تحقیقات کیفی در علوم سلامت
سال:1394 | دوره:4 | شماره:4 |تعداد مقالات:10

مقدمه: مشکل چاقی هم اکنون در ایران بصورت اپیدمی درآمده و شواهد متقاعد کننده ای در خصوص نقش مهم عوامل روانی بر فرایند چاقی و اضافه وزن وجود دارد. با توجه به نقش کلیدی کارمندان به عنوان منابع ارزشمند انسانی در ارائه خدمات به مردم و افزایش سبک بی تحرکی در بین آنان، پژوهش حاضر با هدف تبیین ادراکات کارمندان دولتی از عوامل روانی موثر بر فرایند چاقی انجام شد.روش: این مطالعه کیفی با رویکرد تحلیل محتوا انجام گرفت. در مجموع چهار جلسه بحث گروهی  8نفره برگزار (32 نفر) و با 35 نمونه متنوع از کارمندان چاق یا دارای اضافه وزن مصاحبه فردی نیمه ساختار یافته در فاصله زمانی بهمن ماه 1392 تا دی ماه 1393 انجام گردید. تمام مصاحبه ها ضبط و تحلیل داده ها به صورت مداوم و همزمان و با استفاده از روش Strauss و Corbin انجام شد.یافته ها: مضامین کلیدی در سه طبقه، سازگاری ضعیف در دوره های استرس زا، برانگیزاننده ها و خودکار آمدی پایین تبیین شد. سازگاری ضعیف در دوره های استرس زا در زیر طبقات دوره های کنکور، سربازی، شغل، ازدواج و زایمان پدیدار شد. خودکارآمدی پایین در زیر طبقات نداشتن الگوی نقش مثبت و احساس عدم توانایی کنترل شرایط تبیین گردید. بر انگیزاننده ها نیز شامل زیرطبقات لذت و نگرانی بود.نتیجه گیری: این مطالعه نشان داد ادراکات کارمندان در زمینه عوامل روانی موثر در فرایند چاقی متفاوت است که نیاز به مطالعات کیفی و کمی بیشتر در این زمینه را ضروری می سازد.

مقدمه: یادگیری در بالین، یک فرایند پیچیده و چند وجهی است و جنبه های شناختی، عاطفی و عملکردی دارد و تاثیر مهمی بر دانشجویان به خصوص دانشجویان تازه وارد می گذارد. اولین محیط بالین، مهم ترین جایگاه تصمیم گیری در ارتباط با انتخاب رشته به عنوان یک شغل می باشد. بنابراین، به دلیل تاثیرات عمیقی که تجارب اول دانشجویان بر نگرش آن ها نسبت به حرفه و همچنین عملکرد آن ها دارد، مطالعه حاضر با هدف تبیین تجارب دانشجویان رشته مامایی از اولین حضور در اتاق زایمان انجام گرفت.روش: این مطالعه از نوع کیفی بود که با رویکرد روش پدیدارشناسی توصیفی انجام شد. مشارکت کنندگان، 20 دانشجوی مقطع کارشناسی پیوسته رشته مامایی در ترم سه یا چهار بودند که از طریق نمونه گیری مبتنی بر هدف وارد مطالعه شدند. جمع آوری اطلاعات از طریق مصاحبه های انفرادی و گروه متمرکز صورت گرفت. جهت تجزیه و تحلیل داده ها هم زمان با جمع آوری آن ها، از روش آنالیز هفت مرحله ای Colaizzi استفاده گردید.یافته ها: پس از جمع آوری و تجزیه تحلیل داده ها، 216 کد استخراج شد. کدهای استخراج شده در قالب 7 کد معنایی دسته بندی گردید و سپس دو درون مایه اصلی «دگرگونی باورهای قبلی و استرس زایی کارآموزی زایمان» را در تجربیات مشارکت کنندگان آشکار ساخت.نتیجه گیری: باورهای قبلی دانشجویان اغلب بعد از اولین حضور در اتاق لیبر دگرگون می شود. عوامل مختلفی در اولین تجربه رویارویی دانشجویان موثربودند. بنابراین، با توجه به نتایج مطالعه حاضر و مطالعات مشابه و استرس آمیز بودن این رشته، لازم است تلاش هایی در جهت آماده سازی دانشجویان قبل از حضور در بالین صورت گیرد تا بتوان موجب کاهش استرس اولین تجربه بالینی دانشجویان و ارتقای آموزش بالینی در این رشته گردید.

مقدمه: اعتماد نسبت به مراقبت های پرستاری اثرات عمیقی را بر روی والد، کودک و پذیرش های بعدی می گذارد و به وجود آمدن و ابقای آن برای افزایش دادن فواید حاصل از ارتباط پرستار و والد ضروری است. بنابراین، مطالعه حاضر با هدف تبیین تجربه های والدین کودکان بستری در بیمارستان از موانع اعتماد نسبت به مراقبت پرستاری انجام شد.روش: این مطالعه کیفی به روش تحلیل محتوا، در سال 92-1391 صورت گرفت. 18 نفر از والدین کودکان بستری در بخش اطفال بیمارستان های شهر یزد به روش هدفمند انتخاب شدند و مورد مصاحبه عمیق نیمه ساختاریافته قرار گرفتند. تحلیل داده ها به روش تحلیل محتوای کیفی صورت گرفت.یافته ها: تحلیل داده ها منجر به پدبدار شدن طبقه اصلی مراقبت نامطمئن شد که طبقات فرعی آن شامل حساسیت مراقبتی ضعیف، ضعف در صلاحیت، ارتباط تنش زا و بی علاقگی به حرفه و بیمار بود.نتیجه گیری: مدیران پرستاری می توانند با اقداماتی در جهت بهبود عملکرد حرفه ای پرستاران، آموزش دادن به پرستاران درباره مواردی از قبیل چگونگی برقراری ارتباط با والد و کودک و به روز کردن دانش حرفه ای، مسیر تکامل اعتماد در والدین را نسبت مراقبت پرستاری هموار نمایند.

مقدمه: توجه کافی به سلامت در دوران نوجوانی، سرمایه گذاری برای آینده هر کشوری محسوب می شود. ارتقای سلامت نوجوانان در گرو توانمندسازی آن ها در خودمراقبتی می باشد. بدین منظور، مطالعه حاضر به تبیین مفهوم خودمراقبتی از دیدگاه نوجوانان پرداخت تا گامی در جهت ارتقای سلامت آن ها و در نهایت جامعه بردارد.روش: در این تحقیق کیفی با رویکرد تحلیل محتوا، 52 نوجوان پسر 13 تا 18 سال، در 10 مصاحبه عمیق نیمه ساختار یافته فردی و 7 بحث گروهی متمرکز، تجارب و نظرهای خود را در زمینه خودمراقبتی بیان نمودند. نمونه گیری به صورت مبتنی بر هدف، در بین افراد ساکن در مناطق مختلف شهر تهران در سال 1393 انجام شد. درنهایت، داده ها به روش تحلیل محتوای قراردادی تجزیه و تحلیل شد.یافته ها: یافته ها در پنج مضمون اصلی و ده مضمون فرعی شامل تغذیه سالم (رعایت الگوی غذایی سالم و پرهیز از الگوی ناسالم تغذیه)، فعالیت فیزیکی (بسترسازی برای فعالیت های فیزیکی نوجوانان در جامعه، ایجاد شرایط لازم برای فعالیت فیزیکی در مدارس)، رعایت بهداشت (رعایت بهداشت فردی، مدیریت جهت کاهش خطرات زندگی در هوای آلوده)، خواب (رعایت الگوی صحیح خواب و استراحت، پرهیز از عوامل ایجاد کننده اختلالات خواب) و پرهیز از مصرف توتون، تنباکو موادمخدر و الکل (اصلاح عوامل مخاطره آمیز فردی، اصلاح عوامل مخاطره آمیز محیطی) خلاصه شد.نتیجه گیری: جهت ارتقای سلامت نوجوان، تدوین برنامه های سلامت محور مبتنی بر خودمراقبتی از سوی سیاست گذاران ضروری می باشد.

مقدمه: با توجه به نوپا بودن نظام مراقبت عفونت بیمارستانی در ایران، بررسی ابعاد مختلف آن در راستای پویایی و ارتقای کیفیت آن امری ضروری است. بر همین اساس هدف از انجام مطالعه حاضر، تبیین وضعیت نظام مراقبت عفونت بیمارستانی بود.روش: این مطالعه با رویکرد تحقیق کیفی و با روش تحلیل محتوای کیفی بوده است که داده های آن با بهره گیری از روش نمونه گیری هدفمند و 17 مصاحبه عمیق و 3 جلسه بحث گروهی متمرکز با صاحبان فرایند، جمع آوری گردید. برای تجزیه و تحلیل مصاحبه ها از آنالیز محتوا استفاده شد. به منظور دستیابی به صحت و اعتبار مطالعه، معیارهای معتبر بودن، اطمینان پذیری و قابلیت تایید داده ها مورد بررسی قرار گرفت.یافته ها: با تجزیه و تحلیل مصاحبه ها، 9 موضوع اصلی (برنامه ریزی و سیاستگذاری، نیروی انسانی، کمیته کنترل عفونت، کمیت و کیفیت منابع، پروتکل، نرم افزار، مراقبت، هماهنگی و آموزش) و 42 موضوع فرعی در خصوص وضعیت نظام مراقبت عفونت بیمارستانی استخراج شد. بر اساس نظرات مصاحبه شوندگان طراحی برنامه و الگوریتم مناسب می باشد، ولی برخی از مولفه های آن از بعد قابلیت اجرایی، اولویت موضوع، جامعیت تعاریف مفاهیم، نگرش و عملکرد نیروی انسانی، مبهم بودن نقش و وظیفه با اشکالاتی همراه است.نتیجه گیری: این مطالعه کیفی نشان داد که بر اساس موضوعات استخراج شده، عوامل موثر بر ارتقای وضعیت عفونت بیمارستانی بسیار گسترده می باشد. همچنین، نظرات مصاحبه شوندگان حاکی از این بود که الگوی طراحی شده قابل قبول می باشد، ولی برخی مولفه های آن در همه بیمارستان های ایران به صورت یکسان اجرا نمی شود.

مقدمه: تحقیقات نشان داده است که مذهب و باورهای دینی افراد، از عوامل تاثیرگذار سازگاری با سختی ها می باشد. در این گونه موارد، فرد نوعی ارتباط عاطفی با خدا و اولیای دین برقرار می کند و این روابط می تواند انسان را در مواجهه با مشکلات و حل آن ها یاری نماید. هدف از انجام این مطالعه، ارایه تجربیات پرستاران بخش مراقبت ویژه از مراقبت های مذهبی- معنوی جهت بیماران بود.روش: در این مطالعه کیفی، به منظور تبیین تجربه پرستاران از مراقبت های مذهبی- معنوی برای بیماران، بر اساس نمونه گیری مبتنی بر هدفف با 25 پرستار در بخش مراقبت ویژه در مرکز آموزشی- درمانی بوعلی سینا شهر ساری مصاحبه های نیمه ساختاریافته انفرادی به عمل آمد. مصاحبه ها ضبط، دست نویس، کدگذاری و طبقه بندی گردید و مطابق رویکرد «تحلیل محتوای مرسوم» مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته ها: تجربیات پرستاران حاکی از همکاری آنان با همراهان و بیماران برای اجرای مراقبت های مذهبی- معنوی در لحظات بحرانی بیماری در بخش مراقبت ویژه بود. از آنالیز داده ها، دو درون مایه اصلی شامل «تکریم باورها و اعتقادات مذهبی بیماران، رفتارهای مراقبتی معنوی- مذهبی» و چهار درون مایه فرعی «ناامیدی از طب رایج، نقش حمایتی پرستار، مسلمان بودن و اعتقادات، آرامش و تسلی بخش بودن» استخراج شد.نتیجه گیری: نتایج مطالعه حاضر نشان می دهد که پرستاران به دلیل، احترام گذاشتن به اعتقادات بیماران، آخرین خواسته بیمار و همراه را که علم طب رایج قادر به پاسخگویی آن نیست، برای آنان انجام می دهند.

مقدمه: رحم جایگزین یکی از روش های کمک باروری است که یک زن موافقت می کند باردار شود تا فرزند دیگران را پرورش دهد. با اینکه رحم جایگزین چندین فایده دارد، این فرآیند برخی مسائل اخلاقی و قانونی را نیز افزایش داده است. هدف ازانجام مطالعه حاضر، کشف دگرگونی و تحول احساسی، تشویش و انتظار در رحم اجاره ای می باشد.روش: این پژوهش کیفی بر اساس رویکرد پدیدارشناسی صورت گرفت. مشارکت کنندگان این پژوهش زنان باردار به روش رحم جایگزین مراجعه کننده به مرکز باروری و ناباروری اصفهان بودند که 5 نفر از آنان به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. اطلاعات از طریق مصاحبه های عمیق و بدون ساختار با این افراد جمع آوری شد و بر اساس روش Colaizzi مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. روایی و پایایی این مطالعه بر اساس چهار اصل اعتبار، قابلیت اعتماد، تاییدپذیری و انتقال پذیری بود.یافته ها: میانگین سنی مشارکت کنندگان 32.4 سال بود. با تحلیل محتوای مصاحبه ها، در مجموع 39 کد اولیه استخراج شد. سپس، پژوهشگران کدهای اولیه را درون دسته بندی های خاص موضوعی قرار دادند. دو دسته موضوعی شامل تغییرات احساسی دهنده و گیرنده، تشکیل دهنده درون مایه دگرگونی و تحول احساسی، چهار دسته موضوعی شامل تشویش در دو نقش مادری همزمان، بی تفاوتی گیرنده، ننگ و ترس از اطرافیان تشکیل دهنده درون مایه تشویش و سه دسته موضوعی شامل توکل، انتظار برای پایان بارداری و امید به جبران مشکلات مالی تشکیل دهنده درون مایه انتظار بودند. در نهایت، بر اساس هدف پژوهش، پدیده "دگرگونی و تحول احساسی، تشویش و انتظار" در رحم اجاره ای به دست آمد.نتیجه گیری: سیستم های حمایتی از زنان بی سرپرست در کشورمان باید طوری تقویت شود تا اجبار به چندین بار اهدای تخمک و رحم اجاره ای شدن، استثمار و بهره کشی از زنان و آسیب به شأن انسانی تقویت نگردد و آموزش بهترین راه جلوگیری از این استثمار است.

مقدمه: جامعه ایران نیز در مسیر تحولات فزاینده ناشی از فروپاشی توافقی پیوندهای زناشویی و افزایش میزان طلاق های توافقی قرار گرفته است. از این رو، مطالعه و شناخت مسایل مرتبط با این پدیده، ضرورتی اجتناب ناپذیر می باشد. مطالعه حاضر به بررسی درک تجارب زیسته افراد از این مقوله پرداخت.روش: این مطالعه از نوع کیفی بود که از روش پدیدارشناسی استفاده نمود. شرکت کنندگان از میان متارکه کنندگان به شیوه طلاق توافقی شهر سیرجان انتخاب شدند. نمونه گیری مبتنی بر هدف بود که با 21 شرکت کننده مصاحبه صورت گرفت. روش اصلی جمع آوری داده ها، مصاحبه های بدون ساختار و عمیق با روش تجزیه و تحلیل Colaizzi بود.یافته ها: مضمون اصلی«مولفه های جمعی» با 2 درون مایه فرعی تر شبکه های اجتماعی و تعاملات زناشویی و مضمون اصلی «عاملیت فردی» با درون مایه های عدم آگاهی های پیامدی و هویت یابی استخراج گردید.نتیجه گیری: پژوهش حاضر با توصیف مقوله عوامل تعیین کننده طلاق توافقی، درک تازه ای از تجارب افراد در وقوع این پدیده فراهم ساخت. همچنین، ریشه چنین واقعه ای را علاوه بر عوامل کلیشه ای در موارد همچون روابط قبل از ازدواج و عدم درک صحیح از مراودات جنسی یافت. در نهایت، پیشنهادهایی مطابق با ظرفیت های موجود جهت طراحی و برنامه ریزی ارائه شد.

مقدمه: یکی از مهم ترین مسائل مرتبط با جوانان، شناخت ابعاد مختلف سبک زندگی آنان است. از آن جایی که دانشجویان رشته پرستاری به عنوان ارایه دهندگان خدمات مراقبتی، نقش کلیدی در ارتقاء سلامت جامعه دارند، مطالعه حاضر با هدف تبیین ابعاد مختلف سبک زندگی آنان انجام شد.روش: این مطالعه در حیطه پژوهش کیفی بود و به روش تحلیل محتوا با رویکرد جهت دار در سال 1394 انجام گردید. جامعه آماری مطالعه از 14 نفر (6 زن و 8 مرد) کارشناس پرستاری که با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شده بودند، تشکیل شد. شرکت کنندگان با استفاده از مصاحبه عمیق و نیمه ساختار یافته مورد مطالعه قرار گرفتند و مصاحبه ها تا رسیدن به تکرار در داده ها یا اشباع داده ها، ادامه یافت. از 4 معیار مقبولیت، همسانی، تعیین و انتقال پذیری برای ارزیابی روایی، دقت و پایایی داده های کیفی استفاده شد. تمام مصاحبه ها پس از ضبط و رونویسی و چندین بار مرور، کدگذاری گردید و با استفاده از تحلیل چارچوبی داده ها در قالب مقوله های اصلی، طبقه بندی شد.یافته ها: طی تحلیل داده ها، 9 طبقه اصلی شامل ابعاد نه گانه سبک زندگی دانشجویی (ابعاد معنوی، تحصیلی، سلامت، اجتماعی، روانی، مجازی، اخلاقی، حرفه ای و اقتصادی) و 25 طبقه فرعی استخراج گردید.نتیجه گیری: سبک زندگی دانشجویی از ماهیت پیچیده و ابعاد متنوعی برخوردار است و برای حفظ جامع نگری، باید به تمام ابعاد اهمیت داده شود. دانشجویان در ابعاد مختلف سبک زندگی خود، به مشکلات قابل توجهی اشاره نمودند که نیازمند لزوم توجه بیشتر مسوولان در سطوح دانشگاهی و ملی می باشد.

مقدمه: با توجه به افزایش تعداد بیماران مبتلا به نارسایی مزمن کلیه و جایگزینی عملکرد کلیه با همودیالیز و نقش مرکزی پرستاران در انجام مراقبت از بیماران تحت همودیالیز، هدف از انجام مطالعه حاضر، تبیین تجارب بیماران تحت همودیالیز و کارکنان درمانی پیرامون مراقبت های پرستاری بود.روش: این مطالعه با رویکرد کیفی و روش تحلیل محتوای قراردادی در سال 1393 انجام شد. 20 مشارکت کننده به صورت نمونه گیری مبتنی بر هدف و با حداکثر تنوع انتخاب شدند و با سوالات باز مورد مصاحبه نیمه ساختار یافته قرار گرفتند. مکان مطالعه، بخش همودیالیز بیمارستان کوثر سمنان بود. داده ها با استفاده از رویکرد تحلیل محتوای قراردادی تجزیه و تحلیل گردید.یافته ها: از تجزیه و تحلیل یافته ها، مضامین اصلی «مراقبت های تسکینی و مراقبت مبتنی بر مدیریت فردی» استخراج گردید که مراقبت های تسکینی از چهار طبقه «عوامل تنش زای دیالیز، برنامه درمانی، تعامل با سایرین و آماده سازی» و مراقبت مبتنی بر مدیریت فردی از طبقه «وابستگی/ استقلال» انتزاع شد.نتیجه گیری: نتایج مطالعه نشان داد که مراقبت های پرستاری در بیماران تحت همودیالیز شامل «مراقبت های پرستاری تسکینی و مراقبت مبتنی بر مدیریت فردی» بود. پرستاران در ارایه این مراقبت ها به منظور ارتقای کیفیت زندگی بیماران تحت همودیالیز، نقش مهمی برعهده دارند.