم دانشگاه ها درآموزش عالی کشاورزی ایران بود. داده ها از طریق مصاحبه های عمیق با متخصصان و صاحب نظران آموزش عالی کشاورزی که از تجربه ی مدیریتی در سمت های ستاره دار دانشگاهی نیز برخوردار بودند(20 مصاحبه فردی)، جمع آوری و با روش تحلیل خط به خط و در قالب تحلیل محتوای متعارف با استفاده از نرم افزار MAXQDA پردازش شدند. براساس یافته ها مؤلفه های نهادینه سازی نسل چهارم دانشگاه ها در آموزش عالی کشاورزی ایران شامل شایستگی دانشگاه کشاورزی، سرعت و انعطاف پذیری دانشگاه در رویارویی با تغییرات و دگرگونی ها، پاسخگویی، دانش بنیان بودن و یادگیرنده و نوآور بودن دانشگاه ها (6مؤلفه)، می باشند.

این تحقیق از لحاظ هدف در زمره تحقیقات کاربردی و از نظر شیوه گردآوری اطلاعات جزء تحقیقات توصیفی – همبستگی بود که با استفاده از تکنیک پیمایش صورت گرفت. جامعه آماری تحقیق شامل 4805 نفر بهره بردار کشاورزی در پنج شهرستان از منطقه سیستان بود که با استفاده از فرمول کوکران نمونه ای به حجم 355 نفر از آن انتخاب و با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای مورد مطالعه قرار گرفتند. ابزار تحقیق شامل پرسشنامه محقق ساخته بود که روایی آن توسط کمیته تحقیق مورد تایید قرار گرفت و پایایی آن با استفاده از یک آزمون مقدماتی و تکمیل 30 پرسشنامه در جامعه آماری و محاسبه ضریب آلفای کرونباخ بخش های مختلف آن در حد مطلوب مورد ارزیابی قرار گرفت. یافته های تحقیق در خصوص مهمترین نیازهای آموزشی پاسخگویان نشان از آن داشت که آشنایی با خوراک های مورد نیاز دام، آشنایی با روش های برآورد نیاز غذایی دام و اصول تغذیه دام و احتیاجات تغذیه ای دام از اولویت بالایی نسبت به سایر موارد برخوردار بوده اند. همچنین نتایج حاصل از تحلیل همبستگی تحقیق حاکی از آن بود که بین متغیرهای فاصله محل زندگی تا مرکز شهر، تعداد دام سبک عشایر و تعداد دفعات شرکت در دوره های آموزشی مختلف با نیازهای آموزشی آنان در خصوص تغذیه در سطح اطمینان 99 درصد رابطه معنی دار و بین تعداد دفعات مراجعه به مراکز خدمات کشاورزی و عشایری و تعداد دام سنگین در سطح اطمینان 95 درصد رابطه مثبت و معنی داری با نیازهای آموزشی عشایر داشت. همچنین یافته های حاصل از مقایسه میانگین گویای این مطلب بود که بین سطوح مختلف تحصیلات عشایر مورد مطالعه و نیازهای آموزشی آنان در خصوص تغذیه دام رابطه معنی داری مشاهده گردید.