تحقیقات کیفی در علوم سلامت
سال:1397 | دوره:7 | شماره:2 |تعداد مقالات:8

مقدمه: بارداری یک دوره بحرانی برای هر زن است، اما این دوره برای زنان مبتلا به ویروس نقص ایمنی (اچ آی وی) بسیار حساس و چالش برانگیز می باشد. زنان مبتلا در طی بارداری با احساس انگ، تبعیض و انزوای اجتماعی روبه رو هستند. با این وجود، اطلاعات اندکی در این زمینه وجود دارد. از این رو، مطالعه حاضر به منظور تبیین تجربیات زنان باردار مبتلا به ویروس نقص ایمنی در ایران انجام شد. روش: پژوهش حاضر یک مطالعه کیفی با رویکرد پدیده شناسی هرمنیوتیک بود. 12 زن مبتلا به ویروس نقص ایمنی که به مرکز مشاوره بیماری های رفتاری بیمارستان امام خمینی دانشگاه علوم پزشکی تهران سال 1393 مراجعه کرده بودند، برای شرکت در مطالعه با نمونه گیری مبتنی بر هدف انتخاب شدند. از مصاحبه های عمیق نیمه ساختار یافته جهت جمع آوری داده ها استفاده شد. داده ها پس از انجام 16 مصاحبه با طول مدت بین 40 تا 90 دقیقه با مشارکت کنندگان به غنا و تعمیق لازم رسید و سپس، با روش Diekelmann مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: مشارکت کنندگان این مطالعه در دامنه سنی 22 تا 39 سال بودند. پس از تحلیل داده ها، درون مایه اصلی با 2 درون مایه فرعی ظاهر شد. درون مایه اصلی بارداری در زنان مبتلا به ویروس نقص ایمنی شامل «تجدید انگ» بود که از درون مایه های فرعی سرزنش و طرد شدگی تشکیل شده بود. نتیجه گیری: تجربه بارداری در زنان مبتلا به ویروس نقص ایمنی با تجدید انگ همراه می باشد. بارداری زمینه را برای سرزنش و طرد شدن فراهم می نماید. بنابراین، یافته های حاصل از پژوهش، لزوم طراحی و مداخله های همه جانبه و متناسب برای کاهش انگ در زنان باردار مبتلا به ویروس نقص ایمنی را تأکید می کند.

مقدمه: شواهد حاکی از آن است که با وجود اهمیت ورزش و فعالیت بدنی بر روی سلامت سالمندان، میزان فعالیت بدنی (ورزش) این قشر آسیب پذیر جامعه رو به کاهش است. از این رو، این مطالعه با هدف شناسایی تعیین کننده های اجرای فعالیت های بدنی سالمندان شهر تهران انجام پذیرفت. روش: مطالعه حاضر از نوع کیفی و با استفاده از روش نظریه زمینه ای (Grounded تئوری) در طی سال های 95-1394 انجام یافت. داده ها با استفاده از مصاحبه های عمیق نیمه ساختار یافته و یادداشت های در عرصه با 30 نفر سالمند و 10 نفر از صاحب نظران عرصه ورزش سالمندی جمع آوری شد. تجزیه و تحلیل داده ها بر اساس نسخه Corbin و Strauss انجام گرفت. یافته ها: مفاهیم مطالعه با استفاده از تحلیل خرد و کلی شناسایی شد. در طی تجزیه و تحلیل داده ها، 350 کد آزاد استخراج شد که 200 کد آزاد به بازدارنده های فعالیت بدنی سالمندان و 150 کد به انگیزاننده های فعالیت بدنی تخصیص داده شد و در قالب 3 مقوله عوامل فردی، عوامل بین فردی و عوامل محیطی طبقه بندی شد. نتیجه گیری: انگیزاننده های تصورات مثبت از فعالیت بدنی، تصورات مثبت نسبت به خود و عادت به فعالیت بدنی و بازدارنده های تصورات منفی از خود، مشکلات سلامتی، عدم تمایل به فعالیت و مشکلات مدیریت زمان به عنوان تعیین کننده های فعالیت بدنی سالمندان شناسایی شد. ارایه دهندگان خدمات ورزشی می توانند با به کارگیری عوامل انگیزاننده و رفع بازدارنده های مشارکت سالمندان در فعالیت بدنی، مشارکت در فعالیت بدنی را تسهیل کرده و سلامت جسمی و ذهنی سالمندان را بهبود بخشند.

مقدمه: بیماری مالتیپل اسکلروزیس (Multiple sclerosis یا MS) در افراد متأهل، تأثیرات سوء فراوانی بر کیفیت زندگی این بیماران دارد. کیفیت زندگی و سازگاری زناشویی بیماران مبتلا به این بیماری نیز می تواند تأثیر بسزایی در نوسان سیر آن داشته باشد. هدف از انجام پژوهش حاضر، تعیین مؤلفه های روان شناختی مؤثر بر سازگاری زناشویی متأهلین مبتلا به بیماری MS بود. روش: این مطالعه به صورت کیفی و با روش پدیدار شناختی انجام شد. نمونه گیری به روش هدفمند و از طریق مصاحبه نیمه ساختار یافته با 15 نفر از افراد متأهل مراجعه کننده به بیمارستان سینا که حداقل یکی از زوجین مبتلا به بیماری MS بودند، به حد اشباع رسید. یافته ها: از محتوای مصاحبه های صورت گرفته با متأهلین مبتلا به بیماری MS، 8 مضمون اصلی و 18 مضمون فرعی به دست آمد. مضمون های اصلی شامل «معنویت»، «تاب آوری»، «سبک های مقابله با استرس»، «راهبردهای حل تعارض»، «طرحواره ها»، «روابط صمیمانه زوجین»، «استرس های زندگی» و «واکنش به بخشش» بود. نتیجه گیری: شرکت کنندگان در ارتباط با مؤلفه های روان شناختی مؤثر بر سازگاری زناشویی، عوامل معنویت، تاب آوری، سبک مقابله با استرس، راهبردهای حل تعارض، طرحواره ها، روابط صمیمانه زوجین، استرس های زندگی و واکنش به بخشش را به ترتیب حایز رتبه های اول تا هشتم می دانستند.

مقدمه: میانسالی، یکی از مهم ترین دوره های زندگی زنان می باشد که با تجربه تغییرات بدنی مرتبط با سن همراه است. ادراک زنان از این تغییرات بدنی که به صورت اجتماعی برساخته می شود، نقش تعیین کننده ای در رفتارهای سلامت محور آن ها ایفا می کند. با توجه به اهمیت موضوع، پژوهش حاضر که بخشی از یک مطالعه گسترده تر بود، با هدف درک تجربه و معنای ذهنی زنان از تغییرات بدنی و سلامت در دوره میانسالی صورت گرفت. روش: این تحقیق به روش کیفی انجام شد. بدین ترتیب، با استفاده از روش نمونه گیری نظری و هدفمند، 22 زن میانسال 40 تا60 ساله به عنوان نمونه انتخاب شدند. داده ها با استفاده از مصاحبه عمیق و نیمه ساختار یافته جمع آوری گردید و سپس مصاحبه ها با روش نظریه زمینه ای و با توجه به مراحل سه گانه کدگذاری باز، محوری و گزینشی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: 7 مقوله اصلی و 29 مقوله فرعی پدیدار شد که مقوله های اصلی شامل «تغییر در کیفیت سلامت»، «یائسگی زنان به مثابه نشانه»، «رازگونگی تغییرات بدن»، «احساس زیست میانسالی تهدید شده»، «طبیعی انگاری درد»، «نادیده انگاری مشروعیت یافته» و «دوگانهمقاومت/ انفعال» بود. نتیجه گیری: بر اساس نتایج به دست آمده، زنان میانسال زیست تهدید شده ای را تجربه می کنند. بسترهای اجتماعی و فرهنگی که ادراک زنان را شکل می دهد، می تواند موانعی در موفقیت برنامه های سلامت محور و سالمندی موفق ایجاد نماید. بنابراین، برای جلب توجه زنان و همکاری آن ها در برنامه های سلامت محور، نیاز است که ابتدا این باورهای اجتماعی و ذهنی تغییر کند تا زنان فعالانه و مسؤولانه در طرح های سلامت مشارکت نمایند.

مقدمه: خشونت علیه زنان، پدیده ای جهانی است که در حوزه های خصوصی و عمومی زندگی تجربه می شود. بررسی تجارب خشونت خانگی و تعیین علل آن در جهت شناخت، پیشگیری و کنترل این پدیده ضروری به نظر می رسد. پژوهش حاضر با هدف تبیین تجارب مردان متأهل از خشونت علیه همسرانشان در شهر سبزوار انجام گردید. روش: در این مطالعه کیفی-توصیفی، مشارکت کنندگان از طریق نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند و سپس به روش گلوله برفی و نظری ادامه یافت. داده ها به وسیله مصاحبه نیمه ساختار یافته چهره به چهره جمع آوری گردید. در مجموع، 20 نفر (15 مرد، 2 همسر، 1 مادر خانم و2 مشاور) طی مدت 8 ماه مورد مصاحبه قرار گرفتند. مصاحبه ها با روش تحلیل محتوای Graneheim و Lundman تجریه و تحلیل گردید. جهت حصول دقت و استحکام داده ها، معیارهای مقبولیت، قابلیت انتقال، قابلیت وابستگی و قابلیت اعتماد داده ها بررسی شد. یافته ها: پس از تجزیه و تحلیل داده ها، 3 طبقه اصلی «برقراری تعامل غیر دوستانه»، «عدم ارضای نیازهای عاطفی زوجین» و «برآورده نکردن نیازهای جنسی شوهر» استخراج گردید. نتیجه گیری: طراحی مداخلات در جهت برقراری تعامل دوستانه بین زوجین، کمک به آنان برای شناخت و مرتفغ نمودن نیازهای جنسی یکدیگر می تواند در جهت پیشگیری از خشونت علیه زنان مؤثر باشد.

مقدمه: کیفیت زناشویی نه تنها سلامت روانی و جسمی افراد را در ازدواج و زندگی مشترک، بلکه روابط و زمینه ها را در بیرون و درون خانواده نیز تحت تأثیر قرار می دهد. از این رو، هدف از انجام پژوهش حاضر، شناسایی مؤلفه های کیفیت زناشویی زوجین بود. روش: این مطالعه به صورت کیفی و بر پایه تحلیل محتوا انجام شد. 22 زوج به روش نمونه گیری هدفمند-داوطلب از طریق مصاحبه نیمه ساختار یافته تا رسیدن داده ها به اشباع کامل، انتخاب شدند. یافته ها: تحلیل داده ها منجر به ایجاد یک طبقه اصلی به نام «کیفیت زناشویی» گردید که این طبقه از 10 طبقه فرعی شامل «ارتباط زناشویی»، «باورها و عقاید مذهبی»، «تعهد زناشویی»، «گذشت و بخشش»، «مهارت حل تعارض ها/ حل مسأله»، «انصاف»، «مهارت مدیریت منابع مالی»، «عدم دخالت خانواده های اصلی/ اطرافیان»، «داشتن هدف در زندگی» و «اوقات فراغت» تشکیل شد. نتیجه گیری: نتایج حاصل شده به بسیاری از مراکز آموزشی و درمانی کمک می کند تا با توجه به عوامل شناسایی شده، برنامه های ضروری را در ارتباط با خانواده ها تدوین کنند. آموزش این عوامل به زوج ها، کمک فراوانی به پیشگیری و جلوگیری از شکست های زندگی و افزایش کیفیت و رضایت در زندگی زناشویی می شود.

مقدمه: بی وفایی به عنوان یکی از دلایل اصلی ناسازگاری های زناشویی و طلاق، اثرات زیانباری بر کانون خانواده و سلامت روان افراد آسیب دیده دارد. هدف از انجام پژوهش حاضر، شناسایی و تبیین تجارب و واکنش های شناختی زنان آسیب دیده از بی وفایی همسر بود. روش: این مطالعه به روش کیفی از نوع پدیدارشناسی انجام شد و نمونه های مورد نظر را زنان آسیب دیده از بی وفایی همسر ساکن تهران (شمیرانات) در سال 1395 تشکیل دادند. بدین منظور، 18 زن به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند و با استفاده از مصاحبه نیمه ساختار یافته مورد بررسی قرار گرفتند. در نهایت، داده ها به شیوه تحلیل مضمون (تماتیک) تجزیه و تحلیل گردید. یافته ها: تحلیل داده ها منجر به تولید 2 مضمون اصلی، 11 مضمون فرعی و 61 مفهوم اولیه گردید. مضمون اصلی اول «واکنش های شناختی ناسازگارانه» بود که مضامین فرعی «خلل در باورهای دینی»، «سوء ظن و بی اعتمادی»، «اشتغال و وسواس فکری»، «خلل در معنای زندگی»، «تصمیم گیری غیر سازشی»، «اندیشه ورزی به مجازات مقصر»، «خودارزیابی منفی» و «اختلال در تفکر» را در برمی گرفت. مضمون اصلی دوم «واکنش های شناختی سازگارانه» بود و مضامین فرعی «افکار دفاعی مثبت»، «استمداد به باورهای دینی» و «افکار سازش طلبانه برای تصمیم گیری» را شامل می شد. نتیجه گیری: بی وفایی از لحاظ شناختی به طور یکسان توسط همه زنان آسیب دیده تجربه نمی شود و آثار شناختی آن می تواند ناسازگارانه و یا سازگارانه باشد. تیپ شخصیتی، اعتقادات مذهبی، داشتن فرزند و کیفیت رابطه با همسر در کیفیت واکنش های زنان آسیب دیده تأثیرگذار است. با توجه به این که یافته ها از یک تحقیق بومی حاصل شد؛ بنابراین، می تواند در ساخت بسته های مداخله ای درمانی راهگشا باشد.

مقدمه: برون سپاری، راهبردی کلیدی در جهت بهبود عملکرد و اصلاح نظام مالی بیمارستان است. هدف از انجام مطالعه حاضر، تعیین موانع اجرای برون سپاری در خدمات بیمارستان های آموزشی اهواز بود. روش: این پژوهش به روش کیفی و با هدف تحلیل موانع برون سپاری در خدمات بیمارستان های تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی اهواز در سال 1395 انجام شد. جامعه تحقیق را کارکنان و مدیران بیمارستانی و کارشناسان برون سپاری تشکیل دادند. 23 نفر از مدیران بیمارستان ها، کارشناسان امور قراردادها و کارکنان واحدهای برون سپاری شده در بیمارستان به عنوان نمونه به صورت هدفمند جهت انجام مصاحبه انتخاب شدند. در نهایت، داده ها با استفاده از روش تحلیل محتوا (Content analysis) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: موانع برون سپاری در قالب 4 موضوع اصلی و 16 زیرموضوع استخراج و گزارش شد. موضوعات اصلی شامل «موانع قانونی»، «موانع مالی»، «موانع ساختاری-سازمانی» و «موانع اجرایی-مدیریتی» در بیمارستان ها در مسیر اجرای برون سپاری بود. مشارکت کنندگان، مواردی همچون «افزایش کیفیت خدمات»، «تعدیدل سازمانی» و «افزایش سود» را از مزایای برون سپاری خدمات بیمارستانی عنوان کردند. نتیجه گیری: برون سپاری بیمارستان ها در هر چهار حیطه قانونی، مالی، مدیریتی و ساختاری با موانع جدی مواجه است. با شناسایی این موانع، می توان اجرای برون سپاری در بیمارستان ها را بهبود بخشید.